اختصاصی شبکه اجتهاد: بازداشت یکی از روحانیون شناختهشده ایرانی در سرزمین حجاز و در ایام حج تمتع، پس از انتشار ویدیویی با محتوای تند علیه سیاستهای فرهنگی ـ سیاسی حکومت عربستان، اتفاقی است که در نگاه اول میتوان آن را مسئلهای سیاسی یا رسانهای دانست؛ اما در نگاهی عمیقتر، این واقعه میتواند مدخلی برای بازخوانی مجدد یکی از اصول فقهی …
Read More »Tag Archives: تقیه
تقیه در واقعه عاشورا/ محمد عندلیب همدانی
شبکه اجتهاد: در دهههای اخیر برخی یادداشتها و تحلیلها در مورد واقعه عاشورا وجود داشته و قبلا هم بیسابقه نبوده است. برخی با یک نگاه صرفاً عرفانی، حادثه عاشورا را تجزیه و تحلیل میکنند مخصوصا برخی از شعرای عارفمسلک با یک بُعد و نگاه خاص به تحلیل این حادثه میپردازند و گویا این حادثه فقط عرفان دارد و بس، کتابهایی …
Read More »چکیدهای از ۳۰۰ جلسۀ درس خارج با موضوع «تقیه»
تقیه راهکاری عقلانی، عقلایی و دینی، برای حفظ جان، مال و آبرو است و تا هنگامی که تقیه به وسیلهٔ کتمان و توریه ممکن باشد نوبت به تقیه به معنای خاص نمیرسد. تقیه سیاسی و تعایش سلمی در عصر عدم بسط ید معصوم و به ویژه در عصر غیبت، حیرت و اضطرار یک تبصره و استثناء نیست؛ بلکه شیوهای اساسی …
Read More »تقیه، خودپایی یا هدفپایی؟
کتاب «تقیه خودپایی یا هدفپایی؟» اثری ابتکاری و عمیق از شهید آیتالله سیدمحمد حسینی بهشتی بهتازگی در ۲۴۴ صفحه از سوی نشر روزنه در دسترس علاقهمندان قرار گرفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، موضوع تقیّه از همان سالهای نخستین نهضت اسلام مطرح بوده است و پس از رحلت پیامبرگرامی اسلام(ص) و بهخصوص پس از قرارداد صلح میان امام حسن مجتبی(ع) و …
Read More »«رساله تقیّه» یکی از تصنیفهای امام خمینی در موضوع قواعد فقهیه
شبکه اجتهاد: مدرسه و مکتب فقهی امام خمینی (ره) ویژگیهای ارزشمند متعددی دارد که به مثابه مقومها و مؤلفههای فقه آن فقیه بزرگ و مرجع تقلید والا مقام میباشند. حضرت امام فقیهی اصولی است که علاوه بر سالها تدریس کتابهای رایج در سطوح عالیه حوزهها، سه دوره تدریس خارج اصول در حوزه علمیه قم داشته و به موازات دو دهه …
Read More »مهمترین دلیل تعارض در روایات، تقیه است/ حکم عمل به روایات حاصل از تقیه
حجتالاسلام سیدحسین منافی ضمن تاکید بر اهمیت بررسی اصل عدم تقیه و کاربرد آن در استنباط از روایات، به نقد و بررسی ادله این اصل و بیان اشکالات آن پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اصل عدم تقیه در روایات» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین سیدحسین منافی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد …
Read More »کتاب «قاعده تقیه» منتشر شد
کتاب «قاعده تقیه» اثر استاد سیدمجتبی نورمفیدی و تنظیم و تدوین حجت منگنهچی به همت مؤسسه بوستان کتاب در پنج فصل و ۳۶۰ صفحه منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، امروز موضوعات بحث انگیز و اختلافی در حوزه معارف و احکام کم نیستند و چنانچه دامنه تقیه را شامل پیروان مذهب اهل بیت(ع) نیز بدانیم، گستره وسیعی از امور را …
Read More »بایدهای نظریۀ تقیه/ مصطفی قناعتگر
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از راههای حلّ تعارضِ روایات، نظریۀ تقیه است. برای حدیثپژوهان روشن است که برخی از روایات، بر اساس تقیه صادر شده و امامان نمیتوانستند در شرایط همزیستی با اهل سنت و سیطرۀ حاکمان اموی و عباسی هر حرفی را بزنند. گاهی به مصالحی، نظری خلاف نظر خود را بیان میکردند و شنوندگان تصور میکردند همین نظر …
Read More »تقیه و جعل حدیث
شبکه اجتهاد: یکی از تفاوتهای منهجی علمای امامیه و اهل سنت در مباحث حدیثی، بحث تقیه است. اهل سنت در مواجهه با روایات، به هیچ وجه تقیه را نپذیرفتهاند، از این رو در طرح روایات دست بازتری دارند. در نگاه اهل سنت، هر روایتی که نتوان به رسول خدا (ص) نسبت داد(۱) روایت جعلی است؛ اما نگاه علمای امامیه در …
Read More »نسبت تقیه خوفی با وحدت اسلامی/ مهدی مسائلی
شبکه اجتهاد: در تعریف گفتهاند: تقیه مخفی نمودن حق از دیگران یا اظهار خلاف آن است به جهت مصلحتی که مهمتر از مصلحت اظهار آن است. تقیه را معمولاً بهلحاظ انگیزه و علتش به دو نوع «خوفی یا حفظی» و «مُداراتی یا تحبیبی» تقسیم میکنند. تقیهای که در بحث وحدت اسلامی نقش مهمی را ایفا میکند تقیهی مداراتی است درحالیکه …
Read More »تقیه در مورد سلاحهای کشتار جمعی جایز نیست
حجتالاسلام ایزدهی درباره عدم امکان تقیه و جایز نبودن آن در مورد سلاحهای کشتار جمعی تصریح کرد: تقیه بر «انکار» تکیه دارد اما ایران بارها صراحتا گفته و بازرسان هم آمدهاند و چیزی پیدا نکردهاند؛ بنابراین تقیه در خونریزی و کشتار جایز نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، قسمت سوم برنامه تلویزیونی سوره با موضوع سلاحهای کشتار جمعی و نگاههای فقهی …
Read More »تقیه، استراتژی از سر ترس یا تاکتیک مبارزه با ظلم/ نظریه ضرورت تولید قدرت
مقام معظم رهبری در جمعبندی بحثهای خود فرمودند در رفتار با دشمن حربی -یعنی کافری که قصد براندازی و جنگ با مسلمین را دارد- اصل بر این است که باید با او جنگید. چرا؟ بهدلیل دهها آیهای که درباره جهاد داریم. ولی در برخی مواقع و در جایی که مصلحت باشد، استثنائا، هدنه مجاز است و میتوان با دشمن صلح …
Read More »تأثیرات قاعده تقیه بر فقه سیاسی شیعه
در این کتاب تأثیرات قاعده تقیه بر بخشهای مختلف فقه سیاسی همچون مباحث مشروعیت، مباحث سیاست داخلی و مباحث سیاست خارجی، مورد بحث و بررسی قرار داده شده است. مباحث این تحقیق میتواند توسط قانونگذاران در تشریع و اجراء قوانین مورد استفاده قرار گرفته و در تطبیق سیاست خارجی کشور بر قوانین اسلامی راهگشا باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، قاعده …
Read More »تقیه در پذیرش ولایت کفار! / یحیی عبدالهی
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام سروش محلاتی در ضمن سخنانی پیرامون «روابط بین الملل و سیاست خارجی» نسبت به قبول ولایت کفار در قرآن با استناد به آیه ۲۸ سوره مبارکه آل عمران، مطلق بودن حکم تحریم پذیرش ولایت کفار را مخدوش دانسته و آن را از باب تقیه جایز میشمارد. آیه مبارکه چنین است: «لَّا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکَافِرِینَ أَوْلِیَاءَ مِن دُونِ …
Read More »درباره تقیه در فقه شیعی/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: درباره تقیه و ابعاد آن هنوز تحقیق جامعی صورت نگرفته است منتهی یک نکته معمولاً در این زمینه مورد غفلت قرار میگیرد و آن اینکه میبایست برای درک ابعاد تقیه در فقه شیعی در سدههای دوم و سوم یعنی تا قبل از سال ۲۶۰ ق و آغاز دوران غیبت به مناسبات فقهای سنی و دولت و بهویژه سهم …
Read More »تقریری بر عدم تقیه امام رضا(ع) در عصر خویش
استاد دانشگاه تهران با ارائه تحلیلی در زمینه سیره امام رضا(ع) بیان کرد: بدون تردید ایشان در تثبیت امامت با تفکر اثنیعشری نقش بسیار مهمی را ایفا کردند و بعد از ایشان جریان انحرافی خاصی در شیعه نداریم، چون امامت ائمه(ع) مورد پذیرش جامعه شیعی واقع میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، یازدهم ذی القعده مصادف است با ولادت امام علی …
Read More »آیا «تقیه کردن» شکلی از نفاق نیست؟/ حیدر حبالله
شبکه اجتهاد: احادیث زیادی از اهل بیت علیهم السلام دربارهی تقیه وارد شده است؛ مانند «تقیه، دین من و پدران من است.» اما برخی بر این باورند که تقیه در فرایند ارتباط با دیگران، مکلات بسیاری را به وجود آورده است. احادیث زیادی از اهل بیت علیهم السلام دربارهی تقیه وارد شده است. مانند «تقیه، دین من و پدران من …
Read More »تقیه بهمثابۀ رفتاری اجتماعی ـ شبکهای/ سیدامید مؤذنی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آنچه معمولاً از حکم تقیه در اسلام به ذهن شیعیان متبادر میشود، رفتاری فردی است که یکی از امامان علیهمالسلام یا پیروان ایشان برای حفظ جان خویش و ادامه مأموریتهای الهی انجام داده و با کتمان حقیقتی، بهانه قتل خود را از دست دشمنان گرفته است.
Read More »دعوای مخالفان و موافقان تقریب بر سر ادبیات است نه مبانی
رییس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی تصریح کرد: باید از عقایدمان دفاع کنیم و کتاب هم بنویسیم، اما مهم این است که در آن کتاب از چه الفاظ و ادبیاتی استفاده میکنیم. امروز دعوای مخالفان و موافقان مسأله تقریب مذاهب بر سر مبانی نیست بلکه بر سر ادبیات است. با لعن و فحاشی به بزرگان یک مذهب نمیتوانیم راه درست را به آنان نشان دهیم.
Read More »آیتالله سیستانی به زمینه تاریخی مباحث توجه ویژه دارد
مهمترین موضوع در باب تعارض ادلّه، مسأله تقیه است و برای حل مشکل، عموماً از «اخبار علاجیه» استفاده میشود. ابتکار ایشان در این است که مسأله تقیه را در متن واقعِ اجتماعی و دینی و سیاسیِ آن ایام بررسی میکنند و توضیح میدهند که تقیه صرفاً از حُکّام نبوده و در بسیاری از موارد از فقها، مُفتیان، قضات و حتی از توده مردم و غالیان از شیعیان نیز بوده است.
Read More »«تقیه مداراتی» از منظر امام خمینی مکتوب شد
در این پژوهش دیدگاههای امام خمینی(ره) با توجه به فتاوا، استفتائات و کلمات ایشان در کتب استدلالی ایشان همچون رساله تقیه، کتاب الطهاره، مکاسب محرمه و کتاب الخلل فی الصلاه در رابطه با تقیه مداراتی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.
Read More »تقیۀ عالم امامی در دمشق با ادعای پیروی از مذهب فقهی شافعی
شبکه اجتهاد: در سراسر تاریخ اسلام شیعیان عمل به کاری که در سنّت فقهی تقیه نامیده میشود، به هنگام حضور در محافل علمی یا برای کاستن از پیامدهای تبعیضهای در میان جوامع با اکثریت سنّی میکردهاند.
Read More »تقیه امام محمدباقر(ع) در برابر ذهنیت افکار عمومی
گرچه امام باقر(ع) اندیشه عموم را به چالش کشید و اندیشه مرجعیت اهل بیت علیهم السلام را به طور آشکار ارائه کرد و در سختترین مجالس از نگر سیاسی بر آن تصریح کرد، اما ایشان و امامان بعدی در حالتهای عادی نسبت به این مبنا شدیداً در تقیه بودند
Read More »ما و فاطمه زهراء سلامالله علیها / محمدرضا نائینی
شبکه اجتهاد: شکی نیست که «تقیه» از محکمات مرام اهلبیت علیهمالسلام است. در عین حال، همانگونه که فقهاء بزرگوار فرمودهاند «تقیه» حکم واحدی ندارد بلکه ممکن است واجب یا حرام و یا غیر آن باشد. دسته اول: در حدیث است که وقتی میثم تمار به امیرالمؤمنین (ع) اظهار داشت که حاضر نخواهد شد در مقابل ابن زیاد از حضرتش برائت …
Read More »آیا اهل سنت هم به «تقیه» اعتقاد دارند؟/ تفاوتهای میان تقیّه و نفاق
«تقیّه» ایمان قلبی به حق و اظهار نمودن خلاف آن به زبان است به خلاف «نفاق» که ایمان به باطل و اظهار حق کردن به زبان است. تقیّه در مواردی است که ضرورتی عقلی و یا مصلحت شرعی ایجاب بکند و گرنه جایز نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، بخش عظیمی از دین مبین اسلام را فروع و درسهای زندگیساز آن …
Read More »اهل سنت به رغم داشتن میراث اندیشه سیاسی نتوانسته انقلاب کند
احمد رهدار در همایش سید قطب با بیان اینکه جهان اهل سنت به رغم داشتن میراث اندیشه در حوزه سیاسی نتوانسته انقلاب کند و به تغییر غیر خشن سیاسی نائل شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد رهدار، رئیس مؤسسه فتوح اندیشه در دومین روز همایش بازخوانی و بررسی دیدگاههای سید قطب که به همت کانون اندیشه جوان، …
Read More »اگر فرهنگ پذیرش اختلاف، نهادینه شود به «تقیه» نیازی نخواهد بود
تشخیص موقعیت تقیه بستگی به زمان و مکان و شرایط سیاسی و اجتماعی دارد. امروزه بسیاری از آزادیهای دینی، فکری و بیان افکار تأمین میشود. البته بعضی از جوامع اسلامی هنوز گرفتار سختگیری در آرا و نظرات هستند و نظر مخالف را تحمل نمیکنند. سزاوار است فرهنگ اختلاف نظر و آزادی فکر و تحمل نظر مخالف در این جوامع ترویج …
Read More »فقها باید در فتوا دادن به تقیه سیاسی ائمه دقت کنند/ تقیه سیاسی از مسائل حکومتی است
بر اساس نظرات فقهی آیتالله جوادی آملی در جلسه بیست ویکم تا بیست و چهارم خارج فقه نکاح در سال تحصیلی ۹۴ ـ ۹۵، تقیه را به دو دسته فردی و سیاسی تقسیم میشود که با توجه به کثرت تقیه سیاسی توجه به آن برای استنباط از اهمیت بالایی برخوردار است. به گزارش شبکه اجتهاد، فقهای شیعه برای تقیه بر …
Read More »کتاب «تقیه در اندیشه سیاسی شیعه» منتشر شد
به اعتقاد شیعه عنصر تقیه برگرفته از آیات قران و با روایات فراوانی از طرف معصومین مورد تاکید قرار گرفته است. اما در مقابل مخالفینی معتقدند تقیه عنصری ابداعی است که شیعیان به عنوان اقلیت دینی با استفاده از آن خود را در انزوای سیاسی قرار دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب تقیه در اندیشه سیاسی شیعه به قلم حسین …
Read More »اعتبار و نفوذ حکم حاکم مخالف در ثبوت هلال ذیالحجه
هلال ماه، مباحث و ابعاد مختلفی دارد که حکم حاکم مخالف در ثبوت آن و تحلیل تبعات و لوازم فقهی آن در امور حج، یکی از مسائل آن است. در موسم حج، زمان وقوفین با حکم حاکم و امیرالحاج تعیین و اعلام میشود و ممکن است در برخی موارد، موافقت آن با واقع محرز نباشد؛ همانطور که ممکن است مخالفت آن با واقع، در بعض ایام یقینی باشد. با توجه به عمومات و اطلاقات تقیه و برخی روایات دیگر، همچون معتبرۀ ابنمغیره از ابیجارود، پیروی از آن، از جهت حکم تکلیفی واجب است؛ چنانکه حتی در صورت علم به مخالفت نیز بر آن تصریح شده است. البته برخی، صحت حج را به وقوف اضطراری و برخی، به اِعمال حیله منوط دانستهاند؛ منتها اطلاقات و عمومات تقیه، و برخی روایات، همچون معتبرۀ ابنسنان و ابنمغیره از ابیجارود، بر صحت حج و کفایت آن دلالت دارند و حکم واقعی ثانوی حج در فرض تقیه (خوفی و مداراتی) در صورت علم به مخالفت هم، صحیح و مجزی است.
Read More »