دیدگاه (گفت‌وگو/یاداشت)

شبکه اجتهاد: گام‌هایش را تندتر کرد تا زودتر برسد. سر جایش نشست. استاد با حدیثی درس را شروع کرده بود. دفترش را باز کرد و حدیث را نوشت. استاد بحث را شروع کرد. نیم ساعتی گذشت. دفترش به پایان رسید. از بس نوشته بود، احساس خستگی می‌کرد! شاید این صدمین دفتری بود که پر کرده بود! نگاهی به دور و …

شبکه اجتهاد: سخن گفتن درباره تاریخ فقه شیعه به دلایل گوناگون دشوار به نظر می‌رسد. برای نمونه منابعی که جهت بررسی تاریخ فقه امامیه در دسترس قرار دارد بسیار اندک بوده و همگی مربوط به دورانی متأخرتر از عصر امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هستند. یا آن که گمان می‌کنیم این مرزبندی میان مذاهب اسلامی در زمینه‌های گوناگون از جمله …

شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را “تمدن فقه” توصیف کرده‌اند. این سخن از جنبه‌های مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دهه‌‌ای است که در برابر توجه به جنبه‌های معنوی دین …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اشاره: برخی از واژگان به کار برده شده در این یادداشت من جمله دولت، بازار، کالای عمومی و کالای خصوصی در معنای اصطلاحی خود به کار رفته و دارای تعاریف، نظریات و مطالب مبسوط در اقتصاد بخش عمومی‌اند. لاجرم دانش خواننده محترم نسبت به آنها مفروض گرفته می‌شود. ۱. اهمیت مسأله شیوه تأمین مالی حوزه‌ها اگر شما …

شبکه اجتهاد: واقعه عظیم واقعه‌ای ‌است که نمی‌توان آن را ندید یعنی به گونه‌ای ‌است که آن واقعه خود را بر انسان آشکار‌ می‌کند، چندان که انسان ناگزیر از دیدن آن می‌شود و همچنین واقعه‌ای ‌است که نمی‌توان آن را دید یعنی عظمت آن چنان است که فراتر از ادراک و فهم همگان است و هرکس و یا هر گروه …

شبکه اجتهاد: مطهری، ساخته‌های فرهنگیِ ناظر به قیامِ امام حسین – علیه‌السلام – را آغشته به تحریف می‌دانست و این تلقّی را در کتابِ «حماسه حسینی»، بسط داد. او می‌گوید تحریف به‌معنیِ عملی است که در اثرِ آن، واقعیّتی به‌صورتِ واژگونه و ناصواب، به دیگران منتقل شود. به‌بیان‌دیگر، تحریف عبارت است از تصرّف و تغییر در روایتِ یک واقعیّت که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اثر جهاد حسین علیه‌السلام در صفحه تاریخ جاویدان ماند و همواره نیرو بخش اصلاح‌طلبان، و مجاهدان راه حقّ و حامیان خیر و عدالت است. قیام آن حضرت، مبارزه با ظلم و ستم و کفر و باطل بود که در آن زمان از گریبان یزید سربرون کرده بود؛ مبارزه با افکار و نقشه‌ها و آراء و مفاسدی بود …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ایجاد تمدن نوین اسلامی، هدف نهایی و غایت انقلاب اسلامی و آخرین حلقه از حلقات فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی به شمار می‏‌رود. این مهم از چنان ارزش و جایگاهی برخوردار است، که -خصوصاً در سال‌‏های اخیر- به مهمترین و از جمله پرکاربردترین کلیدواژه‌‏ها در ادبیات و گفتمان رهبری معظم انقلاب، امام خامنه‌‏ای(حفظه‏‌الله) تبدیل شده است. در مورد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ مرتضی آشتیانی از فقهای متقی و اساتید برجسته خارج حوزه علمیه مشهد و از رهبران بزرگ مشروطیت بود که نقش بسیار مهمی در پیروزی مشروطیت در ایران داشت‌. او در سال ۱۲۸۱ هق در بیت علم و فقاهت در نجف متولد شد. پدرش آیت‌الله میرزا حسن آشتیانی از شاگردان برجسته آیت‌الله شیخ مرتضی انصاری بود …

شبکه اجتهاد: شیخ طوسی چندین کتاب فقهی دارد: النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی (فقه روایی) المبسوط فی فقه الامامیه (فقه تفریعی) الجمل و العقود فی العبادات (فقه فتوایی) مسائل الخلاف (فقه مقارَن)؛ تک‌نگاری‌های فقهی دیگری نیز دارد. دو کتاب التهذیب و الاستبصار وی نیز کتب «روایی» هستند با رویکرد فقهی و از این جهت در دسته کتب فقهی نمی‌گنجند. …

شبکه اجتهاد: بهانه نگارش این یادداشت، پخش فیلم مستند مهم و تاریخی «آیت‌الله» با زیرعنوان «روایتی از زندگی ‌آیت‌الله خویی» در فضای وب است. مستندی که دو سال پیش در جشنواره «سینما حقیقت» فرصت پخش یافته بود و در همان زمان نیز بینندگان را به گفت و شنودهایی واداشت؛ لیکن پس از آن، فرصت نمایش برای آن فراهم نگردید و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی رحمه الله علیه از فقهای برجسته و بسیار با عظمت شیعه است که سالها ریاست مرجعیت شیعه و زعامت حوزه علمیه نجف را برعهده داشت‌ و مرجعیت جهانی یافت. وی در اصفهان متولد شد. به‌خاطر استعداد و جدیت در تحصیل و قوت در حافظه و درک اساتید بزرگ، تحصیلات حوزوی خود را با …

شبکه اجتهاد: مصیبت ارتحال انسان مخلص، فقیه متبحر در عرصه ‌بین‌الملل اسلامی، شخصیت برجسته جهان اسلام، حامل و متخصص اندیشه‌های وحدت گرا و مشاور مقام معظم رهبری، آیت‌الله تسخیری (قدس سره) سایه‌ای از حزن و غم را بر دل و جان طیف گسترده‌ای از آشنایان، علاقه مندان و مرتبطان با این شخصیت در داخل و خارج کشور افکنده است. آیت‌الله …

شبکه اجتهاد: در شرائط خطیر کنونی، بحکم وظیفه‌ی طلبگی، نکاتی را به حضور باهرالنور علمای اعلام، مؤمنین و فضلای کرام معروض می‌دارد: ۱- شریعت اسلام، «محمدی الحدوث» و «حسینی البقاء» است؛ لهذا سوگواری مشروع برای حضرت سیدالشهداءِ و الأحرار حسین بن علی (سلام الله علیه و علی اصحابه الذین بذلوا مُهَجهم دونه)، از مصادیق قطعی تعظیم شعائر و موجب قوام …

شبکه اجتهاد: در دوره مأموریت در تایلند، توفیق میزبانی مرحوم آیت‌الله تسخیری را داشتم. این عالم وارسته و انسان بزرگ که انصافاً برای کاهش اختلافات در امت اسلام، نقشی بسیار تأثیرگذار داشت، جهت شرکت در همایش تقریب مذاهب روز چهارشنبه ۲۷ تیرماه ۱۳۸۶ به بانکوک آمد. مرحوم آیت‌الله واعظ زاده خراسانی نخستین دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که …

شبکه اجتهاد: با اعلام موضع صریح رهبر معظم انقلاب در باره مرجع تصمیم‌گیری و ضوابط برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهداء علیه السلام در ماه محرم، احساس می‌شد دیگر نیازی به اظهار نظرهای موافق و مخالف در این باره نباشد، ولی با توجه به پاره‌ای نوشته‌ها و گفته‌ها و فرسته‌ها، شاید درنگی دیگر در این زمینه خالی از لطف و حتی ضرورت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی، یکی از علمای ربانی و فقهای اصولی برجسته معاصر بود‌. او که از نوادر و نوابغ روزگار معاصر و جامع معقول و منقول بود، در علوم غریبه، ختومات، اذکار و ادعیه نیز استاد بلکه صاحب نظر بود. در این مقاله، بیشتر بر جهات فقهی و اصولی ایشان تمرکز شده است. تولد و خاندان …

شبکه اجتهاد: اخیرا کلیپی از استاد سیدکمال حیدری در فضای مجازی منتشر شده و در کانال‌ها و سایت‌های آتئیست و ضداسلام به‌طور گسترده پوشش داده شد و مورداستقبال قرار گرفت. در این کلیپ تحت‌عنوان «چالش‌های پیش‌روی دین در مواجهه با کرونا» مطالبی طرح شده که به بیان و نقد اجمالی مواردی از آن می‌پردازیم. ۱- در کلیپ آمده است که …

شبکه اجتهاد: احیای شعائر مذهبی و برپاداشتن مناسک آیینی یکی از مهمترین رموز حفظ هویت و استمرار اصالت جامعه است، چرا که تحکیم پیوندهای اجتماعی و جامعه پذیری افراد از طریق همین آیین‌ها صورت می‌‌پذیرد و ارزشها و آداب و عناصر فرهنگی نیز در خلال همین مناسک از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌‌شود. این موضوع در جامعه ما -که …

شبکه اجتهاد: انقلاب اسلامی از آغازین روزهای پیروزی خود، مساله امت اسلامی و وحدت میان مسلمین را به عنوان یکی از اهم شعارهای خود در دستور کار قرار داده و در برهه‌های مختلف نیز صدق عملی خود را در تحقق این شعار به نمایش گذاشت. فراتر از وحدت میان مسلمین، انقلاب با دستور کار قرار دادن محورهایی مانند «دوگانه استکبار-استضعاف»، …

شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کرده‌اند. این سخن از جنبه‌های مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دهه‌‌ای است که در برابر توجه به جنبه‌های معنوی دین …

شبکه اجتهاد: قریب چهل سال پیش با صدیق عزیز جناب حجت‌الاسلام والمسلمین مرحوم آقای سیدعباس موسویان در مدرسه طلبگی رسول اکرم(ص) آشنا شدم. در طول این سال‌ها همیشه در کنار هم بودیم. از مباحثه طلبگی تا در شوراها و جلسات و همایش‌‌های علمی و جریانات سیاسی همکاری‌‌ داشتیم. در طول این مدت به جهت ویژگی‌های برجسته اخلاقی و علمی ایشان …

شبکه اجتهاد: خبر برای برخی ساده و عادی و برای جمعی سوزان تا عمق پوست و استخوان منتشر شد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان در اثر ابتلا به کرونا درگذشت. برای کسانی که موسویان عزیز را از نزدیک می‌شناختند این مصیبت بسیار خرد کننده است هرچند باید تسلیم امر الهی بود و بدون اینکه ابراز شکایتی باشد، گفت: الحمد لله …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق بشر اسلامی، موضوع پر چالش و پر حاشیه‌‌‌‌ای است و در طول دهه گذشته بحث‌ها و انتقادات پر حرارتی را به خود دیده است. فعالیت‌های ژورنالیستی خبرگزاری‌ها و شبکه‌های ماهواره‌‌‌‌ای خارجی و همچنین موضع‌گیری منفی جریان‌های چپ و جریان‌های مخالف نظام آتش این تنور را داغ تر کرده است. اولین و مهم‌ترین چالش حقوق بشر اسلامی، …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر سیدعباس موسویان در تاریخ دوم خرداد سال ۱۳۳۹ در یکی از بخش‌های استان آذربایجان شرقی به‌نام عجب‏شیر دیده به جهان گشود. وی  تا سال ۱۳۵۴ در همان شهر زندگی ‏کرد اما از سال ۱۳۵۴ برای ادامه تحصیل به شهرستان تبریز آمد و در هنرستان صنعتی تبریز و در رشته برق مشغول به تحصیل شد. همزمان با …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان امسال به دهه‌ی دوم ذی‌حجه، دهه‌ی ولایت، اشاره کردند و روایتی از امام باقر(علیه‌السّلام) قرائت کردند با این مضمون که در اسلام به هیچ چیزی مانند ولایت تأکید نشده است. در این یادداشت به بررسی مفهوم این حدیث براساس اندیشه امام خمینی و رهبرانقلاب می‌پردازیم. یکی از احادیث …

شبکه اجتهاد: وقف با موضوعات فراوانی در جامعه درهم‌آمیخته و مدیریت مستقل و جزیره‌ای آن بدون نگاه واقعی به جامعه نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. فرهنگ، اقتصاد، دین و شعار آن، از موضوعات کلانی هستند که ارتباط عمیقی با مقوله وقف دارند. البته تمام زیر موضوعاتی مانند علم، بهداشت و … که واقفان با آن نیت‌ها اموال خود را وقف کرده‌اند …

شبکه اجتهاد: فقه شیعه مستند به احادیث امامان شیعه و به طور خاص تعالیم فقهی دو امام محمد باقر و جعفر صادق (ع) است. احادیث فقهی امامیه عمدتا در کتب اربعه ثبت شده است. این چهار کتاب هر کدام با یک هدف متفاوت تدوین شده و از گستردگی منابع و شیوه‌های متفاوت در نقل احادیث و سنت‌های نقل احادیث فقهی …

شبکه اجتهاد: فقه سیاسی که به نوعی تکالیف شرعی و زندگی سیاسی مومنان بلکه شهروندان را تعیین می‌‌کند فی‌‌الواقع خود «حکمرانی» و «آیین اداره مطلوب جامعه» است و دارای قواعد متعددی است که در میان آنها «قاعده مصلحت» و «قاعده اهم و مهم» از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار است. اولی حاکمان و فقها را ملزم می‌‌کند که همواره «مصالح انسان‌‌ها و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به دنبال پاسخ به شبهه‌‌ی «عدم سرایت ایمان و کفر در حقوق شهروندی»، یکی از طلاب محترم یادداشتی به عنوان نقد در فضای مجازی قرار داده است، تحت عنوان «تأملی در ابتناء حقوق شهروندی بر ایمان و کفر»، انتظار آن بود که بعد از دعوت این‌جانب از جناب آقای دکتر محقق داماد(دام عزه) برای مناظره و گفتگو، …