دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدفاضل حسینی میلانی، رییس کالج بین‌المللی مطالعات اسلامی، استاد حقوق و فلسفه اسلامی در کالج اسلامی لندن است. او متولد ۱۳۲۳ شهر کربلاست و علوم اسلامی را زیر نظر پدربزرگش آیت‌الله سید محمدهادی میلانی و آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی در حوزه نجف و خراسان فرا گرفته است. وی که دکترای فلسفه از دانشگاه آکسفورد دارد، اکنون …

شبکه اجتهاد: موضوع استهلال و احراز حلول ماه قمری برای به جا آوردن تکالیف دینی امری ضروری است؛ از این رو، بحث و بررسی پیرامون این موضوع اهمیت زیادی دارد. در این نوشتار که مطابق نظرات حضرت آیت‌الله جوادی آملی است، سعی شده است تا نحوه شکل‌گیری هلال ماه و شرایط استهلال و موضوع اثبات اول ماه، با مبانی فقهی …

‌‌ای مسلمان، اسلام از تو‌‌ می‌‏خواهد که شبِ تارِ همسایه‏‌ات را روشن کنی، پیش از آنکه خانه ‌ات را روشن کنی. از این رو، به تو‌‌ می‌گوید پیش از آنکه نماز عید بخوانی و به خانه بازگردی و عید را جشن بگیری، زکات بده.‌‌ می‌خواهد شادی را به خانۀ همسایه‏‌ات ببری، پیش از آنکه خودت شاد باشی؛ و این نماد …

به نظر می‌رسد، این روش، از انگیزه‌های دیگری که در این سال‌ها برای ترویج پژوهش به کار می‌رفته است مثل تشویق‌های مالی یا اجبارهای مدیریتی، روش بهتری باشد؛ یعنی کسانی که تابه‌حال وارد عرصه پژوهش شدند کمتر به دلیل جهات مالی یا اجبارهای مدیریتی بوده است. بلکه خودشان، علاقه پیدا کردند. ما هم در این کارگاه‌ها به دنبال علاقه‌مند کردن …

شبکه اجتهاد: فطریه نوعی زکات است که به میزان حدود سه کیلو -مواد غذایی متعارف- در سال پرداخت می‌شود و بمصرف فقرا می‌رسد. ولی با توجه به گستردگی فقر و فراوانی نیازمندان، این بودجه چه تاثیر قابل توجهی در رفع نیازهای آنان دارد؟ و آیا میتوان آن را روشی کافی و کارآمد برای فقرزدایی دانست؟ روشن است که پاسخ این …

شبکه اجتهاد: عالم نامدار زنده‌یاد آیت‌الله حاج حسین راستی کاشانی، از شاگردان مبرز حضرت امام خمینی در نجف بود. ایشان در گفت‌وشنودی که پیش روی شماست، به شمه‌ای از خاطرات خویش از سالیان حضور امام خمینی درنجف اشاره کرده است. شایان ذکر است که این گفت وشنود در دهه ۷۰ انجام شده وهم اینک به شما تقدیم‌ می‌شود. ‌‌به عنوان …

شبکه اجتهاد: یادداشت پیش‌روی در تحلیل فتوای حرمت ورزش‌‌های حرفه‌ای که چندی پیش توسط برخی از علما و بزرگان اهل سنت صادر شد، نگارش شده است. نگارنده بعد از تحلیل این فتوا، نقدی بر ساختار پاسخ گویی به استفتائات حوزه سلامت در درون مکتب تشیع داشته است تا با بیان نقاط ضعف این نحوه پاسخ گویی مسیری روشن را پیش …

شبکه اجتهاد: اساس دین‌داری و بنیان نظام اجتماعی مذهب در موقعیت‌های دور از خاندان پیامبر(ص)، بر حضور فعال و نقش‌آفرین مراجع تقلید است که حلقه‌ٔ ارتباط فکری و معنوی مردم با اولیای معصوم هستند. گاه این فاصله مکانی و جغرافیایی است، همچون عصر حضور مادی خاندان رسالت که مردم در مناطق دور به نمایندگان امامِ خود مراجعه می‌کردند و گاه، …

شبکه اجتهاد: چند روز پیش مقاله‌ای در برخی جراید تحت عنوان «صدای جمهور، صدای معصوم»(۱) انتشار یافت که در آن نویسنده با مقدماتی از فقه شیعه و فقه اهل سنت و بحث ولایت مطلقه فقیه توسط حضرت امام به این جمع‌بندی‌ می‌رسد که صدای جمهور همان صدای معصوم است و اهل تسنن قرن‌‌ها‌ پیش از شیعه به این نتیجه رسیدند …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مهم که امروزه از تریبون‌ها و افراد مختلف حول آن مطالب بسیاری می‌شنویم، عنوان مسائل نوپدید در مقابل فقه است. امروز فقه یک آزمون بسیار بزرگ دارد و آن رفع مشکلات نظام اسلامی در حوزه‌های مختلف است. در همین‌باره و برای واکاوی چگونگی حل مشکلات فقهی نظام اقتصادی، به سراغ حجت‌الاسلام دکتر امین‌رضا عابدی‌نژاد، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی فقه فرصت پیدا کرد وارد عرصه اداره و حکومت شده و ادعاهای خود را در این زمینه به اثبات رساند. با گذشت زمان فقه در عمل چالش‌های متفاوتی را پیش‌روی خود دید که باید به آن‌ها پاسخ می‌داد. در ارتباط با همین چالش‌ها و میزان موفقیت فقه در …

شبکه اجتهاد: این گفت‌وشنود، دو مناسبت دارد. اول: سالگرد رحلت حضرت امام خمینی و دوم: مراسمی که در روزهای گذشته برای بزرگداشت عالم خدمتگزار مرحوم آیت‌الله سیدعلی غیوری نجف‌آبادی برگزار شد. امید می‌بریم که انتشار این مجموعه خاطرات، برای تاریخ‌پژوهان انقلاب و سیره رهبرکبیر آن، مفید آید. به عنوان نخستین سوال، بفرمایید که کدام ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی حضرت امام …

شبکه اجتهاد: چند سالی است که انتقادها از صدا و سیما به‌سبب نحوه اعلام زمان اذان صبح افزایش یافته است. رسانه ملی اوقات شرعی را بر پایه محاسبه مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام می‌کند و این زمان با زمانی که مورد تأیید برخی مراجع برجسته تقلید است بین ۵ تا ۲۰ دقیقه تفاوت دارد. از همین رو طبق فتوای بسیاری …

شبکه اجتهاد: آنچه می‌خوانید چکیده‌ای از سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان در هیئت دارالزهرا(س) است: شگفت آور است حضرت علی (ع) متهم می‌شود که “دانش جنگ” ندارد: «لا علم له بالحرب»(خطبه ۲۷) در حالیکه امام دانش جنگ داشت ولی با نظامی گری مخالف بود. …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری، رئیس مؤسسه معارف و اندیشه تمدنی اسلام محقق و مدرس فقه سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در یادداتشتی تحلیلی درباره جریان کمونیسم در عراق و مبارزه و مقابله فقهای معاصر و رویکرد جدید مقتدی صدر و نحوه فعالیت‌های او در عراق می‌نویسد: ۱- پس از جنگ جهانی اول و اضمحلال امپراتوری عثمانی و کوتاهی دست …

اگر ما نتوانیم امروز حکومت ولی فقیه را قبول کرده و وظیفه خود را براساس اهداف ولی فقیه انجام دهیم، قطعا اگر امام زمان(عج) هم ظهور کند نمی‌توانیم کاری کنیم. شبکه اجتهاد: بنابر آموزه‌های اعتقادی شیعی، نصب امام بر خداوند واجب است. این وجوب از دو قاعده اصلی حسن و قبح عقلی و قاعده لطف نتیجه گرفته می‌شود. بدین سان، …

شبکه اجتهاد: هنوز هم ساکن همان منزلی است که ۱۳ سال پیش برای مصاحبه در قم میهمانش شده بودم. این را خوب به یاد دارد و بعد از احوالپرسی یادآورمی‌شود که چند سال پیش هم برای مصاحبه آمده بودید! این را قبل از من یادآوری می‌کند تا خیلی به حافظه‌ام غرّه نشوم! «موفقیتهایم را مرهون خدمات همسرم هستم» این اولین …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادداشتی با عنوان «علو و استعلا در مفهوم امر (سیره سیاسی امام خمینی(ره))» نگاشته است که در ادامه می آید:  امام خمینی(ره) در بحث اوامر علم اصول الفقه، معتقدند که در معنای «أمر» (فرمان)، «علو»‌ دخالت دارد، یعنی تحقق اوامر حاکم در صورتی امکان‌پذیر …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رهبر انقلاب اگرچه امسال شعار حمایت از کالای ایرانی را به عنوان شعار سال اعلام کردند، اما پیش‌ازاین و در سال‌های قبل نیز بر حمایت از تولید و کار و سرمایه ایرانی تأکید کرده بودند. در این سالها اما نتیجه مطلوب حاصل نشد. ایشان اما امسال حالا با فراخوان «حمایت از کالای ایرانی»، آحاد ملت هم خطاب …

بنیان حرکت انبیاء (ع) که همان توحید است، بر اساس اتحاد و انسجام می‌باشد. توحید یعنی همه کثرات حول یک محور به وحدت برسد. شبکه اجتهاد: در باب اتحاد و انسجام اسلامی و اهمیت آن با حجت‌الاسلام ‌والمسلمین دکتر مصطفی جمالی از اعضای هیأت‌ علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم، گفت‌وگویی صورت پذیرفته که در ادامه متن آن را به نقل …

شبکه اجتهاد: یادداشت پیش‌روی به واکاوی واکنش حوزه علمیه نجف و مشخصا دو مرجع عالیقدر آن حوزه، آیت‌الله سید محسن حکیم و آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی، نسبت به وقایع بهار سال ۱۳۴۲ در ایران و قیام ۱۵ خرداد پرداخته است. مشروح یادداشت دکتر صفاءالدین تبرائیان، پژوهشگر تاریخ معاصر و نویسنده کتاب‌های «نهاد مرجعیت شیعه در ۲۰۰ سال اخیر» و «احیاگر …

ساختار فقهی امام را باید در شعار «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم» جستجو کرد زیرا پذیرش جمهوریت و مردم گرایی، حزب گرایی و ساختار حکومت قبیلگی (چپ و راست) را نفی‌‌ می‌کند و از اشرافیت مدرن قبیلگی جلوگیری خواهد کرد. شبکه اجتهاد: سالروز رحلت جانسوز امام خمینی (ره) یادآور تشییع میلیون‌ها ایرانی با امام …

شبکه اجتهاد: ایام ارتحال معمار کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره)، فرصت مناسبی است تا ابعاد شخصیتی، فکری و آراء و اندیشه ایشان مورد واکاوی قرار گیرد تا از رهگذر آن نسل جوان کشور با سیره و افکار امام (ره) بیشتر آشنا شوند و نظام تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و کارگزاران اجرایی نسبت «اقدام و عمل» …

شبکه اجتهاد: بحث و بررسی دربارۀ مشروعیت،[۱] بلکه لزوم حکومت اسلامی تحت زعامت فقیه جامع الشرایط از ابعاد گوناگون امکان پذیر است. جمعی از فقهای امامیه حکومت اسلامی و ولایت فقیه را از طریق حسبه یا تحت عنوان امر به معروف (این که حکومت اسلامی بالاترین و برترین معروف است) اثبات کرده اند. برخی دیگر آن را از طریق عقل …

شبکه اجتهاد: نسل امروز جامعه، نسلی است که «شناخت مستقیم» از حضرت امام خمینی ندارد. این نسل که دهه دوم و سوم و چهارم زندگی خود را سپری‌ می‌کند،‌ می‌خواهد امام را از راه «شنیده‌ها» شناسائی کند و از «گفته‌های» دیگران، به شخصیت وی پی برد. و اگر این گفته‌ها، متفاوت و یا متناقض باشد، قهراً این نسل با «تحیّر» …

شبکه اجتهاد: برای شناخت ابعاد ناشناختۀ امام خمینی، باید ابتدا از مقیاس‌‌ها و معیارهایی سخن گفت که آنها نیز ناشناخته اند! تقوی، اخلاص، زهد، بی علاقگی به دنیا، عبادت، سرشک شوق برای خدا در نیمه شب تار از دیدگان فرو ریختن، در جستجوی گمنامی و بی نام و نشانی بودن، مال فراهم نیاوردن، خشت بر خشت ننهادن، خانۀ نو بنا …

شبکه اجتهاد: واژه یا به عبارت صحیح تر اصطلاح “دموکراسی” از اصطلاحات کهن و دیرپای مباحث اندیشه سیاسی است. دموکراسی اصطلاحی یونانی است که از دو کلمه (demos- اسم) به معنای مردم و (kratia- فعل) به معنای حکومت کردن، گرفته شده است. دموکراسی یعنی حکومت قاطبه مردم، مردم سالاری یا حکومت مردم بر مردم. در یونان باستان این اصطلاح به …

حجت‌الإسلام میراحمدی با اشاره به اینکه شورا را‌‌ می‌توان با دو نگاه نظام سازی و تصمیم سازی مورد توجه قرار داد گفت: در اندیشه سیاسی شیعه، شورا نقشی در مشروعیت‌دهی به حکومت و شکل‌گیری نظام سیاسی ندارد و فقط نقش تصمیم سازی را برعهده دارد اما در اندیشه سیاسی اهل سنت، شورا علاوه بر تصمیم سازی نقش تعیین کننده‌ای در …

شبکه اجتهاد: یادداشت حاضر کوششی در جهت بازشناسی دیدگاههای حضرت امام خمینی(ره) در خصوص جدایی دین از سیاست می‌باشد. نویسنده در مقدمه بحث به علل گسترش عقیده جدایی دین از سیاست می پردازد و آن را یکی از سیاستهای استعماری معرفی می‌کند. به نظر نویسنده، آثار و شواهد موجود نشان می‌دهد که امروزه دوباره تحجر و جمود فکری مدرن در …

شبکه اجتهاد: (۱) قوانین ثابت و جامعه متحول: هدف از تشریع قوانین اجتماعی آن است که زندگی اجتماعی پا بگیرد و جامعه از کشمکشهایی که آن را به سوی نابودی می کشاند، در امان باشد. از این رو، قوانین اجتماعی فقط از این جهت، مطلوب است که وسیله ای است برای ایجاد امنیت در زندگی اجتماعی و نظم بخشیدن به …