شبکه اجتهاد: شرححال نویسی در دوران قاجار با تذکرهنویسیهای فراوان این دوره دنبال شده است. تذکرههایی که عمدتاً کلی و مختصرند و در آن نویسندگان ضمن شرح احوال و نسب خود به ذکر تحصیلات و خلقیات و تواناییهای خود پرداختهاند. هرچند رفتهرفته ذکر وقایع، جزئیات، ویژگیهای فردی، احساسات و… به ترجمههای خودنوشت تذکرهها راه پیدا میکند و حتی به مسائل …
Read More »آخرین اخبار
حوزهها نتوانستند فقه کارآمد در حکمرانی و مدیریت جامعه امروز را تولید کنند
در تجربه جمهوری اسلامی و در اختلافاتی که بین دو نوع تفکر و برداشت از اسلام در میان مدیران جامعه شکل میگرفت امام ورود میکردند و بنبستشکنی میکردند. ایشان در چندین مکتوب خودشان افقهای بسیار راهگشا برای حوزهها و نظام اسلامی گشودند ولی متاسفانه در طول بیش از سی سال نه حوزهها آنطور که باید این افقها را جدی گرفتند …
Read More »ابتکار امام در طرح «نقش عنصر زمان و مکان در اجتهاد و استنباط فقیه» تحول عمیقی در فقه ایجاد کرد/ زمان و مکان ممکن است ملاکات حکم را از اساس تغییر دهد/ برخی از عنصر زمان و مکان استفاده میکنند ولی بیمبنا حرف میزنند!
اساسا جمهوری اسلامی که حضرت امام اعلام کردند، بر اساس دخالت عنصر زمان و مکان در اجتهاد ایشان نسبت به موضوع دولت است. امروه موضوع دولت، حق شهروندان است و وقتی «شهروند» میگوییم، یعنی مسلمان و غیر مسلمان ندارد، قوم فارس، کرد، لر و بلوچ ندارد از این رو جکهوریت لازمه حکومت خواهد بود. امام هم بر همین اساس، حکومتی …
Read More »خلا نگاه تسامحی فقه به وقف!/ مهمترین ایراد سازمان اوقاف
عضو هیئت علمی دانشگاه قم به چالشهای وقف در ایران پرداخت و گفت: سازمان اوقاف از کارشناسان مسلط به سرمایهگذاری رنج میبرد و از سوی دیگر فقها نگاه تسامحگرایانه به وقف ندارند. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمدزمان رستمی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، با اشاره به اهمیت وقف در اقتصاد به ایکنا گفت: وقف یکی از مهمترین نهادهای اسلام …
Read More »درآمدی بر منهج فقهی حضرت آیتالله خامنهای
حجتالاسلام والمسلمین محمدی قائینی با اشاره به منهج فقهی رهبر معظم انقلاب گفت: با توجه به نیازهای روز جامعه، رهبری در پاسخگویی به مسائل اهتمام جدی به علوم جدید و بررسی تاریخی دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه برگزاری سلسله نشستهای مکتبشناسی فقهی حضرت آیتالله خامنهای، حجتالاسلام والمسلمین محمد محمدی قائینی، استاد دروس خارج حوزه علمیه قم با موضوع …
Read More »جایگاه مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی سخن از مقاصد شریعت به میان میآید، گذر از موضوعات «زمکانی» و پشتیبانی از سویههای غیر زمکانی حکم شرعی انتظار میرود. سخن از تغییر حکم نیست؛ سخن از جایگذاری حکم در همان موضوعی است که باید باشد است. احکام بر موضوعات بار میشوند و موضوعات در گذر زمان دچار دگرگونیِ قابل رصد هستند[۱]. مقصد حکم شرعی …
Read More »یک فدایی اسلام
شبکه اجتهاد: حرکت فداییان اسلام «یک حرکت اسلامى و ضد استعمارى و ضد استبدادى بود و حرکت مغتنم و بزرگى بود. منتها اینها مظلوم و غریب بودند. کار اینها آن روز خیلى دشوار بود.» حرکتی که تأثیر زیادی بر آیتالله خامنهای که آن زمان طلبهای نوجوان بود گذاشت: «همانوقت جرقههای انگیزش انقلاب اسلامی به وسیلهی نواب صفوی در من به …
Read More »سه اثر فقهی در حوزه «مقاوت، جهاد و اطلاعات و امنیت» با رویکرد مقارنهای
سه اثر فقهی به قلم حجتالاسلام دکتر محمدجواد مهری در حوزه «مقاوت، جهاد و اطلاعات و امنیت» از نگاه مذاهب خمسه با رویکرد مقارنهای و تحلیلی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سه اثر فقهی حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد مهری (استاد حوزه علمیه و رئیس دفتر شورای نگهبان استان قم) با عناوین «فقه مقاومت» از نگاه مذاهب خمسه …
Read More »برای ورود به منطق فهم حدیث، نیازمند اصول فهم جدیدی هستیم/ افراط و تفریط در برخورد با حدیث
استاد دانشگاه قرآن و حدیث، ضمن برشمردن برخی آفات سیطره روایات فقهی بر سایر روایات، گفت: ما منکر تأثیر اصول فقه بر فهم برخی حوزههای دیگر نیستیم ولی اصول عقاید هیچ ربطی به فقه ندارد یعنی ۲۰ درصد اصول در منطق فهم مؤثر است ولی همان ۲۰ درصد هم اثر ناقص دارد؛ بنابراین اگر بخواهیم وارد منطق فهم حدیث شویم، …
Read More »نگاه فقهی به معاملات تقلیدی یا انعکاسی؛ آیا «کپی ترید» حرام است؟
شبکه اجتهاد: اگر کمی با بازار سهام و بازارهای مالی آشنایی داشته باشید قطعاً واژه معاملات تقلیدی یا معاملات انعکاسی و یا کپی ترید را شنیدهاید. معمولاً افرادی دست به معاملات تقلیدی میزنند که از دانش معاملهگری در بازارهای مالی برخوردار نیستند و ترجیح میدهند طبق راهبرد معاملات بزرگان یا افراد موفق عمل کنند. معاملات تقلیدی مزایا و معایب و …
Read More »مفهوم جامعه خانوادهمحور مورد توجه قرار نگرفته است/ باید درون خردهنظامها، خانوادهمحوری دیده شود و استنباطها جزءنگرانه نباشد
استاد خارج فقه نظام خانواده معتقد است: مفهوم جامعه خانوادهمحور مورد تبیین و توجه قرار نگرفته و الزامات آن در نظام آموزشی و نظام اجتماعی و سیاسی دنبال نشده و منشأ این گسست بین نسلی که در حال رخ دادن است مورد دقتنظر قرار نگرفته است. جوان امروزی برای رفع شبهات ذهنی و اشکالاتی که هر روز توسط دشمن بیان …
Read More »رمزگشایی از اهداف آیتالله شیخ عبدالکریم حائری در تأسیس حوزه قم
آیتالله شیخ عبدالکریم حائری، صاحب بینش سیاسی عمیق بوده و میتوان ایشان را یک نوع کنشگر سیاسی خاموش با سیاست سکوت به حساب آورد که با بردباری و دوراندیشی، حوزه قم را تأسیس کرد، ولی چون شرایط روز را برای ورود مستقیم به عرصه سیاسی فراهم نمیدید، تمام همّ و غم خود را روی تأسیس و حفظ حوزه گذاشت و …
Read More »بررسی فقهی ارث زوجه از زمین
کتاب «بررسی فقهی ارث زوجه از زمین» نوشته حجتالاسلام علی جلیلی صفت، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، توسط انتشارات میراث شرق به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مسائلی که به فقه امامیه اختصاص دارد مسئله محرومیت زوجه از ارث زمین است و جمیع فقهای اهل سنت با آن مخالفت کردهاند و این فتوای به …
Read More »برجستهکردن روایات اهل بیت(ع) در طرح پژوهشی تاریخ در روایات
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) از اجرای طرح کلان پژوهشی تاریخ در روایات خبر داد و تأکید کرد: در این طرح ضمن اینکه کوشیدهایم نوآوری و ابداعات روایات را برجسته کنیم ولی یادمان نرفته که با هدف برجستهسازی روایات اهل بیت(ع) این کار را انجام دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) در نشست علمی «معرفی کلانطرح …
Read More »پیوند مداحی با موسیقی در ترازوی فقه/ مجید محمدزمانی
شبکه اجتهاد: صرف وجود جذابیت در هنری، توجیه گر حکم جواز تولید و ترویج آن هنر نمیگردد. جهت بررسی فقهی حرمت یا حلیت تولید و عرضه قطعات مرکب از مداحی با موسیقی باید سه عامل مخاطب، مداح و فضای مداحی مورد تحلیل قرار گیرد ائمه اطهار (علیهمالسلام) در طول حیات با برکت خود به تجلیل جایگاه مداحی، به عنوان رسانهای …
Read More »گزارشی از آئین بازگشایی «کتابخانه تخصصی علوم حدیث» با ۶۰ هزار جلد کتاب
کتابخانه تخصصی علوم حدیث در قم با حضور جمعی از علما و فرهیختگان و سخنرانی اساتید رضا استادی، سیدهاشم حسینیبوشهری، محمدعلی مهدویراد، محمدمهدی معراجی، سیدمحمود علوی و دکتر عباس صالحی بازگشایی شد. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با ایام میلاد باسعادت صدیقه طاهره، حضرت فاطمه زهرا(س)، آئین بازگشایی کتابخانه تخصصی علوم حدیث، به همت دفتر آیتالله سیستانی در قم با …
Read More »روش پژوهش در حدیث با رویکردی اصولی
در فهم دینی مهمترین منبع اثباتی، قرآن کریم و روایات شریف است. استنباط از منابع دینی محتاج رعایت قواعد فهم است و باید روشهای فهم در آن رعایت شود که دانش فقه الحدیث عهدهدار کشف مراد جدی از متن حدیث است. اثر حاضر با بررسی قواعد فقه الحدیثی، با رویکردی به مباحث علم اصول، به تبیین قواعد فهم پرداخته است. …
Read More »بازگشایی «کتابخانه تخصصی علوم حدیث» در آئینه تصاویر
شبکه اجتهاد: همزمان با ایام میلاد باسعادت صدیقه طاهره، حضرت فاطمه زهرا(س)، آئین بازگشایی کتابخانه تخصصی علوم حدیث، به همت دفتر آیتالله سیستانی در قم با ۶۰ هزار جلد کتاب و ۲۰ هزار عنوان دیجیتالی اعم از پایاننامه و نشریات دیجیتالی با حضور جمعی از علما، فضلا و استادان برجسته حوزه علمیه فعالیت خود را آغاز کرد. کلیک کنید: گزارشی …
Read More »مفهوم اطلاق در نظریه ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه امام خمینی(ره)
کتاب «مفهوم اطلاق در نظریه ولایت مطلقه فقیه از دیدگاه امام خمینی (ره) جدیدترین اثر حجتالاسلام والمسلمین سیدجواد ورعی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، از سوی پژوهشگاه و با همکاری مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره) منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ورعی در این پژوهش مفهوم «اطلاق» در …
Read More »نسخه پژوهی کتاب کافی، ضرورتی اجتناب ناپذیر/ حسین عاملی
اختصاصی شبکه اجتهاد: نوشتن نسخههای خطی “الکافی” مانند تمام نسخ خطی، از دورۀ شکوفایی صنعت چاپ در عصر قاجار بسیار کاهش پیدا کرد. اما پیش از آن و بهویژه در عصر صفوی، اوج استنساخ و وفور نسخ خطی این کتاب را شاهد هستیم. توجه به این نسخهها در مطالعات کافی پژوهان امری ناگزیر است. برای نمونه، نسخۀ الکافی به خط …
Read More »تطور و تکمیل فقه به معنای کمبود و نقص در آن نیست/ حکمرانی، تطبیق فقه بر واقعیتهای متغیر زمانی و مکانی است/ نباید دانش فقه را صرفاً اخروی معرفی کنیم
وقتی در مقام تعیین تکلیفی برای حکومت هستیم نمیتوانیم بدون ملاحظات، آن را جایز بدانیم. حکومت هم نمیتواند حکم فردی را در جامعه جاری کند بلکه باید این مسئله را در مقیاس اجتماعی، فرهنگی و پیوستهای مختلف بررسی کرده و تناسب یا عدم تناسب آن را کشف کند. لذا حکم فردی و ترویج اجتماعی کاملاً متفاوت است ولی نمیتوان ناکارآمدی …
Read More »در صدرِ حمایت از حوزه علمیه
شبکه اجتهاد: خاندان صدر یا صدر عاملی، شاخهای از سادات موسوی از اعاظم فقهای اصولی و رجالی عالم تشیع در قرن سیزدهم بهشمار میآیند. این خاندان از نوادگان امام موسی کاظم(ع) هستند و از دیرباز به علم و اجتهاد شهرت دارند و در طول چند قرن اخیر عالمان و شخصیتهای مؤثری از این خاندان برخاستهاند. جبل عامل لبنان خاستگاه اولیه …
Read More »انتشار دو کتاب جدید در حوزه «فقه خانواده»
کتاب «قواعد فقه حاکم بر خانواده» و کتاب«فقه خانواده (نکاح)» از مجموعه آثار گروه حقوق و فقه اجتماعی پژوهشکده علوم اسلامی توسط انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه روانه بازار کتاب شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «قواعد فقه حاکم بر خانواده» اثر دکتر سیده زهرا موسوی و دکتر زهرا فهرستی در ۲۸۰ صفحه از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه چاپ …
Read More »کرسی تخصصی «نقد نظریه عدالت در فقه» برگزار گردید + صوت
دومین پیش اجلاسیه کرسی تخصصی نقد نظریه عدالت در فقه، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مرکز همکاریهای علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سالن کوثر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، این نشست با حضور حجتالاسلام والمسلمین سیف الله صرامی به عنوان ارائه دهنده و استاد محمد قائینی و …
Read More »یک مطالبه ریشهدار!/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالروز قیام نوزدهم دی، امسال مردم قم، توفیق شرفیابی محضر رهبر معظم انقلاب را داشتند. در این دیدار، در بیانات ایشان، یک مطالبه آشنایی که چندباره تأکید شده است: یکی این مسئلهی «جهاد تبیین» که حالا بارها و بارها بنده تکرار کردهام، باز هم تکرار میکنم. دشمن در رأس نقشههایش تبلیغات است؛ به قول خودشان پروپاگاندا …
Read More »انگارهسازی آثار هنری از منظر فقه/ حسین ادبی
اختصاصی شبکه اجتهاد: هنر در ذات خود، فرهنگساز است. انواع قالبهای هنری اگرچه در تأثیرگذاری خود، دارای شدت و ضعفند، اما در اینکه در ذات خود فرهنگسازند، با یکدیگر مشترکند. میزان اثرگذاری آثار هنری در فرهنگ جامعه، به میزان قابلیت آنها در انگارهسازی بستگی دارد. انگارهها در هر جامعه، ضامن بقای ارزشها هستند. برای هدایت یک جامعه به مسیری خاص، …
Read More »فقه نمایش اگر ذیل فقه هنر قرار گیرد، جزو مسائل مستحدثه نیست/ گاهی نمایش یک خانم محجبه، حرام است!
فقه نمایش در قدیم، چون رسانههای ارتباطی کنونی وجود نداشت فصلی از باب فقه هنر بود و از مسائل مستحدثه هم به شمار نمیرفت؛ چون در زمان قدیم و در زمان شارع، افرادی نمایش بازی میکردند، بهصورت تمثیل و تئاتر و همچنین شبیهخوانی، شبیهسازی، رقاصی و … که در زمان صدر اسلام هم بوده است؛ اما عرضه نمایش امروزه که …
Read More »نظریه انقلاب نسبت و موقعیت آن در استنباط فقهی
یافتههای پژوهش نشاندهنده این است که نظریه انقلاب نسبت بهعنوان یک نظریه اصولی موردپذیرش است و اشکالهای مطرح بدان قابل پاسخ بوده و بر اساس ضابطهمند کردن آن برای اجرا، اشکال اصلی این نظریه که ترجیح بلا مرجح بودن تقدم نسبت سنجیهاست قابل برطرف کردن است؛ بنابراین در موارد تعارض بیش از دو دلیل باید مطابق این شیوه به بررسی …
Read More »نمایش بدن برهنه و نیمه برهنه مردان در رسانه/ مصطفی دُرّی
اختصاصی شبکه اجتهاد: رسانههای تصویری از امور نوپدیدند، به همین دلیل احکام فقهی مرتبط با آن نیز کاملاً جدید و نوبنیان هستند. بهعنوانمثال، یکی از مسائلی که در رسانههای تصویری مطرح است پرسش از حکم فقهیِ نمایش بدن انسان در رسانه است. در فقه اسلامی حکم نمایش بدن زنان بهصورت مستوفا بحثوبررسی شده است؛ ولی احکام نشاندادن یا «نمایش بدن …
Read More »نگاهی به مقالات سه فصل «پژوهشهای فقهی»
«جستاری در موضع فقیهان امامیه نسبت به کفر یا عدم کفر مخالفان مذهبی»، «نگرش فقهی به مفهوم حق؛ از آغاز تاکنون»، «تحرک علمی فقه بازتابی از موضوعشناسی ساختاری» و «نگاهی دوباره به مستندات تاریخی ارتداد»؛ برخی از مقالاتی هستند در این گزارش معرفی میشوند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فصلنامه علمی- پژوهشی «پژوهشهای فقهی» با انعکاس جدیدترین یافتههای فقهی اساتید حوزه …
Read More »