اقتصاد و بازار

یکی از شرایط صحت دادوستد نبود غرر در ارکان معامله است و در صورت تحقق چنین حالتی، معامله باطل می گردد. چون در روایات واردشده از پیشوایان دین، از عقد غرری نهی است و نهی از غرر در معاملات موجب بطلان آن می شود؛ یعنی چنانچه در معامله نسبت به نهی واردشده، توجه نشود و به مقتضای آن عمل نگردد، آن معامله باطل بوده و ترتیب اثری به آن داده نمی شود. بیمه هم یک عقد مشروع، مستقل و لازم­الوفاء است که امکان تحقق غرر در آن وجود دارد؛ چراکه امکان ایمن نبودن از ضرر در آن برای متعاقدین وجود دارد

برای فهم اصل آزادی قراردادی و دریافتن مبنا و منشاء اخلاقی آن در فقه شیعه و نظام حقوقی ما، نباید به دنبال این اصل در متون فقهی بود بلکه باید به بررسی مبانی اخلاقی دو قاعدهای پرداخته شود که اصل مزبور در مفهوم خود متضمن آنها است . این دو قاعده عبارت است از آزادی در انعقاد عقد و آزادی عناوین. در این مقاله به دلیل گستردگی بحث تنها به مطالعه مهم ترین قاعده مندرج در اصل آزادی قراردادی یعنی آزادی در عناوین پرداخته ایم.

کتاب «بررسی فقهی وقف پول»، تحقیقی مستند در مورد وقف پول و آثار اقتصادی بالقوه آن در جوامع اسلامی است. مؤلفان این اثر، نظر به سابقه وقف پول در فقه اسلامی با عنوان «وقف الدراهم و الدنانیر»، ضمن تمرکز بر دیدگاه فقیهان و مراجع تقلید، ادله مشروعیت وقف پول را بررسی کرده‌اند و سرانجام به جواز وقف پول بر اساس …

امروزه اقتصاد اسلامی دغدغه‌ای است که توجه اغلب اقتصاددانان مسلمان را در سراسر جهان به خود جلب کرده است. اما در این میان با توجه به فقدان تعریفی واحد و مورد اتفاق همگان در این علم، گاه رخ می‌دهد که اقتصاددانان مسلمان با نگاه‌های متفاوتی نسبت به ماهیت اقتصاد اسلامی وارد این حوزه می‌شوند و نظرات خود را تدوین و عرضه می‌کنند. نگارنده در این کتاب در تلاش است تا پس از اشاره به ضرورت مطالعه جامع علوم اسلامی پیش از تولید علم اقتصاد اسلامی، فرآیند تأثیرگذاری این علوم را در شکل‌گیری بنیادها و نظامات فکری یک متفکر و نظریه‌پرداز اقتصاد اسلامی نیز نشان دهد.

به طور قطع می‌توان ادعا کرد که هیچ علمی از شاخه‌های مختلف علوم را نمی‌توان یافت که به نوعی با عنصر زمان در ارتباط نباشد. لذا در علوم مختلف، به طور جداگانه مباحثی را به عنصر زمان اختصاص داده‌اند. در علم اقتصاد متعارف مکاتبی مانند مکتب اتریش به شکل مجزا نقش عنصر زمان در اقتصاد را مورد تحلیل قرار داده است. در اقتصاد اسلامی نیز مباحث مربوط به پول و بانکداری اسلامی کاملا با عنصر زمان عجین شده و حل بسیاری از مشکلات موجود در نظام بانکداری جز با شناخت دقیق عنصر زمان ممکن نیست. کتاب حاضر به بررسی نقش عنصر زمان در عقود معاملات بر مبنای فقه امامیه پرداخته و سعی کرده تا افق جدیدی در حل این مشکلات بگشاید.

چکیده: بیمه از جمله عقود نامعین است. هرچند امکان دارد بیمه در قالب عقود و عناوین دیگر واقع شود، هیچ کدام نیست و عقد مستقلی به حساب می آید. تسری غرر به بیمه، هرچند محتمل است (همانند سایر عقود معاوضی) محرز نیست، بلکه محتمل است، زیرا شاید حق بیمه، کمتر از قسط پرداختی بیمه گذار یا حتی کمتر از اصل آن باشد.

در کتاب حاضر امور مالی و اقتصادی و اصول فقهی حاکم در این عرصه به شکل تخصصی و نظام‌مند ساماندهی و تبیین شده است. ابتدا فقه القرآن مفهوم شناسی شده و در رابطه با فقه تجارت، درآمد حلال و ضرورت این بحث مطالبی ارائه شده است. سپس مسئله بیع از منظر آیات و فقه بررسی شده و اقسام و شرایط بیع گفته شده است. اصل عدم صحت و آداب تجارت نیز در ادامه مطرح شده است. سپس امور مالی معاملی – عقود و ایقاعات به طور مفصل بررسی شده است. ربا، اجاره، جعاله، دین، صلح، ودیعه، وصیت و ... از جمله مباحث مورد بررسی در این بخش است. در ادامه امور مالی غیرمعاملی از جمله خمس، زکات و ارث مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

معرفی کوتاه:یکی از عوامل مهم در فرآیند توسعه اقتصادی پس‌انداز است. این دو مفهوم به دو شکل پس‌اندازهای مالی و پس‌اندازهای غیرمالی مطرح می‌شود. از آن‌جا که بیمه‌های عمر و پس‌انداز یکی از محورهای مهم پس‌اندازهای غیرمالی را تشکیل می‌دهند، میزان توسعه این بیمه نقش قابل ملاحظه‌ای را در دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی به خود اختصاص می‌دهند. نگارنده در کتاب حاضر بیمه عمر را از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

مسئله اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی می‌بایست در مباحث آموزشی حوزه قرار بگیرد و طلاب از همان اوائل با مباحث اقتصادی اسلامی آشنا گردند. حاکمیت و حوزه‌های علمیه وظیفه دارند اقتصاد اسلامی را در بطن جامعه نهادینه کنند و حتی در سخنرانی‌ها و تریبون‌های نماز جمعه این مسائل را طرح نمایند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست «جایگاه اقتصادی اسلامی در …

کتاب «پول و بانکداری اسلامی» با این هدف تدوین شده است که متن درسی «پول و بانکداری اسلامی» در مقطع کارشناسی رشته اقتصاد باشد. این کتاب در پنج فصل، مخاطب را با پول، بانکداری اسلامی و ایده‌ها و نظریات اندیشمندان مسلمان آشنا می‌سازد. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی به تازگی کتابی را تحت عنوان «پول و …

نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» از سلسله نشست‌های علمی مدرسه عالی علمیه نواب؛ با حضور پژوهشگر مطرح علوم اسلامی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «جایگاه اقتصاد اسلامی در نظام آموزش حوزه» با حضور فضلاء و طلاب حوزه علمیه در مدرسه عالی نواب مشهد برگزار می‌گردد. قرار است در این نشست علمی، حجت‌الاسلام والمسلمین …

هرچند تعهد تخییری مزایای متعددی برای طرفین تعهد در پی دارد که از آن جمله می‌توان به تضمین بیشتر اجرای تعهد و نیز سهولت در اجرای آن اشاره کرد، اما مشروعیت و اعتبار چنین تعهداتی بر مبنای دلایلی از جمله نامعین بودن موضوع تعهد و وقوع غرر، محل تردید است. مقالۀ حاضر در راستای شناسایی مفهوم و مبانی مشروعیت تعهد تخییری و قواعد خاص حاکم بر آن، سعی دارد شناختی دقیق‌تر از تعهد تخییری، ویژگی‌ها، دلایل اعتبار و چگونگی اجرای آن ارائه دهد.

روش‌های جبران خسارت در مسئولیت مدنی، که همانا شیوه‌های اجرای تعهد فاعل زیان می‌باشند، بر مبنای اهداف مسئولیت مدنی تعیین می‌گردند. اهداف موردنظر عبارت‌اند از: جبران کامل خسارت، جلب رضایت زیان‌دیده و بازگرداندن وضع پیشین وی.

مجموعه مقالات «قراردادها» به کوشش حسینعلی بای، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. در این مجموعه، مقالاتی از سید عباس موسویان، محمد جواد ارسطا، احمد مبلغی و دیگر شخصیت‌های علمی قرار گرفته است به گزارش شبکه اجتهاد، این مجموعه ارزشمند شامل مقالاتی ذیل است: نظم عمومی و الزام به …

معرفی نشریات فقهی: دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی

معرفی نشریات فقهی: دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی

فقیهان، عقد مضاربه را با وجه نقد و فقط در صورتی صحیح می دانند که عملیاتی که توسط عامل انجام می شود عملیات تجاری باشد، و سود آن باید از راه تجارت به دست آید.

معرفی مقاله: بررسی صلح و مصالحه در فقه مقارن

معرفی مقاله: حیل ربای قرضی در آیینه فقه و حقوق نوشته محمدرضا مقدم بهرکی

عضو شورای فقهی بانک مرکزی و کارشناس بانکداری اسلامی با اشاره به فرآیند طولانی تدوین لایحه قانون بانکداری، گفت: اهتمامی که مسئولان مربوطه باید داشته باشند، دیده نمی‌شود و با دقت و سرعت به مساله نمی‌پردازند.

رادیو اقتصاد در برنامه عیار دوشنبه ۵ بهمن ماه، با بیان احکام فقهی حقوقی اجاره همراه شما می شود.

موسویان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: با گذشت حدود صدسال از تاسیس بانکداری هنوز تکلیف متفکران مسلمان با بانکداری اسلامی و بحث ربا در بانکداری مشخص نیست.

نشریه فقه و حقوق اسلامی در شماره هشتم خود مقاله‌ای با عنوان «حلیت ربای تولیدی و انتاجی در بوته نقد و بررسی» به قلم سید احمد محمودی منتشر کرده است.

شماره ۵۹ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، منتشر شد. این فصلنامه که مجله‌ای علمی تخصصی است و به طرح و توسعه مطالعات بنیادی و کاربردی در باب اقتصاد اسلامی ایران می پردازد، با صاحب امتیازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و سردبیری آقای دکتر عباس عرب مازار منتشر می‌شود.

ماده ۱۹ آئین‌نامه معوقات بانکی در کمیته اقتصاد شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به تازگی انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) کتابی را تحت عنوان «درآمدی بر بانکداری اسلامی» به قلم دکتر احمد شعبانی و همکاران منتشر کرده است.

«روشنفکرها به تنها چیزی که علاقه‌مند نیستند، مسائل اقتصادی است.» این سخنی است که داریوش شایگان به درستی بر آن انگشت نهاده است. اگرچه روشنفکران در مسائل اقتصادی ورود نکردند، اما روحانیان از این مسأله غافل نماندند. ابواب مختلف فقهی، صبغه‌ی اقتصادی داشت و فقها از پرداختن بدان چاره‌ای نداشتند. اقتصاد مدرن که در رسید، فقیهان را هم به چالشی مضاعف طلبید. در این نوشتار اشاره‌ای کوتاه می‌کنیم به برخی از مهم‌ترین آثاری که درنتیجه‌ی این چالش تألیف گردیده‌اند.

روحانی و مفتی اهل سنت شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان گفت: خرید، فروش و استعمال مواد مخدر و شراب حرام شرعی است.

ربا اگر سه ویژگی اخذ یک مبلغ اضافه، دوم بر یک دین محقق (یک نفر قرض دهنده و یکی نفر قرض گیرنده) و سوم شرط از قبل وجود داشته باشد، رباست.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: همه اشکالات بانکداری تنها با اصلاح قانون مرتفع نمی شود، بلکه نیازمند توجه در مقام اجرا و نظارت کافی است، لذا با اصلاح قانون باید این موارد هم اصلاح شوند.