شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نشستی در باب هم اندیشی فقه پژوهی و ظرفیت‌های دانشی درعرصه بین الملل با حضور الشیخ مهدی الصمیدعی (مفتی اعظم و رئیس شورای اهل سنت عراق)، دکتر سیدصادق حقیقت (هیئت علمی پژوهشگاه امام خمینی و انقلاب اسلامی)، الشیخ عبدالقادر یوسف الترنینی (هیئت علمی در دانشگاه لبنان «الجامعه اللبنانیه»)، دکتر عابدین مومنی (هیئت علمی دانشگاه تهران)، دکتر محمود شفیعی (هیئت علمی دانشگاه مفید قم)، دکتر مصطفی خرم آبادی (پژوهشگر حوزه فقه اسلامی) به میزبانی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، ابتدا دکتر خرم آبادی دبیر نشست ضمن تشکر از برگزار کنندگان این جلسه گفت: پرسشها و چالشهای حاضرین زمینه‌ای است که ثمره بحث امروز را پر بارتر می‌کند. سپس دکتر سید صادق حقیقت با بیان مقدمه‌ای پیرامون مفروض بودن وجود ظرفیت‌ها و محدودیت‌های فقه و کارکرد آن در ارتباط با افراد و گروه‌ها بالاخص در عرصه بین الملل نکاتی را مطرح کرد:
اولین نکته‌ای دکتر حقیقت اشاره کرد این بود که آیا گستره فقه شامل مسائل اجتماعی، سیاسی و مسائل مرتبط با نظام می‌شود یا خیر؟ آیا ما فقه نظام و فقه حکمرانی داریم یا نه؟ آیا فقه در ساختار‌ها هم می‌تواند وارد شود و حکم دهد؟
نکته دوم: امام خمینی(ره) با دو عنوان فقهی (ولایت مطلقه فقیه و بحث مصلحت) ساختاری به عنوان مجمع تشخیص مصلح نظام را پایه گذاری کردند که خود مبنایی برای حکمرانی می‌شود؟
نکنه سوم: چه بسا بتوان ادعا کرد که فقه در مسائل مرتبط با عرصه بین الملل بی‌نظر نیست. مثلا روابط ما با کشورهای کافر محارب و غبر محارب چگونه خواهد بود؟ آیا امکان گفتگو با کشورهای کافر محارب وجود دارد یا خیر؟ در فقه مباحثی مثل دارالااسلام و دارالکفر، عملیات استشهادی، جهاد ابتدائی و… را در چه شرایگی جواز دارد یا نه؟
نکته چهارم: ارتباط بین کشورهای اسلامی به طور خاص چگونه است؟
نکته پنجم: شناخت شکل جامع شناختی قدر مراجع در جامعه و حکمرانی برآنه به چه انداره هست؟
و در انتها نکاتی- از جمله ارتباط دانشی فقه با دیگر علوم، عدم پاسخگویی فقه به همه مسائل اجتماعی مثل نظریه صلح و نظریه دولت (گذاره در مورد صلح و دولت داریم اما نظریه نداریم)، تفاوت رویکردها به دین و فقه (حد اکثری-حداقلی-بینابین)، تعامل با گفتمان‌هایی که قائل به عدم اعتباریت فقه‌اند مثل مسلمانان روشن فکر در کشور دیگر و شناخت شکل جامع شناختی کشور‌ها و گفتمان‌های دیگر که رقیب ما هستند -پیرامون محدودیت‌ها (منظور نقص نیست) فقه بیان کرد.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: توجه و شناخت ظرفیت‌ها و محدودیت‌های فقه باعث کارآمدی بیشتر آن در عرصه بین‌الملل می‌شود.
سپس دکتر عابدین مومنی (استاد تمام دانشکاه تهران) سخنان خود را در مورد مرز گذاری امت اسلامی با دیگر امت‌ها توسط پیامبر(ص) در بدو ورود به مدینه بیان کرد و بعد در مورد دامنه شریعت و محدوده ولایت حاکم اسلامی در بلاد کفر نکاتی را اضافه نمود.
دکتر الترنینی در ابتدای سخنان خود در مورد چگونگی پیدایش اولین اختلافات در اجتهاد در عصر پیامر(ص) در قضیه بنی قریظه بیان کرد در ادامه افزود: اعتقاد دارم نقد‌هایی که علمای امامیه بر روایت‌های اهل سنت دارند نقدهای بسیار پیشرفته‌ای هست و حضرت زهرا(س) بنابر قضیه فدک پرچم دار نقدهای تشیُّع بر اهل تسنن بوده‌اند. در انتها با اشاره به روایتی از پیامبر(ص) که فرمودند: بر من دورغ نبندید، نتیجه گرفتن که راه برون رفتن از اختلافات بین شیعان و اهل سنت کشف این دروغ‌ها به روش منطقی است.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین محمود شفیعی با اشاره به روش شناسی در اجتهاد و بیان مشکلات روش متن گرایانه از جمله عدم پاسخگویی به بسیاری از مسائل جدید و امروزی، کشف مقاصد شرع را راه حل تکمیل نواقص این روش دانست.
مفتی اعظم و رئیس شورای اهل سنت عراق الشیخ مهدی الصمیدعی در سخنان خود به ارتباط مسلمانان و چگونگی همکاری در روابط بین الملل اشاره کرد و شرط اسلام را بنابر روایت پیامبر(ص) با وجود علم به اعتقادات ۷۳ فرفه فقط اشهد ان لا اله اله الله و اشهد ان محمد رسول الله می‌دانند و نه شرط دیگری و کسی که مسلمان شد هم مصونیت مالی را دارد و هم جانی امت زمانی که رفتار امروز اهل سنت و تشیُّع که هم دیگر را تکفیر می‌کنند می‌بینیم بر خلاف این قاعده است.
در انتهای این هم اندیشی استاد سید مجتبی نور مفیدی ضمن تقدیر از موضع گیری‌های رئیس شورای اهل سنت عراق در جریانات جبهه مقاومت، افزود: اقدامات عملی چه در میدان عمل و چه در کرسی‌های نظریه پردازی بین مسلمانان می‌تواند صفوف مسلمانان را قوی و از اختلافاتشات بکاهد.
