از جمله مبانی مهم در فقه مقاصدی اعتقاد به این قاعده کلی است که احکام الهی تابع مصالح و مفاسد میباشند؛ و در رابطه با تبیین و تفسیر نصوصی که در شریعت وارد شده است نیز رویکرد مقاصدی معتقد است که صاحب نص یا شارع، دارای مقاصد معین و اهداف مشخصی است که شارع خواسته است این اهداف را به مخاطب بفهماند و به آنها به دیده اعتبار بنگرد؛
توضیحات بیشتر »متون آموزشی حوزه انگیزشی و خروجیمحور نیست
درصدی از طلاب سطوح عالی که در قم مشغول تحصیل هستند اعتقادی به این کتب درسی و خروجی آن ندارند. این یک آسیب بزرگی را ایجاد کرده و میکند. برخی از طلبهها و حتی اساتید میگویند آنچه ما میخوانیم کهنه است و کارایی ندارد. این آسیب وجود دارد، حال باید چه کار کرد؟ آیا از اساتید کاری بر میآید؟
توضیحات بیشتر »بررسی ابعاد شخصیت علامه حسینی طهرانی
اولین نشست از سلسله نشستهای بررسی ابعاد شخصیت علامه حسینی طهرانی در مشهد برگزار شد. در این نشست که توسط موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام برگزار شد، ابعاد عرفانی، فقهی، تفسیری و نگاه تمدنی علامه طهرانی تبیین شد.
توضیحات بیشتر »تحلیل امکان توافق بر دریافت خسارت تاخیر تادیه مازاد بر نرخ تورم
هرچند بسیاری از فقها دریافت مبلغی بیش از اصل طلب را، به سبب شبهه ربا، حرام دانستهاند؛ اما برخی نیز شرط دریافت مبلغی به عنوان جریمه تاخیر در پرداخت دین را مجاز دانسته و منصرف از ادله ربا تلقی نمودهاند، اما...
توضیحات بیشتر »فقه در ساحت تربیت/ نگاهی به کتاب فقه تربیتی اثر علیرضا اعرافی
شبکه اجتهاد: در میان گسترش علوم انسانی و تشکیل دانشهای جدید در چند دهه اخیر و سرعت رو به رشد آنها، پیشرفت و گسترش علم فقه نیز قابل تأمّل است. علم فقهی که در سایه بررسی و بیان احکام خمسه در مورد تمام افعال اختیاری انسان، گاه باید پاسخگوی مسائل جدید، اعمّ از مسائل مستحدثه حاصل از تکنولوژی و مسائلی که در حکومت اسلامی پیش میآید، باشد، و گاه باید پشتیبان و اتاق فکر علوم انسانی باشد.
توضیحات بیشتر »آزادی بیان و ترویج افکار از نگاه حیدر حبالله/ مهدی جلالیان
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد حبالله در سال ۱۳۵۱ شمسی در شهر صور لبنان دیده به جهان گشود. در پانزدهسالگی وارد حوزه علمیه شد و در سال ۱۳۷۳ شمسی به ایران آمد. ازجملهی اساتید او در دروس خارج آیات عظام وحید خراسانی، هاشمی شاهرودی و باقر ایروانی هستند.
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی-جامعهشناختی «عزاداری»
عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه فردوسی معتقد است: جامعه در حال گسست اجتماعی است، در این بستر شبهات دینی و فرقهها شکل میگیرند، برای حفظ جامعه باید همبستگی اجتماعی و پیوندهای عاطفی را گسترش داد تا شبهات دینی و مشکلات اجتماعی حل شود.
توضیحات بیشتر »پاسخ به شبهات فقهی-کلامی عزاداری
دکتر محسن الویری میگوید: شبهه به عزاداری و گریستن بر امام حسین علیهالسلام از سوی یک گرایش خشک مغز وهابی مطرح میشود نه بدنه اهل سنت، گریستن بر اباعبدالله از مشترکات ما و اهل سنت است که هیچ تفاوت اعتقادی در این زمینه نداریم.
توضیحات بیشتر »فقه نمیتواند در انتزاعیات حرکت کند/ اصول موجود باید طبقهبندی شود
عضو شورای عالی حوزههای علمیه گفت: معتقد هستم فقه تشیع، فقهی پویا است، طبیعت فقه این است که دائما با زمانه در تعامل بوده و نمیتواند در انتزاعیات حرکت کند؛ بنابراین اگر چشم بر واقعیات ببندد بی خاصیت خواهد شد.
توضیحات بیشتر »همایش علمی پژوهشی «فقه فعال»
شبکه اجتهاد: همایش علمی پژوهشی «فقه فعال» با حضور آیتالله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه کشور به همت مرکز فقهی معهد الاجتهاد الفعال، با هدف برگزاری و تقویت کرسیهای آزاداندیشی و تبیین مبانی فقه پویا و ضرورت بحث از مسائل نو ظهور و مستحدثه، در سالن همایشهای بینالمللی غدیر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.
توضیحات بیشتر »در تعارض فقه و قانون، فقه مقدم است، مانند مسئله سقط جنین!/ جنین اگر فاقد العقل هم باشد، جواز برای سقط نیست
پزشک میتواند از نظر پزشکی نقصان را احراز و بیان کند ولی اینکه این مساله به حد حرج یعنی به حد ضیق برسد نیز باید از سوی عرف تائید شود؛ در اینجا این فرع فقهی را میتوان بیان کرد که اگر پزشکی جنینی را فاقد العقل تشخیص داد نیز جواز سقط جاری نمیشود. نکته بعد آن است که در تعارض فقه و قانون در این زمینه چه باید کرد؛
توضیحات بیشتر »داستانسرایی برای عاشورا؛ از زبان حال تا جعل روضه
ایشان عرصه روایتگری و گزارشِ مصائب عاشورا را نیز دربست به مداحان واگذار میکنند و به غیر تماشاگری، مسئولیتی را برای علما در نظر نمیگیرند؛ علمایی که در جزئی ترین امور عبادی، سیاسی و اجتماعی و حتی فردی مردم اظهارنظر میکنند، ولی درباره عزاداری و روایت گری عاشورا حق اظهارنظر ندارد؛ زیرا عاشورا و عزاداری ممکن است در نگاه مردم تضعیف شود!
توضیحات بیشتر »نظرات مختلف برای مصرف وجوهات شرعی/ از فتاوای خاندان صدر تا آیتالله سیستانی
فتوای آیتالله سیدعلی سیستانی مبنی بر اختیار مقلدان در چگونگی مصرف وجوهات شرعی در تاریخ فقه شیعه کمسابقه نیست و بزرگانی از خاندان صدر نیز چنین فتوایی را صادر کرده بودند.
توضیحات بیشتر »نگاهی گره گشا برای حکومت و فقه
رشاد: حدود ۷ تن از اساتید بنده صاحب رسالهاند اما درس ایشان از ویژگیهایی برخوردار است که در کمتر اساتید دیگر میتوان یافت. روش ارائه، الگوریتم اجتهاد، پرداختن به مباحث نو از قبیل جهاد و ... وجه تمایز رهبر انقلاب با دیگران است که با یک ادبیات کاملاً فنی و با موضوع شناسی کاملاً دقیق از سوی ایشان تدوین و ارائه شده است.
توضیحات بیشتر »احیای نظام «اجازه اجتهاد» در اهل سنت/ بازنگری ساختاری ـ موضوعی «عرصه فتوا»
کنفرانس سه روزه دارالافتای مصر با موضوع بررسی مساله فتوا در حالی پایان یافت که احیای نظام اجازه اجتهاد و بازنگری ساختاری و موضوعی در عرصه صدور فتوا از مهمترین دستاوردهای این کنفرانس بود.
توضیحات بیشتر »روایتی از سفر آیتالله نوری همدانی به لبنان
شبکه اجتهاد: در ۲۲ شهریور ماه سال جاری آیتالله حسین نوری همدانی به کشور لبنان سفر کردند. به خاطر اهمیت این سفر که ماهیت فرهنگی داشت و در قامت مرجعیت شیعه صورت گرفت و با هدف نگاهی نو به آثار و پیامدهای مثبت آن، حوزه گزارشی از این سفر را از زبان مرتضی نجفی قدسی مدیر دارالقرآن علامه طباطبائی یکی از همراهان معظمله منتشر کرده است.
توضیحات بیشتر »دفاع از فقه سیاسی در برابر روشنفکران دینی سکولار
روشنفکری دینی و نواندیشی دینی دارای دو تفاوت اساسی با یکدیگر هستند؛ فقه سیاسی، و در مجموع فقه، برای نواندیش دینی معتبر است اما برای روشنفکردینی فقه جایگاهی ندارد. نواندیشان دینی، برخلاف روشنفکران دینی، سکولار نیستند.
توضیحات بیشتر »آقامصطفی در مباحث علمی کوتاه نمیآمد/ آثار علمی ایشان مفقود شد/ او گعدهای با شهید صدر نداشت
اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز شهادت آیتالله سید مصطفی خمینی، با حجتالاسلام حسن پویا، معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) نمایندگی قم، گفتگو کردیم.
توضیحات بیشتر »سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سومین نشست از سلسله نشستهای «اقتصادنا» از سوی «هیأت اندیشهورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی» حوزه علمیه خراسان،(ویژه اساتید سطوح عالی حوزه) با عنوان «بررسی سیره پیامبر اکرم(ص) در مقابله با تهدیدهای اقتصادی و دلالتهای آن برای اقتصاد مقاومتی»، و با ارائه دکتر سعید سید حسینزاده یزدی، پژوهشگر مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع) در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد.
توضیحات بیشتر »جامعه با عزاداری دچار افسردگی نمیشود/ هیچگاه اصل عزاداری نفی نشده است
همایش آموزشی مبلغان و شبهات عاشورایی با همکاری نهادهای حوزوی، سازمان تبلیغات اسلامی و پژوهشگاه باقرالعلوم (ع) در مرکز همایشهای آستان قدس رضوی برگزار شد.
توضیحات بیشتر »مستندات شورای نگهبان درباره غیرشرعی دانستن عضویت «سپنتا نیکنام»
شبکه اجتهاد: دکتر عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان به دنبال غیرشرعی دانستن عضویت سپنتا نیکنام عضو شورای شهر یزد اسناد و مدارکی را منتشر کرد. در متن زیر ابلاغیه دبیرشورای نگهبان در تاریخ ۱۳۹۶/۰۱/۲۶ خطاب به رئیس جمهور و درج در روزنامه رسمی کشور را مشاهده میکنید.
توضیحات بیشتر »درس «اصول فقه» در دانشکدههای حقوق مظلوم واقع شده است
سخنگوی شورای نگهبان معتقد است در حق دروس منطق و اصول فقه در دانشکدههای حقوقی ظلم شده و آنگونه که باید به آنها پرداخته نشده است.
توضیحات بیشتر »نرمافزار اندرویدی کتابخانه «آیتالله سند» عرضه شد
به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)، نرمافزار کتابخانه آیتالله شیخ محمد سند در بستر اندروید تولید و به صورت رایگان در اختیار علاقه مندان قرار گرفت.
توضیحات بیشتر »عاشورا هم فقهی، هم فرافقهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا را از هزار زاویه باید خواند و هزار درس باید گرفت. این شکرانه نهضتی است که حضرت سیدالشهدا (ع) برای نجات بشریت، طراحی کرد. هر خوانش نیز متناسب با خواننده و خواهنده، سویهای از ماجرا را باز خواهد گشود و در این گفت و گوی، کوشش شده است تا عاشورا را در ساحت فقه ببینیم و پرسشهای گفته شده و حتی در تقدیر را هم، پاسخی فقهی بیابیم.
توضیحات بیشتر »نگاهی به باورهای کلامی و فقهی فرقه زیدیه/ مهرداد غلامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: شیعه نام عمومى تمامى فرقههائى است که قائل به امامت و خلافت بلافصل حضرت امام على علیهالسلام پس از پیامبر صلیاللهعلیهوآله بوده و اعتقاد دارند که امامت از اولاد وى خارج نمیشود. تمام فرقههاى شیعى معتقد به وجوب تعیین و تنصیص امام از جانب خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآله بوده و انبیاء و امامان را از گناهان مبرى و معصوم میدانند و به تولى و تبرى اعتقاد دارند. و تنها در برخی باورهای دیگر از جمله شمار امامان معصوم با یکدیگر اختلاف دارند.
توضیحات بیشتر »نظر قطعی فقهای شورای نگهبان درباره منتخب زرتشتی شورای شهر یزد
عضو فقهای شورای نگهبان اعلام کرد که اعضای فقهای این شورا بر اشکال شرعی فعالیت منتخب زرتشتی شورای شهر یزد به اتفاق آرا رأی دادند.
توضیحات بیشتر »شیخ صفار و دغدغههایش/ محمد مروارید
اختصاصی شبکه اجتهاد: میتوان تا حد زیادی از موضوع کتابها و عناوینی که برای آنها انتخاب میشود به دغدغهی هر اندیشمندی پی برد. نگارش بیش از ده کتاب و مقاله در زمینهی همزیستی و تسالم میان مذاهب از پانزده سال پیش، گواه بر دغدغههای بزرگ فقیه قطیفی شصت ساله است. اگر شیخ حسن صفار را به لحاظ مکتوباتش، پدر فقه التعایش شیعه یا از مؤسسان آن بنامیم اغراق نکرده ایم.
توضیحات بیشتر »کتابشناسی «درسنامه زیر ساختهای اقتصاد اسلامی»
کتاب حاضر، روش پژوهش از نوع تحقیقات اسنادی است و دادههای این پژوهش از طریق جمعآوری اسناد از لابهلای کتابها و آثار فقهی، تفسیری و حدیثی و با تحلیل محتوایی آنها، تنظیم شده است. مباحث کتاب در دو بخش سامان یافته است. بخش اول که مشتمل بر شش فصل است، برخی مبانی فقهی را بحث و بررسی کرده است.
توضیحات بیشتر »بدون شناخت مقصد، پیشرفت معنا ندارد/ اهداف و راهبردهای پیشرفت فرهنگی ـ اجتماعی
پیشرفت فطری است و در نهاد بشر به ودیعه نهاده شده است و رسیدن به نتیجه نیازمند پاسخ به این سؤالات است که اولاً، پیشرفت مطلوب چیست؟ ثانیاً آیا بشر قادر است بدون راهنماییهای ادیان الهی به پیشرفت مورد نظر خویش دست یابد؟ ثالثاً: دین چه اهدف و راهبردهایی را برای دستیابی به پیشرفت برای بشر معرفی میکند؟
توضیحات بیشتر »تنها فقه میتواند فلسفه قیام امام حسین(ع) را تبیین کند
شبکه اجتهاد: هر سال باید نسبت به درک پیام عاشورا بیشتر اهتمام بورزیم، اگر محرمی بر عزادار بگذرد و جلوه جدیدی از امام حسین(ع) و عاشورا بر او نمایان نشود، این انسان در یک جایگاه متوقف مانده است.
توضیحات بیشتر »