اختصاصی شبکه اجتهاد: سالهایی است که مؤسسات و دانشگاههایی با دغدغه حل مسائل خانواده، رشتههایی تأسیس کرده و به تربیت دانشپژوه در آن رشتهها پرداختهاند. اما با وجود تلاشهای انجامشده، بسیاری از مسائل و مشکلات خانواده در کشور همچنان باقی مانده است. از برگزاری رشته «فقه خانواده» در حوزههای علمیه و المصطفیالعالمیه، تا مؤسسات آموزشی و پژوهشی حوزه از یک …
Read More »خانواده و سلامت
فقه روانشناسی؛ تقاطع عقل، شرع و روان/ حامد میرزاخان
اختصاصی شبکه اجتهاد: در عصر بحرانهای روانی، «فقه روانشناسی» پلی است میان علم و دین برای پاسخگویی به مسائل نوپدید بشر. این رشته نوپا میکوشد با تلفیق نگاه شرعی و روانشناختی، راهحلهایی متقن و کاربردی ارائه دهد. در سالهای اخیر، با شتاب گرفتن تحولات علمی و دگرگونیهای اجتماعی، عرصه نوینی از مسائل و پرسشهای نوپدید در برابر دانش فقه گشوده …
Read More »ازدواج عرفی در جهان اسلام؛ از چالش تا راهکار / علی راد
شبکه اجتهاد: ازدواج عرفی، پدیدهای نوظهور در جهان اسلام معاصر، به ویژه در میان جوامع اهل سنت، با اشکال گوناگونی همچون نکاح مسیار و مصیاف، در دهههای اخیر رواج یافته است. گسترش این نوع ازدواج، به ویژه در کشورهای دارای جاذبههای گردشگری، نشان از ریشه داشتن آن در عوامل پیچیده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد. اگرچه بررسی تفصیلی این عوامل …
Read More »نمایه مقالات فقهی و حقوقی محیط زیست و منابع طبیعی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط زیست و منابع طبیعی، هنوز فقهی نوپاست که پژوهشهای صورت گرفته در آن، به میزان کافی نیست. شاید کتابهایی که در خصوص این باب فقهی نوپدید نگاشته شده است به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد. در این میان اما وضعیت مقالات کمی بهتر است و به میزان قابل قبولی رسیده است. این مقالات، برخی …
Read More »آنچه داریم «مسائل فقهی معاصر» است نه «فقه معاصر»! / فقه را با مسائل غیرمبتلابه فرد، جامعه و دولت فربه نکنیم/ تکثیر قواعد فقه محیطزیست، سودمند نیست
امروز یک رویکردی در حوزه علمیه ایجاد شده که تکثیر قواعد و ابداع قواعد جدید، یک ارزش محسوب میشود؛ با اینکه در بسیاری موارد، این قواعد، متداخل بوده یا صرفاً تغییر نام است و حقیقتاً قاعده نیست. در فقه محیطزیست پیشنهادم این است که به سراغ قواعد عقلایی برویم و با مطالعه تجربیات ارزشمند کشورها و دانشمندان این حوزه، فکری …
Read More »افرادی که همواره اعتقاد به پایانپذیری منابع طبیعی داشتهاند!/ سید محمدحسین نبوی
اختصاصی شبکه اجتهاد: متن زیر گزارشی از کتاب اقتصاد محیطزیست و منابع طبیعی (همراه با ملاحظات اسلامی) تألیف آقایان سعید فراهانی فرد و رحمن بایزیدی است. این کتاب ۲۳۶ صفحهای به زبان فارسی و در یک جلد، توسط انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) در سال ۱۳۹۹ به چاپ رسیده است. کتاب مذکور برای دانشجویان رشته …
Read More »فقه محیط زیست بر مدار ضمان؛ بهسوی فتاوای الزامآور در حفظ منابع طبیعی
استاد عزیزالله فهیمی، پیشگام فقه محیطزیست، معتقد است با تکیه بر قواعدی مانند «ضمان» و «لاضرر»، میتوان فتاوای الزامآور برای حفظ طبیعت صادر کرد. او منابع طبیعی را «مال عمومی» میداند که تخریب آن، ضامن بهبار میآورد؛ چنانکه شهید صدر نیز تخریب مسجد را موجب ضمان دانسته است. فهیمی بر لزوم مردمیسازی فقه محیطزیست و ورود جدی فقها به این …
Read More »اکتفا به بدیهیات عقلایی در مفاهیم محیط زیست اسلامی، منجر به احساس بینیازی از دین میشود/ آیا دست فقه در مسئله محیط زیست بسته است؟
گاهی در نوشتههای مربوط به مسائلی مثل محیطزیست – که ذهنیت عقلاً در آن شکلگرفته است – مبلغین دینی و مذهبی آموزههایی را از متون دینی استخراج و برای مردم بازگو میکنند که از بدیهیات دریافتهای مخاطب است؛ از همان دست گزارههایی که به ارزشهای کلی و اصیل اشاره دارند. در بلاغ و معرفی دین نمیتوان به چنین گزارههایی اکتفا …
Read More »صدای کودکان مظلوم غزه باید در اجتهاد فقهی طنینانداز شود/ پیشنهاد تشکیل دبیرخانهای تخصصی در فقه اسلامی با محوریت مسائل کودکان
بانو زهره صفاتی با تأکید بر ضرورت بازاندیشی فقهی در حوزه حقوق کودکان، خواستار تشکیل دبیرخانهای تخصصی برای حمایت فقهی از کودکان در جهان اسلام شد. او با اشاره به همسانی تهدیدات علیه کودکان در کشورهای مختلف، تبادل تجربیات و همافزایی علمی را راهی برای پاسخ به چالشهای مشترک دانست و در پایان، با نگاهی انسانی، فاجعه غزه را نماد …
Read More »«حق زن بودن»؛ بازخوانی فقه زنان با تمرکز بر «طلاق» در پرتو گفتمان اجتماعی
کتاب «حق زن بودن» اثر حجتالاسلام سید شمسالدین حسینیکیا محقق و مدرس حوزه علمیه قم و دکتری فقه سیاسی از دانشگاه امام صادق (ع) در ۴۴۶ صفحه به همت نشر کتابسرای طه چاپ و در دسترس علاقهمندان و پژوهشگران قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مسائل زنان از جمله مسائل اجتماعی و حقوقی مهم محسوب میشود و میزان توجه به …
Read More »مجموعه مقالات در فقه پزشکی
«مجموعه مقالات در فقه پزشکی» هفتمین کتاب از مجموعه مسائل مستحدثه پزشکی حجتالاسلام والمسلمین سید محسن مرتضوی، مدرس خارج و سطوح عالی حوزه علمیه قم توسط بوستان کتاب منتشر شد. این نوشتار با نگاهی عمیق و تحلیلی، موضوعاتی همچون اجاره رحم، همزادسازی، ذخیرهسازی اسپرم، قرارداد پذیری فرزندآوری، انجماد بیماران لاعلاج و حجیت اطلاقات و عمومات در مصادیق جدید را هدف …
Read More »آخرین وضعیت آیتالله فیاض
بنا بر گفتۀ فرزند آیتالله شیخ محمداسحاق فیاض، ایشان پس از وخامت حال به بیمارستانی در کربلا منتقل شد و پس از آن، با دستور پزشکان در بیمارستان «البدور» بغداد بستری گردید. محمود فیاض همچنین از بهبودی نسبی وضعیت ایشان و تکذیب انتقال به خارج خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، فرزند آیتالله محمداسحاق فیاض درباره آخرین وضعیت درمان ایشان …
Read More »قوّامیت مردان بر زنان در کشاکش سه گانه تکوین، تشریع و اخلاق!/ علی راد
شبکه اجتهاد: دیدگاه علامه محمدتقی جعفری در تفسیر آیه «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ…» مقصود از قوام قیم به اصطلاح فقهى و حقوقى نیست، زیرا قیم کسى را میگویند که اختیار تصرف در مال و توجیه زندگى کسى دیگر را در اختیار داشته باشد، مانند قیم صغیر و قیم دیوانه و سفهاء و غیر ذلک. و مسلم است که مرد بههیچ …
Read More »تأسیس فقه تربیتی، نیازمند رویکردهای آیندهشناسانه و مسئلهمحوری است / چگونه فقه تربیتی میتواند علوم رفتاری را متحول کند؟
گشودن مرزهای دانش نیازمند خودآگاهی است و تجربه فقه تربیتی نشان داده خودآگاهی در تولید عرصههای جدید، خصوصا در فقه پژوهی و توسعه علوم اسلامی و اسلامیسازی علوم انسانی، میتواند مبتنی بر مدیریت تولید دانش باشد. فقه تربیتی دارای دو حیث حوزوی و فقهی و حیث دانشگاهی در تناظر با علوم تربیتی موجود است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین …
Read More »اصلاح قانون هوای پاک به اقتضای فقه و حقوق
به همّت کارگروه فقه و حقوق محیط زیست ذیل گروه پژوهشی فقه و حقوق بشر، نشست علمی «ضمان آلایندگی هوا و تأثیر آن بر اصلاح قانون هوای پاک» در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست علمی، مدیر این کارگروه حجتالاسلام والمسلمین سلمان بهجتی اردکانی، در تبیی مسئله آلودگی هوا از دیدگاه …
Read More »تحلیل و نقد کتاب «درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام»
کتاب درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام نوشته حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان در نشستی علمی با حضور حجتالاسلام و المسلمین مجید دهقان در پژوهشکده زن و خانواده تحلیل و نقد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین حسین بستان؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در نشست علمی ترویجی «نقد و تحلیل کتاب درآمدی بر نظریه جنسی در اسلام» …
Read More »برگزاری همایش تخصصی «چالشهای فقهی سلولهای بنیادی» در مشهد
همایش تخصصی «چالشهای فقهی سلولهای بنیادی» با هدف بررسی ابعاد فقهی و اخلاقی استفاده از سلولهای بنیادی، در تاریخ ۴ بهمن ماه سال جاری در شهر مقدس مشهد برگزار خواهد شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، این همایش که با حضور جمعی از برجستهترین اساتید و متخصصان حوزه و دانشگاه توسط موسسه علمی پژوهشی به سوی اجتهاد و با همکاری مرکز …
Read More »کتاب «احکام عده» روانه بازار نشر شد
کتاب «احکام عده» توسط گروه فقه مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در ۱۲۸ صفحه تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب احکام عده در نوع خود کم نظیر و شاید بتوان گفت بینظیر است، کتابی است که با تتبع و دقت زیاد و بررسی موضوع «عده» از منابع فقهی معتبر و …
Read More »از حقوق خصوصی تا فقه حکمرانی: گسترهی نوین مطالعات فقه خانواده
افتتاحیه رسمی «حلقه فقه خانواده» مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) با حضور و سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین فرجالله هدایتنیا، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی و حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، در جمع دانشپژوهان این حلقه در مرکز تخصصی طوبی برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین فرجالله هدایتنیا، در این مراسم به تبیین …
Read More »از اعتباربخشی به مرجعیت زنان تا «نه» به محدودکنندگی بانوان
شبکه اجتهاد: بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با هزاران نفر از زنان و دختران ایران در آستانه سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن، در عمق خود حاوی مباحثی اساسی درباره جایگاه زنان در اسلام و نقش آنان در جامعه مدرن جهانی بود. این سخنان نه تنها بهعنوان دفاعی از برخی حقوق زنان در چارچوب آموزههای دینی بود، …
Read More »زنهایی که امروز به اجتهاد فقهی رسیدند کم نیستند/ خانمها در بسیاری از مسائل زنانه از مجتهد زن تقلید کنند/ حقوق زن و مرد در خانواده یکسان است/ تمسخر نقش مادری، یک سیاست استعماری است
رهبر معظم انقلاب اظهار کردند: آن وقتها که در حوزهی علمیّه بودیم، یادم نمیآید که زنی به مرتبهی اجتهاد فقهی رسیده باشد، امروز خوشبختانه زنهایی که مجتهدند، به اجتهاد فقهی رسیدهاند کم نیستند. بنده حتّی معتقدم بسیاری از مسائل زنانه که موضوعش زنان هستند و مردها درست موضوع را تشخیص نمیدهند، باید خانمها از مجتهد زن تقلید کنند. به گزارش …
Read More »معنویت در فقه: فراتر از احکام ظاهری/ رسالت حوزه در عرصۀ معنویت چیست؟
شبکه اجتهاد: مفهوم معنویت، بر اساس آنچه در مطالعات معنوی (spiritual studies) مطرح میشود، قلمرویی گسترده و مطرح در حوزههای مختلفی است. شاید گستردهترین کاربرد معنویت در حوزه زیستی ـ به معنای زیست معنوی ـ باشد که عبارت است از معنادادن به زندگی با هویتی ثابت و متعالی. رویکرد معنوی در زندگی، همواره نیاز طبیعی آدمی بوده و متولیان و …
Read More »زندگی پسندیده همسران قاعده وجوب معاشرت به معروف
کتاب «زندگی پسندیده همسران، قاعده وجوب معاشرت به معروف» تالیف دکتر بیبی رحیمه ابراهیمی استادیار گروه فقه دانشگاه شهید مطهری از سوی انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نوشته تلاش شده است با اهتمام بر شیوهی اهل بیت (علیهمالسلام) مبنی بر قاعدهنگرى و کلنگرى، در جهت تکامل مباحث فقهی خانواده گامی …
Read More »نگاهی اجمالی به کتاب «الجندر بین النوع الاجتماعی والواقع التشریعی»
«جَندَر» یا «هویت جنسیتی شناور» از موضوعات معاصر است که جایگاه گستردهای در اندیشه و جوامع غربی یافته و تلاش میشود تا در جوامع اسلامی نیز ترویج و انتشار یابد. این امر با هدف دگرگونی هویت، از بین بردن تار و پود بافت اجتماعی و تضعیف تواناییهای انسانی برای تحمیل اهداف استعماری و استکباری صورت میگیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »حبیبیتبار: متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد/ علیاکبریان: این حکم نتایج مثبتی ندارد
استاد حبیبیتبار در نشست علمی «ولایت در نکاح با تاکید بر نکاح متعه باکره رشیده» تاکید کرد که متعه باکره رشیده نیاز به اذن ولی ندارد ولی استاد علیاکبریان معتقد است که ولو با فرض پذیرش سندی روایات مرتبط، کارکرد اجتماعی مثبتی ندارد و در مواردی باعث ایجاد نفاق در خانوادهها خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد جواد حبیبیتبار؛ …
Read More »بررسی قرآن و سیاست جنسیتی: دوگانه زن/ خانواده
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با طرح این پرسش که آیا قرآن سیاستی برای رفع دیگر بودگی زن در جامعه داشته است، بیان کرد: باید دید سیاست جنسیتی قرآن و پیامبر(ص) در مدینه که سعی کردند جامعهای را از نو و بر اساس پایههای دینی بنیان گذارند، چه بود؟ اگر به این نکته برسیم که میتوان قرائتی از …
Read More »کتابی برای متربیان؛ تعلیم و تربیت اسلامی
نظام تعلیم و تربیت اسلامی در قرآن و سیره معصومان (ع) تبلور یافته و همت ما مسلمانان را میطلبد تا آن را استنباط و استنتاج کرده و در قالبی علمی و امروزین نظام بخشیم. کتاب حاضر در این راستا به بررسی اجمالی نظام تربیت اسلامی در قرآن کریم و سیره و سنت معصومان (ع) میپرداز و افزون بر کلیات، به …
Read More »«کتاب نکاح» تقریرات درس خارج فقه آیتالله شبیری منتشر شد
تقریرات درس خارج فقه آیتالله سیدموسی شبیری زنجانی با موضوع نکاح، در مجموعهای با عنوان «کتاب نکاح» منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب نخستین عنوان از مجموعه دروس فقهی آیتالله شبیری زنجانی است که با تلاشهای مستمر و چندسالهی پژوهشگران مرکز فقهی امام محمدباقر علیهالسلام، در ۲۵ جلد تحقیق و تدوین میشود که ۱۲ جلد آن اکنون به …
Read More »بدون شناخت موضوعات زیستمحیطی، امکان ورود به فقه محیطزیست وجود ندارد/ اولویت در همه ابواب فقهی، با فقه محیطزیست است
آلودگی هوای شهر یا بحث فضای سبز شهر و مسائلی ازاینقبیل مثل بحث پسماندها ارتباط تنگاتنگی با محیطزیست دارد؛ اما گاهی با لحاظ شهرسازی اسلامی و معماری اسلامی به مسائل پرداخته میشود و گاهی از نگاه زیستمحیطی با این قضایا برخورد میشود بهطورکلی مباحث زیستمحیطی با همه مباحث مرتبط با زندگی بشر ارتباط دارد. مثلاً با صنعت و اقتصاد ارتباط …
Read More »فقها «حق حیات» برای گیاهان و حیوانات را به رسمیت میشناسند
در نگاهی که انسان را محور قرار میدهد و محیطزیست انسانی را موضوع قرار میدهد برای حیوانات و گیاهان حق حیات قائل هستند و مراقبت از این حق، بهوضوح در کلمات فقها قابل ردیابی است. البته مآل و مرجع و نتیجه و نفع حفظ گیاهان و حیوانات به خود انسان میرسد، ولی درهرصورت، حق حیات برای آنها محفوظ است؛ لذا …
Read More »