حکومت و قانون

انقلاب اسلامی مدیریت کشور را از فردی و پادشاهی به مردمی و جمهوریت تغییر داد/ امروز مردم با انتخابشان بر سرنوشت خود حکومت می‌کنند

رهبر انقلاب در سالروز قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز، گفتند: انقلاب اسلامی، مدیریت کشور را از یک حکومت استبدادی و پادشاهی و فردی تبدیل کرد به یک حکومت مردمی و جمهوریت و مردمسالاری. امروز حاکم بر سرنوشت ملت ایران، خود مردمند. مردمند که انتخاب می‌کنند. ممکن است بد انتخاب کنند، اما مردم انتخاب می‌کنند. این خیلی چیز مهمی است. آن …

Read More »

فقه سیاسی متناسب با شرایط امروز بازخوانی شود/ لزوم تدوین فقه سیاسی تمدنی

فقه سیاسی متناسب با شرایط امروز بازخوانی شود/ لزوم تدوین فقه سیاسی تمدنی

یک عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اظهار کرد: جا افتادن مقوله ولایت فقیه در عصر حاضر و متناسب با اقتضائات دنیای مدرنیته نیازمند بازخوانی علمی و بحث جدی فقهی است و طبیعی است که فقه شیعه به عنوان هسته مرکزی اداره جامعه باید بتواند خودش را به گونه‌ای بازتولید و بازخوانی کند که توانایی اداره روزآمد جامعه …

Read More »

آیا مصلحت، حکم حرمت سلاح کشتار جمعی را تغییر می‌دهد؟

آیا مصلحت، حکم حرمت سلاح کشتار جمعی را تغییر می‌دهد؟

استاد علیدوست گفت: فتوا همیشه تابع اسنادی از قرآن، حدیث، عقل و اجماع است و از هیچ مصلحت موقت تبعیت نمی‌کند. فتوا ابدی است و تا زمانی که صاحب فتوا به اشتباه خود پی نبرد، تغییر ناپذیر است؛ چرا که اسناد هادی به آن، تغییر ناپذیر است. چنانچه، نظر فقیه مستند به مصلحتی موقت در یک قضیه معین و جزئی …

Read More »

نقش پیشینی و پسینی فقه در نظام حقوقی ایران

«کیفرگذاری» در قانون و ملازمات فقهی و حقوقی آن

با توجه به رابطه‌ای که بین احکام فقهی و نظام‌های حقوقی معاصر می‌تواند برقرار شود در مجموع می‌توان سه مدل ارتباطی ادغام، تعامل و استقلال را تبیین نمود. این تقسیم بندی مبیّن میزان و نحوه بهره‌گیری نظام حقوقی از احکام فقه اسلامی و به عبارتی نقش نظارتی مقررات فقهی بر فرایند قانون‌گذاری است؛ البته عنصر اجتهاد نیز تنها می‌تواند در …

Read More »

تحول جایگاه جرم سیاسی در نظام حقوقی ایران بعد از انقلاب اسلامی

جرم سیاسی از منظر فقه کیفری اسلام

تقنین برای تفکیک جرم سیاسی از جرم عادی دو شیوه مرسوم است: یکی احصای مصادیق جرم سیاسی و دوم ارائه ضابطه که هریک مزایای و معایبی دارند اما در مجموع مزایای روش دوم به جهت ثبات و دوام قانون و فراگیری، بیشتر است و در ارائه ضابطه نیز سه نظریه مهم وجود دارد: نظریه ذهنی که به صرف انگیزه اتکا …

Read More »

پذیرش مسئولیت در حکومت جور برای تأمین دنیا حرام است/ چرا نائینی با مشروطیت همراه شد؟

پذیرش مسئولیت در حکومت جور برای تأمین دنیا حرام است/ چرا نائینی با مشروطیت همراه شد؟

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: صرف اینکه انسان منصبی را در حکومت جائر بپذیرد و حقوقی بگیرد تا بتواند با آرامش زندگی کرده و دنیای او تأمین شود، نمی‌توان مشروعیت برای آن قائل شد. سیدمرتضی در این مورد بحث کرده که برخی صحابه به اذن ائمه با دولت‌های جائر همکاری داشتند، مثلاً امام علی(ع) پذیرفتند در شورایی …

Read More »

مساله ارتداد نیازمند حکم حاکم شرع است/ مبانی فقهی حکم ارتداد سلمان رشدی نویسنده آیات شیطانی

مساله ارتداد نیازمند حکم حاکم شرع است/ مبانی فقهی حکم ارتداد سلمان رشدی نویسنده آیات شیطانی

حجت‌الاسلام غفوری گفت: گاهی انسان یک گناه کبیره‌ای مرتکب می‌شود اما آن گناه را علنی نمی‌کند در این صورت هیچ فقیهی نمی‌آید درباره چنین انسانی حکم صادر کند اما زمانی که فرد گناه کبیره‌ای را علنی می‌کند فقیه در برابر این اقدام، احکام اسلام را جاری می‌سازد؛ سلمان رشدی ارتداد خودش را علنی کرد حتی به علنی کردن آن اکتفا …

Read More »

حکم تاریخی امام و بن‌بست فرهنگی غرب/ در برابر اهانت به مقدسات اسلامی منفعل نباشیم

اجرای ناقص قوانین توسط مسئولین آسیب زاست/ در تصویب قوانین «تسهیل امور مردم» مورد توجه قرار گیرد 

مرتد کیست و حکم آن چیست؟ / از آزادی بیان تا ارتداد / افسانه غرانیق و آیات شیطانی / کتاب آیات شیطانی؛ وقتی سیاست صهیونیسم، انگلیس و آمریکا به هم پیوند‌ می‌خورد / حکم تاریخی امام(رحمه الله) و بن بست فرهنگی غرب / آیات شیطانی؛ حقیقت تنفر مذهبی آمریکا / در برابر اهانت به مقدسات اسلامی منفعل نباشیم / سازمان …

Read More »

جدایی دین از سیاست در مردم‌سالاری دینی معنایی ندارد/ حضور مردم در صحنه حکومت به نحو شرط واجب است و ترک آن معصیت

جدایی دین از سیاست در مردم‌سالاری دینی معنایی ندارد/ حضور مردم در صحنه حکومت به نحو شرط واجب است و ترک آن معصیت

مردم‌سالاری دینی در مقابل دموکراسی غربی و مخالف با هر چهار مبنای اساسی آن است. اولاً جدایی دین از سیاست در مردم‌سالاری دینی معنایی ندارد. در مرتبه دوم، اومانیسم است که مردم‌سالاری دینی انسان‌محور نیست بلکه اراده و خواست خداوند مطرح است. در مرحله سوم، عقل محوری است که در نگاه مردم‌سالاری دینی، عقل در کنار وحی ارزشمند است؛ و …

Read More »

از کلینی تا خمینی؛ از نگرش فرهنگی تا نگرش سیاسی به دین/ سید محمدحسین متولی امامی

راه حل امام خمینی برای توانمندسازی فقه در پاسخگویی به نیاز انسان امروز/ محمدکاظم تقوی

شبکه اجتهاد: همواره تاریخ فقه شیعه از کلینی تا خمینی (ره)، به مسأله ولایت فقیه توجه داشته است. اما چه شد که تنها امام خمینی توانست این ایده را به یک امر سیاسی واقعی تبدیل کند ولی دیگر فقیهان، از چنین قدرت و توانی برخوردار نبوده‌اند؟ بخشی از جواب، به شرایط سیاسی، تاریخی و ظرفیت‌های اجتماعی ارتباط دارد. در برخی …

Read More »

فقه حکومتی، فقه آینده‌نگر و دوران‌ساز است/ چالش‌های موجود به لحاظ تئوریک در برابر فقه الحکومه

فقه حکومتی، فقه آینده‌نگر و دوران‌ساز است/ چالش‌های موجود به لحاظ تئوریک در برابر فقه الحکومه

حجت‌الاسلام نوایی با اشاره به نقش فقه حکومتی در ادامه جریان و روند تاریخی حکومت اسلامی، اظهار کرد: فقه حکومتی در مقام اجرای حکومت باید به آینده بیندیشد و لذا فقه حکومتی فقه آینده‌نگر است، آینده‌ساز است، دوران‌ساز است، آینده را می‌‌سازد، آینده را تنظیم می‌کند؛ زیرا که فقیه عادل در دوره غیبت وارث انبیاست که علمش را از نبی …

Read More »

نگاهی به اندیشه امام در سیاست خارجی؛ منافع جهان اسلام بر منافع شیعی مقدم است

تفاوت امام با سایر علما و مراجع در این بود که ایشان ناظر به تحقق می‌اندیشیدند، حضرت امام علمِ بدون تحقق را اصلا به رسمیت نمی‌‌شناسند؛ آرمان‌های امام هم وقتی ناظر به تحقق باشند به حقیقت می‌‌پیوندند. همچنین ایشان به لوازم تحقق هم پایبند هستند. حضرت امام گفته‌های سایر علما را عمل می‌کردند. شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۴۱ ایشان فرمودند …

Read More »

ارجحیت قانون بر فتوا در حکومت اسلامی!

ارجحیت قانون بر فتوا در حکومت اسلامی!

حجت‌الاسلام ارسطا گفت: وقتی جامعه با یک حاکمیت دینی شکل می‌گیرد، باید برای تدوین قانون واحد در آن جامعه راهکاری بیاندیشیم و بدانیم که وجود فتاوی، ما را بی‌نیاز از وجود قانون نمی‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در نشست علمی با عنوان «ظرفیت‌های حقوق اسلامی برای پاسخگویی به مسائل روز» که به همت مرکز مطالعات جهان اسلام …

Read More »

اجتهاد عقلانی و سنجیده؛ لنگرگاه پشتیبانی فقه سیاسی شیعه

اجتهاد عقلانی و سنجیده؛ لنگرگاه پشتیبانی فقه سیاسی شیعه

حجت‌الاسلام سیدباقری معتقد است که اجتهاد عقلانی و سنجیده لنگرگاهی است که می‌تواند به صورت دقیق فقه سیاسی شیعه و نظام جمهوری اسلامی را پشتیبانی کند و به صورت منظم متحول و فقه شیعه را در یک روند منظم و منطقی متحول کند؛ فقه شیعه بعد از انقلاب نیز با این رویکرد سازوکارهایی مانند حضور مصلحت و عقلانیت و بهره‌گیری …

Read More »

گذار از فقه فردی به فقه نظام، رمز تحقق دولت‌سازی اسلامی/ درباره موانع نظری تحقق عدالت

نظریه‌ها ذیل واقعیت‌ها شکل می‌گیرند؛ مدل پیشنهادی «حکمرانی حِکمی ـ شبکه‌ای» استاد خسروپناه

ما تاکنون نگاه فردی به مسائل داشته‌ایم، در حالی که ما امروز باید یک نگاه ساختاری به مسائل داشته باشیم، از موضع حکمرانی به مسائل نگاه کنیم نه از موضع یک تجویز شخصی. متاسفانه باید بگویم ما فعلا در زمینه «فقه نظام» که بتواند از یک موضع فقهی، شاخص تعیین مصادیق عدالت و ناعدالتی باشد، دچار فقر تئوریک هستیم. به …

Read More »

برآمدن حوزه‌های علمیه سلفی؛ دلائل و پیآمدها

با مدرن شدن و زیاد شدن ثروت نفت،‌ نوعی ناسیونالیسم سعودی و ناسیونالیسم دینی شکل می‌گیرد. از اواخر دهه ۶۰، هم ثروت هست و هم نوعی ناسیونالیسم‌ دینی ایجاد شد برمحور وهابیت نجدی و این وهابیت، نهادها و تشکیلات آموزشی و تبلیغی خود را سامان داد و به کشورهای دیگر رفت. همتای طبیعی آن‌ها سلفی‌هایی بودند که در کشورهای دیگر …

Read More »

حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام

حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام

کتاب «حاکم و حکومت در نظام سیاسی اسلام، به ضمیمه کتاب بازجویی در اسلام»، اثر استاد احمد عابدی توسط نشر معارف به‌زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، فقه  برنامه زندگی انسان از گهواره تا گورو جوابگوی نیاز بشری در ساحت‌های فردی و اجتماعی اعم از فرهگی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. با وجود هزار و اندی سال از …

Read More »

استمرار سنت فقهی/ولائی ‌آیت‌الله بروجردی در تراز ملی جمهوری اسلامی

استمرار سنت فقهی/ولائی ‌آیت‌الله بروجردی در تراز ملی جمهوری اسلامی

شبکه اجتهاد: به تازگی یادداشتی درباره سیره مرحوم ‌آیت‌الله بروجردی (ره) در یکی از گروه‌های مجازی مشاهده کردم و از جهاتی، تحلیل این یادداشت برای من اهمیت پیدا کرد. یک جهت آن اشاره‌ای است به بخشی از سنت فقهی ‌آیت‌الله بروجردی [۲] به مثابه مرجع عالیقدر و مطلق در دوره‌ای از تاریخ معاصر که مقارن با نهضت امام خمینی (ره) …

Read More »

امام تحول؛ از فهم فقاهتی تا جهان ‌وطنی/ مصباح‌الهدی باقری

امام تحول؛ از فهم فقاهتی تا جهان وطنی/ مصباح‌الهدی باقری

شبکه اجتهاد: امام خمینی (ره)، ذهنی چندلایه داشتند. هم در مسیر سلوک و عرفان نظری و عملی، درس‌آموخته و مربی شده بودند، هم در فلسفه به غایه‌المنتهایی دست یافته بودند، هم فقیهی متبحر و پیشرو بودند، هم ادیبی کارآزموده و هم آشنا به موضوع تشکیلات و تعاملات. همه این‌ها، امام را در تلاقی بی‌نظیری در تقاطع حکمت و عرفان و …

Read More »

یاران حَضر، همراهان سفر؛ گزارشی از سفر جمعی از علمای مشهد به تهران و دیدار با امام خمینی

دیدار علمای مشهد با امام خمینی

شبکه اجتهاد: پانزدهم بهمن ماه بود؛ یعنی درست نیمی از زمستان سرد سال ۵۷ سپری شده بود و نیمی در پیش. مدارس، مساجد، بازارها، دانشگاه‌ها و همه کشور، در یک اعتراض مدنی و هماهنگیِ مردمی تعطیل شده بود؛ شاه از ایران رفته بود، نظام ستمگرش در آستانه فروپاشی قرار داشت و با آمدن امام خمینی به تهران، جان تازه‌ای به …

Read More »

روحانیت مشهد در تب و تاب انقلاب؛ تصاویری که تاکنون ندیده‌اید

شبکه اجتهاد: شهر مشهد به لحاظ بافت مذهبی فرهنگی و اجتماعی خویش، همواره در جنبش‌های استقلال‌طلبانه و دینی تاریخ معاصر پیشتاز بوده است. پس از آغاز نهضت امام‌خمینی در دهه ۴۰ نیز، حوزه علمیه، مراجع و عالمان و نیز مردم این شهر به این حرکت حق‌طلبانه واکنشی مثبت نشان دادند و از آن حمایت کردند. از نیمه دوم دهه ۴۰ …

Read More »

جمهوری اسلامی؛نقطه عطف تکلیف شرعی مردم و فقیهان/ محمد قطبی

جمهوری اسلامی؛ نقطه عطف تکلیف شرعی مردم و فقیهان/ محمد قطبی

شبکه اجتهاد: بدون تردید نظریه ولایت فقیه، هم به لحاظ تاریخی و هم به لحاظ دامنه شمولِ موضوعی، تازه‌ترین و متعالی‌ترین نظریه در پهنه‌ی حکومت و حکمرانی است و امام خمینی رحمت‌الله علیه با إشراف فقهی، کلامی و تاریخی بر مبانی و نظریات پیشین کوشیده در این نظریه بخش‌های مغفول و ناگفته را تبیین کند. اگر چه نقد و تحلیل …

Read More »

خاطرات ‌آیت‌الله نظری از مبارزات نهضت انقلاب و همراهی با امام(ره)

خاطرات ‌آیت‌الله نظری از مبارزات نهضت انقلاب و همراهی با امام خمینی(ره)

شبکه اجتهاد: آیت‌الله عبدالله نظری (خادم الشریعه) از مبارزان صدیق نهضت انقلاب اسلامی که عمر با برکت خود را در راه اعتلای دین، انقلاب، نظام اسلامی و خدمت به مردم صرف کرد، از چهارم بهمن ماه به دلیل بیماری در یکی از بیمارستان‌های تهران بستری شد، ظهر امروز، یکشنبه ۱۲ بهمن ماه ۹۹ در سن ۸۸ سالگی به دیار معبود …

Read More »

میرزای نائینی، رهیافتی نیرومند در فقه سیاسی/ نائینی ولایت فقیه را به عنوان منصب مطرح می‌کند

میرزای نائینی، رهیافتی نیرومند در فقه سیاسی/ نائینی ولایت فقیه را به عنوان منصب مطرح می‌کند

حجت‌الاسلام عباس حیدری معتقد است، میرزای نائینی توانسته است بین ذهن شیخ انصاری و زبان آخوند خراسانی که ویژگی‌های خاصی داشته‌اند، پلی را برقرار کند و رهیافت نیرومندی را در فقه سیاسی به جریان بیاندازد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله میرزا محمدحسین نائینی مشهور به میرزای نائینی، از فقهای بزرگ قرن سیزدهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه بود. او …

Read More »

انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت

انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت

«انتقاد دینی و سیاسی در قرآن و سنت» نوشته محمدحسن موحدی ساوجی توسط انتشارات دانشگاه مفید منتشر شد. نویسنده اثبات کرده که نقد رفتار حاکمان حق شهروندان است و دین نیز به این امر جواز داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مفهوم نقد یا critique هرچند خاستگاهی مدرن دارد، اما در تمدن اسلامی و در منابع اصلی و اصیل اندیشه …

Read More »

امکان‌سنجی عزل نمایندگان مجلس در نظام حقوق اساسی ایران

امکان‌سنجی عزل نمایندگان مجلس در نظام حقوق اساسی ایران

آیا می‌‏توان نمایندگان مجلس را برکنار کرد؟ این پرسشی است که باید بااحتیاط به آن پاسخ داد، به‏‌خصوص اینکه نمایندگی و نماینده از مفاهیم و عناصر اصلی مردم‌سالاری هستند و در صفوف ابتدایی تحدید توسط زمامداران حضور دارند. با این حال صرف اهمیت مجلس و نمایندگی، موجب کنار گذاشتن نظریات در مورد قابل عزل بودن نمایندگان نمی‏‌شود. به گزارش خبرنگار …

Read More »

نسبت حکومت اسلامی با جمهوری اسلامی/ محمدکاظم تقوی

حفظ اسلام، چهره دین و نظام دینداری، مهم‌ترین نگرانی امام‌ خمینی/ سیدضیاء مرتضوی

شبکه اجتهاد: بهمن‌ماه ۱۳۴۸ بود که اولین جلسه تدریس حضرت امام خمینی در موضوع حکومت اسلامی و ولایت فقیه در حوزه علمیه نجف و در مسجد شیخ انصاری برگزار شد. درس‌هایی که به شکل‌ها و قالب‌های مختلفی به جامعه دینی و سیاسی عرضه گردید و به نقطه عطفی در مبارزات اسلامی ـ مردمی با رژیم استبدادی پهلوی بدل شد. در …

Read More »

وجوب مشورت در عملکرد کارگزاران نظام اسلامی/ محمدجواد ارسطا

فقه اجتماعی و روابط بین همسران/ محمدجواد ارسطا

شبکه اجتهاد: یکی از آشکارترین راهکارهای عقلایی جهت نیل به تصمیمات سنجیده در سطح کلان اجتماع و قاعده‌ای عمومی برای ساختن یک جامعه مطلوب، مشورت کردن است. در حقیقت می‌توان گفت تصمیم گیری‌‌‌‌ها‌ زمانی دقیق‌تر می‌شود که افراد صاحب نظر که در امور مختلف دارای تخصص هستند در آن مشارکت داشته باشند و تصمیمی که قرار است بر سرنوشت گروهی …

Read More »

رویکردهای تحولی در سند تحول قضائی با تکیه بر رفع چالش‌های دادرسی/ حسین جواهری محمدی

رویکردهای تحولی در سند تحول قضائی با تکیه بر رفع چالش‌های دادرسی/ حسین جواهری محمدی

شبکه اجتهاد: چند هفته‌ای است در گزارش‌های خبری، سخن از ابلاغ «سند تحول قضائی» در میان است. برای بیشتر مردم که یک سر دارند و هزار سودا، کار به همین جا ختم می‌شود؛ و برای آنان که بیشتر پیگیر اخبار حقوقی می‌شوند، مواجهه با یک متن هفتاد-هشتاد صفحه‌ای، احتمالاً آن‌ها را از خواندن کل متن منصرف می‌کند؛ اما «آب دریا …

Read More »

نیازمند اصول فقه خاص برای فقه سیاسی هستیم

نیازمند اصول فقه خاص برای فقه سیاسی هستیم

حجت‌الاسلام علی رضائیان، در نشست علمی «فقه سیاسی و نقش آن در حکومت اسلامی» بیان کرد: به دلیل تغییر در روند فرایند اجتهاد و اهمیت کشف حیث در موضوع فقه سیاسی، قطعا نیاز به اصول فقه جدید داریم. البته نه به این معنا که اصول فقه تغییر کند، بلکه به معنای این است که ما نیاز به اصول فقه خاص …

Read More »
Real Time Web Analytics