حکومت و قانون

چهارمین شماره دو فصلنامه تخصصی مطالعات فقه سیاست به صاحب امتیازی مرکز فقهی ائمه اطهار منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دو فصلنامه تخصصی مطالعات فقه سیاست که مورد استقبال پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی این عرصه قرار دارد، در چهارمین شماره خود، شش مقاله تخصصی را در خود جای داده است. اولین مقاله به قلم عباسعلی مشکانی با عنوان «چیستی، …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمد مسجدجامعی در این نوشتار به زمینه‌های اجتماعی زمانه‌ غدیر می‌پردازد تا نشان دهد اوضاع و شرایط سیاسی و اجتماعی زمانی که به پیامبر وحی شد «بلغ ما انزل الیک» چه دشواری‌هایی را پیش روی پیامبر برای ابلاغ گذاشته بود و زمینه‌های اجتماعی جه خوفی را بر رسول خدا مستولی کرده بود که آیه آمد: «والله …

شبکه اجتهاد: غدیر، تنها یک رخداد تاریخی نیست؛ بلکه یک نگرش است. تحلیل تاریخیِ صِرف از غدیر خم، سبب می‌شود تا ابعاد مختلف این واقعه عظیم، مورد غفلت قرار گیرد. آنچه که در فهم نگرشِ غدیر اهمیت دارد، منطق نهفته در کیفیت ابلاغ و اجرای دستورات الهی از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ منطقی که با خود، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اغتشاشات سال گذشته ایران، چالش مهمی را پیرامون دانشیان فقه حقوق شهروندی ایجاد کرد. اینکه لزوم رعایت حجاب به‌منظور ایجاد فضایی پاک و سالم در جامعه یا جواز بی‌حجابی، کدام یک در زمره حقوق شهروندی قرار می‌گیرد. حجت‌الاسلام حسین ادبی، پژوهشگر و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه خراسان در این یادداشت تلاش دارد تا به ابعاد و …

رئیس مرکز تحول قوه قضائیه گفت: مهم‌ترین اشکالی که مطرح شده و در بین بوده ابهامات و ایرادات شورای محترم نگهبان نسبت به این طرح از منظر فقهی است. در هر زمان طرح با یک شکل و قالبی مطرح شده و در همه‌ی این دوران به جهت فقهی این اشکال مطرح بوده است که معاملات افراد با توجه به اختیاری …

از زمان مرحوم کلینی علما قائل به اشتراط اجتهاد بوده‌‌اند و مرحوم قمی این اشتراط را خدشه دار‌ می‌کند و مرحوم صاحب جواهر قائل به عدم شرطیت اجتهاد‌ می‌شود. البته کلمات مختلف مرحوم قمی در مسأله مختلف است که در بعضی قائل به شرطیت است و در بعضی قائل به عدم شرطیت است. بعضی بزرگان تصریح به اجماع در شرطیت …

آیت‌الله نوری همدانی گفت: امروز دنیای استکبار بیش از هر زمان دیگری مشغول اسلام ستیزی است؛ سران کشورهای اسلامی و مردم مسلمان به هر نحو ممکن باید انزجار خود را نسبت به اهانت قرآن کریم اعلام بدارند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در دیدار جمعی از فضلای حوزه علمیه ضمن محکوم کردن اهانت به قرآن کریم، اظهار …

رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع مسئولان دستگاه قضا اظهار داشتند: خیلی از فسادها در مورد اموال غیرمنقول، از همین معاملات غیر رسمی و معاملات عادی به وجود می‌آید؛ باید جلوی این گرفته بشود. و اگر از دیدگاه شورای محترم نگهبان یک اشکالی هم این قانون مجلس داشته باشد، مصلحت قطعی نظام و کشور در این است که این قانون …

شبکه اجتهاد: حکومت‌ها و دولت‌ها حق دارند از ابزارها و ضمانت اجراهای کیفری (جرم‌انگاری) برای مقابله با ناهنجاری‌ها و نقض ارزش‌های اجتماعی استفاده کنند؛ در اصل این بیان هیچ تردیدی وجود ندارد؛ اما با وجود مشروعیت، وجاهت و اهمیت اقدامات کیفری، قلمرو و محدوده آن تا کجاست؟ در مباحث سیاست کیفری، مدل‌های سیاست‌های کیفری دولتی را می‌توان به مدل کمینه‌گرا …

شبکه اجتهاد: چهارمین مدرسهٔ فصلی پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مجتمع عالی حوزوی ولی امر (عج)، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) و مدرسه عالی حوزوی امام رضا (ع)، خردادماه ۱۴۰۲ با موضوع «فلسفهٔ فقه نظام سیاسی»، با حضور و ارائه اساتید عبدالحسین خسروپناه، محسن اراکی، محمد حاج ابوالقاسم دولابی، مجید رجبی، علی صالحی‌منش، عنایت‌الله رمضانپور و محمدمهدی اسلامیان؛ در مرکز …

شبکه اجتهاد: درباره وضعیت سیاسی دوران امامت حضرت امام باقر علیه‌السلام باید عرض کرد که آن وجود مقدس در سال ۹۴ یا به نقلی ۹۵، یعنی همزمان با شهادت پدر بزرگوارش امام سجاد علیه‌السلام به امامت رسیدند و تا سال ۱۱۴ که به شهادت رسیدند دوران امامت آن وجود مقدس چیزی نزدیک ۱۹ سال به طول انجامیده است. در عصر …

اکبری با تأکید بر این‌که ورود کوچک‌ترین انگیزه شخصی در اعتراض اجتماعی، بحث را از جرم سیاسی و نافرمانی مدنی خارج می‌سازد، خاطرنشان کرد: نافرمانان مدنی در انجام اقدامات خود معمولاً به دنبال منافع شخصی نیستند و انگیزه‌های اصلاح‌طلبانه‌ای دارند؛ و باید برای این انگیزه امتیاز داده شود و آن‌هم تخفیف در مجازات می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی …

مهمترین خلایی که در بررسی نظام قانون گذاری موجود مشاهده می‌شود نیازمندی ساختار تقنینی به قواعد و اصولی جهت چگونگی وضع قانون براساس موازین اسلامی و فرایند تبدیل فقه به قانون در شرائط گوناگون است. از این رو، کتاب «آسیب شناسی تقنین و قوه مقننه در ایران» از سوی پژوهشگاه فقه نظام با همکاری دانشگاه جامع امام حسین (ع) چاپ …

شبکه اجتهاد: اخیراً یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در توجیه مخالفت با طرح شفافیت آراء گفته بود: «خدا و پیامبر و قرآن هم با مردم به صورت کامل شفاف نیستند…» استاد ابوالقاسم علیدوست که موضوع درس خارج ایشان در موضوع «شفافیت آراء قضائی» بوده، به این اظهارات پاسخ داده است. عضو جامعه مدرسین در سخنانی با بیان اهمیت اطلاع …

تاریخ بهائیت نشان می‌دهد که به هیچ وجه، نه اقلیت مذهبی هستند؛ نه نحله‌اند بلکه رسماً یک گروه سیاسی و هرجا بتوانند به دنبال جاسوسی هستند. بهائیت یک بازی سیاسی است مثل دیگر بازی‌های سیاسی. توصیه می‌کنم یک دوره تاریخچه پیدایش بهائیت را ببینند و با احتیاط عمل کنند تا خدایی نکرده بر خلاف مصالح اسلامی ابراز نظر نکنند و …

شبکه اجتهاد: مجازات‌های سالب حیات، در قصاص نفس، اعدام حدی و تعزیری اجرا می‌شوند. در برخی موارد پس از اجرای مجازات و تایید مرگ مجرم به وسیله پزشک قانونی، نشانه‌های حیات در مجرم پدیدار می‌شود که حاکی از بقاء حیات اوست. اکنون سوال این است که آیا می‌توان دومرتبه مجازات را اجرا نمود یا خیر؟ پژوهش حاضر با روش تحلیل …

شبکه اجتهاد: تحلیل لایحه «حمایت از فرهنگ عفاف و حجاب» که به پیشنهاد شماره ۱۰۰/۶۷۹۷/۹۰۰۰ مورخ ۷/۲/۱۴۰۲ قوه قضائیه در جلسه ۲۷/۲/ ۱۴۰۲ هیئت وزیران با قید فوریت با پانزده ماده و ده تبصره به تصویب رسیده وطی نامه شماره ۳۴۴۳۱/۶۱۲۳۶- ۳۱/۲/۱۴۰۲ / برای انجام تشریفات قانونی به ریاست مجلس شورای اسلامی ارسال شده است به شرح ذیل مورد بررسی …

شبکه اجتهاد: از آثار حضرت امام(ره) – تا آنجا که تتبع کردیم- مطلب روشنی در تعریف فقه حکومتی به دست‌ می‌دهد، اما تعریف کلاسه‌‌ای ارائه نشده است. یعنی دیده نشد که ایشان در جایی به تعریف جامع و کامل فقه حکومتی پرداخته و آن را با فقه متداول مقایسه کرده باشند. اما در عین حال، افق گشایی‌های بسیار خوبی در …

شبکه اجتهاد: همیشه در تحلیل بحث استبدادستیزی در اندیشه حضرت امام، علاقه مند هستم که به بنیان‌های عرفانی و اخلاقی این بحث اشاره کنم و از آن نقطه بحث خودم را آغاز کنم. حضرت امام قبل از آنکه وارد فاز سیاسی شوند تحت تأثیر آموخته‌های استاد خودشان مرحوم شاه‌آبادی بودند. بخشی از این آموخته‌ها در «شذرات المعارف» بیان شده است. …

حضرت آیت‌الله نوری همدانی حفظ اندیشه‌های امام خمینی را بر عهده مسؤولان نظام دانست و گفت: سفارش همیشگی امام حفظ وحدت بود و امروز هم حفظ وحدت حول محور ولی فقیه ضروری است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی به مناسبت فرارسیدن سی و چهارمین سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و قیام خونین ۱۵ خرداد پیامی صادر …

اظهارات عالمانه و فقیهانه اخیر ‌‌آیت‌الله جوادی آملی درباره احکام مرتبط با محاربه و محارب را باید پتک محکمی بر نظریات به ظاهر فقهی دانست که در ماه‌‌های اخیر از سوی برخی چهره‌‌های حوزوی در فضای حوزه مطرح شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، با وجود تحرکات صورت گرفته از سوی برخی از خرده جریان‌‌های حوزوی برای زیر سؤال بردن …

کارگزاران مهم‌ترین رکن در دولت اسلامی بشمار می‌روند. جایگاه کارگزاری، شرایط کارگزار، وظایف وی، چگونگی انتخاب و کیفیت تعامل دوطرفه میان مردم و کارگزار از مهم‌ترین مسأله‌های یک نظام سیاسی است که در پژوهش‌ پیش‌رو به بحث و بررسی گذاشته شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه کارگزاران حکومت اسلامی (دفتر اول: پیش‌فرض‌ها، مبانی و شرایط کارگزاران)» تقریرات درس‌های …

حاج ابوالقاسم با تصریح به شئون گوناگون حکومت عنوان کرد: حکومت قانون می‌خواهد که احکام اسلام قوانین آن است؛ احکام در دیدگاه امام خمینی وسیله‌ای برای اجرای حکومت و بسط عدالت است و اگر این دیدگاه روشن شود تزاحم بین امر عالی و امر استقلالی معنا ندارد؛ بقیه شئون حکومت اجرا است و تحقق یک سری حقائق در عالم هم …

شبکه اجتهاد: از معضلات فرهنگی در جامعه امروز، مشکل بدحجابی در میان گروهی از بانوان ماست. از مباحث مهم در این زمینه که اخیراً انعکاس بیشتری یافته و برخی از صفحات مجازی را نیز به خود اختصاص داده، این است که چرا باید دولت و نظام اسلامی، در این مسئله دخالت کند و با متخلفان برخورد نماید؟ آیا بهتر نیست …

در نشست «نافرمانی مدنی در آینه فقه شیعه» حجت‌الاسلام مهدی‌فر به استناد به سه دلیل از این نظریه دفاع کرد که حکم اولیه نافرمانی مدنی در فقه شیعه جواز است. حجت‌الاسلام رهدار نیز ضمن اشاره به برخی از اشکالات پژوهش بر این نکته تاکید کرد که روشی که نویسنده اتخاذ کرده موجب می‌شود عنصر زمان و مکان در نتیجه کار …

استاد قائینی در بررسی این بحث می‌فرماید: قانون در این بحث به معنی مدرن آن مدنظر نیست بلکه به معنی مقرره‌ای برای اداره کشور است و بحث را برفرض سازگاری قانون با فقه دنبال می‌کنیم. شارع دو رویه را در قانون‌گذاری پیگیری کرده است، چراکه شارع گاهی در منطقۀ البیان است و گاهی در منطقۀ الفراغ و اگر در منطقۀ …

شبکه اجتهاد: درباره اصل وجوب و لزوم حجاب و پوشش زنان و مردان، چرایی و چگونگی دخالت حکومت‌ها در آن چند نکته بنیادین وجود دارد که به اهم آنها می‌پردازیم: ۱. حجاب دو ساحت فردی و اجتماعی دارد. ورود هر حکومت در باره حجاب در جهت مبارزه با آن نظیر دوران پهلوی اول و چه الزام آن نظیر آن چه …

این کتاب تحقیقی، به شبهات مطرح شده پاسخ می‌دهد و رابطه علامه طباطبایی با انقلاب اسلامی را به درستی و بر مبنای اسناد روایت می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بررسی صریح «ماجرای علامه و انقلاب» تقابل یا حمایت؟ کتابی که سوژه‌ای متفاوت و حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارد؛ نوشته رضا اکبری آهنگر و وحید خضاب از سوی انتشارات شهید کاظمی …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن اشاره به دو الگوواره تعطیل و حکومت در سیره امام علی(ع) نشان داد که چگونه این دو الگوواره مانند دو رشته مفتول، پیکره فقه سیاسی شیعه را سامان داده و در طی تاریخ نوسان داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تبارهای فقه سیاسی شیعه در رفتارهای سیاسی امام علی(ع)» …

هفتادمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مدرسه عالی حوزوی ولی امر علیه السلام در اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام مصطفی عبدالهی در موضوع «بازنگری در ماهیت شخصیت حقوقی بنگاه‌های تجاری و آثار فقهی آن» به ارائه‌ی بحث پرداخت. ناقدین این نشست دکتر محمود حکمت نیا و حجت‌الاسلام قدیر علی شمس بودند. حجت‌الاسلام صفری …