اندیشوران فقهی

گاهی یک بی‌حجابی دیده‌ می‌شود و‌ می‌دانیم که تأثیر گذار نیست، وظیفه امر به معروف ساقط‌ می‌شود، ولی ما یک وظیفه دیگر نیز داریم که مسئله دفع منکر است. پالایش جامعه و مهجور نشدن احکام الهی وظیفه دیگری است. گاهی باید توصیه‌‌هایی کرد تا حرمت یک فعل حلال در جامعه مهجور نشود. گاهی باید تذکر داد و ادامه راه را رفت، تا نگویند که فلان روحانی یا فلان مذهبی رد شد و حرفی نزد. نباید حکم الهی مهجور بماند. بنابراین وظیفه دفع منکر و پالایش و حفظ نظام اسلامی اموری است که ممکن است شرایط امر به معروف نیز نباشد …

شیخ فضل الله نوری مانند امام خمینی قائل به ولایت مطلقه فقیه بود. اگر مقارنه‌‌ای بین مطالب شیخ و مطالب مرحوم نائینی در کتاب تنبیه الامه کنیم،‌ می‌بینیم که همان مبانی مرحوم نائینی را شیخ دارد. و واقعا انتزاع و معرفی که امروز بین شیخ و علمای برجسته نجف به عنوان تقابل قرار دادند، تقابل کبری و در مبانی نبوده است بلکه همان مبانی مرحوم نائینی را شیخ فضل الله دارد. تعابیر شیخ فضل الله نوری در باب ولایت فقیه تعابیر بسیار محکمی است. از مبانی شیخ فضل الله نوری این است که امور عامه از باب ولایت شرعیه است؛ …

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه گفت: اهانت‌‌‌‌های اخیر به قرآن باهدف اسلام هراسی و تحقیر مسلمانان صورت گرفته است. در نتیجه اگر با حرکت گروهی برنامه‌ریزی‌شده و هدف‌گذاری شده قبلی درجهت مقابله با اسلام مواجه باشیم، فرد هتاک مصداق کافر حربی است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هم‌اندیشی علمی «بررسی علل و ابعاد هتک ساحت قدسی قرآن کریم و راهکارهای مقابله با آن» به همت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه‌السلام با حضور اساتید جواد حبیبی تبار، نجف لک‌زایی، محمدعلی رضایی اصفهانی و محمدصادق یوسفی به صورت حضوری و مجازی در جمع طلاب حوزه علمیه قم برگزار شد، …

استاد ربانی بیرجندی با ورود به بحث ادله حرمت هتک مقدسات؛ به تبعیت از روش ابتکاری ابن جنید اسکافی، ابتدا به ذکر ادله نقلی (کتاب و سنت) و سپس به تبیین ادله لُبّی (اجماع و عقل) پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی هتک حرمت به قرآن مجید در کشور سوئد، مرکز مطالعات قرآن دانشگاه مفید با همکاری انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه قم، نشستی علمی با عنوان «بررسی فقهی هتک حرمت مقدسات» و با سخنرانی استاد محمدحسن ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی گروه فقه مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار نمود. استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه …

آیت‌الله مکارم شیرازی گفت: فعالیت و اقدامات در عرصه سیاسی از آیت‌الله‌حاج‌ سید‌عبدالله‌ شیرازی(ره)؛ فقیهی آگاه به زمانه، حساس نسبت به انحرافات و مصلح نسبت به نابسامانی‌ها معرفی نمود که نمونه‌های آن را در دعوت مردم به تحصن در مسجد گوهرشاد، حمایت از آیت‌الله کاشانی و مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و محکومیت واقعه مدرسه فیضیه‌ می‌توان مشاهده کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پیش‌همایش «مرجع مجاهد»، بزرگداشت چهلمین سالگرد ارتحال فقیه اهل بیت(ع) و مرجع مبارز و انقلابی مرحوم آیت‌الله‌حاج‌ سید‌عبدالله‌ شیرازی با پیام دوتن از مراجع آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و آیت‌الله جعفر سبحانی و نیز سخنرانی …

شبکه اجتهاد: بدون شک حوزه‌ علمیه و روحانیت، نرم افزار نظام اسلامی بوده و از علل محدثه و مبقیه انقلاب نیز بشمار می‌رود. ۲۱ تیرماه، رویداد مهمی برای این نهاد مقدس و ر‌کین محسوب می‌شود. دیدار طلاب و روحانیت با مقام معظم رهبری در این تاریخ مقرر شده که در نوع خودش یک ملاقات راهبردی می‌تواند تلقی شود. بطور معمول یک آنالیز فشرده از وضعیت شناسی حوزه و روحانیت، مسیری که طی شده، نقاط ضعف و قوت و استراتژی‌های ممکن و مرجح برای مطلوب ترین آینده این نهاد در این دیدار چندساعته مطرح خواهد شد. اما چه رویکردهایی برای رقم …

شبکه اجتهاد: آنچه به عنوان حدیث غدیر و به نام روز غدیر می‌شناسیم، روایت و حکایتی درباره رخدادی است که در سال دهم هجرت، روز هجدهم ذی حجه، در منطقه غدیر خم رخ داد؛ چنان که روایات تاریخی گزارش کرده اند، طی آن، رسول خدا (ص) در حالی که پس از انجام تنها حج تمتع خود به مدینه باز می‌گشت، مردم را در این نقطه نگاه داشت، و علی علیه السلام را با تعبیری که در احادیث آمده «من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه » به عنوان «ولیّ مؤمنان» پس از خود معین کرده است: «علی ولی کل مومن من …

الان را نگاه نکنید که فهرست کتابخانه‌ها در اینترنت هست و دستیابی راحت‌تر شده است. مرحوم حاج‌آقا رضا امینی، پسر مرحوم علامه امینی که دوشادوش پدر در تمام سفرها بود، تعریف می‌کرد در سفری که به هند رفتیم، آن‌قدر هوا گرم بود که لباس نازک هم برای ما زیاد بود و پدرم لباسش را درمی‌آورد و یک لُنگ را خیس می‌کرد و روی دوشش می‌انداخت که وقتی پنکه می‌چرخد، باد پنکه به لنگی که خیس و نم‌دار است بخورد و بتواند مطالعه کند. علامه در آن فضا ۱۸ ساعت فیش‌برداری می‌کند. این ساعات در آن هوای گرم شوخی نیست. او …

مرحوم نایینی کسی است که تا آخر رفته و صاحب مکتب است، ایشان به حوزه‌های علمیه کنایه می‌زند و می‌گوید امام صادق(ع) یک جمله فرمود «لاتنقض الیقین بالشک» از این یک عبارت چند جلد کتاب نوشته شده است، ولی این همه آیه راجع به عدالت و حریت داریم، ولی هیچ استفاده‌ای از آن نشده است؛ لذا ما هیچ کتابی نداریم که مثل فقه از آیات مربوط به عدالت قواعد عدالت را استخراج کند، چون کسی وقت نمی‌گذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «تحولات تاریخی مفهوم فقه و آثار جدایی از آن اخلاق»، به همت پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب …

استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: علامه طباطبایی تاکید دارد که مسلمین اگر دچار انحطاط و سقوط شده‌اند، به خاطر اکتفا به اجساد احکام شرعی و اعراض از روح آن است، در واقع جسد بدون روح خاصیتی ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در نشست علمی «مبانی و پیش‌فرض‌های استنباط اخلاقی از قرآن» که از سوی انجمن معارف دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد با بیان اینکه دیدگاه‌های مختلفی در مورد اینکه آیا اخلاق جزء شریعت است یا امری در کنار شریعت است وجود دارد ولی آنچه قابل اثبات است این است که  بخشی از …

یکی از چالش‌های ما در علوم انسانی، مسدود بودن باب نقد و نظر در جمهوری اسلامی است، لذا عملاً دانشگاه‌ها جرات ورود به این مباحث را به‌صورت شفاف ندارند. علی‌رغم رشد فزاینده در مهندسی و پزشکی، در علوم انسانی دچار رکود شده‌ایم. حوزه‌ها نیز در صورتی رشد می‌کنند‌‌‌ که نقد آزاد باشد؛ اما امروزه، اگر طلبه‌ای امری را که با نظر مشهور مخالف است نقد کند، متهم می‌شود. این فضا فراهم نشده است و باید فضاسازی شود تا افراد آزادانه بتواند وارد مقولات فقهی شوند و به فعالیت بپردازند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌‌الاسلام دکتر حمید فغفور مغربی، علاوه بر فعالیت …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به مبحث تکثرگرایی دینی در حوزه اجتهاد مطرح کرد: اجتهاد یک شمشیر دو لبه است. ما باید بدانیم که چگونه می‌شود به وسیله «اجتهاد» و «تفقه» نزاع را حل کنیم تا بتوانیم مذاهب را بر سر یک سفره بنشانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دهمین نشست دوره‌‌ای «مدرسه فقه و اجتهاد مقارن» به همت انجمن علمی مذاهب فقهی دانشکده مذاهب برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین رجبی به ارائه موضوع «بررسی نظریه تعدد اجتهاد و نقش آن در نحوه تعامل با مذاهب» پرداخت و حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی به عنوان ناقد در …

عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین با تجلیل از سفر اخیر مدیر حوزه‌های علمیه به کشور عراق، به تشریح اهمیت تعامل بین حوزه قم و نجف پرداخت و الگوهای عملی تعامل را تبیین کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بنیادی، عضو مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، با اشاره به اهمیت سفر اخیر استاد علیرضا اعرافی به عراق به «رسا» گفت: مهم ترین بحثی که امروزه بین این دو کشور دوست (ایران و عراق) مطرح است، وجود یک نگاه مذهبی و نزدیکی فرهنگی بین دو کشور است، چرا که حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف، دو نهاد …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن اشاره به نگاه امام خمینی(ره) به فقه و جامعه تصریح کرد: یک برداشت این است که گویا حضرت امام به دانش فقه صرفا مصلحت‌اندیشانه نگاه می‌کردند و به موازین و چارچوب اصلی اجتهاد چندان پایبند نبودند. این نگاه کاملا نادرست است به خاطر اینکه امام صریحا و عمیقا به موازین فقهی ملتزم بودند. به گزارش شبکه اجتهاد، سالروز ارتحال بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) فرصتی مناسبی است برای بازخوانی اندیشه‌های فقهی و اجتماعی ایشان و تلاش برای تحلیل و چاره‌جویی برای مشکلات امروز جامعه ایران بر اساس مبانی فکری …

عضو مجلس خبرگان رهبری، گفت: یکی از ابعادی که حضرت امام خمینی (ره) به لحاظ فقهی مطرح و آن را زنده کردند، فقهی است که می‌توان فقه عمومی نامگذاری کرد. ‌‌به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری در سومین جشنواره علمی مدرسه عالی فقه و اصول امام حسین علیه السلام ضمن گرامیداشت دهه کرامت و سی و چهارمین سالگرد ارتحال ملکوتی امام راحل، عنوان کرد: یکی از ابعادی که حضرت امام خمینی (ره) به لحاظ فقهی مطرح و آن را زنده کردند، فقهی است که می‌توان فقه عمومی نامگذاری کرد. وی ادامه داد: فقه عمومی غیر …

مدیرحوزه‌های علمیه با بیان اینکه فقه معاصر بدیل سنت فقه جاری ما ‌‌‌نیست، بلکه برآمده از دریای مواج حوزه مبتنی برای مناهج اصیل اجتهادی است، افزود: فقهی که بخواهد نظریه‌پرداز باشد در بستر حوزه آزاد، درس‌های تخصصی و پژوهش‌های آزاد شکل می‌گیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیرحوزه‌های علمیه، شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد، با اشاره به اینکه راهبری شورای عالی مبنای حرکت مدیریتی است، اظهار کرد: در این مسیر از پیشنهادات اساتید، طلاب، فضلا و گروه‌های حوزوی استفاده …

عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید براینکه فقه توانایی تامین یک زندگی سالم، کامل و مفرح را دارد، گفت: قانون اساسی ما بر اساس فقه است و در زمان تدوین از نظرات فقهای بزرگ زمان استفاده شده است اما نتوانستیم وظیفه اداری را از جهت حفظ حقوق شهروندی، حفظ کرامت انسانی و رفتار و اخلاق اداری، براساس فقه و اخلاق و قانون اساسی پایه‌ریزی کنیم. ‌به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه، درباره تفاوت فقه کنونی با فقه امام صادق (ع) گفت: فقه امروز ما در عرض مکتب فقهی امام صادق (ع) نیست تا …

دکتر سیاهپوش در سخنانی بیان داشت: متوقف شدن در جواز سلب و ایجاب برخورد حاکمیت با پوشش، باعث باخت ما خواهد شد. اساسا این سوال جای طرح ندارد زیرا تعریف از حکومت یعنی الزام کردن و این جزء ماهیت حکومت است. از طرفی سلب هم صرفا در برخورد انتظامی محصور نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، میزگرد علمی و کرسی نقد و نظر «تحلیل اجتماعی مواجهه حکمرانی و مردمی با نابهنجاری پوشش و حجاب» به همت انجمن مطالعات اجتماعی حوزه و کمیته مرکزی کرسی‌های آزاداندیشی حوزه در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه برگزار گردید. ‌حجت‌الاسلام ابراهیمی پور، نائب رئیس انجمن مطالعات اجتماعی حوزه …

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان اینکه امام خمینی(ره) فرمودند حوزه باید نبض حال و آینده را در دست داشته باشد ولی متاسفانه گاهی احساس می‌شود ما نبض حال را هم در دست نداریم. گفت: یکی از غفلت‌های ما در این چهار دهه این بود که خیلی از تصمیمات در کشور بدون توجه به فقه گرفته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، طی سخنانی با اشاره به جایگاه عدالت در فقه بیان کرد: عدالت در فقه امامیه در سه فضا مطرح شده است؛ اول تصدی برخی مناصب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ۲۷ اردیبهشت سالروز ارتحال فقیه محقق و اصولی مدقق آیت‌الله محمدتقی بهجت اعلی‌الله‌مقامه الشریف است.

رئیس بنیاد امامت ضمن اشاره به ویژگی‌های عقلانیت شهید مطهری تصریح کرد: ایشان از یک طرف تقابلی با عقلانیت مدرن ندارند بلکه سعی می‌کنند از درون آن عقلانیت سره را از ناسره بازشناسی کنند و از سوی دیگر این خودبنیادی و خودبسندگی در حوزه عقل‌گرایی مدرن را زیر سوال می‌برند و نشان می‌دهند عقل به تنهایی نمی‌تواند نظام زندگی بشر را اداره کند. به گزارش شبکه اجتهاد، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری شخصیتی بود که تمام عمر خود را صرف احیای تفکر دینی و تبیین عقلانیت دین و پاسخگویی به سوالات و شبهات جامعه خصوصا نسل جوان کرد. در راستای بازخوانی …

شبکه اجتهاد: دوازدهم شوال سال ۱۳۸۰ هجری قمری، آیت‌الله العظمی بروجردی، زعیم عالیقدر جهان تشیع پس از عمری تلاش و مجاهدت در راه نشر معارف دین و اهل بیت(ع)، چشم از جهان فروبست. به مناسبت شصت و چهارمین سالگرد ارتحال آیت‌الله بروجردی، به برخی از ویژگی‌های شخصیتی و ابعاد وجودی این مرجع عالیقدر از کلام استاد حسین انصاریان پرداخته شده است. * شخصی حدود ۱۵ سال در درس آیت‌الله العظمی بروجردی قدس سره شرکت داشت و خود از مراجع تقلید دوره ما شد و بنده چند سالی دروس حوزه را در محضر ایشان تلمذ کردم؛ بنده به این استاد خود …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در گفتمان انقلاب اسلامی، مسئله حجاب به عنوان مفهومی اسلامی و ضرورت شرعی مورد تأکید و توجه است؛ هرچند در عرصه روش و اجرا، اختلاف‌ نظرهایی بین صاحب نظران وجود داشته و دارد. استاد ابوالقاسم علیدوست به‌تازگی در گفتگویی به ابعاد مسئله حجاب و میزان مداخله حاکمیّت در این زمینه پرداخت که با واکنش‌هایی روبرو بود (اینجا بخوانید). بعد از آن، احمدحسین شریفی (رئیس دانشگاه قم) در دو یادداشت کوتاه، ادبیات خاصی را در نقد ایشان به‌کار برد و مهدی جمشیدی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) نیز تحلیل استاد علیدوست را با نگاهی روش‌شناسانه مورد …

عقیده دارم یک طلبه خوب کسی است که تاریخ تمدن بشری، تاریخ تمدن اسلامی، حتى تاریخ جاهلیت و احکام رایج دوره جاهلیت را بخواند و بداند. این نکته بسیار مهم است که یک فقیه بداند در عصر جاهلیت چه احکامی وجود داشته است و چه تحولی در عصر ظهور اسلام پیدا کرده است. باید فقیه بداند در جاهلیت چه قواعدی بوده و بسیاری از این قواعد همانند قضیه عاقله بازمانده قبل از اسلام است که در ساختار دینی اسلام بازسازی شده است. با مطالعه دقیق تاریخ جاهلیت‌ می‌توانید به این نکته پی ببرید که بسیاری از نهی‌هایی که در قرآن …

به عنوان یک طلبه احساس می‌کنم که باید روی اعتقاد مردم خیلی حساب کرد. اشتباه نشود نمی‌گویم که جامعه یله و رها باشد، متأسفانه یله و رها بودن مفاسدی دارد؛ عرض من این است که برای یک بار هم که شده عقلا را دعوت کنیم، اندیشمندان را بخواهیم تا برای موضوع حجاب طرح بدهند و به لوازم کار دقت کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست معتقد است که حجاب یک معروف و لازم شرعی است اما باید درباره ضرورت حجاب بحث و گفت و گو شود و موضع حاکمیت درباره حجاب و بی‌حجابی گاهی یکدست باشد. وی بیان …

 عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تاکید کرد که فقهای زن حق دارند فتوا بدهند ولی شأن ولایی و مرجعیت ندارند همچنین حجت‌‌الاسلام محمدهادی فاضل، استاد حوزه علمیه قم معتقد است که باید بین افتا و مرجعیت تفکیک شود زیرا خیلی از فقها شان افتاء داشتند ولی مرجع نبودند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌‌الاسلام والمسلمین مهدی سجادی‌امین، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، در کرسی ترویجی «نقد کتاب زنان، افتاء و مرجعیت» که از سوی پژوهشکده زن و خانواده حوزه علمیه خواهران برگزار شد، گفت: بحثی که در این کتاب دنبال می‌شود این است که آیا جنسیت در …

مشاور عالی رئیس مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه تعریف واحدی در فقه برای عرف بیان نشده است، گفت: اگر عرف را چیزهایی بدانیم که در فطرت به ودیعت نهاده شده، جایگاه خاص و ویژه برای خودش پیدا می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «جایگاه عرف در فقه»، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد احمدی‌تبار، استاد حوزه علمیه قم و مشاور عالی رئیس مجمع جهانی اهل بیت (ع) چندی پیش در پژوهشکده عروه الوثقی برگزار شد. گزیده سخنرانی احمدی‌تبار را در ادامه می‌خوانید؛ برای این بحث اول باید سراغ معنای لغوی و اصطلاحی عرف برویم و ببینیم معنای عرف …

شبکه اجتهاد: مؤسس حوزه علمیه قم در بحث پیرامون دومین مقدمه از مقدمات انسداد به مبنای استادش میرزای شیرازی بزرگ (صاحب فتوای تحریم تنباکو) اشاره کرده و از روش استادش نتیجه گرفته که حتی اگر فقیهی غالبا به احتیاط قائل شود، باز هم اختلالی در نظام مسلمین و اعمال مذهبی آنان ایجاد نمی‌شود و از همین رو، این مقدمه‌چینی انسدادیون برای رد نظریه انفتاح در عمل با یک مثال نقض مواجه شده است: تأمل اول؛ در مسیر احتیاطات میرزای بزرگ و شیخ اعظم «ان دعوى الحرج لا سیما الموجب لاختلال النظام بالنسبه إلى آحاد المکلفین الموجب لسقوط الامتثال القطعی عن …

استاد رضا استادی گفت: امام خمینی فرمود ما حوزه را لازم داریم و اهمیت حوزه به فقه و مقدمات فقه است؛ فقه هم فقه جواهری است یعنی در قم اگر تحولات در این مسیر و برای ترویج فقه و ملاشدن باشد، خوب است؛ لذا کسانی که دنبال تحول هستند، در هر تحولی باید یادشان باشد که آیا به فقه جواهری ضرر‌ می‌‌رساند یا سود؟ ایشان فرمودند اگر فقه بماند، همه‌چیز خواهد ماند؛ گویی اصل ماندگاری جمهوری هم به فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت چهل و چهارمین سالگرد بازگشت امام خمینی(ره) به قم، نشست علمی «امام خمینی(ره) و …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: نمی‌توانیم علوم انسانی اسلامی را با فقه یکی بدانیم چون علم فقه دنبال پیدا کردن حکم شرعیِ فرعی، ولی علوم انسانی اسلامی دنبال توصیف، تبیین و پیش‌بینی افعال انسانی و البته تجویز در این زمینه است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مسعود فیاضی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست «رابطه فقه نظام و علوم انسانی اسلامی»، گفت: در مورد «فقه نظام» باید گفت این اصطلاح در دهه اخیر به‌صورت جدی مطرح شده است. دلیل طرح این موضوع هم بحث مواجهه کارآمدتر فقه و فقها با مسائل نوپدید …