اندیشوران فقهی

جمعی از اساتید حوزه علمیه خراسان در نامه‌ای به آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور، آمادگی خود را برای کمک به رفع دغدغه اندیشمندان دینی و فرهنگی در دوران جدید بوجود آمده در منطقه، اعلام کردند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جمعی از علمای حوزه علمیه خراسان نامه‌ای را خطاب به آیت‌الله علیرضا اعرافی، رئیس حوزه‌های علمیه کشور و رئیس جامعه المصطفی العالمیه(ص)، در پی کم‌کاری در مواجهه علمی- فرهنگی با داعش ارسال کرده‌اند. متن این نامه به شرح ذیل است: بسم الله الرحمن الرحیم محضر مبارک آیت‌الله اعرافی (زید عزه العالی) مدیر محترم حوزه‌های علمیه و رئیس جامعه المصطفی العالمیه …

دکتر مهدی فرمانیان می‌گوید: روش امام موسی صدر برای اصلاح جامعه روش تربیتی و اخلاقی کردن انسان‌هاست، در صورتی که سیدقطب اعتقاد داشت که باید با اسلحه حکومت را به‌دست گرفت و انسان‌‌ها را دیندار کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، چهل و هشتمین درس‌گفتار اندیشه و عمل با موضوع «تفاوت رویکرد امام موسی صدر و سید قطب درگسترش دینداری در جهان» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتار مهدی فرمانیان رئیس دانشگده مذاهب اسلامی و استاد حوزه علمیه قم برگزار شد. مشروح این سخنرانی را در ادامه می‌خوانید. تاکید امام صدر بر تربیت اخلاقی انسان در این جلسه مهم‌ترین بحث درباره تفاوت‌ها …

 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به ساخت «کشتی قرآنی مطلا» و تأیید این نوع کارها از سوی نهادهای دینی و روحانیت گفت: تصور جامعه، به ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، این است که ساخت این‌گونه آثار نباید مورد تأیید و حمایت نهاد روحانیت و دین قرار بگیرد؛ ترویج و حمایت از همین نوع برنامه‌ها و کارهای شعاری، به تناقضات جامعه و ظاهرگرایی و قشری‌گرایی دامن می‌زند. به گزارش شبکه اجتهاد، اعلام خبر ساخت کشتی قرآنی مطلا واکنش‌های زیادی را در رسانه‌ها برانگیخت و کارشناسان و نخبگان فرهنگی و دینی از زوایای مختلف مثبت و منفی …

شبکه اجتهاد: وقتی ازحجت ااسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم پرسیده شد که چرا برخی از مردم بسیاری از گرفتاری‌ها به خصوص مشکلات اقتصادی را از چشم روحانیون می‌دانند، گفت: باید از مردم خواست که دوباره برگردند و با توجه به قلمرو مسئولیت‌های روحانیت اظهار نظر کنند. برخی معتقدند که این کشور در دست روحانیت است، رهبری نظام، رییس قوه قضاییه، رییس خبرگان رهبری و رییس جمهور (البته این مورد به انتخاب مردم) روحانیون هستند، اما اگر از این جایگاه‌های رسمی و حضور روحانیون بگذریم، اداره امور کشور دست روحانیون نیست. این عضو مجمع تشخیص مصلحت تأکید دارد مساله‌ای که حتما …

ائمه جمعه باید از همه امور مراقبت کند؛ ولی می‌بینیم که این چنین نیست. علت اینکه نماز جمعه‌های ما در برخی از شهرها خلوت است، چیست؟ چرا مردم اقبال نمی‌کنند که روز جمعه به نماز جمعه بروند؟ چون مردم معتقدند که امام جمعه نمی‌تواند انتقادی کند به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در گفتگو با مجله خیمه پیرامون مسئله «روحانیت»، گفت: بخشی از روحانیت که در درون حکومت نیستند و به حکومت انتقاداتی دارند بر اساس ملاحظاتی آن را مطرح نمی‌کنند؛ البته این ملاحظه فقط از دید صنفی نیست اینکه حالا چون خودمان …

 افرادی که علیه ولایت فقیه هجمه و رفتار غیر عقلائی از خود بروز می‌دهند، در واقع برخلاف جریان عمومی حوزویان حرکت می‌کنند، اینها یا جاهل یا مغرض‌اند؛ جاهل باید را آگاهی داد و مغرض را سرجایش نشاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید صادق محمدی در ابتدای درس خارج اصول خود با اشاره به جایگاه ولایت فقیه در دین گفت: انقلابی که در ایران سال ۵۷ به  پیروزی رسید، دارای مبانی فکری و اسلامی است و از آن روز تا کنون براساس همان مبانی شاهد تداوم انقلاب و اقتدار آن در منطقه و بین الملل هستیم. رئیس انجمن اصول  …

شبکه اجتهاد: این گفت‌وگو، بخشی از گفت‌وگویی مفصل ـ از سلسله‌گفت‌وگوهای تصویری مباحثات ـ است با مهندس سید موسی خوئی؛ که با ویرایش و تلخیص منتشر می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند برای دیدن گفت‌وگوی کامل، به سایت آپارات و نیز بخش مصاحبه‌های تصویری سایت مباحثات مراجعه کنند. یکی از وقایع قابل توجه در سال ۱۳۴۲ش، ورود حضرت امام به نجف است که باعث می‌شود فصل جدیدی از فعالیت‌های سیاسی در آن‌جا شکل بگیرد. فکر می‌کنم شما خاطرات خوبی از ورود حضرت امام به نجف داشته باشید. از این خاطرات بفرمایید؛ به‌ویژه درباره‌ی ارتباط حضرت امام با مرحوم آقای خویی. خوئی: این مسأله …

عضو هیات علمی جامعه المصطفی العالمیه قم اظهار داشت: تعریف خاص فقه التربیه استخراج احکام موضوعات تربیتی با شیوه استنباطی و اجتهادی از منابع و متون دینی است.

فقه سنتی که گاهی از آن تعبیر به فقه جواهری می‌شود با این مبانی، روش‌ها، اهداف و ظرفیتی که دارد اگر تغییر و تحولی در آن اتفاق نیفتد توان مدیریت جهان جدید و جهان مدرن را ندارد. چیزی که در عرض این چهار دهه هم نشان داده است یعنی حتما باید فقه موجود در مبانی روش‌ها حتی در حوزه توسعه منابع فقه تحولاتی پیدا کند تا بتواند آن چالش‌های موجود در جهان جدید را پاسخگو باشد.

«درباره عقاید شیعه با احدی رودربایستی نداریم» این هشدار رسای یکی از علمای شیعه و فقیه شورای نگهبان است نسبت به اظهارات عجیب برخی از مسوولان. سخن از آیت‌الله محمدمهدی شب زنده‌دار است همان عالمی که کلاس‌هایش جزو پرجمعیت‌ترین دروس خارج قم است و در مسجد اعظم این شهر برگزار می‌شود.

شبکه اجتهاد: در میان دعواهای سیاسی که انگار تمامی ندارد، یکی از بحث‌هایی که این روزها داغ شده، موضوع استقلال حوزه است. این بحث و انتقادات به بودجه‌ی اختصاصی دولت به حوزه‌های علمیه و به ویژه مراکز تبلیغی دینی این روزها در جامعه چالش‌برانگیز شده است. اما آیا این دریافتی‌ها استقلال حوزه را با تهدید مواجه می‌کند؟ و آیا استقلال حوزه جای نگرانی دارد؟ حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی که از روحانیون دغدغه‌مند حوزه است، بحثی مفصل درباره‌ی استقلال حوزه با شفقنا دارد. این استاد حوزه‌ی علمیه‌ی قم با تأکیدی جدی بر استقلال حوزه و لزوم تأمین این استقلال برای …

ما می‌توانیم تمدن اسلامی را مجددا احیا کنیم باید همت‌ها را جذب کرد و اهل عمل بود؛ باید از عصر حاشیه و انزوا و ناکارآمدی معرفتی و عملی بیرون بیاییم تا برسیم به دوره تعیین کنندگی و ایفای نقش.

منشور حوزه و روحانیت از منظر رهبر معظم انقلاب، مجموعه مدون آراء و نظرات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در موضوع «حوزه و روحانیت» است که کار پژوهش و تدوین آن از سال ۱۳۸۶ آغاز و هم اکنون آماده عرضه می‌باشد.

شبکه اجتهاد: حساسیت‌ امنیتی و رسانه‌ای درباره فعالیت‌های برخی فعالان مذهبی رادیکال و تکفیری اهل سنت ایران در شهر مشهد اگرچه مسأله جدیدی نیست و یکی از مهم‌ترین جلوه‌های آن، شایعه ارتباط تخریب یکی از مساجد اهل سنت این شهر با انفجار خون‌بار حرم امام رضا(ع) در عاشورای سال ۱۳۷۳ است، ولی این حساسیت به تدریج در حال افزایش است.

از زمانی که کتاب‌های موریس مترلینک ـ فیلسوف و نمایشنامه‌نویس شهیر بلژیکی ـ را از کتابفروشی‌های اطراف حرم حضرت معصومه(س) می‌خرید، تا واپسین لحظات زندگی‌اش که دغدغه شرک‌آمیز بودن علوم انسانی را داشت، شش دهه طول کشیده بود.

محسن اسماعیلی می‌گوید: در تفکر امام موسی صدر کرامت ذاتی انسان و حرمت او جایگاه والایی دارد و تنها راه دعوت به دین نیز حفظ همین کرامت ذاتی است؛ برای همین اندیشه‌های امام صدر جذابیت بالایی دارد.

رئیس مؤسسه بهداشت معنوی می‌گوید: فقه معنویت یا فقه القلوب از مهمترین عرصه‌هایی است که نتایج آن می‌تواند علوم انسانی را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از مباحث هنجاری در علوم انسانی به معنویت گره خورده و فقه معنویت می‌تواند از رهگذر حل مسائل معنوی، بر این علوم اثر بگذارد.

رئیس مؤسسه فتوح اندیشه گفت: بحث‌‌های فقه الاداره جزء چالش‌‌های نظری جمهوری اسلامی ایران است، زیرا در بخش‌‌های مختلف سازمان نظام اسلامی ورود فقهی نکردیم و شرط ورود فقهی هم این است که خود فقیه در این سازمان حضور پیدا کرده باشد.

باید برنامه حوزه بر روی ده سال بسته شود اما باید این مطلب را مدیریت کرد به نظر شما لازم است که مطالب رسائل و مکاسب از ابتدا تا انتها خوانده شود؟

وقتی که طلبه بودم، باز هم کتاب نمی‌خریدم و نگه نمی‌داشتم. الان در حقیقت کتابی ندارم! شما می‌دانید که تنها ثروتی که از روحانیون باقی می‌ماند کتاب است، من حتی یک جلد کتاب هم ندارم! در دوران طلبگی در قم، مرتب به کتابخانه مسجد اعظم می‌رفتم. اولین مشتری آنها و آخرین نفری که از آنجا بیرون می‌رفت، من بودم. روزی سه نوبت به کتابخانه می‌رفتم و مطالعه می‌کردم، اما کتاب نگه نمی داشتم، این از خصوصیات من بود.

آیت‌الله محی الدین حائری شیرازی شیرازی امام جمعه سابق شیراز و نمایده پیشین مجلس خبرگان که از چندی پیش، به علت بیماری در بیمارستان بستری بود، ظهر امروز در ۸۱ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عضو مجلس خبرگان رهبری و نیز استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، مهمان گذشته برنامه تلوزیونی «دست خط» بود. متن ذیل مشروح گفتگوی آیت‌الله اراکی در این برنامه است:

زیاد کردن جملات و واژه‌ها و پر کردن صفحات، تحول نیست. بنده وقتی برخی نوشتجات را نگاه می‌کنم، می‌بینم مؤلف درباره یک مطلب جزئی دو صفحه روی آن بحث کرده، اما با واژگان جدید و در حقیقت با کلمات بازی کرده است، این کار علمی نیست. بنده تحول در حوزه را در راستای تخصصی شدن علوم حوزوی می‌دانم، اما شیوه سلف حوزه را کماکان موثق می‌دانم.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ‌ فاضل السهلانی یکی از نمایندگان آیت‌الله‌ سیستانی در آمریکا و رئیس مرکز اسلامی آیت‌الله‌ خوئی در نیویورک است. در سفر کوتاهی که به ایران داشت با وی درباره فعالیت‌های این مرکز و مسائل مختلفی که متوجه فعالیت‌های اسلامی در کشورهای غربی است به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

همایش «حوزه تمدن ساز» با پیام آیت‌الله صافی گلپایگانی و سخنرانی آیت‌الله اعرافی، حجت‌الاسلام ربانی، حجت‌الاسلام قمی و ابوشریف رئیس دفتر جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران، با حضور اساتید و شخصت‌های مطرح حوزه در سالن اجتماعات مدرسه علمیه امام کاظم(ع) چندی قبل برگزار شد.

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین صدیقی عدم حضور یا کمرنگ شدن روحانیت در عرصه‌های اجرایی و سیاسی را نه تنها مانع وظیفه اصلی روحانیت نمی‌داند بلکه معتقد است که اگر روحانیت به دلیل حفظ قداست خود بخواهد از مناصب اجرایی دور شود یعنی فرار از مسئولیت‌های اجرایی و مدیریتی کشور و این امر بالاترین جفا به اسلام و دین است.

متأسفانه امروز ضعف بزرگی را در حوزه‌های علمیه شاهد هستیم. اینکه حوزه‌ها از جامعه عقب مانده‌اند و به مسائل مستحدثه ورودی اثرگذار ندارند. مسائلی همچون امربه معروف و عدالت اجتماعی، از بحران خیزترین مسائل امروز جامعه و تمدّن اسلامی پیش روی ماست که مورد غفلت شدید نهاد متوّلی امر فرهنگ دینی و فقه و شریعت است.

سلیمان خاکبان گفت: رنسانس و سرمایه داری و عوامل درونی مثل حکومت، روشنفکران و روحانیت، علل پنجگانه‌ی جدایی حوزه و دانشگاه هستند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی گفت: فقه اسلامی تکلیف‌محور و متضمن مقوله حق است و گستره اقبال عمومی آن شامل جمیع اقشار مردم است، اسلام فقاهتی در مدت اندکی از به رسمیت شناخته شدن آن بعد انقلاب موفقیت‌های چشمگیری را از خود نشان داده است.

شبکه اجتهاد: اظهارات اخیر آیت‌الله‌ شبیری زنجانی در باب تنزل جایگاه روحانیت در میان مردم بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگویی صمیمی با دکتر عبدالوهاب فراتی به این موضوع بپردازیم. فراتی مؤلف آثار ارزشمندی همچون «روحانیت و سیاست: مسائل و پیامدها»، «روحانیت و تجدد»، «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» و نیز مقالات بی‌شماری در این حوزه است. گفتگوی مباحثات با این پژوهشگر حوزه علمیه قم را می‌خوانید: