اندیشوران فقهی

مدیر حوزه‌های علمیه در دیدار اساتید، فضلا، مسئولان و کارشناسان آموزشی «نکات تحلیلی پیرامون طرح جدید آموزش حوزه» را مطرح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه در دیدار اساتید، فضلاء، مسئولان و کارشناسان آموزشی حوزه به طرح «نکات تحلیلی پیرامون طرح جدید آموزش حوزه» پرداخت که در ادامه متن کامل آن را‌ می‌‌خوانید: بسم الله الرحمن الرحیم؛ در آغاز باید از همه اساتید و طلاب و فضلا و شخصیت‌هایی که در خصوص طرح جدید مصوب شورای عالی حوزه‌های علمیه برای سطوح عالی، اظهارنظر و تایید یا نقد کرده‌اند، صمیمانه و متواضعانه تقدیر و تشکر نمایم. …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: در شرایط فعلی، به همان میزان که اندیشه اسلامی در حال بسط و توسعه است، اندیشه‌های متقابل با آن هم دامنه نفوذ خود را گسترش می‌دهند و همواره نیم نگاهی هم به تخریب ارزش‌های اسلامی و مبانی نظری و عملی ولایت‌فقیه دارند لذا باید اندیشه‌های مرحوم نائینی در مصداق خاص و اندیشه اسلامی در مصداق عام مدون و طبقه‌بندی شود تا امکان تفسیر به رأی مبانی فقه ولایتی وجود نداشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در دیدار با اعضای کنگره بزرگداشت مرحوم نائینی که به میزبانی دفتر نماینده ولی …

مشکل این نیست که طلبه کم می‌خواند، مشکل این است که بد می‌خواند؛ یعنی مشکل جای دیگری است. لذا پیشنهاد ما جایگزین شدن یک متن دویست‌صفحه‌ای از کتاب‌های مختلف(نه از یک متن، بلکه از متون مختلف) و دوره‌ها و کارگاه‌های مخصوص متن‌خوانی است. یعنی حوزۀ متن‌خوانی را از حوزۀ مفاهیم باید تفکیک بدهیم، آن جایی که بحث مفاهیم است در قید و بند هیچ کتابی نیستیم، هر کتابی که برای آموزش مناسب‌تر است و از حیث مفهومی بهتر است همان را انتخاب می‌کنیم، اما بله، چون ما یک تراث و یک گذشته‌ای داریم و باید با این ارتباط بگیریم یک …

کتاب «البحوث الاصولیه»، تقریر درس اصول مرحوم آخوند خراسانی با حضور جمعی از علما و فضلای حوزه علمیه در موسسه آل البیت رونمایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، با حضور جمعی از علما و فضلای حوزه علمیه قم از کتاب «البحوث الاصولیه» تقریر درس اصول مرحوم آخوند خراسانی به قلم استاد آقامیرقزوینی در موسسه آل البیت (ع) در قم رونمایی شد. در این مراسم حجج‌اسلام والمسلمین مهریزی، موسوی اصفهانی و فاضلی به سخرانی پرداختند که بخشی از سخنان این اساتید را می‌خوانید: استاد مهدی مهریزی: مرحوم آخوند خراسانی توسط شاگردانش تاثیرات زیادی در حوزه عراق و ایران داشته است. ایشان …

استاد حسینی فقیه که کتب «رسائل، کفایه و حلقات» را چندین دوره تدریس کرده معتقد است: حلقه دوم و سوم جای رسائل و کفایه را نمی‌تواند بگیرد بلکه برای تکمیل دراسات اصولی بسیار نافع و مفید هستند؛ خصوصاً اینکه درس‌های خارج کنونی بیشتر بر مبنای کفایه الاصول برگزار می‌شود و این جهت علاوه بر محسنات متعدد دیگر، مزید بر علت هست که باید کفایه را به‌خوبی خواند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی‌فقیه با اشاره به جایگاه متون آموزشی مکاسب، رسائل و کفایه در سخنانی اظهار کرد: این کتب سه‌گانه آثاری هستند به‌غایت ژرف و در راستای …

استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: جایگزین کردن این متون با متونی که از استحکام و عمق کافی در متن برخوردار نیستند و چنین قابلیتی برای پرورش روحیه اجتهاد را ندارند وجهی ندارد ولو کتبی که به‌عنوان جایگزین انتخاب می‌شود مشتمل بر آخرین نظریات علما باشد اما با توجه به اینکه از حیث قوت متن مثل کتب رسائل و مکاسب و کفایه نیستند تغییر این متون وجهی ندارد و شایسته نیست. همان‌طور حذف بخشی از مطالب این متون اصلی به وجوه ضعیفه و ادله واضح الاشکال وجهی ندارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد حسین ‌‌‌شوپایی جویباری …

شاگرد مبرز مرحوم آیت‌الله میرزا جواد تبریزی که سال‌هاست یکی از مهم‌ترین کرسی‌های تدریس خارج فقه حوزه علمیه قم را در اختیار دارد، با اشاره به نظرات اساتید درباره کتاب حلقات شهید سید محمدباقر صدر، گفت: حلقات خیلی کتاب خوبی است، بسیاری از بحث‌های بعد از کفایه در حلقات است که اگر کسی آن را بخواند چیزی از دست نداده است. بلکه به اعتقاد من نه‌تنها برای ورود به درس خارج خواندن حلقات طلبه را از رسائل و کفایه بی‌نیاز می‌کند، بلکه به تجربه طلابی که در درس خارج، نظرات جدید را در مثل حلقات در سطح خوانده‌اند، در خارج …

در میان کتب معرفی‌شده در برنامه تحولی حوزه، کتاب شریف «دروسٌ فی علم الاصول» تألیف شهید بزرگوار حضرت آیت‌الله سید محمدباقر صدر وجود دارد. برخی از عزیزان حتی با اینکه این کتاب به عنوان عدل تخییری کتاب گرانسنگ کفایه الاصول قرار بگیرد نیز مخالف‌اند!! به نظر می‌رسد این مخالفت وجه روشنی ندارد. یا اینکه گفته شود فهم کلمات علمای بعد از محقق خراسانی متوقف بر خواندن رسائل و کفایه است نیز قابل خدشه است. مگر در این سال‌های متمادی که رسائل و کفایه خوانده شد و فهمیده شد، متن الفصول الغرویه و هدایه المسترشدین و کتبی مانند آنها متن درسی …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: برخی ثقات از قول حضرت آقای سیستانی نقل کردند: در محضر ایشان قضیه‌‌ای طرح شد مبنی بر تغییر متن رسائل به حلقات شهید صدر (ره) در نجف، ایشان به‌شدت ناراحت شدند به‌طوری که آقازاده‌شان ایشان را تسکین نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمد قائنی نجفی، عضو لجنه علمی دفتر فقه معاصر، نسبت به اجرای طرح تغییر در کتب درسی حوزه‌های علمیه ولو به‌صورت آزمایشی ابراز نگرانی کرد و مخالفت صریح برخی مراجع عظام در قم و نجف با این طرح را یادآور و در سخنانی گفت: هرازگاهی در حوزه علمیه …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: آقایان طلابی که وارد حوزه می‌شوند همان کتاب‌هایی که از قدیم بین علما و فقها و حوزه‌های علمیه رواج داشته است را فرا بگیرند، متونی که سال‌های متمادی در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شده است از قبیل کتاب رسائل و مکاسب و کفایه که از مهم‌ترین کتب درسی حوزه بوده و علماء و مراجع ما همین کتاب‌ها را خواندند تا به مرحله اجتهاد رسیدند و قوه علمی پیدا کردند؛ اینها را نباید کنار بگذاریم و یا تقطیع کنیم و بگوییم قسمتی از آن را نخوانید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدحسن صافی گلپایگانی به …

استاد احمد مبلغی گفت: امام موسی صدر به رغم توسعه در ایجاد نهادهای اجتماعی و تأسیس آن‌ها هیچ گاه از هیچیک از آنها برای زندگی شخصی خود استفاده نکرد و هیچگاه هیچیک از این مؤسسات را به نام یکی از اعضای خانواده‌اش ثبت ننمود. از این رو او توانست نهاد را به صورت طبیعی و اجتماعی و در جهت منافع عموم تأسیس کند و نه در جهت منافع شخصی خود. امام موسی صدر به نهادسازی پاک معتقد بود نه نهادسازی آلوده. به گزارش شبکه اجتهاد، امروز نهم شهریور سالروز ربودن امام سید موسی صدر رهبر شیعیان لبنان توسط رژیم جنایتکار …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به مناسبت یکصدمین سال باز تاسیس حوزه علمیه قم به تبیین «حوزه و روحانیت _حکومت و مناسبات روحانیت و نظام جمهوری اسلامی ایران اقتضائات و الزامات» آن پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عباس کعبی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در جمع فضلای حوزه علمیه به موضوع «حوزه و روحانیت _ حکومت و مناسبات روحانیت و نظام جمهوری اسلامی ایران اقتضائات والزامات» به مناسبت یکصدمین سال باز تاسیس حوزه علمیه قم پرداخت که در ادامه به سوالات حاضرین نیز پاسخ داد که متن کامل سخنان این عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری به …

استاد محمدرضا حکیمی (ره) دانشمندی جامع، ادیبی چیره‌دست، اندیشه‌ورزی نوآور و اسلام‌شناسی عدالت‌خواه بود. به‌مناسبت اولین سالگرد ارتحال او، اساتید معظم و اندیشوران آیت‌الله سید جعفر سیدان، محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، محمدمهدی رکنی، سیدعباس صالحی، مهدی مهریزی، محمد اسفندیاری، محمدرضا موحدی، سارا شریعتی، آرمان ذاکری و یوسف بینا؛ از شخصیت و اندیشه فاخر استاد محمدرضا حکیمی سخن گفتند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این روزها شهر مشهد شاهد برگزاری دو مراسم نکوداشت برای استاد محمدرضا حکیمی (ره) به مناسبت اولین سالگرد ارتحال این اسلام‌شناس عدالت‌خواه بود. اولی در بنیاد پژوهش‌‌‌‌های آستان قدس رضوی با حضور علما، طلاب و اساتید حوزوی برگزار …

رئیس مرکز فقه ائمه اطهار (ع) گفت: ما از این طرحی که امسال برای مدارس ابلاغ شده و مکاسب و رسائل شیخ را مثله کرده‌اند، بسیار نگرانیم! من در جلسات خصوصی به حضرات آقایان شورای عالی حوزه عرض کردم که این طرح، نتایج غیر معین و بلکه غیر صحیحی به دنبال دارد. به عنوان یک وظیفه شرعی عرض می‌کنم که کار بسیار خطرناکی می‌کنند! این کار موجب انهدام فقاهت در حوزه خواهد شد، امسال مکاسب و رسائل را تقطیع می‌کنید، دو سال بعد مکاسب و رسائل هم کنار می‌رود، معالم را کنار زدند، فصول و قوانین را کنار زدند، فکر …

شبکه اجتهاد: استاد محمدرضا حکیمی، از تبار معدود متفکرینی است که هرچند در حوزه علمیه نشو و نما یافت اما هرگز خود را در مسائلی نظیر فقه فردی محصور نکرد بلکه با نگاهی متفاوت به بازخوانی و تأمل در تراث اسلامی پرداخت و فریاد عدالت و انسانیت برآورد. بی‌راه نیست که او را «فیلسوف عدالت» می‌خوانند؛ چه‌ اینکه محوری‌ترین کلیدواژه‌ها در بیان و بنانش عدل و انسان بود و یکی از کلیدی‌ترین آیات قرآن را: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»(الحدید/۲۵) می‌دانست. حکیمی که از همان دوران ابتدایی تحصیل به ادبیات هم اهتمام ویژه‌ای داشت، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌‌الله حاج سید محمد ابن الرضا، از اساتید درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در گفتگو با «اجتهاد»، به آسیب شناسی آنچه تحت عنوان «آسیب‌شناسی عزاداری» مطرح است پرداخت. وی معتقد است مطالبی که تحت عنوان آسیب‌شناسی عزاداری مطرح می‌شود، ناشی از ناآگاهی و عدم معرفت به مقام امام معصوم است.

حجت‌الاسلام سیدمحمدکاظم طباطبایی با بیان اینکه در دوره صفویه و قاجاریه منابع تاریخ عاشورا بسیار متنوع بود، اما متاسفانه به عللی، منابع غیراصیل و داستان‌سرایی و داستان‌پردازی منابع اصلی را تحت‌الشعاع قرار داد، گفت: در دوره اخیر این آثار کم شده است، ولی زبان حال جایگزین شده و کار را خراب کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، رئیس دانشکده علوم و معارف حدیث دانشگاه علوم قرآن و حدیث، در نشست علمی «منابع اصیل تاریخ عاشورا» با بیان اینکه تاریخ‌پژوهی انواعی دارد، گفت: یکی تاریخ‌پژوهی به معنای وقایع‌نگاری است یعنی ارائه گزارش از حوادث و گاهی تحلیل …

شبکه اجتهاد: موضوع حجاب قانونی (لطفا حجاب اجباری سکولارها خوانده نشود) از ابتکارات سردمداران اسلام سیاسی و ارکان فقه الحکومه است. با وجود اتفاق نظر دو گفتمان درباره پذیرش اصل قرآنی حجاب، درمورد قلمرو آن بین دو جریان سنّتی و سیاسی اختلاف نظر جدی وجود دارد. ضرورت طرح بحث حجاب قانونی، در برابر حجاب اجباری سکولارها، آنجا خود را نمایان می‌کند که برخی از دگراندیشان، با آگاهی از شکاف فکری این دو گفتمان، از این آب گل‌آلود صید خود را گرفته و ایده حجاب قانونی را تضعیف می‌‌‌کنند. سکولارها در این اختلاف نظری، این باور نادرست را تزریق می‌کنند که …

۳۰ سال قبل پیشنهاد دادم که مباحثات شورای نگهبان فیش‌بندی و به ابواب سنتی فقه تبدیل و به زبان عربی هم انجام شود در این صورت عروه الوثقی زمان ما خواهد بود زیرا تمامی مباحث مستحدثه در آن مورد توجه است. نوشتار و تبویب جدید فقه لازم است گرچه کار سختی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد شیخ محمد سند در نشست علمی «فلسفه حقوق جزا از دیدگاه اسلام و غرب» که از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد، گفت: تجربه بشر نشان داده و اسلام هم تاکید دارد که پیشگیری از جرم بهتر از مجازات است؛ همین قاعده …

استاد سیفی مازندرانی معتقد است: اصل اینکه رسول اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) الزام به حجاب اسلامی‌ نمی‌کردند ثابت نیست. ‌ولی برفرض عدم ثبوت، باید گفت: ترک فعل از جانب معصوم همانند فعل ایشان محاملی دارد؛ و در مفروض محاملی وجود دارد، مانند: عدم آمادگی و تحمل الزام به حجاب از جانب عموم زنان؛ لذا خوف بر کیان و بیضۀ اسلام وجود داشت؛ چون زمان حکومت رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) اوائل عهد اسلام بوده است؛ و اما سائر امامان معصوم(علیهم‌السلام) مبسوط الید نبوده‌اند و یا اینکه بی‌حجابی – به‌گونه‌ی مبتذل و فساد انگیز با انواع آرایش – در آن زمان شایع و …

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی، اظهار کرد: وقتی رویکرد اخباری توسط مرحوم وحید بهبهانی شکست می‌خورد و اجتهاد جای نص‌گرایی را می‌گیرد، شاهد آن هستیم که موضوع ولایت‌ فقیه و حکومت دینی به شکل گسترده در بین علما مطرح می‌شود. به تعبیری باید گفت رویکرد نص‌گرا شیعیان را صرفاً در روایات محدود کرده و موجب می‌شود فهم غلطی از دین داشته باشیم که ما را برای رسیدن به اسلام حداکثری ناکام می‌گذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدسجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره ضعف نظری ظاهرگرایان و افراطی‌های مذهبی درباب سیاست و حکومت …

استاد و نویسنده برجسته حوزه علمیه مشهد، هدف و غایت فقه کلامی را استوار سازی عقیده پیروان عترت و شناسایی کسانی که از سنت دور افتاده‌اند دانست و گفت: فقه کلامی در چارچوب اثبات مرجعیت علمی اهل‌البیت علیهم‌السلام می‌باشد و ما را از مقوله فقه به مقوله اعتقادات رهنمود می‌سازد لذا اساتید و علما به این روش و رویکرد فقه کلامی در حوزه‌های علمیه بیشتر اهتمام ورزند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سیدعلی شهرستانی در نشست علمی «نگرشی به فقه کلامی» که با حضور فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد برگزار شد، به تبیین سه روش فقهی برای گفتمان در …

استاد رضا استادی با اشاره به اینکه فلسفه اجازات و تصحیح کتب، مصون ماندن از تحریفات است، اظهار کرد: منبر و تبلیغ، مداحی، امور حسبیه و وجوهات نیز اجازه‌ می‌خواهد که مهم‌ترین بخش اجازات، اجازه اجتهاد است، اما امروزه برخی خودشان را بدون اجازه به عنوان مجتهد به جامعه معرفی‌ می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی کتاب «اجازات العلما» با حضور استاد رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دیگر اساتید از سوی سازمان علمی وفرهنگی آستان قدس رضوی- نمایندگی قم برگزار شد. در این نشست کتاب دو جلدی «اجازات العلما» حاوی اجازه علما …

شبکه اجتهاد: مسئله جانشینی پیامبر اعظم(ص) و رهبری امت اسلام یکی از قضایای مورد توجه مسلمانان از صدر اسلام تا به امروز بوده است. بخش بزرگی از رویدادهای سال‌ها و ماه‌های پایانی حیات مبارک رسول اکرم(ص) و حوادث پس از رحلت ایشان معطوف به چگونگی امامت و رهبری جامعه اسلامی دانسته می‌شود که آثار آن به باور بسیاری از مورخان تاریخ اسلام تا به امروز باقی مانده است. ویل دورانت، تاریخ‌نگار شهیر قرن بیستم در کتاب معروف خود به‌نام «تاریخ تمدن» حوادث پس از رحلت پیامبر(ص) را نوعی نزاع و درگیری در میان اصحاب او و اهالی مدینه بر سر …

‌‌آیت‌الله سیدعلی محقق داماد در پاسخ به این سوال که چرا با این همه سابقۀ تدریس و مقام علمی و جایگاه اجتماعی، سراغ مرجعیت نرفتید و رساله ندادید؟ گفت: تعجب می‌کنم از بعضی آقایان که رساله می‌نویسند و اعلام مرجعیت می‌کنند. معنای اعلام مرجعیت مگر غیر از این است که ایها الناس، بیایید و بارتان را بر دوش ما بگذارید؟ آیا این کار عاقلانه است؟ مگر چه تکلیفی در کار است که این آقایان به سراغ مرجعیت رفتند. بالفرض که هیچ مرجعی در زمان فعلی وجود نداشته باشد، مجوز برای تقلید از علما و بزرگان گذشته که وجود دارد. ‌‌شبکه …

متاسفانه این خیلی بدعت بدی است که در کشور ما هر روز عده‌ای پیدا می‌شوند که پزشکی و فیزیک و … را به مبانی دینی منتسب می‌کنند. این انتساب به نوعی تحقیر دین و دین‌داران است. معتقدم رسالت انبیای الهی تربیت نفسانی بشر است و همه انبیا الهی برای تربیت جان بشر به رسالت مبعوث شده‌اند و هدف آنها تاسیس علوم تجربی یا فنی نبوده است. پس دامن زدن به مباحث مثل طب اسلامی، فیزیک اسلامی و شیمی اسلامی اگر بی‌وجه نباشد، ضرورتی ندارد و باعث اتلاف استعداد و اوقات و سرمایه است و غالبا هم نتیجه‌اش باعث وهن دین …

حجت‌الاسلام ایزدهی گفت: آنچه فقه را در مرز دانش قرار می‌دهد این است که فقه همواره فرزند زمان خودش بوده است و اگر فقه فرزند و ناظر بر نیازهای زمان خودش نباشد و نگاه به آینده نداشته باشد، در فرآیند روزمرگی می‌ماند و به روزآمدی تبدیل نمی‌‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، مطابق دیدگاه آیت‌‌الله خامنه‌‌ای، فقه سیاسی گرایشی بینارشته‌ای است که ضمن انطباق بر میراث علمی فقیهان شیعه، بر مبانی فقهی منسجم، منظم و روشمند مبتنی بوده و مشتمل بر مجموعه‌‌ای کامل از مباحث در سپهر سیاست و نظم سیاسی مطلوب است. کتاب «فلسفه فقه سیاسی از دیدگاه ‌‌آیت‌الله خامنه‌ای» …

استاد علیدوست گفت: مرجعیت فتوا تابع شرایط و مسائل اجتماعی است؛ ما دوره سنتز را در پیش داریم. دوره تز دوره اثبات است؛ یعنی حاکمیت به آن می‌پردازد، ولی چون برخی انتظارات برآورده نمی‌شود، نوعی آنتی‌تز رخ می‌دهد که ما الان در آن قرار داریم، ولی خیلی چیزها در آینده روشن خواهد شد و در پرتو این روشنی وضعیت به نفع مرجعیت پیش خواهد رفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در صدمین سال احیای حوزه از سوی مرحوم آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی قرار داریم، صد سالی که دنیا با سرعتی روزافزون با تحولات علمی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … همراه بوده …

مدیر مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی گفت: مؤسسه موضوع‌شناسی مربوط به دستگاه فقاهت و حلقه واسطی بین فقاهت و حکومت است و می‌تواند، مهمترین نقطه برای تعامل فقه با سایر علوم و محلی برای همکاری عینی و عملی بین حوزه و دانشگاه باشد. این مؤسسه می‌تواند با تعامل سازنده با تمام دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و بدنه جامعه، نیازهای موضوع‌شناسانه آنها را به دست آورد و با نگاه فقهی، تبیین معتبری از موضوعات به دستگاه فقاهت برای صدور فتوا داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حجت‌الله بیات؛ مدیر مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی در گفت‌وگو با افق حوزه، ضمن معرفی …

جناب عابدینی از انفتاح باب اجتهاد در شیعه گفته‌اند. به ایشان باید گفت انفتاح باب اجتهاد به معنای بی‌بنیانی و بی‌ضابطگی نیست؛ انفتاح باب اجتهاد به معنای پویایی اجتهاد اما در قالب انضباط و هنجارهای فقه است. آیا می‌توان انکار کرد که هر علمی باید با ابزارهای خودش پیش برود؟ برای مثال فردی هر روز ۹ صبح نمازی را خلق کند (شبیه به پیشنهادی که ایشان در باب حج دارند)، نماز جمعه را یکشنبه بخواند و روزه رمضان را در وقت گرما به زمستان منتقل کند و نام همه را اجتهاد پویا بگذارد! شبکه اجتهاد: چندی پیش استاد ابوالقاسم علیدوست …