بایگانی برچسب: آینده پژوهی در فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌‌الاسلام والمسلمین مهراب صادق‌نیا متولد دزفول است. او سال ۶۴ برای تحصیل علوم دینی راهی حوزه علمیه قم شد و پس از اتمام دروس سطح از اساتید نام آشنایی چون حضرات آیات مکارم شیرازی، وحید خراسانی، شیخ جواد تبریزی و فاضل لنکرانی بهره برد. این دانش‌آموخته حوزه که دکتری جامعه‌شناسی فرهنگ را از دانشگاه علامه طباطبائی اخذ کرده و مطالعاتی در حوزه ادیان دارد، در گفتگوی پیش‌رو تأکید دارد همواره عنصر انعطاف در فقه شیعه وجود داشته و توانسته در طول قرن‌ها نقش‌آفرینی کند. این استاد حوزه و دانشگاه معتقد است: اگر فقه موجود به عنصر انعطاف …

اولین همایش ملی «آینده پژوهی در فقه، حقوق و علوم سیاسی» با حمایت موثر ارگان‌ها، سازمان‌ها و مجامع علمی و دانشگاهی در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در دانشگاه محقق اردبیلی برگزار خواهد شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دانشگاه محقق اردبیلی با همکاری دانشگاه‌ها، ارگان‌ها و انجمن‌های علمی  «اولین همایش ملی آینده پژوهی در فقه، حقوق و علوم سیاسی» را در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در استان اردبیل و در دانشگاه محقق اردبیلی برگزار می‌‌کند. در این همایش از متخصصان برجسته، اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های مختلف مرتبط با حقوق، علوم سیاسی و… شرکت خواهند کرد و …

دو نگاه نسبت به آینده فقه وجود دارد، یک نگاه معتقد است فقاهت موجود سنتی با شاخصه‌هایی چون تقلید و تعبد، جای خود را در آینده باز خواهد کرد که این نگاه خوش‌بینانه است؛ اما نگاه دوم که شاید قدری بدبینانه باشد می‌گوید ما در آینده با غول‌های بدیلی مثل بحث‌های حقوق بشری یا فقه‌های غیر منضبط مواجه خواهیم شد. ما با غول‌هایی مواجه هستیم که اگر به تکمیل، تعمیق و تهذیب فقه نپردازیم این غول‌ها با اطمینان و اقناع، جای‌ تعبد و تقلید را خواهند گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آینده‌پژوهی یکی از علوم جدید و میان‌رشته‌ای است که جزو …

به طور سنتی مواجهه فقه در فضای افتاء بوده است. البته در مواردی همین افتاء و استفتاء منجر به جریان سازی نیز شده است، مثل فتوای مرحوم میرزای شیرازی در قضیه تنباکو و یا فتوای مرجعیت عراق در حرمت پیوستن به حزب بعث و یا مقابله با جریان‌های تکفیری. اما باید توجه داشت که تا وقتی ضریب نفوذ فقه در جامعه افزایش پیدا نکند، نمی‌تواند جریان سازی اجتماعی نماید. مسلما فقه با ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند تبدیل به یکی از کنشگرهای جدی در سطح جامعه شود، اما این در صورتی است که جامعه و یا حداقل بخشی از جامعه، به …

مشکل ما در مطالعات فقهی مشکلِ کمبود شناخت نسبت به موضوعات بیرونی است. در مسائل اجتماعی موضوعات را باید آن‌گونه که هست بشناسیم. ما نمی‎توانیم در حجره را ببندیم و بگوییم اگر این‌طور باشد آن‌طور است. حکم بدهیم به نحوه قضیه ‌شرطیه؛ بلکه باید ورود بکنیم. اگر فقیه می‎خواهد فتوای او کارگشا باشد چاره‎ای جز این نیست که در موضوعات ورود بکند و موضوعات را آن‌گونه که هست بشناسد. دیگر گذشته زمان اینکه یک مجتهدی بخواهد از ابتدای طهارت تا آخر دیات مطالعه بکند، فتوا بدهد و فتوایش هم بتواند معیار عمل خارجی قرار بگیرد. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر …

برخی از موضوعاتی که فقه می‌تواند یا قرار است در آن ورود پیدا کند حتماً باید پس از مطالعه نسبت به بُعد آینده‌ای مورد توجه فقه قرار بگیرد تا ضروریات جدید بر آن بنا شده و درباره آن چاره‌اندیشی و پاسخ مناسبی برای آن داده شود؛ در غیر این صورت فتوایی که داده می‌شود اصلاً نمی‌تواند ناظر به موضوعاتی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین احمد مبلغی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در سخنانی نسبت به اهمیت آینده‌پژوهی در حوزه فقه گفت: آینده‌پژوهی برای فقه ضرورت دارد، چرا که موضوعاتی که حوزه‌های علمیه باید پاسخگوی آن باشند، …

تاویل می‌تواند ضمن تحفظ بر نص گفت‌وگویی برقرار کند و ما را از زمان و مکان صدور روایت فراتر ببرد و دغدغه‌ای به نام جهانی شدن را برای ما تعبیر کند.  نظریات مختلفی برای این هدف و منظور وجود دارد. برای مثال شیخ محمد جواد مغنیه در کتاب فقه الامام الصادق می‌فرماید «اجتهاد فرآیندی است که مکانیزم تنقیح مناط بر پایه یک سری مقاصد و مسائل مثل ظهور عرفی استوار است». مرحوم امام نقش زمان و مکان را در فرآیند اجتهاد مطرح می‌کند و الگویی جدید ارائه می‌دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «قوت‌هاقوت‌ها و ضعف‌های فقه سیاسی در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در آینده پژوهی رویکردهای مختلفی وجود دارد که حوزه علمیه و فقها گرانقدر برای اینکه بتوانند در آینده نقش دین در مدیریت فرد و جامعه را گسترش دهند، مناسب است که با این رویکردها به مطالعات آینده شناسی بپردازند. ۱- رویکرد اکتشافی: این رویکرد که حالت پیش بینانه دارد، موضوع آن اکتشاف «آینده‌های محتمل بر پایه روندها و رویدادهای جاری است. سوال این رویکرد این است که اگر فقه هیچ مداخله‌‌ای در ایجاد و دگرگونی شرائط نداشته باشد، روندها و رویدادهای جاری، چه آینده‌های محتملی را نوید‌‌ می‌دهد؟ آنچه از این رویکرد بدست‌‌ می‌آید، جنبه اخباری داشته، …