آخرین اخبار

شبکه اجتهاد: برخی صفحات تاریخ فقط روایت یک حادثه نیست؛ یک سند زنده است که از حقیقت بزرگ‌تری حکایت می‌کند. یکی از آن‌ها روایت اربعین سال ۱۳۵۵ هجری شمسی است. قبل از اینکه راه‌پیمایی اربعین به یک آئین جمعی فراگیر تبدیل شود، سنّتی قدیمی میان مردم عراق بود که می‌کوشیدند هر سال با شور و هیجانی مضاعف آن را برگزار …

شبکه اجتهاد: در هر عرصه‌ای که قرار است از سرچشمه شریعت، معنا، یا حکم، یا راهی به‌دست آید، نخست باید چراغ روش‌شناسی برافروخت؛ که بی‌آن، گام‌ها در تاریکی می‌رود و مقصد به خطا می‌افتد. شریعت، نه گنجی است که بی‌کلید به دست آید و نه راهی است که بی‌نشانه پیموده شود. از جمله گنجینه‌هایی که در بطن نصوص و روح …

فهمِ صحیح روایات در گرو شناخت منطقی تحریفات و نقد شیوه‌های رایج تمییز مشترکات است. یکی از مهم‌ترین قواعد محوری در کشف اصالت نسخ، اصل “تبدیل نامأنوس به مأنوس” است که بر اساس آن، ذهن به صورت طبیعی عبارات ناآشنا را به معانی مأنوس تغییر می‌دهد. این قاعده بنیادین نشان می‌دهد که هرگاه دو نسخه از یک متن موجود باشد، …

دومین مجلّد از موسوعه «جامع الأصول» به زبان عربی، اثر استاد محسن فقیهی در ۳۸۵ صفحه در اختیار اساتید و محققان قرار گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در میان علوم اسلامی، علم اصول فقه به منزله ستون فقرات و زیربنای اجتهاد و استنباط احکام شرعی است. تسلط بر مبانی و قواعد این علم، شرط لازم برای رسیدن به مرتبه اجتهاد …

استاد حمید درایتی طی جلساتی با تبیین دیدگاه شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر در موضوع «قلمرو شریعت، رابطه منطقه الفراغ و عدم خلو واقعه از حکم»، به تعریف و ماهیت «منطقه الفراغ»، جایگاه آن در قلمرو شریعت، ارتباطش با اصل «عدم خلو واقعه از حکم» و تمایز منطقه الفراغ با تزاحم، حکم حکومتی و عنوان ثانوی و مقایسه آن با نظریات مشابه …

استاد ایزدهی با بیان اینکه موضوع اصلی بحث در فقه سیاست، «قدرت سیاسی» است، گفت: این قدرت نه به معنای زور، بلکه به معنای حاکمیت در یک جامعه است. مسائلی چون جنگ، صلح، مالیات، آزادی و امنیت، همگی در صورت وجود حکومت معنا می‌یابند. اگرچه ملاکِ اموری مانند اصل حکومت (اداره زندگی، امنیت و مالیات) قابل فهم همگان است، اما …

شبکه اجتهاد: همزمان با دهه پایانی حیات آیت‌الله العظمی سید محمد‌هادی میلانی(ره) برخی از جریان‌های فکری کوشیدند، رویکرد سیاسی ایشان را در تقابل با نهضت انقلاب اسلامی ایران نشان دهند که چند سال پس از رحلت ایشان با عنوان جمهوری اسلامی در ایران به حکومت رسید و نقطه عطف در تاریخ حیات سیاسی ایران گردید؛ مخالفان آیت‌الله میلانی در تحلیلی …

فقه نظام‌پرداز، دانشی است که هم نظام‌مند است، هم توانایی تولید نظام دارد، و هم قادر به اداره نظام است. اگر می‌خواهیم نظام تولید کنیم، باید «نظامات ترکیبی» را شکل دهیم؛ نظاماتی که از ترکیب پنج کلان‌نظام آموزه‌ای-گزاره‌ای (یعنی: عقاید، معنویت، اخلاق، فقه و شریعت) و چهار کلان‌نظام ارتباطی (شامل تعامل انسان با خدا، با خود، با دیگران و با …

اختصاصی شبکه اجتهاد: توجه محقق بروجردی به فقه عامه برای استنباط از روایات، که بر اساس رویکردی تاریخی‌گرایانه و با تکیه بر قرائن تاریخی مرتبط با زمان و مکان صدور روایات صورت می‌گیرد، مورد نقد آیت‌الله شیخ مرتضی حائری قرار گرفته است. وی در کتاب صلاه الجمعه، بدون اشاره صریح به نام محقق بروجردی، به نقد این روش اجتهادی پرداخته …

استاد ارسطا تاکید ورزید که فقه اجتماعی، نه در مقابل فقه فردی، بلکه «مکمل» آن است. او خاطرنشان ساختند که «اگر نگاه صرفاً فردی به مسائل باشد، پیامدهای ناخواسته‌ای برای جامعه در پی دارد»، در این صورت فقه اجتماعی به میدان می‌آید تا این خلأ را پر کند. بسیاری از مسائل و چالش‌های امروز جامعه، نظیر «فساد نهادی»، از طریق …

ارائه دهنه بحث معتقد است با وجود قوت مرجعیت فردی در بستر تاریخی تشیع، اکنون ضرورت‌های زمانه، رشد موضوعات و گستره مسائل مستحدثه، تشکیل «مرجعیت شورایی» را به عنوان یک نیاز مبرم فقهی مطرح می‌سازد تا از تخصص‌های گوناگون در پاسخگویی به نیازهای روز با نگاه دینی بهره گرفته شود. این در حالی است که به گواه اسناد تاریخی، اهل …

به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، دو اثر پژوهشی با موضوع حقوق بشر و کرامت انسانی در آموزه‌های اسلامی، در آستانه روز جهانی حقوق بشر و کرامت انسانی، با هدف تبیین دیدگاه اسلام و سیره اهل بیت(ع) درباره کرامت انسان و دفاع از حقوق او، به جامعه علمی و علاقه‌مندان معرفی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین اثر …

استاد خالد الغفوری با رویکردی نقادانه و تطبیقی، نخست به مقایسه نظریه «منطقه‌الفراغ» شهید صدر با نظریه «منطقه‌العفو» قرضاوی پرداخت و در ادامه، ضمن تبیین تفاوت‌های نظریه «منطقه‌الفراغ» با «ولایت مطلقه فقیه» امام خمینی(ره)، به نقد مبنایی نظریه شورا و تحلیل دیدگاه نائینی درباره حکومت مشروطه پرداخت. وی در این مسیر، از ضرورت بازخوانی روش اجتهادی در مدیریت جامعه اسلامی …

شبکه اجتهاد: در سال‌های گذشته بسیار می‌شنویم اشخاصی اندر مثالب مشروطه می‌نویسند و از انحراف مشروطه و از اینکه دیگ مشروطه در دربار انگلیس به بار گذاشته شد. این سخنان روشن است که جدی نیست. کافی است بدانیم مشروطه در زمانی اتفاق افتاد که تحول در سیاست و حکومت و تجدید فرهنگ و مبانی دینی و سیاسی ضرورتی جهانگیر شده …

آیا اخلاق در جامعه صرفاً از طریق حقوق و قانون قابل تحقق است؟ جامعه‌ای که اخلاق خود را تنها با ابزارهای اجبار و قانون بنیاد نهد، سرانجام به فروپاشی می‌انجامد. اخلاق شالوده ضروری و زیربنای مستحکم برای کارکرد صحیح حقوق است و بدون آن، حقوق قادر به ایجاد تعادل و پایداری در جامعه نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محمود …

عدالت در خانواده، نه تنها یک اصل بنیادی، بلکه پایه‌ای برای مفاهیم عمیق‌تری چون محبت، کرامت و رشد اعضای خانواده است. این رویکرد، در برابر تفسیرهای سطحی از نابرابری جنسیتی، بر لزوم درک عمیق از مبانی بینشی و فقهی برای حل چالش‌های خانواده تأکید می‌کند. سیستم قانون‌گذاری و حقوق زن نیز باید مبتنی بر پشتوانه‌های حکیمانه الهی باشد تا به …

بحث عدالت در مطالعات اسلامی، اغلب به تحسین کلی این مفهوم یا بازگویی روایات محدود شده و کمتر به یک نظریه جامع و ساختارمند تبدیل گشته است. این وضعیت، لزوم تبیین اصول، معیارها و پیامدهای عملی عدالت را برای نظریه‌پردازی در حوزه‌های کلان اجتماعی برجسته می‌سازد. به علاوه، اصرار بر سنجش تک‌تک احکام شرعی با مفهوم عدالت، می‌تواند به چالش‌هایی …

استاد حوزه علمیه مشهد، توسعه دانش فقه به صورت کنونی را مطلوب ندانست و اظهار داشت: در روزگار ما با افزودن کلمه فقه به ابتدای هر کلمه‌ای، انشعاب و برجسته سازی ابواب فقه دنبال می‌شود. آیا قاعده‌ای در این رابطه وجود ندارد؟ آیا به واقع می‌توان فقه الصلاه، فقه الصوم، فقه الاعتکاف، یا فقه الجهاد، فقه الدفاع، فقه المقاومه، و …

شبکه اجتهاد: پس از کش‌وقوس‌های فراوان سرانجام، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران، از جایگاه اقامه نمازجمعه کناره‌گیری کرد؛ تصمیمی که با نامه‌ای رسمی به رهبر انقلاب اعلام شد و با موافقت ایشان نیز همراه بود. در متن این نامه، حجت‌الاسلام صدیقی با تشکر از اعتماد رهبری به وی طی ۱۷ سال گذشته برای اقامه نمازجمعه در تهران، …

مسئله «ماهیت حکم شرعی» از بنیادی‌ترین و اثرگذارترین مباحث علم اصول است؛ موضوعی که استاد مهدی زمانی‌فرد با بازخوانی دیدگاه‌های رایج و تحلیل آرای فقهایی چون محقق اصفهانی، آیت‌الله خویی و امام خمینی، به تبیین نظریه «اعتباری بودن حکم شرعی» پرداخت و از آن دفاع کرد؛ مبنایی که به‌گفته وی، می‌تواند ساختار علم اصول و شیوه استنباط فقهی را به‌گونه‌ای …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد بیان کرد: آیت‌الله مروارید قائل به نظریه موسّع در مصلحت بود، اما از آن در چارچوب متقن و محدود استفاده می‌کرد. یعنی مصلحت برای ایشان ابزاری برای توجیه احکام نبود، بلکه دلیلی برای تحلیل روایت، برداشت حکم، و سنجش اعتبار نقل بود. از این منظر، استاد مروارید با تفکر (تفویض مطلق احکام …

حضرت آیت‌الله سبحانی در دیدار با استاد شب‌زنده‌دار دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه، با تأکید بر ضرورت حفظ فضای آزاد علمی در حوزه، خواستار تقویت دروس آزاد، تسهیل انتخاب استاد توسط طلاب، احیای سنت مباحثه، و توانمندسازی طلاب در تقریرنویسی و نگارش عربی شدند. ایشان هشدار دادند که اگر نظام آموزشی طلاب را صرفاً در قالب مدارس محدود کند، پویایی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: با صدور پیام راهبردی «حوزه‌ی پیشرو و سرآمد»، درباره‌ی ضرورت تحول بنیادین در حوزه‌های علمیه و حرکت به‌سوی مرجعیت علمی، تمدنی و جهانی، بار دیگر لزوم بازاندیشی در روش‌ها و ساختارهای اجتهادی در کانون توجه نخبگان حوزوی قرار گرفت. هرچند به‌دلیل تحولات منطقه‌ای و جنگ تحمیلی دوازده‌روزه، این موضوع برای مدتی کم‌رنگ شد، اما همچنان در محافل …

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با تأکید بر اینکه می‌توان روش اجتهاد را در چارچوب تعبد به کلمات وحی توسعه داد، تأکید کرد: مسیرهایی همچون کشف ملاک، فقهی‌سازی نظام‌های اقتصادی غرب و توسعه منابع استنباط بدون پشتوانه معتبر، نه در فقه سابقه دارند و نه راه‌گشا خواهند بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در مواجهه با تحولات روزآمد …

آیا وجود ارتکاز در عصر حاضر، ملازم با وجود آن در عصر معصوم (ع) نیز هست؟ صرف وجود یک ارتکاز در زمان حال، لزوماً به معنای وجود آن در عصر ائمه (ع) نیست. به عنوان مثال، در عصر حاضر، بانک به عنوان یک شخص حقوقی پذیرفته شده است، در حالی که در عصر معصوم (ع) چنین نهادی وجود نداشته است. …

بزرگان ما، علمای ما چیزی به نام احکام حکومتی یا حتی حکم حکومی به معنای مصطلح فعلی ندارند. این‌ها در بحث قضا، هنگامی که حکم قضایی را مطرح می‌کنند، اصطلاحی به نام حکم حاکم را ذیل حکم قضایی می‌آورند و از یک جنس می‌دانند؛ با این تفاوت که اگر در فصل خصومت باشد، آن را حکم قضایی می‌گویند و اگر …

شبکه اجتهاد: ولی فقیه در مراسم بزرگداشت شهدای جنگ تحمیلی دوازده روزه ضمن تکریم و تسلیت به خانواده شهداء راز معمای چرایی خصومت چهل و اندی ساله دشمنان ملت و ایران اسلامی بیان فرمودند. به عقیده ایشان «این‌ حوادث برای جمهوری اسلامی بی‌سابقه نبود؛ از اوّل انقلاب بارها از این حوادث برای کشور رخ داده؛ علاوه‌ی بر جنگ تحمیلیِ هشت‌ساله، …

برای اداره جامعه اسلامی نمی‌توان صرفاً به فتوا اکتفا کرد و نیازمند قانون‌گذاری هستیم. معنای این سخن، نارسا بودن فتوا نیست، بلکه فتوا اصولاً برای اداره جامعه به معنای نظام‌سازی کلان طراحی نشده است. اگر بخواهیم بر طبق فتوای مورد قبول هر شخص – اعم از اجتهادی یا تقلیدی – زندگی مردم را اداره کنیم، نخستین گام منجر به اختلال …

رهبر انقلاب، بنای جمهوری اسلامی را بر دو پایه «دین» و «دانش» خواندند و گفتند: مردم و جوانان ایران با تکیه بر این دو پایه دشمن را در میدان‌های مختلف به عقب‌نشینی وادار کردند و از این پس نیز همین‌گونه عمل خواهند کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت چهلمین روز شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی برضد ملت …

استاد میرباقری، با تأکید بر اینکه دین ناظر به سرپرستی کل متغیر است و نباید نقش آن را به احکام کلی و فردی محدود کرد، یادآور شد: تنها از طریق تولید یک منظومۀ منسجم از احکام ولایی مبتنی بر فقه استنباطی می‌توان مسیر تحقق تمدن اسلامی را هموار ساخت. دخالت دین در برنامه‌ریزی نباید تنها دخالت در خروج و اصلاح …