اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از راه‌های حلّ تعارضِ روایات، نظریۀ تقیه است. برای حدیث‌پژوهان روشن است که برخی از روایات، بر اساس تقیه صادر شده و امامان نمی‌توانستند در شرایط همزیستی با اهل سنت و سیطرۀ حاکمان اموی و عباسی هر حرفی را بزنند. گاهی به مصالحی، نظری خلاف نظر خود را بیان می‌کردند و شنوندگان تصور می‌کردند همین نظر …

شبکه اجتهاد: اصطلاح حق الناس و حق االله از دیرباز در میان دین‌باوران مطرح بوده است؛ به‌ویژه عنوان حق الناس که از عناوین پرکاربرد در میان دین‌‌‌‌داران بوده که به سبب رعایت این حقوق در نزد آنان اهمیت بسیاری یافته است. چیستی و حقیقیت حقوق و تعیین مصادیق آنها و مسائلی این‌‌‌‌چنینی در ذیل این عناوین بیان می‌شود. در دنیای …

نرم‌افزار اندرویدی حدیث روزگار (خاطرات استاد سید‌هادی خسروشاهی) توسط ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﻼﻣﯽ و با همراهی و نظارت محتوایی سید محمود خسروشاهی مدیر مرکز بررسی‌های اسلامی قم تولید و به صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نرم‌افزار اندرویدی حدیث روزگار (خاطرات استاد سید‌هادی خسروشاهی) توسط ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﯼ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﻼﻣﯽ و با همراهی و …

شبکه اجتهاد: اصول فقه شیعی در آنچه در مکتب وحید بهبهانی و بعد در مکتب شیخ انصاری تحول یافت از لحاظ گسترش و عمق دقت ورزی‌های مختلف فکری و حقوقی و هرمنوتیک از مهمترین افتخارات علمی تشیع در دو سده اخیر است. درست است که اصول فقه در آغاز بیشتر در میان اهل سنت بالید و شافعیان و حنفیان در …

حجت‌الاسلام مرتضی نوروزی در دوره تقریرنویسی درس خارج طی نشست علمی، مکاتب اصولی را معرفی و به تشریح پرداخت و با بیان اینکه مکتب اصولی مجموعه‌ای نظام واره است که جریان‌اند‌یشه ورزی اصولی را در جهت تعقیب هدف و رسالت دانش اصول افزایش می‌دهد، گفت: این مجموعه از سه رکن مبانی زیربنایی، سازو کارهای‌اند‌یشه سازی و‌اند‌یشه‌ها‌ی روبنایی تشکیل می‌شود. به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مسائل اصولی که در میان علمای اصول اهل سنت و متقدمین از علمای شیعه همواره مورد بحث بوده است، مسئله قطعی و یا ظنی بودن عمومات قرآن است. از منظر مشهور علمای شیعه، ظنی بودن عمومات قرآن امری قطعی است. فقط عده‌ای در میان متقدمین از جمله شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و برخی …

شبکه اجتهاد: مسند، گونه‌ای از کتاب حدیثی است که در آن، «احادیث نقل شده از یک راوی در کنار هم و با محوریت او گردآوری می‌شوند… کتاب تحف العقول [نوشته ابن شعبه حرانی در قرن چهارم] را می‌توان نمونه‌ای از مسند نویسی شیعی بر شمرد… عیون اخبار الرضا علیه‌السلام [نوشته شیخ صدوق در قرن چهارم] نیز نمونه‌ای از مسند نویسی …

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی‌فرد در نشست علمی از دوره تقریرنویسی درس خارج، روش حل مسئله اصولی را مورد بررسی و تبیین قرار داد و در مقدمه بحث خود به روش تشخیص مسئله از اصولی، فقهی و قاعده فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: از دیدگاه مشهور «از جمله …

کرسی نقد کتاب «تضعیف راویان؛ بازخوانی مبانی و معیارهای عالمان رجالی در پنج قرن نخست هجری» امروز برگزار شد و ارائه‌دهنده بر این نکته تاکید کرد که وثاقت با همه نوع انحراف مذهبی مگر غلو قابل جمع است، البته نه اینکه غالی نمی‌تواند ثقه باشد، بلکه احتیاط شدید ائمه(ع) و باور درون مذهبی ما بر عدم نقل از آنهاست؛ همچنین …

حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، با بیان اینکه علوم انسانی امروزه با پیشرفت‌های عقلی و تجربی توانسته است حوزهای مختلف امور انسانی را کشف و مدیریت کند، از ایجاد اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی …

شبکه اجتهاد: از جمله امور روشن در نزد فقیهان اسلامی حرمت کذب و همچنین حرمت تهمت است. مراد از تهمت، نسبت امری منفی به شخصی است که واقعاً مرتکب آن نشده است. نقطه‌ی مقابل آن، غیبت است. غیبت به معنای سخن گفتن از نواقصی است که واقعاً در شخص وجود دارد. بسیاری از فقیهان، غیبت، تهمت و دروغ را در …

در این کتاب که به‌عنوان متن درسی «حدیث‌خوانی» تدوین یافته است، افزون بر مباحث مقدماتی درباره شناخت کافی و برکات حدیث‌خوانی، برگزیده‌ای از روایات کتاب شریف در زمینه‌های اخلاق علم‌ آموزی، اخلاق فردی، اخلاق بندگی و اخلاق اجتماعی، در دو محور: بررسی سندی و بررسی متی مورد واکاوی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «شرح گزیده روایات کافی» …

شبکه اجتهاد: گر چه بحث در مورد حوزهٔ مستقل و ویژگی‌های آن نیازمند شرح و بسط مفصلی است، ولی شاید ذکر چند نکته در این باره مفید باشد: ۱- وقتی صحبت از استقلال حوزه مطرح می‌شود، اختصاصی به حوزه‌های ایران ندارد، بلکه مقصود استقلال حوزه‌های شیعه در هر زمان و هر کشور و در هر حکومت و هر دولت است. …

مرحوم آیت‌الله سید احمد زنجانی، پس از توصیۀ مرحوم آیت‌الله سیّدصدرالدین صدر، تعلیقاتی ارزشمند بر کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعه» نگاشت و کوشید آراء مشهور امامیّه را در کنار فتاوای مذاهب چهارگانۀ عامّه، ذکر کند و بدین‌گونه آراء امامیه را در مجامع علمی جهان اسلام، بیشتر مطرح نماید. اکنون کتاب «آراء الإمامیّه» اثر آیت‌الله‌ زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات …

روایاتِ طبیِ پیامبر (ص) را – حتی اگر برای آنها، منشأ الهی و وحیانی تصور کنیم – نمی‌توان به عنوان درمانِ عام برای هر مریض، معرفی کرد مگر اینکه از یک قانونِ عام و دائمی – در علم پزشکی – حکایت کنند؛ زیرا مسائل و توصیه‌های پزشکی، با توجه به افراد مختلف و فضاها و محیط‌های متفاوت و … یکسان …

نویسنده کتاب «مدارس فکری حوزه علمیه نجف و نسبت آن‌ها با اندیشه انقلاب اسلامی» اظهار کرد: فکر‌ نمی‌کنم در حوزه قم نظریه‌ای باشد که به هماوردی نظریه حاکم در جمهوری اسلامی بیانجامد، بنابر این احتمال اینکه تفسیر نجف از تشیع به اقبال عمومی‌تری حتی در حوزه قم تبدیل شود، خیلی زیاد است.البیته مرحوم دکتر فیرحی تلاش‌هایی تحت «بازگشت به نائینی‌گرایی» …

کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» با حضور جمعی از علما و اساتید حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم‌السلام) رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «الآراء السدیده فی علم الاصول» تالیف مرحوم استاد علیرضا حائری‌نیا (ره) با حضور اساتید معظم ری‌شهری، حسینی بوشهری، فاضل لنکرانی، قائینی، شهرستانی، نورمفیدی و جمعی از فضلا، محققان، …

تلقی ما این است که همیشه بین فقه موجود و فقه مطلوب فاصله قابل توجهی است و قلمرو فقه صرفا آن ابوابی نیست که تاکنون بحث شده، قلمرو فقه، مجموعه قلمرو شریعت است و ماموریت فقها کشف مجموعه شریعت است، نه فقط آن بخشی از شریعت که قبلا هم کشف شده و فقهای قبلی به آن توجه کرده‌اند؛ لذا همه …

شبکه اجتهاد: در شیعه دو جریان جلوه بیشتری دارد: یکی جریان معارفی، یعنی به مسائل معرفتی علقه دارند نه مسائل فقهی، چنان که محمّد بن سنان می‌گوید: «من أراد المعضلات فإلیّ، و من أراد الحلال و الحرام فعلیه بالشیخ، یعنی صفوان بن یحیى»(۱). جابر بن یزید، أبو الخطّاب، مفضّل بن عمر، معلّی بن خنیس در این جریان‌اند. البته در این …

قرآن کریم در تمامی خطاب‌های خود از جمله آیات الاحکام، عقل و فطرت انسان‌ها را مورد خطاب قرار داده و به تعبیر دیگر موضوع فقه قرآنی خود انسان است نه فرهنک و مردمان یک زمان و منطقه خاص، احکام قرآنی برای تأمین نیازهای همیشگی وهمگون بشریت آمده و حتی در آیاتی که سبب نزول داشته مانند آیات تحریم، ظهار یا …

کتاب «بررسی حکم شرعی دشنام و بهتان» که تقریرات درس خارج فقه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی و به قلم رشید داودی از سوی چاپ ونشر عروج منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در بخشی از این کتاب آمده است: در سال‌های گذشته مباحثی در سلسله درس‌های خارج فقه مطرح شده که آن‌ها با عنوان کلی‌تر «فقه هنر» دسته‌بندی شده که …

استاد علیدوست در مراسم افتتاحیه دروس گروه‌های فقه پزشکی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) که با حضور دانش‌پژوهان در سالن امام خمینی(ره) این مرکز برگزار شد، در سخنانی به تبیین اهمیت فقه‌های مضاف پرداخت و استاد فاضل‌لنکرانی از لزوم کشف ضوابط جدید در فقه سخن گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در این مراسم به بررسی مفهوم شناسی، ضرورت‌ها …

شبکه اجتهاد: جریان‌‌های باطنی بر خلاف ظاهرشان عموما پروژه‌‌هایی سیاسی بوده‌اند. نوعی مقابله و عصیان بر جریان مسلط سیاسی و الهیاتی. فرض این جریان‌‌ها این است که تفسیر جریان مسلط تنها موافق با ظاهر شریعت و متن مقدس است و معانی باطنی آنها را نادیده می‌گیرد و یا به حاشیه می‌برد. بنابراین جریان‌‌های باطنی و عرفانی که در پیرامون قرائت‌‌های …

استاد ابوالقاسم علیدوست، ضمن بیان اینکه نقد اخیر بر مطلبی از آیت‌الله صافی گلپایگانی فاقد معیار نقد بود و در ابتدای آن دوگانه‌سازی بین رهبری و ایشان صورت گرفته است، گفت: متاسفانه به بهانه‌های مختلف در کشور دوگانه‌سازی بر سر موضوعاتی مانند شریعت و رای مردم، ارزش‌های ملی و اسلامی و نظر رهبر انقلاب و مراجع ایجاد شده است که …

رئیس موسسه فرهنگی پژوهشی فهیم گفت: این، هشداری به متولیان حوزه است که چه کردید که چنین افرادی در حوزه تربیت می‌شوند؟ من به خاطر دارم که در بیانات مرحوم امام در سال‌های ۴۲ و ۴۳ این مطلب است که اگر طلبه‌ای به مرجع تقلیدی اهانت کند، هیچ توفیقی پیدا نمی‌کند و خیری به او نمی‌رسد. به گزارش شبکه اجتهاد، …

اقل مطالبه این هست که این هتاکان و منتشرکنندگان این هتک‌ها از ساحت مرجعیت شیعه عذرخواهی کنند و خواسته یا ناخواسته در زمین دشمن بازی نکنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ جوادی مروی در پایان درس خارج فقه روز شنبه هشتم آبان ماه، ضمن بیاناتی، اسائه ادب به ساحت مراجع شیعه را محکوم کرد و گفت: سخنان ناصحانه شیخ …

شبکه اجتهاد: درباره اهانتی که این روزها در بعضی از سایت‌ها به یکی از مراجع بسیار بزرگ عالم تشیع وارد شده که شما کم و بیش در جریان هستید. ما نمی‌گوئیم کسی حق انتقاد ندارد، خود رهبری معظم انقلاب فرمود به خود من هم می‌توانید انتقاد کنید و این یک حقی است برای مردم که اگر مطلبی را ولو از …

استاد هادوی تهرانی گفت: این طور نیست که آیت‌الله صافی از اوضاع و احوال اطراف خود بی‌خبر باشند؛ بلکه کاملا بر مسائل اشراف دارند و با یک نگاه بسیار تیزبین و روشن مسائل سیاسی و اجتماعی را دنبال می‌کند و این جایگاه عظیم مرجعیت در شیعه را نشان می‌دهد. شخصیتی با این سوابق علمی و با این جایگاه معنوی از …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی در قم به عنوان فقیهی ناصح درخصوص وضعیت معیشت مردم و نیز روابط خارجی پندی عمیق و اندرزی جدید مطرح فرمود؛ اما برخی که تابِ شنیدنِ قول ناصح و پندِ ادیب را ندارند، نگاره‌هایی آلوده به هتاکی ارائه دادند و مرجع تقلیدی که سال‌های طولانی در حیات امام …

تعرض به نهاد مرجعیت تعرض به نظام اسلامی و حکایت «یکی بر سر شاخ بن می‌برید» است و خسارتهای ویرانگر آن به کیان مکتب و ملت و کشور جبران‌ناپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه طی پیامی در اعتراض به جسارت به ساحت مرجعیت، تاکید کرد: نهاد مرجعیت، حصن حصین دین، حصار متین مذهب، …