همه مطالب

سال‌هاست از فقه حکومتی و لزوم آن سخن به میان می‌آید، اما چرا محصول تلاش فقها همچنان بر روش‌های مرسوم پیشین استوار است؟ ریشه این چالش را باید در عدم تولید روش‌هایی یافت که تمایز لازم را ایجاد نمایند. این موضوع به ویژه در اصول فقه نمود می‌یابد، زیرا تا زمانی که بنیان‌های اصولی متحول نگردد، تلاش‌ها برای نیل به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب آقای عباس عبدی در یادداشت «اندکی صریحتر» (روزنامه اعتماد، ۲۵ تیر ۱۴۰۴) به بهانه نقد سخنان آیت‌الله علم الهدی درباره «جنگ نرم» به نقد کلیت نهاد روحانیت پرداخته است. هرچند یادداشت ایشان حاوی نکات قابل تأملی است که باید در تحلیل وضعیت دین داری در ایران کنونی به آنها توجه کرد اما رویکرد اصلی آن از …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه مسئولان باید با قوت و روحیه کامل به کار خود ادامه دهند، گفتند: همه بدانند که خداوند طبق آیه «وَ لَیَنصُرَنَّ اللهُ مَن یَنصُرُه»، نصرت خود را بر ملت ایران و ذیل نظام اسلامی و چتر قرآن و اسلام تضمین کرده و این ملت یقیناً پیروز خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبر …

حجت‌الاسلام نهاوندی گفت: از نظر فقهی قرآن کریم در سوره انفال، آیات ۵۶ تا ۵۸ تصریح می‌کند اگر پیمان‌شکنی یا خیانت احساس شد، حق داریم اعلام کنیم که از آن خارج می‌شویم. همچنین سیره پیامبر اکرم (ص) گواه این است. پیامبر با بنی‌نضیر و بنی‌قریظه پس از نقض عهد، پیمان را لغو کرد. امروز که آژانس به تعهدات خود عمل …

۲۶ سال از درگذشت استاد صفایی می‌گذرد فردی که در دهه ۶۰ مورد اتهام‌های مختلفی قرار گرفت. مجتهدی که هنرمندها و فیلم‌سازان بسیاری دورش بودند. شبکه اجنهاد: امروز سالگرد درگذشت استاد علی صفائی حائری است؛ فردی که به گمان برخی، مرگش که بر اثر تصادف در جاده‌های منتهی به مشهد رخ داد مشکوک بوده است. آقای صفایی، که با نام …

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد با تأکید بر ناکارآمدی روش الزام‌محور، راهکاری نوین برای تبیین احکام دینی در جامعه امروز ارائه داد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «روش تبیین گزاره‌های فقهی برای هنجارسازی؛ رویکرد تکلیف‌گرایانه و پیامدهای آن» به همت پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر و با همکاری میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در منظومه فکری اسلام، انسان برخوردار از کرامت ذاتی و صاحب حقوق اولیه‌ای چون امنیت، رفاه، امکان پیشرفت علمی و بهره‌مندی از مواهب الهی معرفی می‌شود. آیات و روایات نیز ناظر به این حق طبیعی و فراگیر انسان است که انسان می‌تواند از منابع و فرصت‌های هستی بهره‌مند گردد. در این چارچوب، هیچ دولتی، قدرتی یا نظم …

فقه حکمرانی، افقی تازه در فقه اسلامی است که نه تنها مرزهای مدیریت خرد و کلان را درمی‌نوردد، بلکه با دیدگاهی فراکلان، مسیر تمدن‌سازی و اقامه توحید را برای جامعه ترسیم می‌کند. این فقه نوظهور، رسالت خطیر تعیین تکلیف حکمران در بستر متغیر و معارض جامعه را بر عهده دارد و مشروعیت خود را از قاعده‌مندسازی تدابیر رهبری و ارائه …

شبکه اجتهاد: در مباحث مربوط به فقه و حکمرانی، معمولاً با نوعی ابهام و چندگانگی مواجه می‌شویم. برای رفع این ابهام، ناگزیر باید به فلسفه‌ای که در پس مفاهیم بنیادین فقه و حکمرانی نهفته است، بازگردیم تا بتوانیم چارچوبی منقّح و قابل اتکا برای گفتگو درباره این دو مفهوم فراهم کنیم. از فقه فردی تا فقه جامع: بازتعریف یک علم …

شبکه اجتهاد: در پی تهدیدات رئیس‌جمهور ایالات متحده علیه رهبر انقلاب اسلامی، برخی از مراجع تقلید، از جمله حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی، بار دیگر با صدور فتوایی صریح، وی را مشمول عنوان «محارب» دانستند. این فتوا بازتاب گسترده‌ای در میان افکار عمومی و فضای رسانه‌ای داشت. و موجب موج خیزش علمای شیعی و اعلام موضع جدی ایشان شد. اما فارغ …

شبکه اجتهاد: پارادایم غالب در علوم سیاسی و انسانی در ایران و دنیا، پارادایم جریان اصلیست، تبیین و تجویزهای آن نیز مبتنی بر همین پارادایم است و بدیهیست که این پارادایم در خدمت سلطه و نظم غربی است! پس چه تجویز موثری برای پیروزی جبهه مقاومت از آن استخراج می‌شود؟ قدرت در نظام غرب مبتنی بر زور، سلطه، اجبار و …

حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رجبی با نگاهی نو به ساختار مفهومی مقاومت، به تبیین هندسه فقهی آن در مواجهه با جنگ و صلح تحمیلی پرداخت و ضمن نقد قرائت‌های ناقص از فقه تقیه، سه‌ضلعی «ایمان، هجرت و جهاد» را بنیان جامعه مقاوم دانست. او با تحلیل شبکه مفاهیم فقهی، بر ضرورت بازخوانی عاشورا، بازتعریف حکمرانی دینی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین …

شبکه اجتهاد: پیش از تبیین حکم مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله نوری همدانی لازم است متذکر شوم برخی از فروع محاربه در کلمات فقها منقح نشده است به ویژه فروعی که از جهت موضوع، مستحدث به شمار می‌آید. حتی برخی فروع غیر مستحدث نیز چنین است مانند فرع اعتبار قصد اخافه در تحقق محاربه که مساله مشهوری هم هست. صاحب جواهر …

در مواجهه با تهدیدات علیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، بازخوانی عالمانه فقه سیاسی شیعه، نه‌تنها ضرورتی راهبردی بلکه وظیفه‌ای دینی، عقلانی و تمدنی است؛ فقهی که با پشتوانه عقل، نقل و تجربه تاریخی، توانایی ارائه پاسخ‌های قاعده‌مند در برابر تعرض به جایگاه ولی امر مسلمین را دارد. اساتید حوزه در تحلیل‌های خود ضمن هشدار نسبت به سبک‌سازی جایگاه رهبری در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: همبستگی بی‌نظیر مردم ایران در روزهای اخیر، صحنه‌ای تاریخی از وفاداری به میهن را ترسیم کرد؛ صحنه‌ای که در آن «فرار از کشور» جای خود را به «قراری برای همدلی و یاری» داد. این الگوی رفتاری که در تضاد آشکار با فرار از سرزمین‌های اشغالی است، سرمایه‌ای استراتژیک برای نظام محسوب می‌شود و می‌تواند بسیاری از توطئه‌ها …

در عصر اقتصاد نوین و گردش گسترده پول نقد، مسئله وجوب یا عدم وجوب زکات بر اسکناس‌های رایج به یکی از موضوعات مهم و نوظهور فقهی بدل شده است. کتاب «الزکاه فی النقود الرائجه» اثر آیت‌الله حاج شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی، با رویکردی اجتهادی و تحلیلی، این مسئله را در پرتو مبانی فقهی سنتی و معاصر واکاوی می‌کند و پاسخ‌هایی …

شبکه اجتهاد: اگر از نسبتِ فلسفه فقه و اصول فقه سخن می‌گوییم، نخست باید سنخ‌شناسی کنیم، که بدون آن، تشابه در کارکرد، ما را به خلط در هویت خواهد کشاند. فلسفۀ فقه و اصول فقه از دو سنخ‌اند؛ از دو ریشه، دو منظر، دو شیوه. یکی ناظر از بیرون است، و دیگری ساکن در درون. یکی دانش درجه‌دوم است که …

شبکه اجتهاد: درباره واقعه عاشورا دو دیدگاه جدی مطرح است. یک دیدگاه بر این عقیده است که قیام و شهادت ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام اختصاصی خود ایشان است. آن حضرت مکلف به جنگ و عدم صلح با دستگاه یزید و ابن زیاد بود. اما این تکلیف مختص ایشان بوده است و ما نمی‌توانیم از این قیام الگو گرفته انقلاب به …

شبکه اجتهاد: بدون شک یکی از شدیدترین و سهمگین‌ترین تهدیدات علیه تشیع، حادثه عاشورا بود. تا جایی که دشمنان اهل بیت می‌پنداشتند در عصر عاشورا همه چیز را در بیابان کربلا تمام کرده‌اند! در روایتی از امام صادق علیه‌السلام چنین نقل شده است که: «ارْتَدَّ النَّاسُ بَعْدَ الْحُسَیْنِ ع إِلَّا ثَلَاثَهً». این سه نفر هم افراد شناخته شده‌ای بودند که …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه اندیشه سیاسی می‌‌گوید: امروز مرجعیت دینی از تشیع فراتر رفته و می‌رود که به مرجعیت از سنخ جدید و با ماهیت فرامذهبی برسد و افق جدید و بی‌سابقه‌ای برای جهان اسلام ایجاد کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح الله نعیمیان، مدیر مؤسسه حوزوی امام‌ رضا(ع)، با اشاره به سال‌ها تلاش دشمنان اسلام برای القای …

به نظر می‌رسد در فتاوای دو مرجع بزرگ تفاوتی مشاهده می‌شود: یکی از مراجع بزرگوار این مسئله را توهین می‌داند، و دیگری این مسئله را تهدید و مصداق حرب می‌شمارد. اینکه تهدید رهبر معظم انقلاب توهین است یا خودش مستقیماً حرب و مصداق افساد فی الارض است، در این مسئله تفاوت ایجاد می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی تهدید …

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر اینکه به لحاظ فقهی، اسرائیل نمی‌تواند طرف قرارداد هدنه و آتش‌بس با ما باشد، اضافه کرد: اسرائیل طرف عقد مشروع برای هیچ عقد سیاسی با ما نیست زیرا ماهیت این رژیم نامشروع است؛ فقه ما نهاد مشروع است و برای نهادهای نامشروع آثاری را بار نمی‌کند؛ ما اسرائیل را کشور نمی‌دانیم ولی می‌تواند به …

شبکه اجتهاد: در شب‌های عزای سالار شهیدان که مردم شیعه، اقامه عزا برای بزرگترین قیام الهی تاریخ علیه طواغیت کرده، ندای قیام و مبارزه اهل بیت (ع) را سر می‌دهند و منابر، مردم را به قیام علیه ظلم و طواغیت و برپایی عدالت و حکومت حقّ دعوت می‌کنند، معدود محافل و سخن سرایانی هم به اسم امام حسین (ع)، دعوت …

در حالی که سال‌هاست حلقه‌های درسی و آثار علمی با عنوان «فقه‌الجهاد» در حوزه‌های علمیه جریان دارد، هنوز از «فقه‌الاسرائیل» به‌عنوان یک دستگاه فکری مستقل و مسئله‌مند خبری نیست. گویی رژیم صهیونیستی، با وجود همه‌ی جنایاتش، هنوز به‌صورت جدی وارد ذهن و میز اجتهاد فقهای ما نشده است. این خلأ فکری، نه‌تنها در فقه باقی مانده، بلکه در فرهنگ عمومی …

دو نظر و فضا برای نگارش تاریخ داریم؛ یکی اینکه اصل وقایع را بدون هیچ گرایشی تقریبا بنویسیم که واقع‌گرا به آن گفته می‌شود و نویسنده کمترین مطلبی از خود به آن می‌افزاید اما گاهی تاریخ تفسیری می‌گوییم یعنی حوادثی را انتخاب و گزینش کرده و پیوند آن را تحلیل می‌کنیم. برخی معتقدند ما هر چه داریم روایت است و …

«کلید فهم عاشورا» کتابی است که به شرح و تفسیر وصیت‌نامه امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه می‌پردازد و توسط دکتر محسن اسماعیلی به رشته تحریر درآمده است. این اثر در ده گفتار تنظیم شده و هر گفتار به یکی از ابعاد مهم وصیت‌نامه و اهداف قیام امام حسین(ع) می‌پردازد. این وصیت‌نامه و شرح آن، نه تنها ابعاد اعتقادی و …

شبکه اجتهاد: ‌دوست و دشمن می‌دانند که یک تاریخِ جدید، به او تکیه داده است و او چونان یک مرد بزرگِ تاریخی، در حال گشودن معبر برای انقلاب است. ‌انقلاب دینیِ ما، نقطۀ مرکزی دارد که ولیّ‌فقیه است. ‌بدون او، هر تصوّر تلخ و ناگواری، محتمل است، اما با او، می‌توان امیدها داشت و اکنون و آینده را به تصرّف …

«هدنه» یا «مهادنه» به معنای عقد و توافقی است که بر اساس آن، دو طرف متعهد می‌شوند در یک بازه زمانی معیّن، از جنگ و درگیری دست بکشند. به عبارت دیگر، این قرارداد نوعی صلح موقّت و زمان‌دار است. تعیین دقیق زمان، از ارکان اساسی این عقد به شمار می‌رود و حتماً باید مدت آن به‌روشنی مشخص شود. در واقع، …

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به فتوای تاریخی حضرات آیات مکارم شیرازی و نوری همدانی در حمایت از رهبر معظم انقلاب، آن را برآمده از عمق اندیشه فقه شیعه دانست و تاکید کرد: فتوای این دو مرجع تقلید، مسئله‌ای شخصی نیست؛ بلکه چیزی است که از بنیان‌ها و نهاد حوزه‌های علمیه بر می‌خیزد و کسانی که …

شبکه اجتهاد: شب، آرام اما سنگین، بر زمین نشسته بود. سکوت، از میان خیمه‌ها می‌گذشت و بر دل‌ها چنگ می‌زد. نینوا در آستانه‌ی انفجارِ تقدیر ایستاده بود. از دور، بوی مرگ می‌آمد، و از نزدیک، صدای ایمان می‌پیچید. در چنین شبی، حسین علیه‌السلام، آن پیشوای نجیب تاریخ، آن وارث پیام پیامبران، زبان گشود و وصیتی شفاف و شریف، بر لب …