در حالی که کشورهای جهان با سرعت در حال قانونگذاری در حوزه هوش مصنوعی هستند، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با برگزاری پنجمین کنفرانس بینالمللی «فقه، قانون و هوش مصنوعی» در پاییز ۱۴۰۴، به دنبال ترسیم نقش فقه و تقنین اسلامی در مواجهه با این فناوری نوظهور است. به گفته رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، این رویداد علمی با هدف همگرایی …
Read More »حکومت و قانون
میرزای شیرازی؛ فقیهی که ولایت مطلقه فقیه را مدلول ادله اربعه میدانست!/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان غبار فراموشی اسناد تاریخی، کشف تازهای در دل آثار فقهی شاگرد برجسته میرزای شیرازی، آیتالله سید محمدباقر درچهای، پرده از واقعیتی مهم برمیدارد: اعتقاد میرزای شیرازی به ولایت مطلقه فقیه، نه تنها در قالب حکم تحریم تنباکو که در دل مباحث علمیاش نیز قابل اثبات است. گزارشی که پیشروی شماست، از خلال رمزگشایی دقیق از …
Read More »با مخالفان هم باید گفتوگو کرد/ در برابر دشمن خارجی باید محکم ایستاد و پاسخ قاطع داد
آیتالله جوادی آملی با هشدار نسبت به خطر نفسپرستی و خودخواهی، اظهار داشت: اگر خودخواهی نباشد، همه چیز با مشورت حل میشود. البته مشورت نباید محدود به همفکران باشد؛ بلکه با مخالفان هم باید گفتوگو کرد. این همان سنت اسلامی و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص) است. به گزارش شبکه اجتهاد، اعضای شورای اسلامی شهر قم صبح امروز با حضور در …
Read More »گذری به نظریه انتخاب؛ نقد برخی ادله آیتالله منتظری
شبکه اجتهاد: پس از قبول نظریه ولایت فقیه، کیفیت مشروعیت بخشی به حکومت فقیه یکی از چالشهای مهم این نظریه به حساب میآید. نظریه رایج، بر آن است که تمام فقهای واجدشرایط برای حکومت، به طور عام، از سوی شارع نصب شدهاند هرچند در مقام عمل، چارهای جز سپردن حکومت به یکی از فقهاء وجود ندارد در نتیجه مردم و …
Read More »مبنای فقهی حرمت سلاح هستهای چیست؟
مبنای فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرمت بهکارگیری تسلیحات هستهای چیست و چه جنبههایی دارد؟ شبکه اجتهاد: موضوع سلاح اتمی به طور کلی شامل سه بعد تولید، انبار کردن و استفاده کردن یا بهکارگیری اینگونه سلاح میشود. لذا در گام اول باید این سه موضوع را از نظر موضوعشناسی از هم جدا دانست. موضوع بعد در ارتباط با ماهیت …
Read More »برای شنبه… !/ محسن قنبریان
شبکه اجتهاد: معمولاً با دوگانه حسنی_حسینی / ساباط_عاشورا در الگوگیری مواجه بودیم؛ حالا که بیش از یک دهه و در چند دولت است راه مذاکره و توافق طی میکنیم خوب است به الگوی برتر آن از باب «یتبعون احسنه» بپردازیم: حدیبیه _ ساباط! یعنی معاهدهای از سنخ حدیبیه پیامبر(ص) با مشرکان یا از جنس امام مجتبی(ع) با معاویه؟! واضح است …
Read More »ابعاد فقهی تغییر دکترین هستهای ایران
در حالیکه تهدیدات آشکار و پنهان رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران و حمایت بیدریغ ایالات متحده آمریکا از اقدامات آن افزایش یافته و برخی از تغییر در دکترین هستهای سخن میگویند، فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی، همچنان نقطه کانونی سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. در این گفتوگو، ابعاد فقهی، …
Read More »فتوای جهاد عمومی علیه اسراییل از سوی اتحادیه جهانی علمای مسلمان
اتحادیه جهانی علمای مسلمان در فتوایی رسمی با تأکید بر ادامه تجاوز رژیم صهیونیستی به غزه و نقض مکرر آتشبس، نکات مهمی را اعلام کرد که در رأس آن، وجوب جهاد با سلاح علیه اشغالگران در فلسطین بر هر مسلمان توانمند در جهان اسلام قرار دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، اتحادیه جهانی علمای مسلمان به ریاست دکتر علی القرهداغی ضمن …
Read More »واکنش دفتر آیتالله مکارم به نقل قولهایی درباره مذاکره با ترامپ
مسئول پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیتالله مکارم شیرازی، نقل قولهایی از معظمله مبنی بر لزوم بخشش ترامپ و مذاکره با او را تکذیب کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در پی انتشار نقل قولهایی از حضرت آیتالله ناصر مکارم شیرازی مبنی بر لزوم بخشش ترامپ و مذاکره با او، حجتالاسلام والمسلمین وحید علیاننژاد ضمن رد نقل قول منتشر شده، مواضع و نظرات …
Read More »علامه طباطبایی در بحث ولایت فقیه متأثر از میرزای نائینی است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: علامه طباطبایی ذیل آیه ملک، آورده است که الان شکلهایی از حکومت وجود دارد که در آینده تغییر میکند و از ماهیت حکومت اسلامی بحث میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد کتاب «فلسفه سیاسی علامه طباطبایی» چندی قبل با حضور حجتالاسلام احمدرضا یزدانی مقدم؛ نویسنده کتاب و عضو هیئت …
Read More »روایتهای ناتمام از امام علی (ع) !/ مهراب صادقنیا
شبکه اجتهاد: جامعهی ایران این روزها در سالروز شهادت امام علی علیهالسلام داغدار است. سخنرانها بر بالای منبر از فضایل و اعجاز شخصیت ایشان میگویند و قصد دارند ایمان شیعیان را تقویت کنند. در شرایط فعلی، سخن گفتن از امام علی و شاید بسیاری دیگر از شخصیتهای دینی و حوادث تاریخی کار آسانی نیست. در بارهی این بزرگان هر چیز …
Read More »چگونگی تعامل حضرت امیر (ع) با خوارج
شبکه اجتهاد: از خوارج در گفتار حضرت امیر (ع) با عنوان «مارقان»؛ یعنی کسانی که به سان تیری که از کمان جدا میشود، از دین جدا شدهاند، یاد شده است. ظهور خوارج را باید یکی از تلخترین رخدادهای دوران حکومت حضرت امیر (ع) یاد کرد؛ زیرا گروهی از یاران امام که تا پیش از پدید آمدن ماجرای حکمیت در جنگ …
Read More »پاسخ به یک شبهه متداول در بحث الزام حاکمیتی حجاب/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: شبههای مطرح میشود که اگر حجاب حکم شرعی است و بر همین اساس حکومت اسلامی موظف است حجاب را الزامی کند، پس چرا سایر احکام اسلامی را الزامی نمیکند؟ «به عنوان نمونه افراد مستطیع را شناسایی کرده و ایشان را از طرق مختلف الزام به سفر حج کند، مثل اینکه از حسابهای بانکی ایشان پول برداشت کرده …
Read More »نقش هوش مصنوعی در قانونگذاری مبتنی بر فقه/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: قانونگذاری مبتنی بر فقه، با توجه به مراحل کلیدی آن، بهطور گستردهای پیچیده است. این فرآیند سه مرحلهی مهم دارد که هر یک دارای اهمیت ویژهای است و نیازمند توجه و تلاش فقیه، قانونگذار با بکارگیری هوش مصنوعی است. برای تعمیق و گسترش این مبحث، میتوان هر مرحله را به دقت بررسی کرد. مرحله اول: پیشا قانونگذاری در …
Read More »نقدی بر دیدگاه محقق داماد؛ آیا عدالت عرفی میتواند معیار تغییر احکام شرعی باشد؟
اظهارات اخیر استاد سیدمصطفی محقق داماد درباره مسئله حجاب و جایگاه احکام شرعی در قانونگذاری، موجی از واکنشها را در محافل دینی و علمی به همراه داشته است. وی با استناد به منابع تاریخی و فقهی، بر عدم اجبار قانونی حجاب در زمان پیامبر اسلام (ص) تأکید کرده و نسبت به پیامدهای الزام برخی احکام بدون مقبولیت اجتماعی هشدار داده …
Read More »فقه و احکام اجتماعی: اشتباهات و نقدهایی بر دیدگاههای محقق داماد/ میلاد کیانی
شبکه اجتهاد: در مصاحبهای که اخیراً منتشر شده است، جناب استاد سیدمصطفی محقق داماد، در تلاشی فقاهتگونه سعی در نقد آنچه حجاب اجباری خوانده میشود داشتهاند. در ادامه نکاتی از اظهارات ایشان ارائه میشود که مورد تأمل قرار گرفته و امید است جناب محقق داماد نسبت به آنها پاسخگو باشند و اصلاحات لازم را در بیانات خود اعمال نمایند. ۱. …
Read More »اقامه دین فرایندی است، تزاحمسازی نکنید!/ سید محمد طباطبائی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام نبویان اخیرا درباره قانون حجاب اظهاراتی کرد که دچار مغالطاتی آشکار است و نمیتوان دراینباره چشمپوشی کرد. چرا که جامه شرعی به منکر بیّن و حرام سیاسی پوشاندن است. ایشان تزاحمی قطعی میان اجرای قانون حجاب با حفظ نظام تلقی کرده و سپس فتوا به بطلان اجرای آن داده است. چند نکته دراینمیان قابل تأمل است: …
Read More »دو وجه توأمان ولایت فقیه در اندیشه آیتالله جوادی آملی
شبکه اجتهاد: ولایت فقیه مقولهای است که بسیاری از نظریهپردازان بزرگ فقه شیعی در عصر حاضر بدان پرداختهاند. ولایت فقیه ابعاد و وجوه مختلفی دارد. از یک سو ولایت فقیه، مقولهای فقهی است و از سوی دیگر، مقولهای کلامی. حتی ابعادی عرفانی نیز مییابد. در این نوشتار، به دو وجه توأمان کلامی/ اعتقادی و فقهی ولایت فقیه از دیدگاه آیتالله …
Read More »عقدهگشایی علیه مرجعیت دینی به چه قیمت؟/ داود مهدوی زادگان
شبکه اجتهاد: تفسیر قیّم هشتاد مجلدی تسنیم حاصل صبر و مجاهدت علمی چهل ساله شخصیت برجسته و نامداری است که به فرموده ولی فقیه حوزه علمیه وامدار ایشان است (۴/ ۱۲/ ۱۴۰۳). آیتالله عبدالله جوادی آملی حقیقتاً جدا از مراتب عالیه ایشان در زهد و پارسایی، جامع در مرجعیت علمی است. ایشان مرجع در فلسفه، فقه و تفسیر قرآن کریم …
Read More »نقد و بررسی پیشینهشناسی آیتالله خوئی و آیتالله سیستانی از نظریه ولایت مطلقه فقیه در فقه امامیه/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: ولایت مطلقه فقیه بدین معنا که فقیه بر تمام شؤون اجتماعی و حاکمیتی ولایت داشته و ولایتش مقید به حوزهای خاص نیست، جایگاه محکم و با سابقهای در فقه امامیه دارد. پیشینه و گذشته نظریه ولایت مطلقه فقیه در فقه شیعه، همواره یکی از مهمترین گلوگاههای مباحثات موافقین و مخالفین این نظریه بوده است. این امر نه …
Read More »ما در زمینه ادبیات «فقه المقاومه» فقیر هستیم/ باید نگاه جامعی به جهاد داشت
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران با بیان اینکه فقه المقاومه یکی از مسائلی است که پس از انقلاب اسلامی مطرح شده و ما در زمینه ادبیات آن، فقیر هستیم، گفت: ما در رفتار و سلوک با این مسئله، کمتر مواجه بودیم و لذا فقهای ما کمتر به آن پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیاکبر رشاد، در …
Read More »ظرفیتهای نوآورانه حوزه علمیه مشهد در تربیت فقهای حکمرانی و قانونگذاری
در اولین هماندیشی بررسی ظرفیتهای پشتیبانی علمی و تحقیقاتی حوزه علمیه خراسان در فرایند قانونگذاری، حجتالاسلام والمسلمین نهاوندی با اشاره به تورم قوانین در کشور و وجود بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ قانون و ۱۱۰ هزار مقرره در شوراهای مختلف، بر ضرورت تطبیق قوانین با موازین شرعی و فقهی تأکید کرد و با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب، …
Read More »سهم هویتبخش سید مقاوم جبهه مقاومت در تمدن نوین اسلامی/ محسن الویری
شبکه اجتهاد: یکی از مؤلفههای هویتبخش هر تمدنی، ارزشهایی است که بر همه ابعاد و اضلاع آن تمدن و به ویژه بر سوگیریهای آن اثرگذار است. زنده نگاه داشتن این ارزشها در گروی مجاهدتها و فداکاریها و از جانگذشتگیهای شخصیتهایی است که چه بسا بهرهوران و حتی نقشآفرینان آن تمدن در دورههای بعد از آن آگاه نباشند ولی این ناآگاهی …
Read More »چالشهای آینده حقوق شهروندی/ علی شریفی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، اگرچه موضوعی جدید و به منزله یک باب فقهی نوپیدا است؛ لکن همین تعداد کم نگاشتههای موجود در آن نیز بیشتر به رویکرد واکنشی و منفعلانه پیرامون حقوق نوپیدای شهروندی پرداختهاند. این در حالی است که میتوان از الآن، به پیشبینی و آیندهپژوهی پیرامون موضوعات آینده حقوق شهروندی پرداخت و آنها را از منظر …
Read More »فقه شیعه و حقوق شهروندی جهانی: ایدهآل یا امکانپذیر؟
فقه حقوق شهروندی اسلامی، از منبع وحی و الهی گرفته شده است درحالیکه سایر نظامات حقوق جهان، عمدتاً سکولار هستند؛ زیرا این نظامات بر خلاف نظام اسلامی، اساساً به دنبال مدیریت جامعه نیستند لذا نسخه و بیانی هم برای شیوه مدیریت اجتماع ندارند، درحالیکه کارویژه مهم نظام اسلامی، اداره جامعه بر اساس اندیشه توحیدی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق …
Read More »جایگاه قاعده اخلال نظام اجتماعی در تئوری فقهی انقلاب
شبکه اجتهاد: اخلال در نظام اجتماعی به چه معناست؟ آیا این گزاره نیز از آن دست مفاهیمی است که کبری (اصل کلی) دارد، اما هرگز در فقه اسلامی صغری (مصداق عملی) برای آن یافت نشده است؟ در فقه اسلامی، قاعدهای تحت عنوان «اخلال در نظام اجتماعی» وجود دارد که فقها معتقدند در برخی موارد میتواند بر سایر احکام شرعی — …
Read More »فقه سیاسی و صیانت از تراث فقهی
شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر استعمال اصطلاحات مربوط به فقه، بی آنکه مرز تمایز آن اصطلاحات و ارتباط منطقی آنها با یکدیگر به نحو روشن بیان گردد، زیاد شده است؛ اصطلاحاتی همچون: «فقه معاصر»، «فقه نظام»، «فقه نظام ساز»، «فقه حکومتی»، «فقه الدوله»، «فقه حکمرانی»، «فقه امارت»، «فقه اجتماعی»، «فقه امنیت»، «فقه رسانه»، «فقه هنر» و غیره. شایسته است به …
Read More »بدون حکمرانی دینی، دولت اسلامی محقق نمیشود/ نقش حوزههای علمیه در تحقق حکمرانی دینی/ هفت ویژگی کلیدی کارگزار دینی
عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: دولت اسلامی زمانی محقق میشود که حکمرانی دینی در تمام سطوح مدیریتی کشور پیادهسازی شود، حکمرانی دینی نیازمند کارگزارانی است که به اصول شرعی پایبند باشند و مدیریت را بر اساس حلال و حرام دینی انجام دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله سید احمد علمالهدی ظهر یکشنبه در مراسم اختتامیه مدرسه زمستانه «فقه …
Read More »تعرب بعد از هجرت حرام است/ مبادا در اثر اخلال، عدلی فراموش بشود/ حکم عادله برکتش بیش از باران چهل شبانه روزه است
مطلب اساسی آن است که یکی از گناهان کبیره که در صدر اسلام مطرح بود تعرب بعد از هجرت است. این تعرب بعد از هجرت در بیان نورانی پیغمبر(ص) است که مستقیماً به وجود مبارک امیرالمؤمنین فرمود «لَا تَعَرُّبَ بَعْدَ الْهِجْرَهِ». بیان نورانی امام صادق(ع) است که صریحا تعرب بعد از هجرت را نهی کردند. در مکتوب رسمی امام رضا(ع) …
Read More »روح اسلام و شریعت باید در مفاد قوانین ما تجلی پیدا کند/ پرداختن نامتوازن به برخی موضوعات از چالشهای قانونگذاری است
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه روح اسلام و شریعت باید در مفاد قوانین ما تجلی پیدا کند، گفت: مهمترین ضرروت برای حاکمیت دین و تقویت اسلامیت نظام آن است که قانون و مجموعه مقررات برای اداره کشور باید در بستر اسلام، فکر دینی، فقه و شریعت اسلامی صورت بگیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد صادق آملی …
Read More »