دیدگاه و گزارش

وحدت منفعلانه، تسلیم است اما وحدت فعالانه مشارکت است. وحدت منفعل حاصلش هضم شدن و گم شدن است اما وحدت فعال نتیجه اش همراهی و نقش آفرینی است. وحدت منفعل از سر ترس و ناچاری و انفعال و بدون برنامه است. یعنی من در شرایطی قرار می‌گیرم که خودم را به رنگ دیگران درمی‌آورم، هویت خودم را فراموش می‌کنم. به گزارش شبکه اجتهاد، موضوع وحدت یکی از بحث‌هایی است که ضرورت آن در سال‌های اخیر بیش از پیش مطرح شده است. مخصوصاً اینکه برخی جریان‌های انحرافی در شیعه و در اهل سنت با دامن زدن به تفرقه‌افکنی و عصبیت‌های مذهبی …

شهید صدر برای نخستین بار در فقه معاصر به استنباط نظام از منابع فقهی اقدام کرد. ایشان به دنبال این بود که ما بتوانیم از احکام فقهی ابواب مختلف به نظام فقهی اقتصادی منسجمی برسیم که بتواند به صورت نظام‌مند و سیستماتیک، سیستم‌‌هایی را برای مدیریت بازار، تولید، توزیع و مصرف در جامعه ارائه دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم معتقد است، شهید محمدباقر صدر در همه عرصه‌های فکری چون فقه، اصول، فلسفه، منطق، تفسیر و حتی در مباحث تاریخی وارد شده و نوآوری‌های بسیاری داشته است. پایه‌گذار مرکز …

ما کلّی روحانی معمم پرورش می‌دهیم که هیچ بویی از اجتهاد، حتی در ادنی مراتب آن نبرده‌اند؛ نتیجه این است که ما نه‌تنها پیشرفتی به لحاظ تولید علم نمی‌کنیم، بلکه بالعکس، بعضی از این افراد صرفاً به حفظ کردن ترجمه‌هایی از متون غربی اکتفا می‌کنند و همان‌ها را ارائه می‌دهند. نزول سطح علمی حوزه به همین دلیل است. به گزارش شبکه اجتهاد، آن‌طور که در خبرها آمده، قرار است آزمون ورودی مراکز فقهی در سال آینده به‌صورت مشترک برگزار گردد. «مجله فکری تحلیلی حوزه و روحانیت»، درباره این آزمون پای سخن حجت‌الاسلام مهدی رهنما دبیر شورای مؤسسات تخصصی فقهی قم …

تألیف کتاب کفایه الاصول از جمله نوآوری‌های مهم و ارزشمندی است که به حق می‌توان آن را در صدر نوآوری‌های آخوند خراسانی قرار داد. این کتاب، در عین پیراستگی از زواید، حاوی تمام مطالب لازم اصولی است. شبکه اجتهاد: طالب علم دینی در رهگذر یادگیری علوم اسلامی و آموزش طریق استنباط احکام دینی، سال‌ها بر سر سفره دانش اصول، خرمن چین درس‌ها و بحث‌های عالمان می‌شود، تا با فهم اصول برداشت از دین و فهم نظریات دینی، دین را آن گونه که شایسته است درک کند و رهیافت‌های فکری خود به سمت دین را در مداری تثبیت شده قرار دهد …

حوزه‌ی علمیه‌ی قم باید همچنان یک «حوزه‌ی انقلابی و مهد انقلاب» باقی بماند و رسیدن به این هدف نیازمند اندیشه، تدبیر و برنامه‌ریزی دقیق است / اگر بخواهیم نظام اسلامی همچنان «اسلامی و انقلابی» بماند باید حوزه‌ی علمیه «انقلابی» بماند زیرا اگر حوزه‌ی علمیه انقلابی نماند، نظام در خطر «انحراف از انقلاب» قرار خواهد گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد از khamenei.ir، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز (سه‌شنبه) در دیدار اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه‌ی علمیه‌ی قم با تبیین جایگاه و نقش بی‌بدیل و تأثیرگذار حوزه‌ی علمیه‌ی قم در پیروزی انقلاب اسلامی به برخی تلاش‌ها …

جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌ «تأثیر ادبیات در اختلاف فتوا به صورت تطبیقی»، یکی از پایان‌نامه‌های سطح سه حوزه علمیه مشهد، روز دوشنبه ۱۷ اسفندماه ۹۴ با حضور اساتید و دانش‌پژوهان در محل مدرسه علمیه عالی نواب برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شصت و نهمین جلسه دفاعیه پایان‌نامه‌های سطح سه مدرسه عالی نواب به اثر حجت‌الاسلام ابراهیم درویشی، دانش‌آموخته رشته تخصصی ادبیات عرب با نام «تأثیر ادبیات در اختلاف فتوا به صورت تطبیقی» اختصاص خواهد داشت. در این جلسه دفاعیه، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحسن حسینی فقیه به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین …

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه علمیه، در صوت پیش رو به ماهیت و انواع حکم در نظام فقهی می‌پردازد. به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده صوت پیش رو بخشی از کلاس حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر «عبدالحسین خسروپناه» رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، با عنوان روش‌شناسی فقه سیاسی است؛ این جلسه یکی از نشست‌های دورۀ «فقه حکومتی نظام ساز» است که به همت مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق(ع) در پائیز ۱۳۹۲ در قم برگزار شده است. در این صوت استاد خسروپناه به تبیین «ماهیت و انواع حکم در نظام فقهی» می‌پردازد. از دیدگاه وی احکام در یک تقسیم‌بندی …

نخستین همایش «حوزه‌های علمیه و علوم انسانی اسلامی» با حضور فضلاء، اساتید و طلاب حوزه علمیه در محل دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این همایش علمی چهار ساعته، حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر رشاد، رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحمید واسطی، دبیر همایش حوزه‌های علمیه و علوم انسانی اسلامی به سوالات طلاب پاسخ دادند. در ادامه گزارش رسا از این نشست را می‌خوانید. فرهنگسازی، تولید علم و مدیریت؛ مراحل تحول علوم انسانی در حوزه حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد، رییس پژوهشگاه فرهنگ و …

معاون شیخ الازهر در «همایش جهانی فهم صحیح از میراث اسلامی و اثر آن در علاج انحراف فکری» گفت: کتب اسلامی(کتب حدیثی) محل اجتهاد و تفکر و اندیشه است و باید با طرق علمی به سراغ آن رفت.

جوامع بشری با گذشت زمان و بروز تحولات عصری، دستخوش تغییراتی در تمامی شؤون زندگی فردی و جمعی شده‌اند. با توجه به ماهیت متحول و متغیر فرد و اجتماع، بررسی جایگاه علم فقه که متصدی مدیریت ساحت‌های رفتاری انسان مسلمان است، ضروری به نظر می‌رسد. این ضرورت، اندیشمندان عرصه فقاهت را برآن داشته است تا با طرح مبحث «توسعه فقه»، به‌گونه‌ای به این نیاز جدید پاسخ دهند.

یادداشت پیش رو نوشته حجت‌الاسلام حسین سوزنچی است که به تبیین «پیشنهادهایی برای تحول در فقه» از منظر شهید مطهری می‌پردازد. ایشان مشخصاً سه پیشنهاد مهم برای تحول جدی در عرصۀ اجتهاد و فهم دین ارائه می‌دهد که برخی از آن‌ها در واقع به اصلاح خود فرآیند اجتهاد مربوط می‌شود.

نویسنده: محمدجعفر طبسی ناشر: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) تاریخ نشر: ۹۴/۰۱/۲۹ موضوع: سنت، روایت

آیت الله العظمی شبیری زنجانی دام ظلّه در دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد دولت یازدهم، مسیر فرهنگ را مسیری دشوار دانستند و بر پیموده شدن راه دین تأکید کردند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار با بیان اینکه اسلام به دنبال نفی سلطه و ولایت کفار بر مسلمانان است گفت: فقه ما برای پدافند غیرعامل مطالب زیادی دارد که باید این مسائل فقهی را استخراج کرد و در اختیار مسئولین مربوطه قرار داد.

مدیر گروه فقه دفتر تبلیغات اسلامی خراسان گفت: فاصله گرفتن از واقعیت پیرامون، یکی از آسیب های اصول فقه است؛ از این رو تحول در فقه، منوط به توجه به موضوعات نو و جدید است.

مرکز آموزشی پژوهشی فقه و اصول «معهد الاجتهاد الفعال» با اشراف آیت‌الله سیفی مازندرانی در نظر دارد از میان طلاب مستعد واجد شرایط اقدام به پذیرش کند.

آیت‌الله اراکی: در اواخر سال ۵۸ شاگرد آیت‌الله صدر به ایران و به پیش من آمد و با او به محضر امام(ره) رفتیم. شاگرد آیت‌الله صدر گفته ایشان را بازگو کرد که فعالیت‌های من باعث شهادت من می‌شود، می‌خواهم در فعالیت خود مجاز باشم. ایشان برای شهادت خود از امام اجازه گرفتند. امام نیز به ایشان پیام دادند که ایستادگی کنید.

شبکه اجتهاد: به مناسبت سی‌وپنجمین سالگرد شهادت آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر تعدادی از مقالات مرتبط با شخصیت علمی این شهید بزرگوار جهت اطلاع پژوهشگران و مخاطبان فرهیخته تقدیم می‌گردد.

ا‌ساس فرمایش شهید صدر در دو مرحله قابل بررسی است: ۱- در شک در تکلیف و ابطال عقیده کسانی که قبح عقاب بلابیان را مطرح کردند؛ ۲- بعد از ابطال قبح عقاب بلابیان، با قطع نظر از بیان شرع که اصاله الاباحه و مانند آن را مطرح کرده است. شهید صدر، احتیاط در تکلیف را لازم دانسته است.

چه اندک‌اند کسانی که جوهر خونشان با جوهر قلمشان به هم آمیخته باشد تا این که هر دو برخیزند تا این که پویایی زندگی از یک سو فکری باشد و از سوی دیگر ویژگی جهادی و آینده گرا و زنده باشد و نوید پیروزی را هر چند از دورها ندا دهد.

شبکه اجتهاد: بازنگری در متون درسی حوزه در رشته‌های مختلف و از جمله رشته اصول فقه و جای‌گزینی متون بهتر و کامل‌تر، که با گذشت زمان به میدان می‌آید، جای بحث و گفت‌وگو ندارد، وگرنه شایسته نبود از «عده الاصول» شیخ طوسی و «الذریعه» سیدمرتضی تخطی شود. تدوین کتاب «معالم الاصول» در زمان خودکاری نو بود و با تحول و تکامل علم اصول، دو محصول جدید دیگر یعنی «فرائدالاصول» و «کفایه الاصول» به میدان بحث و تدریس وارد شد و به تدریج برخی متون درسی مانند «قوانین الاصول» کنار گذاشته شد. و امروز دیگر کسی با این تغییرات و اصلاحات نمی‌تواند مخالف باشد چون مدتی از آن گذشته و رایج و دارج شده است.

جستارهایی در روش شناسی اصولی شهید سیدمحمدباقر صدر

شهید صدر ادعا دارد که ما حتی یک حکم فقهی جزئی هم نداریم که منبع تولید آن، عقل بوده باشد و در نهایت نتیجه می‌گیرد که با ارجاع اجماع به قول معصوم، تنها منابع تولید معرفت شرعی کتاب و سنت است و یگانه منابع ما را کتاب و سنت می‌داند.

شبکه اجتهاد: تحولات تکان‌دهنده‌ای که جهان اسلام در قرون اخیر شاهد آن‌ها بوده به بروز اعتمادبه‌نفس و در نتیجه دفاع قاطع مسلمین از هستی خویش منجر شده است. تحولی که طی آن امت اسلامی به یاری پیشگامان و رهبران و نیز با الهام از اعتقادات انقلابی خودبه حرکت در آمده و به قصد تحقق آرمان‌های پیامبران در پیاده‌کردن حکومت اسلامی در شرایط دشوارِ وجود چالش‌های گوناگون قیام کرده است. نهضت معاصر اسلامی سه مرحله را طی نموده است: ۱٫ مرحله آغاز بیداری اسلامی با پیشگامی سیدجمال‌الدین اسدآبادی؛ ۲٫ مرحله سازندگی فکری‌عقیدتی با جلوداری شهید آیت‌الله سیّدمحمّدباقر صدر؛ ۳٫ مرحله انقلاب و تاسیس حکومت به رهبری امام خمینی.

آیت‌الله صدر در هر بحثی که وارد بحث می‌شدند حتی در فروع فقهی با یک تفکر سازمان‌یافته وارد بحث می‌شدند و بخش‌های هر بحثی که مطرح می‌کردند با بخش‌های دیگر ارتباط منطقی داشت. آغاز، آغاز منطقی؛ تداوم بحث بر مبنای یک ارتباط منطقی و پایان بحث با یک نتیجه‌گیری منطقی همراه بود.

یکی از دغدغه‌های شهید صدر، ضعف تمدنی مسلمانان در دوران معاصر است، لذا او برای توجه مسلمانان به این بحران و تلاش در جهت احیای تمدن اسلامی و تمدن‌سازی، به ارائهٔ نظریهٔ خود در این ارتباط پرداخته و رسالت امروز همه مسلمانان را حرکت به سوی کمال برای ایجاد تمدنی شکوفا و متعالی و مبتنی بر مکتب اسلام می‌داند.

شهید صدر از جمله متفکرانی است که همواره نسبت به اندیشه ناب اسلام حساسیت داشته و در مقابل دو جریان مهم نظری و عملی در شرق و غرب اعلام موضع کرده است.

متن زیر گزارشی از جلسات بررسی مبانی فقه حکومتی توسط استاد سید مهدی میرباقری در موضوع «مبانی فقه نظام سازی» از نگاه شهید صدر می‌باشد.

جامعه‌ای که در آن مذهب و نظام اقتصادی اسلام تحقق یافته است، موضوع علم اقتصاد اسلامی مشروط است و اسلام دارای علم اقتصاد اسلامی مطلق نیز هست که موضوع آن جامعه انسانی است. فایده این علم تبیین صحیح رفتارهای اقتصادی حتی در جامعه غیراسلامی است.

نظریه پردازی‌های این متفکر اسلامی در حوزه‌های فقهی، فلسفی و اجتماعی اکنون یکی از حلقه‌های جریان علم دینی در میان شیعه و حتی جهان اسلام است و به جرأت می‌توان گفت پژوهشگران علوم اسلامی امروز گریزی از مطالعه و بررسی رهاوردهای فکری این شخصیت کم نظیر علمی ندارند.