دیدگاه و گزارش

نویسنده کتاب «افزایش جمعیت یا کنترل» گفت: سقط یک قتل نفس یا کشتن انسان است؛ جنین زنده معصومی که دستش از همه جا کوتاه است، به چه گناهی باید کشته شود؟! دیه جنینی که خلقتش در رحم مادر تکمیل شده و روح نیز در آن دمیده شده برابر یک انسان زنده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدجواد مروجی طبسی با تأکید بر پیامدهای مادی و معنوی عمل جنایتکارانه «سقط جنین» به خبرگزاری تسنیم گفت: در رابطه با رسم زنده به گور کردن دختران در عصر جاهلیت، قرآن کریم می‌فرماید در روز قیامت از مولود سؤال می‌شود که چرا کشته …

انسان دائماً در تلاش است که روابط خودش را با خودش و محیطی که در آن زندگی می‌کند، به نحوی تنظیم کند که او را به کمال برساند. ما انتظار داریم فقه درک درست موثر بر انسان عاقل عامل اسلامی ارائه کند و این مناسبات را به نحو درستی تنظیم کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «فقه تربیتی؛ تربیت به مثابه وصف فقه»، با حضور دکتر عطاءالله رفیعی آتانی به صورت مجازی از سوی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. در ابتدای نشست، حجت‌الاسلام حیدر همتی، مدیر موسسه به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: یکی از …

در راستای دغدغه‌مندی و احساس تکلیف نسبت به ضرورت طرح مسائل مستحدثه عرصه فقه سلامت در جامعه امروز، بخصوص مسائل مورد ابتلای جامعه همچون سقط جنین، تلقیح مصنوعی و مسائل مرتبط با حیطه پزشکی قانونی و فرآورده‌‌های حلال؛ هیئت اندیشه ورز «دین، سلامت و سبک زندگی» حوزه علمیه خراسان اقدام به برگزاری دروس خارج در این حوزه نموده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمد ضیاء روحانی در گفتگویی در این باره اظهار کرد: هیئت اندیشه ورز دین و سلامت از بدو تاسیس موضوعات فرآورده‌‌های حلال، فقه پزشکی و سبک زندگی را در دستور کار خود داشته است که در سال …

ویروس کووید ۱۹ با حرارت ۷۰،۸۰ درجه از بین‌ می‌رود؛ اما مشکل در ظروف غذاهایی نذری است. فکر‌ می‌کنیم نذورات را‌ می‌توان به شکل مرکزی توزیع کرد، اگر یک آشپزخانه متمرکزی امکان‌پذیر باشد، شاید بشود با خطر کمتری این کار را انجام داد؛ یا بهتر این است که عده زیادی از مردم که به‌خاطر فشار اقتصادی، در تنگنا هستند، هیئت‌ها بین این افراد نذورات و مواد غذایی را تقسیم کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هیئت اندیشه‌ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان، در آستانه ماه محرم و ایام عزاداری سیدالشهداء علیه‌السلام، با توجه به شیوع گسترده بیماری کرونا …

جمعی از پزشکان و کادر درمان که در صف نخست مبارزه با ویروس کرونا حضور دارند در آستانه محرم حسینی (ع) در نامه‌ای از مراجع معظم تقلید و حوزه‌های علمیه درخواست کرده‌‌اند که با بهره گیری از فقه پویای جعفری، عموم عزاداران حسینی را از برگزاری مجالس حضوری پرهیز دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، براساس گزارش روابط عمومی سازمان نظام پزشکی، جمعی از مدافعان سلامت کشورمان با نگارش نامه‌ای به مراجع بزرگوار شیعه از آنها برای مداخله در عدم تجمع و به خطر افتادن جان عزاداران، طلب استمداد کردند. متن این استمداد به قرار زیر است: باسمه‌تعالی اِنَّ الْحُسین مِصباحُ …

شبکه اجتهاد: متن پیشرو بازخوانی یک مناظره مکتوب در سال ۱۳۶۵ است که توسط نشریه کیهان فرهنگی در چند شماره منتشر شد. در این مناظره مکتوب ابتدا آقای بهبودی ادعاها و مطالبی را به میراث حدیثی و معتبر شیعه از جمله احادیث طبی وارد می‌کنند. اما این ادعاها بی پاسخ نمانده و با واکنش بزرگان و علمای آن زمان روبرو می‌شود از جمله استاد معظم ‌حجت‌الاسلام شبیری زنجانی در شماره بعد کیهان فرهنگی پاسخ‌های علمی و متینی به ایشان می‌دهند. این بازخوانی از سوی «موسسه طبنا» گردآوری شده است که توجه شما را به آن جلب می‌نماییم: مرحوم محمد باقر …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس نبود قوانین کافی مبتنی بر فقه نسبت به آب و توزیع آن را مشکلی اساسی دانست و افزود: فقه و قانون باید ورود بیشتر و دقیق تری در خصوص آب و خاک پیدا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در سومین جلسه هیئت اندیشه ورز کشاورزی با عنوان آب و خاک که به صورت مجازی برگزار شد، گفت: فعال نشدن فقه و قانون در حوزه آب و خاک می‌تواند مسیر توسعه و پیشرفت مناطق مختلف کشور به ویژه در کشاورزی را با مشکل مواجه کند. …

‌حجت‌الاسلام کشوری دبیر شورای راهبردی الگوی پیشرفت اسلامی در تبیین الگوی فقهی ارزیابی غذا، گفت: این آغاز گفت وگوهای ما با سازمان غذا و دارو خواهد بود و همه وزارت خانه‌هایی که متکفل تولید غذای مردم هستند را دعوت می‌کنیم که از الگوهای فقهی در استاندارد گذاری و طراحی برنامه غذایی مردم ایران استفاده کنند و این گونه نباشد که پس ۴ دهه بگوییم کشور را با نگاه دینی اداره می‌کنیم، ولی در مساله غذا هیچ اثری از شاخصه‌های دینی نباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «تبیین الگوی جدید ارزیابی غذا و بررسی اشکالات کُدِکس آلیمنتاریوس (Codex Alimentarius)» در …

حکومت تا جایی که امکان دارد ولو با اجبار باید حدود الهی را اجرا کند و در مواقعی که دخالت حکومت باعث اختلال در نظم اجتماعی و ایجاد مفسده می‌شود، فقط به همان اندازه‌ای که قدرت دارد و مفسده ایجاد نمی‌شود باید مداخله کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نهادینه سازی فرهنگ حجاب و عفاف به عنوان یکی از ضرورت‌های باورهای دینی مستلزم برنامه‌ریزی صحیح در سه حوزه فرد، خانواده و جامعه است. نقش حکومت اسلامی در ایجاد و ترویج این باور انکارناپذیر بوده و در نگاهی عمیق‌تر، ضروری و اساسی است. پیش از برنامه‌ریزی صحیح باید عناصر مفهومی چون فرد …

شناسایی مشکلات و آسیب‌های خانواده و ریشه‌یابی آن و نیز معرفی راه‌حل‌های دانش حقوق در تقویت و تحکیم خانواده موضوع کتابی است که با عنوان «ظرفیت حقوق در تحکیم خانواده» به ثمر نشسته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هرچند اخلاق از ظرفیت نسبتاً بالایی در مدیریت و مهار مشکلات خانواده برخوردار است، در عین حال به‌تنهایی نمی‌تواند خانواده را اداره نماید و به حقوق نیازمند است. به همین دلیل اصل دهم قانون اساسی بر لزوم پاسداری‏ از قداست‏ خانواده‏ و استواری‏ روابط خانوادگی‏ بر پایه‏ حقوق‏ و اخلاق‏ اسلامی‏ تأکید کرده است. فقه و حقوق اسلامی از ظرفیت مطلوبی در …

به همت معاونت پژوهش، معاونت خواهران و گروه فقه تربیتی موسسه فتوح اندیشه؛ نشست علمی «فقه و تربیت جنسی و جنسیتی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد امامی‌راد، عضو هیأت علمی و استادیار پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی در روزهای پایانی خردادماه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام دکتر احمد امامی‌راد (محقق و پژوهش‌گر کتاب فقه تربیتی جنسی و جنسیتی) با بیان اینکه قصد ارائه همین کتاب را دارند بیان کرد: «ین کتاب دارای سه فصل است: نخست: کلیات که شامل مفاهیم تربیت، جنس،‌ جنسی و جنسیتی است. دوم: وظیفه‌مندی اولیاء در تربیت جنسی؛ اگر در …

مدافعان غربگرای حقوق زنان متهم‌اند که با ترویج جاهلیت مدرن، با زدن برچسب کودک‌ به دختران کم‌تر از ۱۸ سال و با مقابله با آنچه، به خطا، کودک همسری‌اش نامیده‌اند، به خانواده‌ها پیام می‌دهند که نوجوانان خود را کودک قلمداد کنند و آماده‌سازی تربیتی، روانی و اجتماعی آنان را برای ازدواج و تشکیل خانواده به تأخیر بیندازند. به تأخیر افتادن بلوغ اجتماعی فرزندان ما برای اهلیت ازدواج و یا بازنمایی کودکانه از این گروه خانواده‌ها را متقاعد می‌سازد که تن دادن به ازدواج فرزندان، جفا در حق آنان است. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران در خصوص …

شبکه اجتهاد: فقهای ما به استناد ادله موجود برای قاضی اوصاف و شرایطی برشمرده‌اند که برخی از آنها مانند عقل، شروطی است که عقلا نیز بر آن اتفاق نظر دارند. درباره برخی شرایط نیز نگاه یکسانی در فقه وجود ندارد؛ مانند شرط ذکورت و حریت؛ چنان که درباره شرط اجتهاد، این واقع‌بینی در فقه وجود دارد که در فرض فقدان فقیه واجد شرایط به اندازه نیاز، به دلیل لزوم حفظ نظام اجتماعی و پرهیز از عسر و حرج، می‌توان در فصل خصومت و دعاوی حقوقی، به غیر فقیه اجازه قضاوت داد؛ البته اجرای حدود شرایط ویژه خود را دارد. یکی …

شبکه اجتهاد: متن ذیل نگاشته دکتر احمد حاجی ده آبادی دانشیار دانشگاه تهران (پردیس فارابی قم) و دانش آموخته حوزه علمیه قم پیرامون قتل دلخراش رومینا اشرفی توسط پدرش است که آن را واکاوی و تحلیل کرده است: ۱- اطلاعات من در حد اخباری است که در سایت‌ها هست. ممکن است جزئیات حادثه کم و زیاد شود ولی اصل خبر اینست که در یکی از روستاهای بخش حویق از شهرستان تالش، دختر چهارده ساله‌ای به نام رومینا اشرفی‌ می‌خواسته با پسری ۳۰ یا ۳۵ ساله به نام بهمن که دو برابر سنش سال دارد ازدواج کند. خانواده دختر مخالفند. با …

رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده، ضمن معرفی متهمان قتل رومینا اشرفی، یکی از اصلی‌ترین متهمان این حادثه را نظام تربیتی حاکم بر کشور معرفی نمود و تصریح کرد: نظام آموزشی و تربیتی موجود ضد خانواده است و افراد را برای نقش آفرینی در خانواده آماده نمی‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از قتل دلخراش رومینا اشرفی، حجم وسیعی از مطالب در رسانه‌ها به ویژه در فضای مجازی با نگاه‌‌ها و زاویه دیدهای متفاوت منتشر گردید. اما آنچه در فضای رسانه‌ای مشهود است، برخورد سطحی، احساسی و یا گاهی مغرضانه برخی رسانه‌ها با این ماجرا می‌باشد. از این رو، دفتر …

استاد حوزه علمیه مشهد گفت: ایام کرونا نشان داد تا حد زیادی تربیت اسلامی در شکل دهی رفتارها نقش دارد؛ اگر چه در ایام کرونا به لحاظ حجم استرس‌های زیاد افراد، شاهد رفتارهای پرخاشگرانه بودیم از طرفی نیز شاهد هم دلی‌، دگر دوستی، تحمل‌پذیری، خویشتنداری و… بودیم که این رفتارهای مهربانانه و انسان دوستانه ریشه در تربیت دینی و اسلامی افراد دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مسائل تربیت دینی در دوره پساکرونا؛ تنگناها و فرصت‌ها» با حضور سه از تن از اساتید تعلیم و تربیت، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی (مدرّس خارج فقه تعلیم و تربیت حوزه علمیه …

زنان در طول تاریخ آسیب‌ها و مصائبی را متحمل شده‌اند و غالبا سنت‌های رایج اجتماعی یا برداشت‌های نادرست از تعالیم برخی از آیین‌ها و ادیان یکی از عوامل مؤثر در تضعیف و نادیده گرفتن و زیر پا گذاشتن حقوق آنها بوده است. با وجود تحولات دنیای معاصر در مسیر احیاء و حفظ حقوق زنان، هنوز این مسأله به عنوان یکی از مسائل جدی و چالش‌برانگیز جهان مطرح است و صاحبنظران از منظرهای مختلف به آن می‌پردازند. شبکه اجتهاد: در جهان تشیع، تعدادی قابل توجه از علما و اسلام‌شناسان مانند امام خمینی، علامه طباطبایی، شهید مطهری و شهید بهشتی به صورت …

در ششمین نشست هم‌اندیشی معاونت امور زنان با دانشگاه مفید، خشونت علیه زنان از منظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفت و یکی از ایرادات وارده به لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت، مجازات محور بودن آن بیان شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه هم‌اندیشی معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، با موضوع بررسی فقهی و حقوقی خشونت علیه زنان با همکاری مرکز مطالعات حقوق تطبیقی دانشگاه مفید به صورت مجازی برگزار شد. در این جلسه که ششمین نشست از نشست‌های هم اندیشی است، ابتدا معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، اظهار امیدواری …

شبکه اجتهاد: از پدیده‌هایی که ضرورت، صلاح و سداد آن بر هیچ کس پوشیده نیست، ازدواج و تشکیل خانواده است. در شریعت حکیم اسلام نه‌تنها بر ضرورت این کار تاکید شده، بلکه “امری مقدس” انگاشته شده است. از آیات الهی به شمار رفته، محبوب ترین بنا نزد خداوند قلمداد گردیده است و فقیهان، به استحباب ذاتی آن فتوا داده‌اند. در کنار این تاکید و تقدس انگاری، شریعت عفیف بر تولید نسل و تشکیل خانواده هم تاکید کرده است. واضح است که این دو دستور حکیم تا چه پایه می‌‌تواند به رستگاری فرد و جامعه کمک کند، عفاف را نهادینه سازد …

مدیر گروه فقه خانواده جامعه المصطفی العالمیه گفت: ما می‌توانیم به این ایده و نگاه عمیق برسیم که فقه اسلامی ما و اهل بیت (ع) رسیدن انسان را به کمال مطلوب برعهده گرفته است و این منظومه الهی که فقه عهده دار کشف و تبیین همه شرایط و ضوابط و موانع مسیر است. فقیه به احکام الهی نگاه عمیق دارد؛ قوانین خشک نیست بلکه قوانین تنظیم فرد با خود و خدا و خانواده اش است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تدوین فقه نظام اجتماعیمشخصه‌های منظوم فقهی نظام خانواده اسلام با محوریت خانواده» در ادامه سلسله نشست‌های گفتمان علمی – مجازی …

رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده گفت: اینکه حجاب نماد زن انقلابی است باعث می‌شود که هر کس انگیزه مقابله با انقلاب دارد، سراغ حجاب می‌رود و فردا اگر حاکمیت از بحث حجاب کوتاه آمد، به منزله شکست انقلاب قلمداد می‌شود و من این سخن را به رهبر معظم انقلاب عرض کردم. ایشان به بنده حاشیه زدند که گویا تصور کردید که ما حجاب را به امری نمادین تبدیل کردیم، در حالی که جریانات چپ، حجاب را به امری نمادین تبدیل کرده‌اند که شکست حجاب را به مثابه شکست انقلاب قلمداد کنند؛ من بعد از مطالعه درباره این موضوع به …

حجت‌الاسلام مبلغی با اشاره به اینکه “کنترل بازار حلال در سطح جهانی بر اساس مشترکات فقهی” هم معقول است و هم ضروری و هم امکان پذیر، گفت: مشارکت فعال ایران اسلامی در فرایند این کنترل همراه با سایر کشورهای اسلامی دارای فواید متعددی است که از آن جمله تعمیق وحدت اسلامی در حوزه حلال است و دیگر آن که به افزایش سهم ایران در گردش مالی مربوط به حلال در جهان از این رهگذر منتهی خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس و فقیه ناظر بر امور حلال سازمان استاندارد ایران، در …

با توجه به اینکه مسئله جمعیت تنها مسئله شخصی و خانوادگی نیست، بلکه دارای تأثیرات اجتماعی است؛ از این‌رو حاکم می‌تواند با توجه به محدوده مصالح اجتماعی در این مسئله دخالت کند. شبکه اجتهاد: وظیفه حاکم اسلامی در خصوص جمعیت، در درجه اول، زمینه‌سازی اجرای احکام اسلامی و فراهم ساختن امکانات لازم برای تربیت آحاد افراد جامعه است؛ زیرا طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب بسیاری از مشکلات، ناشی از سبک غلط زندگی است نه کمبودهای اقتصادی. در مرحله بعد وظایف حاکم دخالت در موارد خاص مطابق مصلحت جامعه و جعل قوانین برای تقلیل یا تکثیر جمعیت است؛ بنابراین ولی امر …

به‌منظور بررسی و تعیین حکم فقهی و علمی روزه‌داری در ماه رمضان امسال که هم‌زمان شده با ایام شیوع بیماری کرونا، نشست مشورتی با حضور اساتید فقه پزشکی چون استاد محمد قائینی و اساتید متخصص دانشگاه علوم پزشکی مشهد به همت هیئت اندیشه‌ورز دین و سلامت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در این نشست دو ساعته نظرات متعددی پیرامون حکم فقهی و علمی روزه‌داری در ایام شیوع کرونا از سوی کارشناسان دینی و علم پزشکی مطرح شد که برآیند این نظرات بر عدم تداخل روزه‌داری با سلامت افراد غیر بیمار (سالم) دلالت داشت و …

سلسله نشست‌های «فقه سلامت» در شبهای ماه مبارک رمضان، به همت هیئت اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان با حضور اساتید محمد قائنی، محمد عندلیب همدانی و حسین شوپائی به صورت آنلاین برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هیئت اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی، با هدف استفاده طلاب و پژوهشگران دوره فقه پزشکی، و همچنین عموم طلاب و علاقه مندان، برنامه‌های علمی و پژوهشی ویژه‌ای با عنوان «مدرسه رمضانیه فقه سلامت» در نظر گرفته است، که با توجه به گسترش ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن، این برنامه‌ها به صورت آنلاین و در …

متخصصان تأکید کردند: نه تنها روزه برای سلامت و سیستم ایمنی مشکلی ندارد بلکه می‌تواند به‌عنوان یک عامل مؤثر برای سلامتی نیز شناخته شود و بدون دلیل پزشکی متقن روزه هیچ ضرری ندارد. حتی از نظر طب سنتی ایرانی در اشخاصی که سالم باشند، یکی از راه‌های تقویت قوای جسمی تقلیل غذا و به عبارتی همان روزه‌داری می‌باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پزشکان متخصص به سؤالی مهم در آستانه ماه مبارک رمضان مبنی بر اینکه «در صورت سلامت عمومی فرد و عدم ابتلاء به کرونا آیا روزه‌داری در شرایط فعلی برای وی ضرری دارد؟» پاسخ دادند. هفت تن از متخصصان …

رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، نامه‌ای در خصوص روزه داری در شرایط کرونایی به مراجع عظام تقلید و مسئولان ارسال کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در این نامه آمده است: موضوع روزه داری در بحران ویروس کرونا در جلسه‌ای با حضور اساتید متدین دانشگاه‌ھا از تخصص‌ھا و فوق تخصص‌ھای مختلف و با مشارکت حجت‌الاسلام فلاح‌زاده رئیس موسسه موضوع شناسی فقھی در محل فرھنگستان علوم پزشکی مورد بحث قرار گرفت. جمع بندی نظرات پس از مشورت با وزیر محترم بھداشت، و برخی از مسئولین محترم ستاد مبارزه با کرونا و تائید آنان به پیوست جھت استحضار و ھر گونه اقدام مقتضی تقدیم …

مسئولیت انسانها نسبت به سلامت دیگران یکی از مسائلی است که امروز و در پی شیوع بیماری ویروس کرونا در کشور اهمیت فراوانی پیدا کرده است. وقتی رعایت نکردن بهداشت فردی موجب ضرر رساندن به بهداشت جامعه شود، می‌توان از ابزار قدرت برای اعمال بهداشت در جامعه استفاده کرد، بر همین مبنا شهید مطهری «بهداشت اجباری» را امری منطقی و بنابر مصلحت جامعه تحلیل می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در این مطلب مروری بر سخنان شهید مطهری درباره‌ی «بهداشت اجباری» دارد که در کتاب پانزده گفتار منتشر شده است. سلامتی، مسئله سلیقه‌ای نیست وقتی …

کروناویروس، موضوع اول این روزهای ایران و بسیاری از نقاط مختلف جهان است. موضوعی که اولین بیمار مبتلا به این ویروس رسماً در ۲۹ بهمن‌ماه ۹۸ از سوی وزارت بهداشت شناسایی و تأیید شد و تا امروز شمار مبتلایان و قربانیان این بیماری رو به افزایش بوده و به این زودی خیال مفارقت ندارد. در این میان، وظیفه شبکه اجتهاد، به‌عنوان بزرگ‌ترین پایگاه علمی و اطلاع‌رسانی فقهی کشور، واکاوی جنبه‌های فقهی و حقوقی و پیرامونی این ویروس است، ابعادی نظیر: وظایف حکومت و نهادها در برابر پیشگیری از شیوع و درمان آن، چگونگی رویارویی نهادهای دینی در مواجهه با شیوع …

تجویزهای غیرموثق و غیرعلمی (مانند تجویز دارو و درمان، به استناد روایاتی که به لحاظ سند و دلالت مخدوش است، یا به اتکای نظرات عامیانه و غیرعالمانه) در صورت ایجاد خسارت و ایجاب ضرر موجب ضَمان است؛ و اگر باعث تحمیل هزینه بر افراد شود، تجویز کننده مدیون است؛ و هرگاه چنین دستورها و معالجاتی منجر به نقص عضو بیمار گردد حسب مورد و شروط، مستلزم دیه یا قصاص خواهد بود، اگر فردی بر اثر چنین تجویزی فوت کند موجب دیه بر تجویز کننده است، و در صورتی که خطر فوت بر اثر تجویز و معالجه‌ی غیرمجاز، عقلاً و عرفاً …