دیدگاه و گزارش

«جایگاه توبه در سقوط جرایم علیه امنیت ملی از منظر فقهی و حقوقی»، «نظریۀ اصالت جنگ یا صلح از دیدگاه اباضیه»، «نقد و بررسی دیدگاه آیت‌الله خویی (ره) در حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن»، «بررسی امکان وصیت کودکان»،«واکاوی فقهی مقابله‌به‌مثل در ناسزا»، «ضمان ناشی از عدم نظارت شهرداری بر اماکن و معابر عمومی» و «چالش‌های ناظر بر اختلال‌های دوجنسی …

بنای رفیعی که فقهاء و متکلمین شیعه در طول ده قرن گذشته برافراشته و گنجینه‌ی بی‌نظیری که از آثار علمی خود پدید آورده‌اند، همه بر روی قاعده‌یی است که شیخ مفید با این سه بعد جهاد علمی خود پی افکنده است. به گزارش شبکه اجتهاد، شیخ مفید در سلسله‌ی علمای امامیه، فقط یک متکلم و فقیه سر آمد و برجسته …

دکتر فراتی بیان اینکه فقها و مجتهدان باید در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم سازی‌های حاکمیت نقش داشته باشند، عنوان کرد: ولی فقیه می‌تواند حق انتخاب و انتصاب برخی از اعضای حکومت دینی همچون فقهای شورای نگهبان را به فقها و مراجع داده و به آن‌ها میدان بدهد تا به‌نوعی در امور حکومتی مداخله داشته باشند یا می‌تواند اجازه دهد تا جزء …

شبکه اجتهاد: با توجه به عمر طولانی موضوع ثابت و متغیر در تاریخ علم، علت آنکه در دوقرن اخیر، مورد توجه قرار گرفته چیست؟ چرا پیش از این دوقرن، مورد بحث و بررسی متفکران اسلامی واقع نشده‌است؟ یا به‌عبارتی دیگر، چرا دانشیان فقه امروزه نیازمند پاسخ‌گویی به اشکال ثابت و متغیر هستند؟ در پاسخ می‌توان گفت: از یک سو قرن …

شبکه اجتهاد: آقایان حسین مدرسی و احمد پاکتچی به ترتیب در کتاب‌های مقدمه‌ای بر فقه شیعه و مکاتب فقه امامی ایران موضع قطب راوندی را نسبت به خبر واحد موضع مخالف با حجیت آن قلم داده اند. آقای پاکتچی با تحلیلی از چند بخش از کتاب فقه القرآن، قطب راوندی را در واقع ناقد مکتب شیخ‌ می‌داند. این دیدگاه درست …

متاخران بدون چاره‌جویی و جای دادن ابراهیم بن‌هاشم در یکی از دو گزینه وثاقت یا حسن حال با روایات او تعامل کند. از‌این‌رو دست پیمایش راه‌ها، گزینش راه‌کار‌ها و تمسک به عباراتی زدند تا بتوانند از دل آن‌ها وثاقت یا حسن حال او را استفاده کنند. این در حالی است که به تصریح ابن‌شهید ثانی در منتقی الجمان، از نگاه …

پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه خراسان با موضوع «بررسی آراء فقهی شیخ بهایی در دو کتاب ” الحبل المتین فی إحکام أحکام الدین” و “مشرق الشمسین وإکسیر العبادتین”» به همت اداره مدارج علمی معاونت آموزش حوزه علمیه خراسان، در مرکز مدیریت دفاع شد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایان‌نامه سطح سه حجت‌الاسلام محمود رمضانی دارابی با عنوان «بررسی آراء فقهی شیخ …

آنچه در بحث فقه تمدنی بیان می‌شود ابداً ساختارشکنی ندارد بلکه فقاهت موجود را ضروری و حیاتی می‌داند و برای رسیدن به استنباط در مقیاس تمدنی بسته‌های تکمیلی تعریف می­کند؛ و این هم بدین معنا نیست که فقاهت کنونی ناقص است بلکه به‌­واسطه مطرح شدن مساله مستحدثی با عنوان «چگونگی تمدن­‌سازی» که مقیاس آن و فروعاتش صِرفا در مقیاس تکلیفی …

مرحوم ‌‌آیت‌الله خوئی که مدرسه‌‏اش، مدرسه حاکمی است، در اویل عمر علمی خود، قاعده عدل و انصاف را می‌‏پذیرد ولی در اواخر، آن را انکار می‏‌کند! ایشان هر چه به اواخر عمر خود نزدیک شده، به جریان حدیث‌گرایی نزدیک شده است، در اواخر عمر خود با صراحت قاعده عدل و انصاف را رد می‏‌کند. یا وقتی از «قاعده ضمان» بحث …

حکم سابّ النبی «ص» به این معنا فرازمانی و همیشگی است که جلوی سبّ باید در همه زمان‌ها و به هر طریقی گرفته شود و الی یوم القیامه وجود دارد ولی روش و مصداق آن می‌تواند به حسب شرایط تفات کند. امام کاظم «ع» با شخصی به حضرت دشنام داد و اطرافیان می‌خواستند او را بکشند ولی حضرت جوری با …

استاد علیدوست می‌گوید: در اخباری‌گری دوره حاضر، خیلی‌ها اصولی حرف می‌زنند و کتاب اصول دارند، ولی اخباری فتوا می‌دهند. امروز وقتی می‌خواهیم از نقش عقل در استنباط صحبت کنیم، رگ‌ها ورم می‌کند، وقتی از نصوص مبیّن مقاصد سخن گفته شود، نگرانی و ناراحتی ایجاد می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح عالی حوزه علمیه، امروز در …

مخاطب «موسوعه احادیث فقهیه» افراد عادی و عموم مکلفین نیستند. بلکه مخاطب این موسوعه فقیهان و محدثان متبحر و ذی الفن هستند که خود توان تفکیک احادیث صحیح از احادیث ضعیف را دارند. در جمع نگاری‌ نمی‌توان مطابق یک نظر یا یک مبنا پیشرفت و این مانع از غرض موسوعه در ساخت تصویر جامع از داشته‌های مذاهب اسلامی در حوزه …

فقه در وضعیت موجود خود، دچار پراکندگی موضوعات و مسائل است و ما نیازمند این هستیم که تبویب نوینی در فقه، ناظر به نیازهای زمانی و مکانی ایجاد کنیم و مسائل و مباحث مرتبط با یکدیگر در فقه را در یکجا گردآوری و تنظیم کنیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: اولین نشست از سلسله نشست‌های علمی ـ تخصصی گروه فقه سیاسی مرکز …

در مباحث فقهی چرا از عللی که امام گفته است روی‌گردان می‌شویم، در حالی که سایر طهورات مورد توجه است. اینکه طهورات را در استنباطهای فقهی به عنوان حکمت بیان کنیم توجیه ندارد، مگر دلیلی برخلاف آن باشد؛ بسیاری از مشکلات فقه با همین مسئله یعنی اخذ علل حل می‌شود، از جمله در بحث هشت فرسخ و نماز مسافر بحث …

پروژه الگوریتم اجتهاد در چهار مرحله تعریف شده است؛ ۱- الگوریتم «مسأله شناسی، دلیل یابی و قرینه یابی» ۲- الگوریتم استظهار مدلول انفرادی ادله ۳- الگوریتم جمع ادله ۴- الگوریتم اجرای اصول عملیه.  به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «روش‌شناسی استظهار از ادله (کشف مدلول انفرادی ادله نقلی)»، به همت گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و …

خسروپناه ضمن تبیین مفهوم نظامات اجتماعی و سیر تطور فقه، تصریح کرد: وقتی می‌خواهیم فقه ساختاری بسازیم و نهاد، ساختار و سازمان ایجاد کنیم، به فقه استکشافی نیاز داریم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «جایگاه دانش فقه در شکل‌گیری نظامات اجتماعی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی به صورت مجازی …

رساله دکتری «تأثیرات نظامات اجتماعی بر فرایند شکل‌گیری فقه اسلامی تا قرن سوم هجری؛ مطالعه موردی: نکاح، برده‌داری، جهاد و دیات» در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران توسط حجت‌الاسلام ‌روح‌الله توحیدی‌نیا، به‌صورت حضوری و مجازی مورد دفاع قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین‌ دکتر رسول جعفریان به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر …

ویژه‌نامه «چالش‌های فقهی کرونا» حاوی نوشتار و آثاری از اساتید حوزه و دانشگاه است که با نگاهی فقهی به مباحث و چالش‌های متأثر از ویروس کرونا به طبع رسیده است. در این ویژه‌نامه مسائلی همچون تعارض اقتصاد و سلامت، قاعده لاضرر، قاعده احسان، ضمان حاکمیت و … مورد بررسی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، زیست کرونایی و آثار …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین الخِشِن مدیر وقت حوزه‌های علمیه و مؤسسات حوزوی علامه سید محمدحسین فضل الله در دومین کنفرانس بین‌المللی فقه، اخلاق و قانون با رویکردی فقهی حقوقی مقاله‌‌ای با عنوان «النزعه الأخلاقیه والإنسانیه فی الفقه الإسلامی» را ارائه داد و بر همین اساس، مناظره‌‌ای میان ایشان و برخی محققان حوزوی و دانشگاهی صورت گرفت. از آنجا …

مقصود ما توسعه مسائل اصول فقه است، نه توسعه مباحث. چندی پیش خدمت یکی از مراجع بودم که می‌فرمود: بعد از هدایه المسترشدین آیا در اصول فقه مسأله‌ای هست که مورد بررسی قرار گیرد؟! این نگاه غلط است، ما برای کشف نظام اقتصادی اسلام ناچاریم اصول فقه را توسعه دهیم. البته نباید بین مباحث و مسائل خلط شود، به گزارش …

شیخ انصاری ابتدا ساختار مباحث و شبکه مسائل را ترسیم می‌کند. این ساختار را بر اساس محل نزاع می‌چیند نه اقوال. ابتدا عنوان مسئله را ذکر می‌کند و نظرات در آن را مطرح می‌کند. سپس مقام و مسئله را می‌چیند که تفکیک بین مسائل جزئی و صورت‌بندی و پیکربندی مسئله رخ دهد. سپس محل نزاع را در هر مسئله توضیح …

طلاب دروس خارج، امسال می‌توانند با شرکت در دروس خارج فقه معاصر علاوه بر بررسی اجتهادی موضوعات جدید و مورد نیاز از امتیازات ویژه این دروس بهره‌مند گردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دفتر فقه معاصر حوزه علمیه قم چندی سالی است در راستای تحقق خواست مقام معظم رهبری و مراجع عظام، اساتید و عموم طلاب، بر تحول صحیح، دقیق، به‌روز …

مجریان تکلیفشان مشخص است، مجریان بر اساس قانون عمل می‌کنند و باید چیزی تبدیل به قانون شود تا مجری آن را عمل کنند. نسبت به قانون گذار اما این حرف قابل تامل است. مشکلی وجود دارد و آنکه ایده‌ها و نظریاتی که در حوزه فقه حکومتی تولید می‌شود، این مسائل باید در درجه اول در قالب یک طرح جامع اداری …

مقوله مولوی و ارشادی را‌ می‌توان ازجمله مباحث تأثیرگزار در مسیر استنباط احکام شرعی دانست و عالمان فقه در مجال استخراج نظر شارع با حمل نمودن برخی از دلایل بر ارشادیت به استخراج و تحلیل فروعی متفاوت از مقتضیات ظاهر حکم‌ می‌پردازند. یعنی درپاره ایی از موارد بی آنکه مکلف را به سوی اطاعت از حکم هدایت نمایند، زحمت مطّلع …

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که طی سال‌های گذشته کتب، مقالات و پایان‌نامه‌های بسیاری درباره آن به نگارش درآمده نظریه/علم مقاصد الشریعه است که در میان اهل سنت به ویژه پس از چاپ کتاب الموافقات شاطبی توسّط محمّد عبده با اقبال فقیهان مواجه شد. در ایران و حتّی در برخی آثاری که در جهان عرب نوشته می‌شود تصوّر بر …

پیش‌نیاز یک درس خارج، روش‌ تحقیق و روش تفکر است، گاه سروران و افاضل محتواهای خوبی را دارند ولی همه‌اش بصورت ناخودآگاه است و در سیر آزمون و خطا به دست آمده است و چون قدم به قدم، الگوریتمی و روشمند و خودآگاه نیست، نحوه تعمیم، نحوه انتقالش به دیگران، نحوه استفاده در حل مسئله، به نقصانها و خلاهایی دچار …

استاد احمد مبلغی معتقد است: درس خارج به دو معنا باید فارغ از فضای درسی باشد؛ اول اینکه به قرائت متن نپردازد و دوم اینکه علم را از جایی که تا حال پیش رفته است، جلوتر ببرد. باید الگویی برای درس خارج، تعریف و ترسیم کنیم و اجزا و عناصری را در آن ملاحظه کنیم که تأمین‌کننده این دو جنبه …

اگر بخواهیم طلبه را برای درس خارج اصول آماده کنیم، باید او را به شناخت خوبی از قواعد و مهارت در کاربرد آن قاعده‌ها در نمونه‌هایی از بحث‌های فقهی برسانیم. در وضع موجود در درس خارج حرف‌هایی زده می‌شود که اصلاً در کتاب‌های سطح نبوده است. مثلاً نظریه شهید صدر، نظریه مرحوم عراقی یا نظریه مرحوم نایینی مطرح می‌شود که …

بی مهری سیاسی که عامل غفلت امت اسلامی از این حدیث در دوران ۲۵ ساله خلافت خلفای نخست بود، با طرح آن از سوی علی علیه السلام در مسجد کوفه، در آغاز ورود به این شهر در سال ۳۶ و پس از پایان جنگ جمل، تا اندازه ای جبران شد. امام در این ماجرا که به روایت «مناشده حدیث غدیر» …

باید میان دین واقعی و دین ظاهری تفاوت قائل شد. دین واقعی همان وحی نازل شده بر قلب مبارک پیامبر اکرم (ص) بوده که ثابت است و هیچ تغییری نمی‌پذیرد، اما دین ظاهری فهم بشر از نصوص دینی است. از آن‌جا که فهم، مقوله‌ای واحد نیست، دین ظاهری قابل تغییر است و از همین رو فقها در فهم با یکدیگر …