فرهنگ و ارتباطات

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ظهر امروز (دوشنبه) در دیدار جمعی از مسئولان و مدیران نظام با تبریک اعیاد و ماه رجب، این ایام مبارک را فرصت‌هایی برجسته برای عبادت و توسل خواندند و افزودند: کلید حل مشکلات، «دعا، یاد خدا و اصلاح دل‌ها» است و ماه رجب عید کسانی است که قصد اصلاح قلوب خود را دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر لزوم ایستادگی مسئولان بر اهداف اسلام و جمهوری اسلامی، گفتند: «تقوا» و «اجتناب از گناه، خیانت و دنیاطلبی» که عامل ایستادگی، و برای مسئولان از اوجب واجبات است، در گرو …

این مقاله در صدد تحلیل فقهی موضوع و عیارسنجی ادله فقهی آن و در نهایت، تقویت نظریه وجوب اعمال فیلترینگ نسبت به سایت‎های انحرافی است. شبکه اجتهاد: فضای مجازی در کنار فرصت‎های مهم، تهدیدهای امنیتی و اجتماعی و فرهنگی به همراه دارد. سیاست جمهوری اسلامی ایران بر آن است که فیلترینگ به عنوان اصلی‎ترین راه اعمال محدودیت دسترسی کاربران نسبت به سایت‎های انحرافی و مخالف با موازین اسلامی بشمار می‎آید. این مقاله در صدد تحلیل فقهی موضوع و عیارسنجی ادله فقهی آن و در نهایت، تقویت نظریه وجوب اعمال فیلترینگ نسبت به سایت‎های انحرافی است. اگر چه فیلترینگ بعضی از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام علی فاضلی هیدجی، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد، به بررسی امکان استدلال به دلیل حرمت اسراف برای اثبات حرمت یا کراهت مدگرائی پرداخت. او که شاگردی آیات عظام وحید خراسانی و میرزا جواد تبریزی را در کارنامه دارد، معتقد است اسراف دارای معیارهای پنج‌گانه است و به این راحتی نمی‌توان چیزی را مصداق اسراف دانست. اجتهاد: مراد از اسراف در لسان آیات و روایات چیست؟ فاضلی‌: نکته‌ای که در رابطه با اسراف حتماً باید مطرح شود، این هست که اسراف هم در لغت، هم درآیات و روایات به معنای زیاد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مد و مدگرایی پدیده‌ای است که کمابیش در میان همه اقشار جامعه وجود دارد، اما در این میان، جوانان و نوجوانان بیش از دیگران به مد اهمیت می‌دهند. در رابطه با مدگرایی، از جهات مختلفی فقهی می‌توان، بحث کرد. از یک‌جهت می‌توان از باب تشبه به کفار، وارد این بحث شد و بحث مد را از حیث موضوع و حکم، بررسی کرد و از جهت دیگر می‌توان از باب اسراف وارد شد و بحث کرد که آیا مدگرایی از باب اسراف، اشکال دارد یا خیر. در رابطه با جواز استدلال به حرمت اسراف برای اثبات حرمت مدگرائی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هر ساله به پایان سال که نزدیک می‌شویم، بحث از مد سال آینده نقل محافل مختلف به خصوص جوانان می‌شود. این مسئله این پرسش را به ذهن متبادر می‌کند که آیا مدگرائی حرام است یا خیر. در این رابطه با حجت‌الاسلام سید منیرالدین خباز قطیفی، استاد عرب زبان حوزه علمیه قم و شاگرد مطرح آیت‌الله سیستانی گفتگو کردیم. او در عین شهرت به فقاهت و تدقیق اما نظرات خلاف مشهوری در رابطه با مدگرائی دارد. او نه تنها مدگرائی را از باب استلزام اسراف حرام نمی‌داند بلکه اساسا نصوص اسراف را ظاهر در معنای حرمت نمی‌انگارد. گفتگو …

اختصاصی شبکه اجتهاد: طرفداران مدگرائی، همواره با این اتهام مواجهند که عملشان مصداق اسراف است. در اینجا این پرسش مطرح می شود که آیا مصداقیت مدگرائی برای اسراف درست است؟ و بر فرض صحت، آیا اساسا اسراف حرام است و حرمت آن نیز مطلق و بدون قید است؟ در این رابطه با حجت‌الاسلام محمد باقری شاهرودی، مدرس سطوح عالی حوزه و عضو هیئت استفتاء مرحوم آیت‌الله تبریزی گفتگو کردیم. او معتقد است مواردی که در روایات مذموم شمرده شده است، اسراف نیست بلکه توهم اسراف است. به باور استاد مرکز فقهی ائمه اطهار قم، مراد از اسراف، تجاوز از حدّ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: انسان ذاتا موجودی رفاه طلب و کمال‌گرا است، هم در بعد معنوی و هم در بعد مادی و در طول زندگی همیشه به دنبال زندگی مرفه و عاری از مشکلات و رنج‌ها است. او همواره در طول تاریخ، بهترین‌ها را برای خود خواسته و هیچ‌گاه به آنچه داشته قانع نبوده است، به طوری که امروزه بسیاری از پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی مدیون همین کمال‌گرایی وی بوده است. این کمال‌گرائی اما گاه منجر به تجمل‌گرائی و میل به تجمل نیز می‌شود. در رابطه با اینکه آیا تجمل‌گرائی در زمره محرمات شریعت محسوب می‌شود یا نه، با حجت‌الاسلام محمدصادق …

ساخت و تدوین فیلم سینمایی «یوم‌العذاب» از سوی «یاسرالحبیب» روحانی‌نمای لندن‌نشین و داماد «سیدمجتبی شیرازی» رو به پایان بوده و گفته می‌شود که آماده اکران عمومی شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، بر اساس اخبار به دست آمده، این فیلم سینمایی که با تمرکز بر وقایع تاریخی بعد از رحلت پیامبر اسلام و به ویژه وقایع کوچه بنی‌هاشم و شهادت حضرت زهرا(سلام‌الله علیها) ساخته شده است، قرار است به زودی طی برنامه مفصلی با حضور برخی چهره‌های دینی و همچنین برخی عناصر موثر «جریان شیرازی» در لندن رونمایی شود. گفتنی است که اخبار مربوط به شروع به ضبط و فیلمبرداری …

اختصاصی شبکه اجتهاد: درآیات متعددی از قرآن کریم در مورد حب دنیا و دلباختگی و دلدادگی در برابر زرق‌ و برق دنیا سخن به میان آمده است. در بیان قرآن و روایات، دنیا به دو قسم است: دنیای مذموم و دنیای ممدوح. در اغلب مواردی که در کلام معصومان (ع)، سخن از دنیا به میان آمده و انسان‌ها را از فریب آن بر حذر داشته‌اند، اشاره به دنیای مذموم و ناپسند دارند، دنیایی که صاحبانش آن را برای خودش بخواهند و نگاه استقلالی به آن داشته باشند؛ اما دنیای ممدوح،  یعنی نگاه آلی نه استقلالی، یعنی استفاده از فرصت عمر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: زندگی اجتماعی همواره در حال تغییر و تحول است و در هرزمانی، دنیا بارنگی تازه و جدید خودنمایی و جلوه‌گری می‌کند. مد، همان شیوه تازه‌ای است که به وجود آمده و عده‌ای طبق آن رفتار می‌کنند. مد، شیوه زندگی، حرف زدن، لباس پوشیدن، آرایش خانه و وسایل آن، حتی کسب‌وکار و در جدیدترین نوع آن فکر و اندیشه را نیز شامل می‌شود. مد به‌خودی‌خود و در حد اعتدال، مذموم نخواهد بود و در صورتی می‌توانیم آن را ارزش‌گذاری کنیم که آثار مثبت و منفی آن را در جامعه ارزیابی کنیم. به همین بهانه، با حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی از مدگرائی سخن گفته می‌شود، در ابتدا مصداقیت آن برای عنوان تجمل به ذهن می‌آید. صدق این عنوان آن‌قدر قریب به ذهن است که یکی از اتهامات طرفداران مد ازنظر مردم، تجملی بودنِ آن‌هاست؛ اما آیا به لحاظ فقهی نیز مدگرائی مصداق تجمل است؟ و در صورت مصداقیت، آیا اساساً عنوان تجمل، از عناوینی است که حکم حرمت را در شریعت به دنبال دارد؟ برای پاسخ به این پرسش، با حجت‌الاسلام سید حمید علوی‌آزیز، استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد گفتگو کردیم. مدیر آموزشی مدرسه آیت‌الله‌العظمی خویی مشهد معتقد است تجمل به‌خودی‌خود مذموم نیست بلکه امری …

‌آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه موضوع حجاب از نظر همه فقهای اسلام یک حکم اسلامی بوده اما به عنوان نشانۀ اسلام تبدیل شده است، گفت: به همین علت حساسیت‌هایی نیز به دنبال داشته است و ضدانقلاب نیز دل بسته که این نشانه را حذف و به نظام و اسلام ضربه وارد کند؛ آنها معتقدند اگر این نشانه را حذف کنند، راه برای حذف سایر احکام اسلامی باز خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، در دیدار با سردار اشتری، فرماندهی انتظامی کل کشور با بیان اینکه کارنامه نیروی انتظامی کارنامه خوبی است، اظهار کرد: مردم به …

در دین اسلام، ائمه معصومین (ع) یکی از بهترین الگوهایی هستند که سبک و سیره آن‌ها می‌تواند در زندگی بشری تأثیرگذار باشد و بشر را به کمال برساند. اگر بخواهیم برای مسائل مبتلابه جامعه امروزی، راهکار ارائه کنیم، بهترین راه‌حل مشکلات جامعه امروز رعایت سیره اهل‌بیت (ع) است. اختصاصی شبکه اجتهاد: تعالیم اسلام حاوی مجموعه‌ای از باورها و معارف بنیادین هستی شناختی و  انسان‌شناختی است که برنامه جامعی برای سعادت دنیا و آخرت انسان به همراه داشته و این برنامه در سیره عملی معصومین نیز پیاده شده است. «مصرف» یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های زندگی انسان است که چارچوب و قوانین …

ازآنجاکه همواره کالای مد شده، شیوه‌های رفتاری، هنجاری و ارزش‌های خاصی در بین نوجوانان و جوانان ایجاد کرده و مد، عاملی برای انتقال هنجار و ارزشی از جامعه‌ای به جامعه دیگر می‌شود، بررسی زمینه‌ها و پیامدهای مدگرایی یکی از موضوعات مهم در جامعه ما محسوب می‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: مد، پدیده‌ای است خاصه جامعه انسانی که با مفهوم مدرنیسم ارتباط تنگاتنگی دارد. به‌عبارتی‌دیگر، مد با مدرن شدن جوامع پدید آمده است؛ چراکه در اعصار گذشته، پدیده‌ای به نام مد و مدگرایی در بین مردم جایگاه محسوس امروزی خود را نداشته است، هرچند با نگاهی به تاریخ شاید بتوان این پدیده …

حب دنیا در مدگرایی مستتر است. ولی لزوماً به معنی این نیست که این کار توأم با تجمل یا زیباسازی خود باشد یا رفتار غیرطبیعی در آن وجود داشته باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: مدگرایی را می‌توان ناشی از عوامل و زیرساخت‌های تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و روان‌شناختی دانست. اسلام، امروزی شدن و نوگرایی در سبک و شیوه‌ى لباس پوشیدن را نیز به‌صورت کلی پذیرفته است. آنچه اسلام با آن مخالف است، پشت پا زدن به ارزش‌ها، رعایت نکردن اخلاق اجتماعی و همانندسازی با بیگانگان است. حال اگر این پدیده‌های انحرافی در قالب مد به خود انسان‌ها داده شوند و …

شبکه اجتهاد: علامه مجلسی که نقش مهمی در تبین و باز تعریف مبانی شیعه در جامعه صفوی دارد، در رساله «اختیارات» شرح مختصری در باره منشأ تقویم هجری دارد، تقویمی که علی القاعده با ماه محرم آغاز می‌شود. همان جا می‌گوید، اگرچه «محرم» برای عامه، یعنی اهل سنت، آغاز سال است، اما شیعیان در این باره اعتنایی ندارند، زیرا ماه محرم، برای آنها، ماه عزاست. پس شیعیان چه باید بکنند و کدام وقت را آغاز سال بدانند؟ اینجاست که «نوروز» اهمیت ویژه‌ای یافت و در تمام دوره صفوی، به عنوان مبدأ سال جدی گرفته شد. طبیعی است که این به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از نکات کمتر گفته شده در رابطه با مد و مدگرائی، بیان نظر قرآن کریم در رابطه با تجمل و استفاده از مدهای روز است. در این رابطه، حجت‌الاسلام دکتر علی شریفی، استاد جامعه‌المصطفی قم، در یادداشتی برای اجتهاد، به واکاوی این موضع پرداخته است. قرآن علی‌رغم اینکه «کتاب مبین» و فصیح‌ترین بیان است، به فرموده امیرالمؤمنین (ع) باطن بسیار عمیقی دارد و گاه درک مقصود واقعی و معنای مرکزی آن دشوار است. اینکه آیا آدمی باید دنیا را آباد کند یا از آن اعراض نماید و تمام همتش متوجه سرای آخرت باشد، از آن دسته …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای بررسی نظر شارع در رابطه با مدگرائی و استفاده از برندها، یکی از بهترین افراد برای گفتگو، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد‌علی ایازی است. او که هم از قرآن پژوهان معروف است و هم تحقیقات فقهی و قابل توجه فراوانی دارد، در گفتگو با اجتهاد، از مدگرائی از منظر قرآن گرفت. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات تهران معتقد است قرآن تجمل را به رسمیت می‌شناسد و تنها در صورتی که منجر به غفلت از یاد خدا شود، ناپسند می‌شمارد. اجتهاد: با توجه به آیات قرآن مفهوم تجمل و نظر شارع نسبت به آن چیست؟ ایازی: …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به صورت طبیعی، ترویج مد و دنباله‌روی از آن به افزایش مصرف و هزینه می‌انجامد. این امر می‌تواند حاکی از آن باشد که مدگرایی حداقل دو اثر سوء اخلاقی را متوجه انسان می‌سازد. – حرص و فاصله گرفتن از قناعت – دنیا دوستی و دور شدن از زهد روش علمی در اثبات ملازمه میان مدگرایی و این آسیب‌های اخلاقی، نیازمند تحلیل روان‌شناسانه و بررسی تاریخی و آماری است، و این نوشتار درصدد آن نیست. سؤال مهم این است که آیا این ملازمه(به فرض اثبات) می‌تواند موجب اثبات حکم شرعی برای ترویج مد و تبعیت از آن باشد؟ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی‌اکبر ترابی شهرضایی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در این یادداشت پیش‌روی، به بررسی مدگرائی از منظر روایات معصومین (ع) می‌پردازد. مد بر دو نوع است در یک تقسیم کلی می‌توان مد را دو قسم دانست: مد مبتذل، مد غیرمبتذل. مدی که برای ترویج فساد و بی‌بندوباری و مخالفت با شرع و دستورات دین بنا نهاده شده باشد مذموم است ولی اگر مد سبب راحتی و آسایش در زندگی شود و مخالفتی با قوانین الهی و عرف و جامعه نداشته باشد نه‌تنها مذموم نیست بلکه ممدوح است. اما نسبت به قسم اول، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: زندگی اجتماعی آدمی همواره در حال تغییر و تحول است و در هر زمانی، دنیا با رنگی تازه و نو خودنمایی و جلوه‌گری می‌کند و انسان فرزند بالغ و رشید طبیعت با به ‌کارگیری از نعمت عقل و علم با تحولات به وجود آمده برخورد می‌نماید. مد، همان شیوه تازه‌ای است که به وجود آمده و عده‌ای طبق آن رفتار می‌کنند. مد، شیوه زندگی، حرف زدن، لباس پوشیدن، آرایش خانه و وسایل آن، حتی کسب‌وکار و در جدیدترین نوع آن فکر و اندیشه را نیز شامل می‌شود. مد، به‌ خودی ‌خود و در حد اعتدال، مذموم نخواهد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در رابطه با مد و مدگرائی، نگاشته فقهی خاصی به چشم نمی‌خورد. هر آنچه هست واکاوی مد از منظر دین یا بررسی آسیبها و شیوه‌های طراحی مدهای اسلامی است. در این نوشتار اما مقالاتی که به رابطه بین دین و مدگرائی م‌پردازند را نمایه می‌کنیم. مقالاتی که در این نمایه، بدانها پرداخته می‌شود عبارتند از: بررسی نقش رسانه در مدگرایی کودکان و نوجوانان/ بررسی رابطه بین همرنگی، تشخص طلبی و طبقه اجتماعی-اقتصادی با میزان مدگرایی/ هویت انسانی زن در چالش آرایش و مد/ بررسی رابطه بین سبک زندگی و نگرش دینی با میزان گرایش به سمت مدگرایی …

شبکه اجتهاد: هدف از این گفتار تعیین نسبت فقه و فن آوری نیست بلکه در بیان راه حل اسلام برای برون شوی از مساله تکنولوژی است. فن آوری، صنعت و تکنیک، خصلت بشری است و همزاد با حیات بشری است؛ و نوعی تشبه به وصف خالقیت و صانعیت باری تعالی است. انسان از آن رو به افزارمندی اقبال کرد که در رسیدن به اهداف ناتوان است. افزارمندی، کنش عقلانی انسان است که به موجب آن، مواد طبیعت را به ابزاری برای رسیدن به هدف، تبدیل‌ می‌کند. تکنیک و فن آوری در گذشته مساله نبود و لذا از ناحیه فیلسوفان هم …

شبکه اجتهاد: شاید بشود گفت مهم‌ترین ماحصل مناظره‌ای که مؤسسه فهیم قم درباره «مبانی و محدوده حجاب شرعی» برگزار کرد و در آن، مدعاهای امیرحسین ترکاشوند ـ نویسنده کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر» ـ با حضور وی طرح و نقد شد، این بود که پروژه ضروری «نواندیشی دینی» بدون شناخت و نقد علمی سنت، راه به ادعاهای روشنفکرانه غیرعلمی خواهد برد و این بدفهمی منجر به ایجاد حجاب‌ها و موانع تازه‌ای بر سر راه پژوهش و علمی‌نگری خواهد شد. این مناظره سه ساعته که تنها در نیم ساعت پایانی آن مدیریت شد و طرفین به مناظره و دیالوگ جدی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتی است در جامعه ما بحث درباره قانون حجاب مطرح‌ شده و برخی با عنوان «حجاب اجباری» به مخالفت با «قانون حجاب» به ‌عنوان یکی از قوانین مدنی این کشور می‌پردازند. در این میان، علی زمانیان مقاله‌ای تحت عنوان «ایده حجاب اجباری، تأملی منتقدانه در استدلال موافقان و مخالفان حجابِ اجباری» نگاشته است. او در این مقاله افراد درگیر در این بحث را در دو گروه موافقان و مخالفان «حجابِ اجباری» قرار می‌دهد و ابتدا دلایل مخالفان را (که خودشان یکی از این افرادند) برمی‌شمارد؛ سپس از منظر خود بازخوانی‌ای از دلایل طرفداران حجاب اجباری انجام داده …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست «مبانی و محدوده حجاب شرعی»، روز چهارشنبه ۲۳ اسفند ماه ۱۳۹۶ در محل مؤسسه فهیم و با حضور دکتر حسین سوزنچی، دانشیار دانشگاه باقرالعلوم و امیرحسین ترکاشوند، نویسنده کتاب معروف «حجاب شرعی در عصر پیامبر(ص)» برگزار شد. در این نشست که با حضور پرشور اندیشمندان، دانشجویان و طلاب حوزه علمیه قم برگزار شد، ابتدا ترکاشوند به ارائه بحث پرداخت و سپس سوزنچی، نقد خود را بیان کرد. بیان مقدمه توسط رئیس موسسه فهیم در آغاز استاد کاظم قاضی‌زاده رئیس موسسه فهیم از میهمانان حاضر در جلسه تشکر کرد و گفت: موسسه فهیم یکی از موسسات نظریه‌پردازی …

شبکه اجتهاد: جشنواره بین المللی حجاب و پوشش اسلامی چندی قبل با حضور آیت‌الله شیخ محسن اراکی و آیت‌الله موسوی جزائری، با حضور فعالان فرهنگ حجاب فاطمی در اهواز برگزار شد.

شبکه اجتهاد: با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حاج صادقی نماینده جدید ولی فقیه در سپاه، از کارت بسیج حضرات آیات صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، سبحانی و نوری همدانی رونمایی شد.

کبری خزعلی با رد برخی استدلال‌ها در مورد فردی بودن حجاب معتقد است حتی فردی دانستن حجاب مانع از دخالت حکومت در اجرا و تعریف حجاب استاندارد در حریم عمومی نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در ماه‌های اخیر، بروز برخی اتفاقات در حوزه حجاب و عفاف، واکنشهایی را در قلمروی سیاسی و در میان مسئولان در رده‌های مختلف کشور برانگیخت. واکنش‌هایی که دامنه آن از لزوم شکل گیری گفتگوی ملی در حوزه حجاب تا تاکید مجدد بر الزامات شرعی و قانونی حجاب متفاوت بود. کبری خزعلی، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده در این رابطه با تاکید بر ضرورت …

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه غالب فقهای در مسائل فقه شهر اظهارنظری نداشتند، گفت: یکی از راه‌های مهم فرهنگی برای ترویج موضوعات دینی و مذهبی، استفاده از نقاشی و مجسمه است؛ درحالی‌که بسیاری از فقها، نقاشی و ساخت جاندار را حرام می‌دانند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هشتمین نشست تخصصی فقه شهر  و شهرنشینی با عنوان چالش‌های رویکرد سنتی به فقه در حل مسائل اختصاصی فقه شهر به همت پژوهشکده ثامن مشهد برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام مصطفی دُرّی، مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم به‌عنوان ارائه‌دهنده، حجت‌الاسلام سید حمید علوی‌آزیز، مدیر آموزش مدرسه آیت‌الله …