حکومت و قانون

اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه از فقه حکومتی امام راحل برمی‌آید، این است که احکام تابع مصالح و مفاسدی است که فقیه آن را ادراک می‌کند و احکام متلقّی به فهم فقیه از مصالح و مقتضیات زمانی و مکانی است. اگر فهم فقیه از مصالح آنی و زمانی را ملاک خود قرار دهیم، که البته این فهم نیز بدون ضابطه و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای ارتقاء فقه از سطح احکام فردی و عبادی به سطح سیاست‌گذاری عمومی و طراحی ساختارهای اجتماعی صورت گرفته است؛ تلاشی که از آن با عنوان فقه نظام‌ساز یا فقه حکمرانی یاد می‌شود. یکی از چهره‌های شاخص این حوزه، استاد عبدالحسین خسروپناه است که دیدگاه او درباره «فقه حکمرانی» واجد نوآوری‌هایی قابل توجه، …

شبکه اجتهاد: در عصر رسانه‌ای کنونی که یک «کلیک» می‌تواند مصالح امت اسلامی را زیر و رو کند، هر اقدام دینی، به‌ویژه در بستر جهانی حج، نیازمند سنجش دقیق فقهی، سیاسی و تمدنی است. بازداشت حجت‌الاسلام قاسمیان پس از انتشار ویدیویی انتقادی در مکه، تنها یک حادثه شخصی یا سیاسی نیست؛ بلکه آزمایشی تمام‌عیار برای نظام تحلیل ما در فقه …

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد که برای تحقق فقه حکمرانی، نیازمند روش‌شناسی خاصی هستیم که فراتر از اجتهاد متعارف – برای کشف حکم مطلوب- است. این روش‌شناسی باید به شناخت «انسان محقق» – وضع موجود- بپردازد که در علوم انسانی غربی برای تغییر انسان به کار می‌رود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد عبدالحسین خسروپناه در مدرسه «فقه حکمرانی» …

شبکه اجتهاد: اینکه سعودی -به تعبیر امام خمینی (ره)- اسلام سفیانی است و “بتهایی خطرناک تر از لات و هبل در چهره فریبی نو برپاست” و “حرم، حرم است اما نه برای ناس که برای آمریکا”؛ درست! اینکه بین اسلام انقلابی ما با اسلام آمریکاییِ عربستان از حج ابراهیمی تا مواجهه با مظلومین فلسطین تا نفی سبیل استکبار بر ثروت …

وقتی نجف سخن می‌گوید، صدایش از گلوی مردی برمی‌خیزد که هم فقیه است و هم مبارز؛ هم سنت را می‌فهمد و هم زمانه را. «صدای نجف؛ زندگی و اندیشه علامه سید محمد بحرالعلوم» تازه‌ترین اثر دکتر عبدالوهاب فراتی، روایتی است از عالمی که تاریخ نجف در قرن اخیر را نه‌فقط زیسته، که ساخته است. این کتاب، شرح یک زندگی نیست؛ …

شبکه اجتهاد: «ایران رو به تباهی و فساد می‌رود و باید در ایران برای مبارزه با فساد، حوزه‌ای به وجود آید.»[۱] این جمله شیخ عبدالکریم حائری، موسس حوزه علمیه قم است. او در پاسخ دعوتی که شیخ محمدتقی شیرازی از او برای رفتن به عتبات به‌عمل آورد، و در توضیح چرایی ماندنش در ایران، این جمله را نوشته بود. سال‌ها …

استاد مهدی هادوی تهرانی، با تأکید بر اهمیت بازنگری قانون مدنی در پرتو دستاوردهای نوین فقهی، خواستار توجه نهاد وکالت به مبانی شرعی و مسئولیت الهی شد و ضمن هشدار نسبت به وکالت‌هایی که آگاهانه بر ادعای باطل استوارند، استقلال وکیل و عدالت اثباتی در نظام قضایی را از ارکان سلامت حقوقی کشور برشمرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد مهدی …

آیت‌الله سید حسن مرتضوی شاهرودی، استاد خارج حوزه علمیه خراسان، با تأکید بر تقدم فقه بر قانون، به مسئولیت شرعی سنگین قانون‌گذاران در نظام اسلامی، اشاره کرد و گفت: پیش از نگارش هر قانون، باید نظر شرع احراز شده باشد؛ زیرا تقنین بدون پشتوانه اجتهادی، در معرض رد شورای نگهبان و لغزش‌های فقهی خواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله …

شبکه اجتهاد: حضرت آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی از مراجع و بزرگان حوزه علمیه نجف اشرف، ازجمله اعاظمی هستند که دارای مکتب فقهی می‌باشند. نص گرایی، متن محوری، اصل قدرمتیقن، اصل عدم نفوذ کسی در حق دیگری و عدم توجه شهرت و آرای علمای سلف، ازجمله مبانی آرای فقهی ایشان به شمار می‌رود؛ اما علاوه بر مبانی فقهی ایشان، قرائنی وجود …

کتاب «ضمانت از دین آینده» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین  محمد صالحی مازندرانی در گروه مسائل فقهی و حقوقی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و منتشرگردید. به گزارش شبکه اجتهاد، به موجب ماده ۶۹۱ ق.م «ضمان دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده است باطل است». حقوقدانان به تبعیت از فقیهان در تفسیر آن به تکاپو افتادند …

شبکه اجتهاد: وقتی صحبت از «ولایت فقیه» می‌شود، اغلب ذهن‌ها ناخودآگاه به قم، انقلاب اسلامی، و امام خمینی(ره) می‌رود. اما واقعیت این است که ریشه‌های این نظریه، عمیق‌تر از آن است که تنها در قرن معاصر یا حوزه قم جست‌وجو شود. در قلب حوزه نجف، فقیهانی می‌زیسته‌اند که با صراحت، از ولایت مطلقه فقیه دفاع کرده‌اند. آیت‌ﷲ شیخ حسن جواهری، …

در حالی‌که گفتمان غربی حقوق بشر با چالش‌های بنیادین مواجه شده و ناکارآمدی آن در حفظ کرامت انسانی مشهود است، ایران با برگزاری نخستین همایش بین‌المللی «حقوق بشر در رهیافت شرقی»، میزبان ۵۰ اندیشمند از ۲۶ کشور جهان خواهد بود تا در مسیری نو، قرائتی الهی، عقلانی و اخلاق‌محور از حقوق بشر را بازتعریف کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین …

در نخستین دیدار سال جدید با سران قوا، رهبر معظم انقلاب با تأکید بر اینکه «تصمیم‌گیری کافی نیست»، مهم‌ترین حلقه مفقوده در مسیر پیشرفت کشور را نبودِ پیگیری دانستند و با اشاره به مسائلی چون مصرف افسارگسیخته انرژی، عدالت آموزشی و وضعیت معیشتی طبقات ضعیف، خواستار پیگیری عملیاتی و مستمرِ تصمیمات شدند و هشدار دادند که گره زدن امور کشور …

شبکه اجتهاد: بنا دارم گوشه‌ای از بحث‌های امام موسی صدر را با توجه به تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان پس از عملیات توفان الاقصی و حمایت حزب‌الله از مردم غزه بررسی کنم که ایشان چه مواجهه‌ای با پدیده‌ای مثل اسرائیل داشته است. اگر اندیشمندی واجد یک منظومه فکری باشد، این منظومه فکری می‌تواند در قالب یک طرح تمدنی ارائه شود. …

در حالی که کشورهای جهان با سرعت در حال قانون‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی هستند، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با برگزاری پنجمین کنفرانس بین‌المللی «فقه، قانون و هوش مصنوعی» در پاییز ۱۴۰۴، به دنبال ترسیم نقش فقه و تقنین اسلامی در مواجهه با این فناوری نوظهور است. به گفته رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، این رویداد علمی با هدف همگرایی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان غبار فراموشی اسناد تاریخی، کشف تازه‌ای در دل آثار فقهی شاگرد برجسته میرزای شیرازی، آیت‌الله سید محمدباقر درچه‌ای، پرده از واقعیتی مهم برمی‌دارد: اعتقاد میرزای شیرازی به ولایت مطلقه فقیه، نه تنها در قالب حکم تحریم تنباکو که در دل مباحث علمی‌اش نیز قابل اثبات است. گزارشی که پیش‌روی شماست، از خلال رمزگشایی دقیق از …

آیت‌الله جوادی آملی با هشدار نسبت به خطر نفس‌پرستی و خودخواهی، اظهار داشت: اگر خودخواهی نباشد، همه چیز با مشورت حل می‌شود. البته مشورت نباید محدود به هم‌فکران باشد؛ بلکه با مخالفان هم باید گفت‌وگو کرد. این همان سنت اسلامی و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) است. به گزارش شبکه اجتهاد، اعضای شورای اسلامی شهر قم صبح امروز با حضور در …

شبکه اجتهاد: پس از قبول نظریه ولایت فقیه، کیفیت مشروعیت بخشی به حکومت فقیه یکی از چالش‌های مهم این نظریه به حساب می‌آید. نظریه رایج، بر آن است که تمام فقهای واجدشرایط برای حکومت، به طور عام، از سوی شارع نصب شده‌اند هرچند در مقام عمل، چاره‌ای جز سپردن حکومت به یکی از فقهاء وجود ندارد در نتیجه مردم و …

مبنای فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرمت به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای چیست و چه جنبه‌هایی دارد؟ شبکه اجتهاد: موضوع سلاح اتمی به طور کلی شامل سه بعد تولید، انبار کردن و استفاده کردن یا به‌کارگیری این‌گونه سلاح می‌شود. لذا در گام اول باید این سه موضوع را از نظر موضوع‌شناسی از هم جدا دانست. موضوع بعد در ارتباط با ماهیت …

شبکه اجتهاد: معمولاً با دوگانه حسنی_حسینی / ساباط_عاشورا در الگوگیری مواجه بودیم؛ حالا که بیش از یک دهه و در چند دولت است راه مذاکره و توافق طی می‌‌کنیم خوب است به الگوی برتر آن از باب «یتبعون احسنه» بپردازیم: حدیبیه _ ساباط! یعنی معاهده‌ای از سنخ حدیبیه پیامبر(ص) با مشرکان یا از جنس امام مجتبی(ع) با معاویه؟! واضح است …

در حالی‌که تهدیدات آشکار و پنهان رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران و حمایت بی‌دریغ ایالات متحده آمریکا از اقدامات آن افزایش یافته و برخی از تغییر در دکترین هسته‌ای سخن می‌گویند، فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت تولید و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی، همچنان نقطه کانونی سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. در این گفت‌وگو، ابعاد فقهی، …

اتحادیه جهانی علمای مسلمان در فتوایی رسمی با تأکید بر ادامه تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه و نقض مکرر آتش‌بس، نکات مهمی را اعلام کرد که در رأس آن، وجوب جهاد با سلاح علیه اشغالگران در فلسطین بر هر مسلمان توانمند در جهان اسلام قرار دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، اتحادیه جهانی علمای مسلمان به ریاست دکتر علی القره‌داغی ضمن …

مسئول پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله مکارم‌ شیرازی، نقل قول‌هایی از معظم‌له مبنی بر لزوم بخشش ترامپ و مذاکره با او را تکذیب کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی انتشار نقل قول‌هایی از حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی مبنی بر لزوم بخشش ترامپ و مذاکره با او، حجت‌الاسلام والمسلمین وحید علیان‌نژاد ضمن رد نقل قول منتشر شده، مواضع و نظرات …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: علامه طباطبایی ذیل آیه ملک، آورده است که الان شکل‌هایی از حکومت وجود دارد که در آینده تغییر می‌کند و از ماهیت حکومت اسلامی بحث می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد کتاب «فلسفه سیاسی علامه طباطبایی» چندی قبل با حضور حجت‌الاسلام احمدرضا یزدانی مقدم؛ نویسنده کتاب و عضو هیئت …

شبکه اجتهاد: جامعه‌ی ایران این روزها در سال‌‌روز شهادت امام علی علیه‌السلام‌ داغ‌دار است. سخن‌ران‌ها بر بالای منبر از فضایل و اعجاز شخصیت ایشان می‌گویند و قصد دارند ایمان شیعیان را تقویت کنند. در شرایط فعلی، سخن گفتن از امام علی و شاید بسیاری دیگر از شخصیت‌های دینی و حوادث تاریخی کار آسانی نیست. در باره‌ی این بزرگان هر چیز …

شبکه اجتهاد: از خوارج در گفتار حضرت امیر (ع) با عنوان «مارقان»؛ یعنی کسانی که به سان تیری که از کمان جدا می‌‏شود، از دین جدا شده‌‏اند، یاد شده است. ظهور خوارج را باید یکی از تلخ‏‌ترین رخدادهای دوران حکومت حضرت امیر (ع) یاد کرد؛ زیرا گروهی از یاران امام که تا پیش از پدید آمدن ماجرای حکمیت در جنگ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: شبهه‌ای مطرح می‌شود که اگر حجاب حکم شرعی است و بر همین اساس حکومت اسلامی موظف است حجاب را الزامی کند، پس چرا سایر احکام اسلامی را الزامی نمی‌کند؟ «به عنوان نمونه افراد مستطیع را شناسایی کرده و ایشان را از طرق مختلف الزام به سفر حج کند، مثل اینکه از حساب‌های بانکی ایشان پول برداشت کرده …

شبکه اجتهاد: قانون‌گذاری مبتنی بر فقه، با توجه به مراحل کلیدی آن، به‌طور گسترده‌ای پیچیده است. این فرآیند سه مرحله‌ی مهم دارد که هر یک دارای اهمیت ویژه‌ای است و نیازمند توجه و تلاش فقیه، قانون‌گذار با بکارگیری هوش مصنوعی است. برای تعمیق و گسترش این مبحث، می‌توان هر مرحله را به دقت بررسی کرد. مرحله اول: پیشا قانون‌گذاری در …

اظهارات اخیر استاد سیدمصطفی محقق داماد درباره مسئله حجاب و جایگاه احکام شرعی در قانون‌گذاری، موجی از واکنش‌ها را در محافل دینی و علمی به همراه داشته است. وی با استناد به منابع تاریخی و فقهی، بر عدم اجبار قانونی حجاب در زمان پیامبر اسلام (ص) تأکید کرده و نسبت به پیامدهای الزام برخی احکام بدون مقبولیت اجتماعی هشدار داده …