فرهنگ و ارتباطات

کتاب «آیت علم و عمل» یادنامه مرجع عالیقدر مرحوم آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی در ۶۵۶ صفحه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب آیت علم و عمل «یادنامه آیت‌الله علوی گرگانی» به کوشش حجت‌الاسلام سید حسین کشفی در آستانه اولین سالگرد ارتحال آن عالم ربانی در ۶۵۶ صفحه و در ۸ فصل تدوین و توسط نشر فقیه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه‌های نوپدید همانطور که از نامشان پیداست سابقه چندانی ندارند. البته ممکن است برخی مسائل آنها قدیمی باشند اما عناوین این ابواب، نوپدید هستند. همین امر موجب شده است که مراد دقیق از این عناوین و تفاوت دقیق آنها با ابواب شبیه روشن نباشد. یکی از این ابواب، «فقه هنر» است. برای فهم دقیق معنای فقه هنر، …

در تئاتر، چون نگاه به خود شخص است، لذا نگاه به غیر وجه و کفّین حرام است ولو قصد لذت هم نداشته باشد، چون ادله اطلاق دارد. در مورد وجه و کفّین البته اختلاف است و مشهور عدم اشکال است. در مورد نمایش‌های تلویزیونی، کسانی که در صحنه فیلم‌برداری حاضرند، چون نگاهشان، به خود شخص است، در غیر وجه و …

شناخت ضابطه‌مند ابعاد مختلف معنایی و ابهام‌زدایی از مفهوم تصویر، باعث توسعه و تعمیم موضوع یا تضییق مفهوم و تحدید معنای آن خواهد بود. ازاین‌رو تحلیل فقهی مفهوم تصویر، در فرایند استنباط و اجتهاد احکام فقهی، تأثیر مستقیم دارد. تعیین حدود و ثغور، گستره و قیود مفهوم تصویر در فقه سینما، چشم‌انداز دقیقی را در محضر فقیه می‌گشاید، به‌نحوی‌که در …

کتاب «تمحیص اجتهادی و قواعد ممهّده در فقه رسانه» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین علی نهاوندی، به‌تازگی از سوی مجتمع فقهی ائمه اطهار (ع) در ۳۷۶ صفحه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، تعاملات دین و رسانه، یکی از مسایل و چالش‌های اساسی در دنیای معاصر است که واکاوی و تبیین مسایل فقهی و موضوعات شرعی موجود در این …

آیا هوش مصنوعی روح و روان خواهد داشت؟ نگاه ما این است که هوش مصنوعی روح نخواهد داشت ولی روان با روح متفاوت است. طبق یک مبنا، روان می‌تواند از مقوله مادی باشد. از طرف دیگر، هوش مصنوعی پیامدها و تأثیراتی در جامعه دارد و وظایف و حقوقی را می‌طلبد؛ بنابراین باید نظام جرائم خاصی را مطابق با تأثیرات و …

«ضرورت حجاب و راه‌های فرهنگی»، «مشکلات حوزه چاپ و نشر و لزوم ارائه تسهیلات»، «تقویت فعالیت‌های قرآنی»، «حل گرانی هزینه حج»، «نهادینه‌ کردن علم دینی در دانشگاه‌ها و امور فرهنگی» و «توجه به قطب فرهنگی حوزه و دانشگاه» ازجمله توصیه‌های مراجع معظم به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد …

در مباحث هنری به نظر می‌رسد خود فقیه باید مثل عرف خاص موضوع را بشناسد، لذا کسانی که می‌خواهند در فقه هنر کار کنند باید بعضی مباحث فقهی عمومی و عام درباره هر رشته هنری را بداند، کار شاقّی نیست، شما اگر بخواهی فقه مؤثر و کارآمد و حضور داشته باشد و به یک معنا دور زده نشود که البته …

نویسنده کتاب «قواعد فقهی فرهنگ و ارتباطات» یکی از نیازهای اساسی امروز را تدوین قواعد فقهی مضاف و مسائل مستحدثه دانست و اظهار کرد: فرق قواعد فقهی با مسئله فقهی این است که هردو کلید هستند اما قواعد فقهی کلیدی است که هزار قفل را باز می‌کند. با قواعد فقهی قفل‌های فراوان مشکلات معرفتی را باز کنیم. قواعد فقهی در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی سخن از مقاصد شریعت به میان می‌آید، گذر از موضوعات «زمکانی» و پشتیبانی از سویه‌های غیر زمکانی حکم شرعی انتظار می‌رود. سخن از تغییر حکم نیست؛ سخن از جای‌گذاری حکم در همان موضوعی است که باید باشد است. احکام بر موضوعات بار می‌شوند و موضوعات در گذر زمان دچار دگرگونیِ قابل رصد هستند[۱]. مقصد حکم شرعی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالروز قیام نوزدهم دی، امسال مردم قم، توفیق شرفیابی محضر رهبر معظم انقلاب را داشتند. در این دیدار، در بیانات ایشان، یک مطالبه آشنایی که چندباره تأکید شده است: یکی این مسئله‌ی «جهاد تبیین» که حالا بارها و بارها بنده تکرار کرده‌ام، باز هم تکرار می‌کنم. دشمن در رأس نقشه‌هایش تبلیغات است؛ ‌به قول خودشان پروپاگاندا …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هنر در ذات خود، فرهنگ‌ساز است. انواع قالب‌های هنری اگرچه در تأثیرگذاری خود، دارای شدت و ضعفند، اما در اینکه در ذات خود فرهنگ‌سازند، با یکدیگر مشترکند. میزان اثرگذاری آثار هنری در فرهنگ جامعه، به میزان قابلیت آنها در انگاره‌سازی بستگی دارد. انگاره‌ها در هر جامعه، ضامن بقای ارزش‌ها هستند. برای هدایت یک جامعه به مسیری خاص، …

فقه نمایش در قدیم، چون رسانه‌های ارتباطی کنونی وجود نداشت فصلی از باب فقه هنر بود و از مسائل مستحدثه هم به شمار نمی‌رفت؛ چون در زمان قدیم و در زمان شارع، افرادی نمایش بازی می‌کردند، به‌صورت تمثیل و تئاتر و همچنین شبیه‌خوانی، شبیه‌سازی، رقاصی و …  که در زمان صدر اسلام هم بوده است؛ اما عرضه نمایش امروزه که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رسانه‌های تصویری از امور نوپدیدند، به همین دلیل احکام فقهی مرتبط با آن نیز کاملاً جدید و نوبنیان هستند. به‌عنوان‌مثال، یکی از مسائلی که در رسانه‌های تصویری مطرح است پرسش از حکم فقهیِ نمایش بدن انسان در رسانه است. در فقه اسلامی حکم نمایش بدن زنان به‌صورت مستوفا بحث‌وبررسی شده است؛ ولی احکام نشان‌دادن یا «نمایش بدن …

در مسائل فقهی، انطباق و پیوند مفهوم فقهی با مصادیق بیرونی اهمیت اساسی دارد. این مصادیق بیرونی با توجه به زمان و مکان، توجه به نظر کارشناسان و توجه به تاریخ بروز می‌یابد. درست است که مفهوم فقهی، یک امر معرفتی به شمار می‌آید و نسبت به موقعیت اجتماعی که یک امر غیرمعرفتی است محوریت دارد اما لازم است برای …

اختصاصی شبکه اجتهاد: رویکرد عمومی در مسائل فقهی، غالباً رویکرد «پاسخ به پرسش» است؛ یعنی ابتدا باید پرسشی به وجود آید تا به دنبال پاسخ به آن باشیم. این رویکرد البته در بسیاری از دانش‌های اسلامی و انسانی دیگر نیز وجود دارد. در سال‌های اخیر اما با ایجاد دانش «آینده‌پژوهی»، امکان تغییر این رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در قبال …

امروز جامعۀ ما دچار گرفتاریها و مشکلات فراوانی از جمله مشکل اقتصادی و فرهنگی است. در مسائل اقتصادی گرفتار اموری هستیم که تبدیل به معما شده است. وقتی می‌شنویم که مثلا دلار فلان مقدار شده، هیچ عکس العملی از مسئولین نمی‌بینیم و حتی ابراز هم نمی‌کنند که ما وضعیت را درست می‌کنیم و نمی‌گذاریم به این صورت باقی بماند و …

طالبان چهارشنبه (۲۱ دسامبر/ ۳۰ آذرماه) در یک بیانیه رسمی دستور داد تا اطلاع ثانوی زنان و دختران از تحصیلات دانشگاهی منع شوند. این تصمیم واکنش‌های زیادی را در جهان اسلام به دنبال داشته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، احمد الطیب، شیخ الازهر اقدام طالبان را در تضاد با شریعت اسلامی خواند. در بیانیه طولانی از سوی شیخ الازهر، اعلام …

فضای مجازی چه از جنس ارتباطی و چه از جنس حیات، سؤالی پیش می‌آید و آن این است که آیا در این صورت نیاز به حکمرانی دارد؟ اگر فضای مجازی از سنخ ارتباطی باشد، این یکی از شؤون فعل مکلف خواهد بود و حکم می‌طلبد؛ اما حکمرانی، وقتی فعل مکلف در بستر اجتماع بروز و ظهور پیدا کرد، تحت احکام …

«شبکه اجتهاد»، بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پایگاه تخصصیِ فقه اسلامی که به سامان‌دهی و جریان‌سازی اطلاعات آموزشی، پژوهشی و اجتماعی «فقه و اجتهاد» به‌ویژه در حوزه‌های علمیه می‌پردازد، با حضور در بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی «پژوهش و فناوری» خراسان رضوی، تازه‌ترین دستاوردهای پژوهش‌های حوزه «فقه و اجتهاد» را ارائه می‌دهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی پژوهش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: انتشار نماهنگ «برای دختر همسایه» با موضوع پیام دختران افغانستانی به دختران ایرانی بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت و توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد. به‌همین بهانه در یادداشتی کوتاه به خوانندگی زنان بعد از انقلاب و تبیین ابعاد فقهی این مساله پرداخته می‌شود. ۱. غنای حرام یا موسیقی لهوی حرام چه برای …

حجت‌الاسلام مهدی درگاهی، استاد حوزه‌، در کرسی «حکم مصافحه با اجنبیه غیرمسلمان در تشریفات بین‌الملل» به بررسی ادله موافقان و مخالفان پرداخت و تأکید کرد: همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، مصلحت در عمل به آموزه حرمت مصافحه با اجنبیه در تمامی فروض مسئله است، زیرا باعث تمایز جامعه اسلامی با غیراسلامی و برانگیختن احترام دیگران می‌شود. به گزارش شبکه …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین علی نهاوندی، مدرس خارج فقه واصول حوزه علمیه قم و مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در نوشتاری به «مفهوم شناسی  پدیده سلبریتی‌‌ها» پرداخته است که گام نخست در موضوع شناسی فقهی آن به شمار می‌رود. الف/ چارچوب مفهومی: چهره مشهور کیست؟ چهره‌های مشهور از دیدگاه جامعه شناسان، فرد جذاب و …

اگر مدخل تقریب را سیاسی کنیم، به این معناست که تقریب بین فرقه‌ها با عنوان اولی جزء شرع نیست و چیزی به نام تقریب بین مسلمانان در متون قرآن و سنت وجود ندارد و ضرورت و اضطرار مسلمانان را وادار به همگرایی و همبستگی کرده است و چنانچه این ضرورت نباشد وحدتی هم نیست. شبکه اجتهاد: شاید عنوانی که در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اغتشاشات و وقایع اخیر، با موج‌سواری و ایجاد فضای احساسی میان نوجوانان و جوانان شکل گرفت و باعث خسارات مادی و معنوی بسیاری شد. تحلیلگران معتقدند این وضعیت پایدار نیست؛ اما مسأله مهم و ماندگار، نگرش دانش‌آموز دهه هشتادی آینده‌سازان کشور و حتی مسئولان دهه‌های بعدی نظام است! براساس داده‌ها، وجه مشترک اغلب دستگیرشدگان، جهل ایشان نسبت …

کتاب «احکام فضای مجازی»، اثر محمود صادقی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۱۹۲ صفحه به چاپ رسید. اثر حاضر مشتمل بر ۳۰۲ مسئله و سؤال‌های شرعی درباره فضای مجازی است که از کتب فقهی (رساله عملیه، استفتائات) و سایت‌های امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله شبیری زنجانی، آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی جمع‌آوری کرده است. …

شبکه اجتهاد: نهضت اسلامی ملت ایران به‌رهبری عبد صالح خدا، امام امت، خمینی کبیر  تازه به میانه خود رسید بود که همگام با پیشبرد این نهضت رهایی‌بخش، یک ضرورت حیاتی و انکارناپذیر پیش روی رهبران و پیشگامان نهضت قرار گرفت؛ ضرورتی که برگرفته از حقایق ناب قرآنی و رسالت تاریخی انبیای الهی برای غلبه بر باطل بوده و در ادامه …

شبکه اجتهاد: هفته وحدت اسلامی از ابتکارات و مناسبت‌های برآمده از ایمان انقلاب اسلامی به اتحاد جهان اسلام است. در باور و فرهنگ تشیع تلاش برای وحدت و حفظ انسجام اسلامی و پرهیز از شکاف و فروپاشی جوامع اسلامی ریشه در مجاهدت‌های امیرمؤمنان(ع) بعد از رحلت رسول خدا(ص) دارد و توسط ائمه معصومین(ع) تداوم یافته است و نوعی ضرورت مذهبی …

اینهایی که ضدّ اسلامند؛ نه با شیعه خوبند نه با سنّی. اینها وارد بحث شدند. بنده یک وقت گفتم شیعه‌ِی انگلیسی و سنّی آمریکایی؛ بعضی خیال کردند که ما که می‌گوییم شیعه‌ی انگلیسی، یعنی اینجور تبلیغ کردند به دروغ که شیعه‌ِی انگلیسی یعنی شیعه‌ای که ساکن انگلیس است، نه؛ شیعه‌ی انگلیسی ممکن است در خود کشور اسلامی باشد. منظور الهام‌گیری …

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، علما و نخبگان جهان اسلام را به وحدت‌بخشی در میدان رفتار و کردار فرا خواند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در پیامی به افتتاحیه سی‌وششمین کنفرانس وحدت اسلامی، ضمن تشکر از شرکت کنندگان و برگزار کنندگان این کنفرانس، میلاد با سعادت پیامبر اسلام و امام جعفر صادق(ع) را به همه مسلمانان جهان تبریک …