اقتصاد و بازار

استاد حوزه و دانشگاه برای جایگزینی با جریمه دیرکرد تسهیلات که از نظر مراجع تقلید ربوی است، سه روش منطبق با فقه شیعه پیشنهاد کرد.

بخش اول: نظریه پولی (خلق پول) به رغم اینکه مبدأ تأملات و تحقیقات اقتصاد اسلامی، مباحث پول و بانک بوده و بیشترین تحقیقات آن نیز در این موضوع صورت گرفته است، هنوز این مقوله از ضعف‌های جدی رنج می‌برد، زیرا:

همه ما پیام میرزای شیرازی برای تحریم توتون و تنباکو را شنیده‌ایم و خوانده‌ایم، اما اتفاق‌های مهم دیگری در تاریخ معاصر ایران رخ داده که با درایت علما حل شده است.

برخی از مردم گمان می‌کنند که اگر سود بانکی ۴ درصد به بالا باشد حرام و چنانچه پایین‌تر از این مقدار باشد حلال است. این یک گمان بی اساس و منشأ آن، دور ماندن از فقه و مسایل شرعی می‌باشد.

شبکه اجتهاد: بیش از ۵۰ سال از نگارش کتاب اقتصادنا می‌گذرد. بسیاری از زوایای این گنجینه بزرگ از معارف اقتصاد اسلامی، نظام‌های اقتصادی، روش‌شناسی و فلسفه اقتصادی نه تنها تاکنون ناشناخته مانده بلکه از دیدگاه بنده برخی برداشت‌های نادرست از آن نیز شده است که فرصت طرح آنها در اینجا نیست.

شبکه اجتهاد: سال گذشته بود که رهبر انقلاب از تولید ملی به عنوان امری مقدس و با ارزش یاد کردند و همه‌ی آحاد و اقشار مردم را به تقویت آن به هر طریق ممکن دعوت کردند. در این میان ایشان بر نقش مصرف‌کنندگان که تمامی مردم را دربرمی‌گیرد تأکید ویژه‌ای فرمودند و گفتند عمده مردمند و خود راه مصرف کالاهای خارجی را ببندند.

تاکنون به دلایل مختلف به فعالیت عالمان شیعه در عرصه‌های اجتماعی و به‌ویژه اقتصادی، کمتر توجه شده است و اطلاعات کمتری در این زمینه وجود دارد اما در دوره هجوم نظامی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی غرب در تاریخ معاصر ایران، مدارک درخور توجهی وجود دارد که از نقش موثر علمای شیعه در مقابله با این تهاجم حکایت می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «عالمان شیعه و صیانت از سرمایه‌های ملی» نوشته مهدی ابوطالبی، به نقش مهم علمای شیعه در حفاظت از سرمایه‌های کشور پرداخته است. عالمان شیعه، برخوردار از منزلت اجتماعی بالا در جامعه ایران، بر اساس مبانی و اصول …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: بانک‌های اسلامی باید به سمت قراردادهای مورد توافق مذاهب اسلامی بروند که نیازهای متنوع مردم را با کمترین هزینه برطرف کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، در نشست علمی «استاندارد سازی بانکداری بدون ربا» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به تلاش‌هایی که در جهت بانکداری بدون ربا انجام شده است گفت: یکی از بخش‌های مهم در بانکداری شیوه‌ها و قراردادهایی است که به تخصیص منابع اختصاص دارد. وی با اشاره به لزوم وضع قوانین بانکداری با حداکثر مشروعیت در …

عنصر زمان به دلیل تغیر ذاتی نقش مهمی در اقتصاد دارد. از این رو باید در همه‌ی ابعاد اقتصاد اسلامی مورد توجه قرار بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «موضوع شناسی عنصر زمان در فقه معاملات» اولین گامی است که به تبیین نقش زمان با تمام ویژگی‌هایش در معاملات اسلامی می‌پردازد. زمان متغییری است مستقل که به صورت دائمی و بدون هیچ‌گونه وقفه‌ای به سوی جلو در حال گذر است و هرگز توقف و بازگشتی برای آن متصور نیست. این عنصر به دلیل همین ویژگی‌هایش نقش مهمی در اقتصاد اسلامی ایفا می‌کند. فصل اول نوشته‌ی دکتر محمدتقی محبی مربوط به …

حجت‌الاسلام معصومی‌نیا با انتقاد از وابستگی شورای فقهی به بانک مرکزی گفت: مشکلات بانکداری از ساختار بانک است و شورای فقهی شأنیت ترمیم ساختار را ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومی نیا، عضو انجمن علمی اقتصاد حوزه علمیه قم، با بیان این که شورای فقهی بانک مرکزی فی نفسه خوب است، به رسا گفت: اگر ساختار بانکداری در ایران درست نشود، کارکرد این شورا کم می‌شود. وی با بیان این که ساختار بانک در کشور به ‌گونه‌ای است که تابع مصوبات شورای فقهی نیست و به این مصوبات عمل نمی‌کند، ابراز داشت: ابتدا باید ساختار درستی برای …

حجت‌الاسلام رضایی دوانی دارا بودن شمه‌ای از اجتهاد را برای اعضای شورای فقهی بانک مرکزی ضروری دانست و تصریح کرد: شورا باید تمام نیروی خود را بر این بگذارد که احکامی صادر کند که مورد رغبت بانک‌ها واقع شود و مشتاقانه به سمت اجرای آن بروند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مجید رضایی دوانی، با اشاره به این‌که نظرات شورای فقهی بانک مرکزی جنبه مشورتی دارد، گفت: تا اکنون مصوبات این شورا الزام‌آور نبوده گرچه مسؤولان علاقه‌مند بوده‌اند تا این نظرات را به ورطه اجرا بکشانند. اعضای شورای فقهی باید شمه‌ای از اجتهاد داشته باشند عضو هیأت علمی دانشگاه مفید …

مبارزه با قاچاق، دارای ابعاد مختلفی است که نخستین آن جلوگیری از ورود و خروج است، باید تولید داخل را قوت ببخشند؛ تولید داخل باید کیفیت داشته باشد؛ وقتی تولید داخل با مارک کشور دیگری تولید می‌شود به این معنی است که مردم هنوز به کالای ایرانی اعتماد ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار با رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا گفت: تا زمانی که سه مساله مهم حل نشود، اقتصاد ما به جایی نمی‌رسد. دردهای اقتصادی ما شامل قاچاق، یارانه‌ها و بانک‌ها است، تا زمانی که این مشکلات حل نشود، قطعا رشد اقتصادی …

موضوع قاچاق هنوز برای مردم به صورت فقهی و فرهنگی به خوبی تبیین نشده است؛ با استفاده از ادله فقهی می‌توان از منظر فقه فردی و حکومتی اثبات کرد که قاچاق جایز نیست، به ویژه که همه مردم می‌دانند استفاده از کالای قاچاق مانع رشد اقتصادی کشور است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی در دیدار رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و هیات همراه افزود: مردم باید به ابعاد فقهی موضوع قاچاق توجه کنند؛ برخی فکر می‌کنند معامله کالای قاچاق تنها یک تخلف از قوانین است و از نظر احکام شرعی مشکلی ندارد. عضو جامعه …

در مبارزه با قاچاق، نیازمند تولید و تبیین فقهی مناسب هستیم و در این حیث، فتوا و حکم حکومتی به عهده مراجع تقلید و رهبر معظم انقلاب می‌باشد، اما در همان پرتو نیز حوزه می‌تواند کار اساسی کند تا فقه مبارزه با قاچاق را تعمیق دهد، خوشبختانه در این عرصه کارهای خوبی هم انجام شده است اما کافی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی امروز در دیدار حبیب الله حقیقی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و معاونین این ستاد که در دفتر مدیر حوزه‌های علمیه در قم برگزار شد به تشریح اهمیت مبارزه جدی و …

شبکه اجتهاد: ۳۸ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، و ۳۳ سال از تصویب اولین قانون عملیات بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، اما همچنان دعوای بانکداری ربوی به قوت خود باقی است و گرفتن جریمه دیرکرد از سوی بانک‌ها همچنان مورد اعتراض‌های تند و تیز مراجع تقلید و بزرگان حوزه قرار می‌گیرد. آخرین تحول، تصویب فوریت طرح جامع بانکداری اسلامی بود که آیت‌الله‌ مکارم شیرازی آن را «بسیار مناسب» دانست و امید آن رفت که همه چیز تمام شود، اما آن طرح همچنان مسکوت مانده است. سال ۱۳۹۵ را باید سال بانکداری بدون ربا و بانکداری بدون جریمه …

حجت‌الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه آشنایی کامل با نظام بانکداری را برای اعضای شورای فقهی بانک مرکزی ضروری دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن نظری شاهرودی، با بیان این‌که مسؤولان در شورای فقهی بانک مرکزی باید برای عملیاتی ساختن مصوبات خود ارتباطشان را با کارشناسان عرصه اقتصاد بالا ببرند، گفت: از این رو مسؤولان ضروری است تا نسبت به مبانی نظام بانکداری آشنایی کامل داشته باشند. استاد گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به این‌که نظریات شورای یادشده از نوع مشورتی است و صرف لازم‌الاجرا بودن مصوبات، کاری از پیش نخواهد برد، اظهار داشت: …

عضو هیأت علمی دانشگاه قم گفت: بانک‌ها تا زمانی که منافع خود را در خطر ببینند زیر بار مصوبات شورای فقهی نمی‌روند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدرضا رستمی، یکی از وظایف شورای فقهی بانک مرکزی را نظارت بر اجرای حقیقی عقود تنظیم شده در نظام بانکداری اسلامی دانست و به رسا گفت: کارکنان این شورا باید حقوقدان، اقتصاددان و فقیه بوده و با نظام بانکداری به‌طور کامل آشنا باشند. عضو هیأت علمی دانشگاه قم با اشاره به این‌که برای پیاده‌سازی قوانین اسلامی در یک مجموعه باید اوضاع مساعد باشد، گفت: با توجه به این‌که در کشور ما بسیاری از …

روزی نیست که نامه‌ای در زمینه جریمه دیرکرد نداشته باشیم حتی گفته شده چرا این قدر بیان می‌کنید، باید به اندازه‌ای بیان کرد که دیگر این امر صورت نگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در درس خارج فقه خود که در مسجد اعظم برگزار شد با بیان اینکه هر کس باید به مسئولیت خود عمل کند، اظهار کرد: مسئولیت‌های انسان در نهج‌البلاغه ذکر شده است. انسان از مسئولیت فردی برخوردار است بر این اساس هر کس باید خود را بسازد و براساس اصول، علم، ‌عقل، عمل و تقوا این کار را انجام دهد. وی خاطرنشان کرد: هر …

عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: با توجه مستحدثه بودن پدیده خلق پول و اهمیت بسیار آن در اقتصاد کشور، لازم است فقها و حوزه‌های علمیه به میدان بیایند و ابعاد فقهی و شرعی و رابطه آن با ربا را مورد بررسی قرار داده و نتیجه کار را اعلام کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مشکلات جدی که در اقتصاد ایران با آن مواجه هستیم، افزایش حجم نقدینگی است. این مسئله هم عمدتا از طریق افزایش خلق پول در نظام بانکی کشور رخ داده و مشکلات عدیده‌ای را هم پدیده آورده است. این پدیده، علاوه بر اینکه به …

ریشه‌های بازاریابی شبکه‌ای و هرمی/ اولین شرکت‌های هرمی و شبکه‌ای/ چگونگی کار شرکت‌های هرمی و شبکه‌ای/ تفاوت‌های بازاریابی هرمی و شبکه‌ای/ آثار مخرب شرکت‌های مذکور/ آماری از سود برندگان و زیان دیده‌ها/ ادله حرمت بازاریابی هرمی و شبکه‌ای/ مشکلات جنبی و حاشیه‌ای/ پاسخ به چند سؤال/ جمع بندی و خلاصه بحث‌های گذشته؛ از محورهای اصلی این مقاله می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، موضوع درس خارج فقه حضرت‌ آیت‌الله مکارم شیرازی در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ کتاب شرکت است که به مناسبت‌ این موضوع، بحث شرکت‌های نوظهور به میان آمد و استاد در مورد هفت شرکت عمده به مقدار کافی بحث کردند. …

روزی نیست که نامه‌ای از مردم درباره ربا و دیرکرد سود وام‌ها دریافت نکنیم و هر چه تذکر می‌دهیم ربا حرام است و با تغییر نام‌ها به مضاربه و دیرکرد نمی‌توان حرمت این عمل را از بین برد باز بانک‌ها توجهی نمی‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی عصر امروز شنبه در دیدار با اعضای اتاق بازرگانی، اصناف و تعاون با اشاره به اهمیت و توجه اسلام به مسئله اقتصاد پویا در جامعه اظهار داشت: مسئله اقتصاد مثل سایر ابعاد در اسلام بسیار مهم است و همان‌طور که مقام معظم رهبری بیان کردند دوران جنگ نظامی به پایان …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی اظهار کرد: در مدت ده سالی که از عمر شورای فقهی بانک مرکزی می‌گذرد، ولو این شورا مشورتی بوده است اما هیچ‌گاه بانک مرکزی از شورای فقهی استفاده ابزاری نکرده و تلاش نکرده است که کارهای خود را از این طریق توجیه کند. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از راهکارهایی که برای رعایت کامل ضوابط شرعی در نظام بانکی ایران به آن اشاره می‌شود، وجود شورای فقهی دارای جایگاه قانونی در بانک مرکزی است؛ مشابه کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار که مصوبات آن لازم‌الاجرا است و به همین دلیل، در ابزارهای موجود در …

آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به استفتائی در مورد بازاریابی شبکه‌ای از دخالت شورای نگهبان انتقاد کرد و گفت: تعجب است چگونه شوراى محترم نگهبان در این مسأله که وظیفه او نیست وارد شده و فتوا داده و وزارت صنعت سوء استفاده کرده و بر اساس آن مجوزها را صادر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی پاسخ این مرجع تقلید را پیرامون بازاریابی شبکه‌ای در قالب استفتائی منتشر کرد. سوال: اخیراً مؤسسات بازاریابى هرمى تغییر نام داده و با همان اهداف به نام شبکه بازاریابى وارد میدان شده و مشغول تخریب …

مقاله پیش رو که در شماره ۶۴ «فصلنامه اقتصاد اسلامی» به چاپ رسیده، درصدد است با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و با استفاده از منابع فقه امامیه به بررسی این فرضیه بپردازد که راهکار تعزیر مالی مشتریان متخلف می‌تواند به عنوان روش بهینه مطرح گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی شماره شصت و چهارم (زمستان ۱۳۹۵)، با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مدیر مسئولی علی اکبر رشاد و سردبیری عباس عرب مازار در ۱۸۲ صفحه بهمراه چکیده مقالات به زبان انگلیسی و عربی چاپ و منتشر شد. این نشریه سعی دارد تا …

از حیث نظری و عملی شهید صدر بانک اسلامی را مطرح نمود و در جهان اسلام انعکاس پیدا کرد و دانشمندان اهل‌سنت آن را بارور ساخته، ولی حوزه نجف و حوزه قم این امر را آنگونه که باید دنبال نکردند. به گزارش شبکه اجتهاد، عمران و آبادانی زمین دستور خداوند به انسانها بوده و همه ما وظیفه داریم در این زمینه ایفای نقش کنیم، بانکها نیز با انجام وظایف خویش و توجه به قوانین اسلامی و مؤلفه‌های بانکداری اسلامی نقش بسزایی در آبادانی زمین بر دوش دارند. بانک نهادی حقوقی است که عملیات پولی، مالی و اعتباری را بر عهده …

شبکه اجتهاد: اعلام صریح و علنی نظرات فقهی برخی از مراجع بزرگوار تقلید در مورد کارکرد بانک‌ها بار دیگر این مسئله حساس و مهم را به صورت جدی و برای عموم مردم مطرح ساخت. از سویی خطر ربا و نقش تعیین کننده نظام ربوی در تخریب بنیان‌های اجتماعی چنان است که نمی‌توان به آسانی از کنار این تهدید گذشت و از سوی دیگر شرایط جدید زندگی اجتماعی و روابط گسترده اقتصادی افراد و طبقات مردم با نظام بانکی جدا ماندن از تعاملات بانکی و پرهیز از این موضوع را کاملا غیر ممکن ساخته است. شاید تا ۵۰ یا ۱۰۰ سال …

کتاب «مبانی فقهی اقتصادی توزیع ریسک (مخاطره) در بازارهای مالی» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم بکتاش از سوی انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب یادشده پژوهشی در قلمرو اقتصاد اسلامی نگارش یافته و هدف اصلی آن ارائۀ شناختی از پیش فرض‌ها و اصول موضوعۀ توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام برای دستیابی به چارچوب نظام مهندسی مالی اسلامی است. کتاب مذکور در چهار فصل تدوین یافته که شامل: «مروری بر مفاهیم بنیانی و ادبیات نظری توزیع مخاطره»، «مروری بر آموزه‌های اسلامی مخاطره»، «استخراج مبانی توزیع مخاطره در نظام مالی اسلام» و «جمع …

 اگر بانک‌ها از این کار خود دست برندارند؛ در درجه اول مردم باید پول را به بانک‌ها نداده؛ خود استفاده کرده و اشتغال زایی نمایند و در درجه دوم، نیازمند به یک قانون قاطعی هستیم تا جلوی این مدل فعالیت بانک‌ها گرفته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی امروز در درس خارج فقه در مسجد اعظم قم به موضوع ربا در فعالیت‌های بانکی اشاره کرد و گفت: امروز بانک‌های خارجی در دست یک درصد از ثروتمندان بوده و این افراد با رباخواری چاق‌تر شده؛ روز به روز پول آنان بیشتر و ۹۹ درصد دیگر مردم فقیرتر می‌شوند. …

عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: در این مصوبه مجلس مشکلاتی وجود دارد که اولا تا وقتی‌که ساختار بانک‌ها درست نشود، وجود شورای فقهی ممکن است بعدها به مستمسکی برای ناکارآمد جلوه دادن فقه تبدیل شود. اگر ابتدا ساختار بانکی را درست نکنیم، وجود شورای فقهی اثر و کارکرد خود را ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، مجلس شورای اسلامی در هفته‌های اخیر، سازوکارهای ایجاد شورای فقهی بانک مرکزی را تعیین کرد که براساس آن، شورای فقهی تبدیل به یکی از ارکان بانک مرکزی خواهد شد و مصوباتش لازم‌الاجرا است؛ موضوعی که تاکنون بین مجلس و بانک مرکزی مورد اختلاف بود. …

هر حکومتی نظام تأمین اجتماعی دارد که برای رفع فقر در جامعه بناشده است و همچنین هر نظامی مسائل آموزش عالی و مصالح عالی کشور را داراست و خمس نیز مانند مالیات ناظر به همه اینها است. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه از سلسله نشست‌های علمی- تخصصی «تاثیر خمس بر اقتصاد اسلامی» با عنوان «تفاوت خمس با مالیات و نگاه به سیر تاریخی و فقهی خمس» چندی پیش در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد. بنابراین گزارش، سلسله نشست‌های خمس که از هفته قبل آغاز شده است مقدمه‌ای است برای همایش «خمس و تعالی جامعه» که پنجم …