اندیشوران فقهی

شبکه اجتهاد: دوازدهم شوال سال ۱۳۸۰ هجری قمری، آیت‌الله العظمی بروجردی، زعیم عالیقدر جهان تشیع پس از عمری تلاش و مجاهدت در راه نشر معارف دین و اهل بیت(ع)، چشم از جهان فروبست. به مناسبت شصت و چهارمین سالگرد ارتحال آیت‌الله بروجردی، به برخی از ویژگی‌های شخصیتی و ابعاد وجودی این مرجع عالیقدر از کلام استاد حسین انصاریان پرداخته شده است. * شخصی حدود ۱۵ سال در درس آیت‌الله العظمی بروجردی قدس سره شرکت داشت و خود از مراجع تقلید دوره ما شد و بنده چند سالی دروس حوزه را در محضر ایشان تلمذ کردم؛ بنده به این استاد خود …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در گفتمان انقلاب اسلامی، مسئله حجاب به عنوان مفهومی اسلامی و ضرورت شرعی مورد تأکید و توجه است؛ هرچند در عرصه روش و اجرا، اختلاف‌ نظرهایی بین صاحب نظران وجود داشته و دارد. استاد ابوالقاسم علیدوست به‌تازگی در گفتگویی به ابعاد مسئله حجاب و میزان مداخله حاکمیّت در این زمینه پرداخت که با واکنش‌هایی روبرو بود (اینجا بخوانید). بعد از آن، احمدحسین شریفی (رئیس دانشگاه قم) در دو یادداشت کوتاه، ادبیات خاصی را در نقد ایشان به‌کار برد و مهدی جمشیدی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) نیز تحلیل استاد علیدوست را با نگاهی روش‌شناسانه مورد …

عقیده دارم یک طلبه خوب کسی است که تاریخ تمدن بشری، تاریخ تمدن اسلامی، حتى تاریخ جاهلیت و احکام رایج دوره جاهلیت را بخواند و بداند. این نکته بسیار مهم است که یک فقیه بداند در عصر جاهلیت چه احکامی وجود داشته است و چه تحولی در عصر ظهور اسلام پیدا کرده است. باید فقیه بداند در جاهلیت چه قواعدی بوده و بسیاری از این قواعد همانند قضیه عاقله بازمانده قبل از اسلام است که در ساختار دینی اسلام بازسازی شده است. با مطالعه دقیق تاریخ جاهلیت‌ می‌توانید به این نکته پی ببرید که بسیاری از نهی‌هایی که در قرآن …

به عنوان یک طلبه احساس می‌کنم که باید روی اعتقاد مردم خیلی حساب کرد. اشتباه نشود نمی‌گویم که جامعه یله و رها باشد، متأسفانه یله و رها بودن مفاسدی دارد؛ عرض من این است که برای یک بار هم که شده عقلا را دعوت کنیم، اندیشمندان را بخواهیم تا برای موضوع حجاب طرح بدهند و به لوازم کار دقت کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست معتقد است که حجاب یک معروف و لازم شرعی است اما باید درباره ضرورت حجاب بحث و گفت و گو شود و موضع حاکمیت درباره حجاب و بی‌حجابی گاهی یکدست باشد. وی بیان …

 عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تاکید کرد که فقهای زن حق دارند فتوا بدهند ولی شأن ولایی و مرجعیت ندارند همچنین حجت‌‌الاسلام محمدهادی فاضل، استاد حوزه علمیه قم معتقد است که باید بین افتا و مرجعیت تفکیک شود زیرا خیلی از فقها شان افتاء داشتند ولی مرجع نبودند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌‌الاسلام والمسلمین مهدی سجادی‌امین، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، در کرسی ترویجی «نقد کتاب زنان، افتاء و مرجعیت» که از سوی پژوهشکده زن و خانواده حوزه علمیه خواهران برگزار شد، گفت: بحثی که در این کتاب دنبال می‌شود این است که آیا جنسیت در …

مشاور عالی رئیس مجمع جهانی اهل بیت (ع) با بیان اینکه تعریف واحدی در فقه برای عرف بیان نشده است، گفت: اگر عرف را چیزهایی بدانیم که در فطرت به ودیعت نهاده شده، جایگاه خاص و ویژه برای خودش پیدا می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «جایگاه عرف در فقه»، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد احمدی‌تبار، استاد حوزه علمیه قم و مشاور عالی رئیس مجمع جهانی اهل بیت (ع) چندی پیش در پژوهشکده عروه الوثقی برگزار شد. گزیده سخنرانی احمدی‌تبار را در ادامه می‌خوانید؛ برای این بحث اول باید سراغ معنای لغوی و اصطلاحی عرف برویم و ببینیم معنای عرف …

شبکه اجتهاد: مؤسس حوزه علمیه قم در بحث پیرامون دومین مقدمه از مقدمات انسداد به مبنای استادش میرزای شیرازی بزرگ (صاحب فتوای تحریم تنباکو) اشاره کرده و از روش استادش نتیجه گرفته که حتی اگر فقیهی غالبا به احتیاط قائل شود، باز هم اختلالی در نظام مسلمین و اعمال مذهبی آنان ایجاد نمی‌شود و از همین رو، این مقدمه‌چینی انسدادیون برای رد نظریه انفتاح در عمل با یک مثال نقض مواجه شده است: تأمل اول؛ در مسیر احتیاطات میرزای بزرگ و شیخ اعظم «ان دعوى الحرج لا سیما الموجب لاختلال النظام بالنسبه إلى آحاد المکلفین الموجب لسقوط الامتثال القطعی عن …

استاد رضا استادی گفت: امام خمینی فرمود ما حوزه را لازم داریم و اهمیت حوزه به فقه و مقدمات فقه است؛ فقه هم فقه جواهری است یعنی در قم اگر تحولات در این مسیر و برای ترویج فقه و ملاشدن باشد، خوب است؛ لذا کسانی که دنبال تحول هستند، در هر تحولی باید یادشان باشد که آیا به فقه جواهری ضرر‌ می‌‌رساند یا سود؟ ایشان فرمودند اگر فقه بماند، همه‌چیز خواهد ماند؛ گویی اصل ماندگاری جمهوری هم به فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت چهل و چهارمین سالگرد بازگشت امام خمینی(ره) به قم، نشست علمی «امام خمینی(ره) و …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: نمی‌توانیم علوم انسانی اسلامی را با فقه یکی بدانیم چون علم فقه دنبال پیدا کردن حکم شرعیِ فرعی، ولی علوم انسانی اسلامی دنبال توصیف، تبیین و پیش‌بینی افعال انسانی و البته تجویز در این زمینه است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر مسعود فیاضی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست «رابطه فقه نظام و علوم انسانی اسلامی»، گفت: در مورد «فقه نظام» باید گفت این اصطلاح در دهه اخیر به‌صورت جدی مطرح شده است. دلیل طرح این موضوع هم بحث مواجهه کارآمدتر فقه و فقها با مسائل نوپدید …

استاد دانشگاه شهید مطهری ضمن اشاره به دو راهکار برای ایجاد پیوند میان فقه و قانون تاکید کرد: فتوایی کارآمد است که سومندی اجتماعی داشته باشد و مصالح عامه در آن لحاظ شده باشد و تناسبش با ضروریات انسان معاصر بیشتر باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «فقه، حقوق و پیشرفت با محوریت فقه و تقنین» در روزهای پایانی بهمن‌ماه‌، با همکاری انجمن‌های علمی حوزه و مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برگزار شد. در این نشست دکتر سید ابوالقاسم نقیبی، استاد ابوالقاسم علیدوست، استاد محمد قائینی به سخنرانی پرداختند که گزیده سخنان اساتید به نقل از «ایکنا» را می‌خوانید؛ نقیبی، …

بیست و پنجمین اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی با نظارت «خالد الفیصل» امیر منطقه مکه مکرمه و با حضور «صالح بن عبدالله بن حمید» رئیس مجمع؛ «حسین ابراهیم طه» دبیرکل سازمان همکاری اسلامی؛ «قطب مصطفی سانو» دبیرکل این مجمع و دیگر شخصیت‌ها از کشورهای اسلامی از یکم اسفندماه در جده عربستان آغاز شد و استاد احمد مبلغی به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی در این مجمع حضور یافت تا در موضوعات مطروحه، به بحث و تبادل‌ نظر با فقهای جهان اسلام بپردازد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این استاد برجسته خارج فقه حوزه علمیه قم طی چند مداخله در نشست‌های علمی اجلاس مجمع …

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه اگر دنیای امروز نیز وجود نمی‌داشت، موضوعات گذشته فقها نیاز به بررسی مجدد داشت؛ گفت: اگر فقیه بخواهد در موضوعات سیاسی ورود کند باید موضوعات شناسایی شود، برای مثال موضوع مشروطه که یک موضوع سیاسی بود بین فقها اختلاف به وجود آورد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین آئین تجلیل برترین آثار پژوهشی «موضوع شناسی فقهی» در نیم‌قرن اخیر، با معرفی ۱۴ اثر برتر در ۵ بخش موضوعی و رونمایی از ۹ اثر، با حضور علما، اساتید و پژوهشگران در مؤسسه دارالحدیث برگزار شد. در این مراسم استاد سیدهاشم حسینی بوشهری، رئیس …

مرحوم آیت‌الله حاج محمدحسن نجفی معروف به صاحب جواهر در روزهای آخر زندگیش، دستور داد مجلسی تشکیل شود که همه علمای طراز اول نجف در آن شرکت کنند. مجلس مزبور در خدمت صاحب جواهر تشکیل گردید؛ ولی شیخ انصاری(ره) در آن حضور نداشت. صاحب جواهر(ره) فرمود: «شیخ مرتضی را حاضر کنید». پس از جستجو و تفحص بسیار دیدند، شیخ در گوشه‌ای از حرم شریف امیرالمؤمنین(ع) رو به قیام ایستاده و برای شفای صاحب جواهر دعا می‌کند و از خداوند می‌خواهد تا او از این مرض عافیت یابد. پس از اتمام دعا، شیخ را به این مجلس هدایت کردند. صاب جواهر …

حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند گفت: حوزه علمیه باید خود را با مقیاس جدید دین‌داری مواجه کند و باور کند که جامعه اسلامی در مقیاس جدیدی وارد شده که شرایط و ابزارهای حل مسئله آن نسبت به قبل تفاوت دارد و آن «دین‌داری در مقیاس تمدنی» است؛ لذا مطالبه نوین دین‌داران از حوزه علمیه، ارائه «نسخه تمدن نوین اسلامی» است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست تخصصی «بررسی مدل‌های برنامه‌ریزی در ایران با نگاهی به الگوی مطلوب برنامه‌ریزی در حوزه‌های علمیه» چندی قبل به‌همت دبیرخانه شورای عالی حوزه علمیه خراسان با حضور جمعی علما و جمعی از اساتید حوزه علمیه در مشهد …

مدرس سطوح عالی حوزه قم ضمن تاکید بر استقلال فقه امامیه معتقد است: فقه مقارن به معنای فقه تولیدی و موسس نیست بلکه نوعی تهاجم در جهت ترویج فقه اهل بیت(ع) بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «استقلال فقه امامیه» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین عبدی، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛ در میان روایات ما تاکید بسیاری شده است که در علومتان مستقل باشد و آن را فقط از اهل بیت(ع) بگیرید. به همین جهت بزرگان ما در طول تاریخ تلاش کردند در همه …

شبکه اجتهاد: برای بررسی نسبت حوزه قم با امر سیاست در دوره مرحوم حائری، حداقل توجه به چهار عرصه ضروری است: اوضاع بین‌الملل، اوضاع داخلی ایران، تجربیات شخصی آیت‌الله و مبانی فکری و نظری ایشان. شکل‌گیری حوزه قم و تنظیم مناسبات درونی و بیرونی آن در بستر چنین متغیرهایی شکل گرفت. آیت‌الله مؤسس از آنچه تجربه کرده و دیده بود و از رویدادهای داخلی و جهانی که در جلوی چشم داشت و از آنچه به لحاظ مکتب فقهی آموخته بود، به این نتیجه رسید که با تأسیس حوزه علمیه‌ای قوی پاسخ در خوری به بحرانه زمانه خویش بدهد. این اقدام نه …

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: تا نظام به حکمرانی در بیایید و آن حکمرانی، اسلامی گردد، بدون تردید فقه فضای مجازی‌، فقه اقتصاد، فقه خانواده فقه سیاسی ما درست نمی‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد عبدالکریم فرحانی، عضو مجلس خبرگان در نشست علمی «ضرورت انقلاب اسلامی در فضای مجازی بر اساس مبنای امامین انقلاب»، اظهارکرد: موضوع بحث ضرورت انقلاب اسلامی در فضای مجازی و بر اساس مبنای امامین انقلاب اسلامی است. اگر ما نظامی خود را به حکمرانی اسلامی تبدیل کنیم بسیاری از اهداف و رسالت‌ها و منوّیات امامین انقلاب اسلامی پیاده سازی شده است. استاد درس خارج فقه و …

آیت‌الله صافی گلپایگانی خدماتی بزرگ به میراث مکتوب شیعه داشت و ارادت وی به شیخ آقا بزرگ تهرانی نیز از این جهت است؛ آیت‌الله صافی در راه حفظ و نشر میراث شیعه قدم‌های بزرگی برداشت؛ آن مرحوم متوجه شد در یکی از کتاب خانه‌های بزرگ هندوستان در شهر لکنو نسخه‌های خطی ارزشمندی وجود دارد. آیت‌الله صافی پیش قدم شد تا این نسخ خریداری شود؛ هزینه کرد و تصویر نسخه‌های خطی کتابخانه ممتازالعلما را خریداری نمود که در میان آن آثار، نامه‌های میرحامد حسین هندی، سلطان العلما، نامه‌های صاحب جواهر هم وجود داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش «یک قرن حافظه …

استقرار یک نظام مبتنی بر اسلام و شریعت در کشور ایران، به‌طورکلی انگیزه دستگاه فقاهت را برای رشد و نمو کیفی و توسعه کمی افزایش می‌‌دهد. آنچه از تغییر و رشد در دوره صفوی‌ و غیره می‌بینیم، فقط برای مثال با انقلاب اسلامی مناسب است و واقعاً مشابه یا همپای هم نیستند؛ بنابراین وقتی از دوره‌های فقه شیعه، از مدرسه نجف اول شیخ طوسی، مکتب حله و مدرسه جبل‌عامل سخن می‌گویم؛ اگر بگوییم یک دوره هم «فقه پس از انقلاب اسلامی» است، کسی گزاف نگفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با آغاز دهه فجر نشست علمی «انقلاب اسلامی و …

استاد برجسته حوزه علمیه خراسان ضمن تأکید بر توجه فقه پژوهان، فضلا و محققان حوزه نسبت به پاسخگویی نیازهای انقلاب اسلامی، ابراز کرد: در طول تاریخ حاکمیت‌ها بیشتر در دست سلاطین جور و اهل سنت قرار داشته و عالمان شیعه برکنار بودند اما با این وجود کتاب‌هایی چون «جواهرالکلام» نوشته و عرضه کردند، درعین‌حال همچنان بخشی از مسائل فقهی در جهت نیازهای مبتلابه روز کاربردی به نظر نمی‌رسد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله مصطفی اشرفی شاهرودی از علماء و اساتید خارج فقه حوزه علمیه مشهد، در نشست علمی «انقلاب اسلامی و تطور حرکت اجتهاد و فقه شیعه» که همزمان با …

آئین نکوداشت عالم ربانی و مرجع بصیر حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی (ره)، همزمان با نخستین سالگرد ارتحال معظم‌له با سخنرانی حضرات اساتید محمدمهدی شب‌زنده‌دار، سید جعفر سیدان، محمدتقی سبحانی و محمدحسن صافی‌گلپایگانی با حضور علما، اعضای شورای عالی، دبیر و مدیر حوزه علمیه خراسان و اساتید و فضلای حوزه علمیه در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این مراسم، استاد شب‌زنده‌دار درباره «جایگاه و منزلت آیت‌الله صافی گلپایگانی در عرصه فقه و فقاهت»؛ استاد محمدتقی سبحانی درباره «اندیشه و برخی آراء و آثار کلامی منزلت آیت‌الله صافی گلپایگانی»؛ استاد محمدحسن صافی گلپایگانی به‌صورت مجازی …

حجت‌الاسلام راد با بیان اینکه در خصوص ابناءالرضا(ع) و امام جواد(ع) با فقر منابع روایی دچار هستیم، اظهار کرد: در پژوهش‌هایی که درباره ابنا الرضا(ع) صورت گرفته داده‌های تاریخی و روایی اندک است. این امر معلول شرایط تاریخی و سیاسی ایشان و برخورد سلبی دستگاه خلافت با این ائمه(ع) بوده است. بنابراین اگر با همین تعداد روایات موجود برخورد سلبی کنیم، دیگر چیزی از روایات باقی نمی‌ماند. به گزارش شبکه اجتهاد، کنفرانس بین‌المللی آسیب‌شناسی مطالعات تاریخ اهل بیت(ع) در دوران معاصر، صبح امروز، به میزبانی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به صورت مجازی برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین علی راد، …

سیاست آرام حاج شیخ عبدالکریم و دوری از روش‌های تند، سبب شد تا حوزه قم آسیب کمتری ببیند. شرایط حکومت پهلوی برای امتحان دادن طلبه‌ها مورد قبول حوزه قرار گرفت و طلاب این مسیر را به اجبار یا طبیعی پذیرفتند. بنابر این حکومت پهلوی نمی‌توانست بهانه‌ای برای مقابله با حوزه داشته باشد. همه اینها حوزه قم را در مسیر گسترش در چارچوب همان شکل سنتی (مثل نجف) قرار داد. شبکه اجتهاد: «آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی» (۱۲۳۸-۱۳۱۵ هجری شمسی) در زمانه‌ای پرتنش از تاریخ ایران می‌زیست، دوره‌ای که با وقوع انقلاب مشروطه، زوال سلسله قاجار و برآمدن رضاشاه همراه …

استاد مرتضوی در این اثر نکته‌ای را از خود بیان نمی‌کنند بلکه همه سخنان را مستند می‌کنند که نشان‌دهنده همان شیوه فقهی ایشان یعنی «وثوق السندی» است. ایشان اصرار دارند که باید ریشه روایی و قرآنی هرکدام از عبارات زیارت آورده شود تا اثبات شود هیچ غلو و بزرگ‌نمایی در این زیارت وجود ندارد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «شرح زیارت جامعه کبیره» برگرفته از دروس آیت‌الله سید حسن مرتضوی (از علما و اساتید باسابقه خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد) برگزار شد. در این مراسم که در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برپا شد، …

استاد فقه و حقوق دانشگاه آزاد ضمن نقد و بررسی قاعده تنفیر از دین تصریح کرد: طبق قاعده تنفیر نباید در رفتار به‌گونه‌ای عمل کنیم که زدگی از دین ایجاد کند با این حال معنایش این نیست که تصور کنیم اگر حکمی از احکام شرعی را اجرا کنیم تنفیر می‌آورد، آن را رها کنیم. شبکه اجتهاد: بسیاری از کارشناسان معتقدند اتفاقات چند ماه اخیر ناشی از بسته بودن مسیر گفت‌وگو و ابراز اعتراض و انتقاد از مسیر رسمی خود است. علی‌رغم تاکید چندباره مقام معظم رهبری نسبت به برگزاری کرسی‌های نقد و آزاداندیشی در کشور، شاهد کم‌کاری نهادهای مسئول در …

نویسنده کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی» معتقد است، فقه اجتماعی، به فقیهانِ با جسارت نیاز دارد تا با جرئت علمی و تلاشی فقیهانه، دیدگاه‌های خود را ـ هرچند خلاف مشهور ـ ابراز کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، منظور از «فقه اجتماعی» این است که فقه در ارتباط با جامعه و ناظر به حکومت و نگاه کلان به صدور حکم در حوزه مسائل اجتماعی بپردازد. در واقع «فقه اجتماعی» در مقابل «فقه فردی» که نگرشی کل‌نگر و حاکم بر تمام ابواب فقه است قرار دارد. در این نگاه، استنباط‌های فقهی باید براساس فقه اداره نظام اجتماعی انجام شود و تمامی ابواب …

شبکه اجتهاد: زعامت آیت‌الله بروجردی، فصل نوینی در تاریخ مرجعیت شیعه بود. این نقطه عطف تاریخی، ره‌آورد شرایط گوناگون بود. پس زمینه تاریک – روشن از آن را چنین می‌توان دید: ۱- سنت مرجعیت شیعی، آن بود که مراجع طراز اول، در حوزه‌های بزرگ عصر خود بودند و گام به گام، با تربیت نسل‌های متوالی شاگردان، موقعیت و منزلت علمی خویش را تثبیت دادند و به مرور ایام، دانایی و پارسایی خود را شهره آفاق ساختند. مکتب اجتهادی، از عصر وحید بهبهانی تاکنون، در این فرآیند به کشف و عرضه مراجع زمانه پرداخت، اما می‌توان گفت که مرجعیت آیت‌الله بروجردی …

استاد عبدالحسین خسروپناه ضمن اشاره به ضرورت استفاده از ظرفیت تقریب مذاهب در تمدن نوین اسلامی تصریح کرد: ادعای بنده این است که تمدن‌سازی نوین اسلامی بدون تقریب مذاهب امکان ندارد و تقریب مذاهب هم الگوی حکمرانی می‌خواهد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست الگوی حکمرانی تقریب مذاهب در تمدن‌سازی نوین اسلامی با حضور استاد عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، چند قبل در پژوهشکده باقرالعلوم(ع) برگزار شد که گزیده سخنان وی را در ادامه می‌خوانید؛ ما در این عنوان چند متغیر داریم یکی اصطلاح الگوی حکمرانی، یکی اصطلاح تقریب مذاهب و یک واژه هم تمدن‌سازی نوین اسلامی. منظور از …

در تجربه جمهوری اسلامی و در اختلافاتی که بین دو نوع تفکر و برداشت از اسلام در میان مدیران جامعه شکل می‌گرفت امام ورود می‌کردند و بن‌بست‌شکنی می‌کردند. ایشان در چندین مکتوب خودشان افق‌های بسیار راهگشا برای حوزه‌ها و نظام اسلامی گشودند ولی متاسفانه در طول بیش از سی سال نه حوزه‌ها آنطور که باید این افق‌ها را جدی گرفتند و علمیاتی کردند و نه مراکز فقهی نظام این راه را رفتند. ما نتوانستیم فقه کارآمد در عرصه حکمرانی و مدیریت جامعه و حتی مسائل زندگی انسان امروز در حوزه‌ها و مراکز فقهی تولید کنیم و در این زمینه‌ها از …

آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری، صاحب بینش سیاسی عمیق بوده و می‌توان ایشان را یک نوع کنشگر سیاسی خاموش با سیاست سکوت به حساب آورد که با بردباری و دوراندیشی، حوزه قم را تأسیس کرد، ولی چون شرایط روز را برای ورود مستقیم به عرصه سیاسی فراهم نمی‌دید، تمام همّ و غم خود را روی تأسیس و حفظ حوزه گذاشت و با این کار مهم‌ترین کانون برای ایفای نقش اجتماعی و فرهنگی و سیاسی را پایه‌گذاری کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، به مناسبت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه علمیه قم، نشستی با عنوان «زمینه‌ها و بستر‌های سیاسی و فرهنگی حوزه علمیه قم»، …