اقتصاد و بازار

کمیته پولی و مالی حوزه علمیه قم در پاسخ به نامه حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و از طراحان اصلی طرح اصلاح قانون عملیات بدون ربا، به آیت‌الله نوری‌ همدانی درباره این طرح، جوابیه‌‌ای مفصل منتشر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پاسخ کمیته پولی و مالی حوزه علمیه قم به نامه ‌حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم به آیت‌الله حسین نوری همدانی در خصوص طرح جدید بانکداری در مجلس شورای اسلامی که امروز در رسانه‌ها منتشر شد به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم جناب حجه‌الاسلام و لمسلمین آقای مصباحی مقدم سلام علیکم نامه شما …

همتی رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به مصوبه اخیر مجمع تشخیص از اجرای قانون بانکداری بدون ربا در سال آینده خبرداد و گفت: از ابتدای سال آینده سیستم امهال بانکی بر اساس نظر شورای فقهی بانک مرکزی و مصوبه شورای پول و اعتبار به گونه‌ای طراحی می‌شود که دغدغه علما درباره بانکداری اسلامی رفع شود. به گزارش شبکه اجتهاد، ساعات پایانی چهارشنبه هفته گذشته بود که رسانه‌‌ها خبر از تصویب یک مصوبه مهم مجلس، در مجمع تشخیص مصلحت دادند. مصوبه‌ای که به حذف سود مرکب از جریمه‌‌های بانکی در سال‌‌های اخیر می‌انجامد. در این باره، رئیس کل بانک مرکزی …

شبکه اجتهاد: اینفوگرافیک؛ «دغدغه معیشت»، وضعیت اقتصادی طلاب از نگاه رهبر انقلاب؛  طراح: محمد پورخان: دریافت تصویر

اگر هم بخواهیم آزاد تصور کنیم هیچ منعی برای شخصیت حقوقی داشتن برخی نهادها وجود ندارد، مثل شخصیت حقوقی مسجد، حسینیه، حوزه علمیه و کمیته امداد و … که برای آنها پول جمع می شود و همچنین وزارت خانه ها و شرکت های دولتی که مورد تعاملات اقتصادی قرار می گیرند و آنچه مهم است در این بحث تصور دقیق و درست از این شخصیت حقوقی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین نشست فقه بورس در مدرسه آیت الله گلپایگانی با حضور طلاب برگزار شد. در ابتدای این جلسه، استاد علیدوست گفت: در جلسه گذشته با چند سوال فقهی مواجه …

رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: صنعت بیمه به صورت کلی توسط فقها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مورد قبول آنهاست اما مورد به مورد ابزارها و قراردادهای مورد استفاده در این صنعت به بحث فقهی گذاشته نشده‌ و آنچه در بازار بیمه اتفاق می‌افتد مورد کنترل قرار نگرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این پرسش که تشکیل شورا یا کمیته فقهی در بیمه مرکزی را تا چه اندازه ضروری …

مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، گزارشی پژوهشی با عنوان «بیت‌کوین و ماهیت مالی ـ فقهی پول مجازی» به قلم رضا میرزاخانی و حجت‌الاسلام والمسلمین حسینعلی سعدی منتشر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، در این گزارش آمده است: مفهوم پول مجازی به معنای پول رمزگذاری شده، به منظور تسهیل انجام امور مالی و ایجاد پولی بدون حضور واسطه‌ها (بانک‌ها) و توسط افراد جامعه مطرح شد. پول مجازی هیچ سرویس‌دهنده مرکزی یا مؤسسه مالی برای کنترل نقل و انتقال ندارد؛ چون همه چیز بر ارتباطات نظیر به نظیر بنا شده است. تعداد پول‌های مجازی در …

رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه در واکنش به نامه حجت‌الاسلام مصباحی‌مقدم به آیت‌الله نوری همدانی نوشت: شایسته بود دقت فقهی بیشتری در بیانات آیت‌الله نوری همدانی در مورد حرمت دریافت جریمه دیرکرد می‌‌کردید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارشنبه گذشته بود که آیت‌الله حسین نوری همدانی در درس خارج فقه خود، با انتقاد از طرح جدید مجلس درباره بانکداری گفته بود: «پول گرفتن برای تأخیر در ادای دین نوعی رباخواری است، حوزه علمیه با این طرح مخالف است و نظر کسانی که این طرح را به مجلس برده‌‌اند حجت نیست، این طرح ربا را رسمی می‌کند و حوزه در …

شبکه اجتهاد: در حالی‌ که رسانه‌ها به ارایه گزارش‌ها و تحلیل‌هایی در خصوص اوراق جدید گام (گواهی اعتبار مولد) مشغول هستند، خبرهایی مبنی بر طراحی و تصویب سازوکار «اوراق ودیعه» در شورای فقهی بانک مرکزی به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری پولی به گوش رسیده است. شایسته است در ابتدا مروری بر مفهوم ودیعه و اوراق ودیعه داشته باشیم. ودیعه در لغت به‌معنی «سپردن» و «استقرار یافتن» ‌است. جوهر و ماهیت اصلی ودیعه، نگهداری از مال است؛ درحالی‌که ماهیت اصلی عقد عاریه «اجازه انتفاع» یا اذن در استفاده و بهره‌برداری از مال از سوی گیرنده آن است که این را می‌توان …

به همت گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه کتاب پول و بانکداری با رویکرد اسلامی(جلد دوم) روانه بازار نشر خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌‌‌‌هادی عربی و حسین میثمی کتاب «پول و بانکداری با رویکرد اسلامی(جلد دوم)» منتشر خواهد شد. در این اثر تلاش شده است تا با رویکردی آموزشی، برخی از مسائل مهم در حوزه پول و بانکداری اسلامی بررسی شود. افزون بر این، در این پژوهش برخی از مهم‌ترین مسائل رایج در شبکه بانکی کشور که از منظر اسلامی قابلیت بحث و بررسی دارد (مانند جریمه تأخیر تأدیه، مدیریت ریسک و حد اعتباری)، …

نشست «اقتضائات شرعی ضمانت سپرده‌ها در بانکداری ایران مبتنی بر فقه امامیه» ۲۵ دی‌ماه در پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و چهارمین جلسه نقد پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی، به بررسی ابعاد شرعی سازوکار ضمانت سپرده‌ها در بانکداری ایران اختصاص دارد. این نشست با ارائه حسین حسن‌زاده‌‌سروستانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار می‌شود. حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و عضو هیئت علمی دانشگاه مفید، محمدجواد شریف‌زاده، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع) و کامران ندری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع)، اعضای این میزگرد هستند. ایکنا یادآور …

عضو کمیته پولی و مالی حوزه با تشریح اشکالات طرح جدید بانکداری، تأکید کرد که این طرح نتوانسته دغدغه‌های اقتصاددانان، کارشناسان و مراجع را برطرف کند. به گزارش شبکه اجتهاد، روزهای آغازین پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس نظام مقدس جمهوری اسلامی انتظار می‌رفت که سیستم جدیدی از دل فقه اسلامی در آید و سیستم بانکی جدید را به نظام اقتصادی بین‌الملل معرفی کند؛ اما نشد. در سال ۱۳۶۲ تغییرات مختصری با نام بانکداری اسلامی به مردم معرفی شد و در سال‌های گذشته تغییرات جزئی در آن انجام شده است اما آنچنان نیست که مردم با اطمینان کامل آن را اسلامی …

شکه اجتهاد: برخی از روشن‌فکران بر این عقیده‌اند که اعتقاد به پولطلا، یعنی بازگشت به صدر اسلام و دوران بدوی گذشته؛ در حالی که دنیا امروزه پیشرفت کرده و نسخه جدیدی را برای نظام پولی ایجاد کرده که در قالب بانک، عینی شده است. بعد برای این‌که این سخن را توجیه شرعی کنند، این‌گونه مغالطه کرده و می‌گویند: در صدر اسلام از الاغ و قاطر و اسب برای جابجایی و حمل و نقل استفاده می‌شد، اما امروزه بشر به پیشرفت رسیده و وسایل جدیدی را برای حمل و نقل اختراع کرده است. وضعیت پولی و بانکی امروز، ناشی از پیشرفت …

یک اقتصاددان گفت: درباره مباحث جدید اقتصاد اسلامی با شصت سال وقفه روبرو هستیم و مباحث منسوخ را به عنوان بحث جدید مطرح می‌کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست نقد و بررسی کتاب «رویکرد شناختی در تحلیل اقتصاد اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر‌هاودی‌نیا (مولف کتاب)، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید پناهی، پژوهشگر اقتصاد اسلامی و جواد توکلی، اقتصاددان عصر روز (سه‌شنبه ۱۲ آذر) با مشارکت موسسه خانه کتاب، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سرای اهل قلم برگزار شد. رویکرد شناختی ادبیات اقتصاد اسلامی را یک گام به …

عضو هیئت‎ علمی دانشگاه علامه طباطبای با اشاره به ادعای یکی از اساتید موثر در تدوین طرح جدید بانکداری بدون ربا که نقص‌ها و مشکلات موجود در طرح را مستند به خلاء‌های نظام اقتصادی اسلام و ناکارآمدی آن دانسته بود، گفت: در این چهل سال کار زیادی در نظام اقتصادی اسلام صورت گرفته است اما هنوز هم جای کار بیشتری دارد، ولی با همین مقدار موجود از احکام نظام اقتصادی اسلام، سیستم بانکداری مبتنی بر عنصر مشارکت در سود و زیان و حذف ربا، قابل طراحی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رجایی‌ باغسیایی، عضو هیئت ‎علمی دانشکده …

نویسنده کتاب «وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالش‌ها» اظهار کرد: با توجه به ویژگی‌هایی که در فقه امامیه وجود دارد، ظرفیت بیشتری از کشورهای دیگر داریم که بتوانیم از عقد وکالت استفاده کنیم و ان‌شاءالله در آینده خبرهای بهتری در بازار سرمایه در این باره به گوش برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، وهاب قلیچ، کارشناس مسائل اقتصادی که کتاب وی با عنوان «وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالش‌ها» در روزهای اخیر در پنجمین همایش «مالی اسلامی» در دانشگاه الزهرا (س) برنده دومین جایزه کتاب برتر در زمینه مالی اسلامی شد، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان …

بحث بررسی قرارداد آتی بورس (آتی سکه، پسته، زعفران و…) در درس خارج فقه بورس و اوراق بهادار حجت‌الاسلام والمسلمین عندلیب همدانی آغاز شد. به گزارش شبکه اجتهاد، بحث بررسی قرارداد آتی بورس (آتی سکه، پسته، زعفران و…) در درس خارج «فقه بورس» حجت‌الاسلام والمسلمین علی عندلیب همدانی آغاز شد. برپایه این گزارش: طلاب و فضلای از ساعت ۷ – ۸ صبح در مدرس ۱۱۲، مدرسه مرحوم آیت‌الله تبریزی (ره) می‌توانند در این بحث مهم شرکت نمایند. متن «دستور العمل معاملات قرارداد آتی در بورس اوراق بهادار تهران» را در کانال دفتر فقه معاصر ببینید. این مصوبه مورد بررسی جدی …

شبکه اجتهاد: همان طور که اربابان لغت درستی به آن اشاره کردند، ضامن شدن به معنای قبول انتقال ذمه؛ به عبارت دیگر انتقال ذمهی مدیون اصلی (مباشر) به ذمهی ضامن یا در ضمن آن(۱) با بررسی دقیق آیات و روایات در این بحث که این ضمانت را شارع امضاء کرده است و عرف هم قبل از اسلام از بستر ضمانت استفاده می‌کردهف شک و تردیدی نیست. لکن محل نزاع در کیفیت اجرای برخورد با ضامن در صورت تخلف یا تعلل در پرداخت دیونات است. متأسفانه برداشت‌های سطحی از منطوق بعضی آیات و روایات و بدون تأمل به نگاه تأمین مالی …

آیت‌الله نوری همدانی در درس خارج خود و آیت‌الله علوی گرگانی در سخنانی ضمن اعتراض به یکی از لوایح ارسالی به مجلس شورای اسلامی تصریح داشتند طرح جدید بانکداری به ربا رسمیت می‌بخشد. از این سو حجت‌الاسلام مصباحی مقدم از طراحان و مدافعان این طرح در نامه‌ای ارسالی تصریح کرده طرح مجلس کاملاً منطبق بر موازین فقهی و نظرات مراجع معظم تقلید تدوین شده و پرداخت هرگونه جریمه به بانک را ممنوع کرده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله حسین نوری همدانی در درس خارج فقه خود، با انتقاد از طرح جدید مجلس درباره بانکداری گفت: طرحی در مجلس وجود …

خدمات شرکت‌های بیمه با معیارهای اسلامی فاصله دارد و این نگاه که بیمه را مصداق یکی از عقود شرعی بدانیم، نگاه انفعالی است و باید مدلی را طراحی کنیم که بتواند ملاک و ضوابط اسلامی را رعایت کند و مبنای شرکت‌های بیمه، تعادل و کمک جمعی به جامعه باشد و سود و ضرر برای همه باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت روز بیمه، با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر غلامعلی معصومی‌نیا، دانشیار دانشکده اقتصاد خوارزمی و مدیر گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی گفتگو کردیم. مشروح گفتگو با این مدرس حوزه علمیه قم از نگاه شما می‌گذرد. اجتهاد: دلیل …

عقلا اصل بیمه را پذیرفته و آن را نوعی عقد می‌دانند که چارچوب عقود را هم دارد. در قرآن هم تأکید شده که اوفوا بالعقود که منظور هر عقدی است، در عرف هم پذیرفته‌شده و ممنوعیت‌هایی مثل ربا و… در آن نیست پس می‌توان مشروعیت آن را ثابت کرد. اختصاصی شبکه اجتهاد: عقد بیمه از عقودی است که در زمان شارع وجود نداشته است. مواجهه فقها با این عقد اما متفاوت است؛ برخی آن را پذیرفته و برخی آن را در صورت بازگشت به سایر عقود، مورد قبول قرار می‌دهند. حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی اما آن را عقدی عقلایی می‌داند …

خلق پول که مشکلات فقهی و شرعی زیادی دارد در این طرح مورد غفلت قرار گرفته است. صوری سازی در عقود و استفاده پوششی از عقود که وجود داشت در این طرح حل نشده است. بنگاه‌داری بانک مرکزی یعنی بانک به دنبال منفعت خودش با خرید و فروش ارز و طلا و ساختمان و شرکت داری‌های صوری، باشد که باز در این طرح مورد تشدید واقع شده و گفته شده که بانک‌ها می‌توانند بنگاه‌داری کنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست تخصصی «نقد و بررسی طرح جدید بانکداری در مجلس شورای اسلامی»، روز شنبه نهم آذرماه ۹۸ در مدرسه علمیه امام …

دیگر تغییری که اثر شرعی دارد، مسئولیت محدود بود که در شرکت‌های غربی اتفاق افتاد؛ یعنی سرمایه‌گذار در صورت بدهکار شدن شرکت به میزان آورده خود مسئولیت دارد نه مسئولیت نامحدود؛ و این‌یک تفاوت اساسی با فقه الشرکه است. سؤال اساسی از آقای علیدوست این است که این شخصیت حقوقی آیا می‌تواند طرف معامله قرار بگیرد و آیا مسئولیت محدود را می‌توان پذیرفت و آیا این شرکت‌ها فقط اشتراک لفظی با شرکتِ در فقه دارند و یک پدیده مستحدثه است یا خیر؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین جلسه کارگاه درس خارج فقه بورس، روز پنجشنبه هشتم آذرماه ۹۸ در مدرسه …

شبکه اجتهاد: نشست تخصصی «نقد و بررسی طرح جدید بانکداری در مجلس شورای اسلامی»، روز شنبه نهم آذرماه ۹۸ در مدرسه علمیه امام کاظم علیه‌السلام قم با حضور جمعی از طلاب و فضلا حوزه علمیه قم برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام دکتر غلامعلی معصومی نیا (عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی و عضو شورای سیاست‌گذاری مرکز راهبردی اقتصاد مقاومتی) و حجت‌الاسلام دکتر احمدرضا صفا (استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر فقه اقتصاد) به بیان دیدگاه‌ها و چالش‌های این طرح پرداختند. حجت‌الاسلام جواد عبادی (مدیر مؤسسه آموزشی و تحقیقات فقه اقتصادی طیبات) نیز دبیر علمی این جلسه بود. گزارش این جلسه را …

شبکه اجتهاد: اولین جلسه کارگاه درس خارج فقه بورس، روز پنجشنبه هشتم آذرماه ۹۸ در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی قم برگزار شد. در این جلسه، استاد ابوالقاسم علیدوست، به تدریس پرداخت و حجت‌الاسلام سید عباس موسویان، عضو شورای فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در راستای موضوع‌شناسی بحث، نکاتی را بیان کرد. این جلسه به همت معاونت آموزش حوزه علمیه قم در روزهای پنجشنبه برگزار می‌شود که در هر جلسه علاوه بر این دو استاد، از یکی از کارشناسان سازمان بورس نیز دعوت به عمل می‌آید تا در جلسه حضور پیداکرده و توضیحاتی پیرامون مسائل مطرح‌شده ارائه بدهند. کارشناس این …

استاد دانشگاه امام صادق(ع) در کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی گفت: نظریه‌‌پردازی در حوزه بانکداری، از جنس فقه حکومتی است تا اینکه بر عهده فقه جزئی‌نگر باشد. فقه جزئی خوب است و مشکلی هم ندارد، اما به شرط اینکه کلیت آن درست شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، کمیسیون تخصصی اقتصاد اسلامی از سلسله کمیسیون‌های پنجمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، ششم آذرماه با حضور جمعی از اندیشمندان در دانشکده علوم و فنون قرآنی تهران برگزار شد. حسین عیوض‌لو، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در این نشست با موضوع «نقد فقهی و حقوقی نظام بانکی موجود» به ایراد سخن …

عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید با بیان اینکه هیچ کار انسانی بدون خطا و ضعف نیست، گفت: آنچه در تنظیم این طرح مهم است عدم تکرار اشتباهات و خطاهای قوانین گذشته با بهره گیری از تجارب پیشین است و از آنجا که بنده نیز در تدوین طرح جدید سهمی جزئی داشتم، معتقدم حتی الامکان از همه تجارب در این طرح استفاده شده است و نسبت به قوانین قبلی نه یک گام بلکه چند گام به پیش است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام مجید رضایی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید، در خصوص طرح جدید بانکداری بدون ربا …

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه نمی‌توانید بگویید که فعلاً بانک را متوقف کنیم و برویم و ببینیم در حوزه و دانشگاه به چه جمع‌بندی می‌رسیم، اظهار کرد: واقعیت این است که در حال حاضر تعریف مشترکی از نظام اقتصادی اسلام که مورد توافق باشد، نداریم و تا زمانی که اساتید به یک تعریف نرسند، بانکداری نیز اصلاح نخواهد شد و نمی‌توان در یک خلائی که نظام اقتصادی اسلام هنوز تثبیت نشده، انتظار کارهای بزرگ‌تری در طراحی قانون بانکداری بدون ربا را داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و …

کارگاه درس خارج «فقه بورس» توسط استاد ابوالقاسم علیدوست و با حضور استاد سیدعباس موسویان از هفتم آذرماه، پنج‌شنبه‌های هرهفته برگزار می‌گردد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست‌وهشتم آبان‌ماه سال جاری رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار جمعی از تولیدکنندگان، کارآفرینان و فعالان اقتصادی، مردم را به سرمایه‌گذاری در بورس توصیه کردند و فرمودند: در مورد عموم مردم توصیه‌ی من به مردم مکرراً گفته شده، آن کسانی که می‌توانند در سرمایه‌ گذاری‌های مولد از جمله تعاونی‌ها و یک جاهایی مثل بورس حتماً شرکت کنند. با توجه به اهمیت بازار داد و ستد اوراق بهادار و توصیه رهبر انقلاب مبنی …

موسویان سه راه برای تامین کسری بودجه ارائه کرد و گفت: اولین راه استقراض خارجی است که در ایران محذوراتی دارد، راه دوم هم استقراض عمومی به معنای انتشار اوراق قرضه است که به جهت ربوی بودن در ایران ممنوع است. از میان راه‌های سه گانه، آسان ترین راه، راه سوم یعنی استقراض از بانک مرکزی است که در حقیقت خلق پول می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست هم اندیشی «وظیفه حاکمیت در قالب فقه حکومتی نسبت به نظارت بر بانک‌ها در خلق پول» با حضور گروهی از اساتید اقتصاد و حقوق پنچج‌شنبه گذشته در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت‌های پیشین عرض شد که ریشه بسیاری از سردرگمی‌های اندیشمندان ما در باب تحول حوزه، آموزش و پرورش و نیز نظام دانشگاهی، در فقدان بصیرت‌های مربوط به «اقتصاد آموزش» یا «حکمرانی آموزش» نهفته است؛ سردرگمی‌هایی در مواجهه با انقراض سنت‌های کارامد حوزوی، مسأله کنکور، ارتباط صنعت و دانشگاه و … . از منظر دانش اقتصاد، آموزش یک محصول یا خدمت است که بازار خاص خود را دارد و بازارها نیز قوانین و احکامی، که از نگاه ما در اقتصاد اسلامی، به علت عمومیت فوق العاده این احکام، می‌توان – و بلکه باید – «قواعد فقهیه»ای بر …