اختصاصی شبکه اجتهاد: در یادداشت پیشین نوآوریها و ابدعات استاد علیدوست در حوزه «فقه و عقل» تبیین شد؛ اکنون به نوآوریهای استاد در حوزههای «فقه و عرف» و «فقه و مصلحت» میپردازیم. فقه و عرف ۱) معرفی کتاب (ساختار، محتوا و وضعیت کتاب در مجامع و همایشهای علمی) «فقه و عرف» بررسی پردامنه ای پیرامون عرف، تبیین مرزهای دقیق و …
Read More »Tag Archives: روش شناسی
نوآوریها و ابداعات علمی- فقهی- روشی استاد علیدوست/عباسعلی مشکانیسبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: ارتباط فقه و زمانه و رویکردهای گوناگون بدان را، حول دو محور اساسیِ: یکم) انضباط فقهی جهت محافظت از ستون فقه و هنجارهای علم فقه؛ و دوم) توجه به اقتضائات و حوادث واقعه مبتنی بر ظرفیت های موجود در فقه؛ می توان به سه دسته نگرش کلی تقسیم بندی نمود: یکم) گروهی با جمود بر محور اول …
Read More »فقهای اسلام بر «روششناسی تعامل فقهی با آب» تمرکز کنند/ عناصر پنجگانه فقه آب
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: اگر فقهای اسلام بخواهند فقه آب را فعال کنند باید اول از همه بر دانش «روش شناسی تعامل فقهی با آب» تمرکز کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمد مبلغی در جلسه افتتاحیه کنفرانس بینالمللی «فقه آب در شریعت اسلامی و ابعاد تمدنی آن» در کشور عمان خاطرنشان کرد: تا زمانی که این روش، …
Read More »شاخصهای مهم روشی در مدرسه فقهی قم و نجف/ علامه حلی؛ فقیه الگو و ترازِ مد نظر شیخ انصاری
استاد عشایری با بیان اینکه معمولاً فقها یک نفر را بزرگ خود میدانند و به او اعتماد بیشتری دارند، تأکید کرد: فقیهِ الگو و ترازِ مدّ نظر شیخ انصاری علّامه حلّی است. وی علّامه حلّی را واحد کالألف میداند و وقتی میگوید نص و فتوا فلان مطلب را تأیید میکند، منظور وی فتوای علّامه حلّی است. نقطه عزیمت شیخ انصاری …
Read More »فراخوان مقاله با محوریت «روششناسی فقه و اصول فقه»
فصلنامه علمی پژوهشی «جستارهای فقهی و اصولی»، با محوریت «روششناسی فقه و اصول فقه» فراخوان مقاله داد. به گزارش شبکه اجتهاد، فراخوان مقاله فصلنامه علمی پژوهشی جستارهای فقهی و اصولی با عنوان «روششناسی فقه و اصول فقه» از سوی گروه آموزشی فقه و مبانی اجتهاد مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی منتشر شد. بنابراین فراخوان، زمان پذیرش حداکثر …
Read More »لایههای سهگانه تخصص در فقه تخصصی
در حوزهی ما بیش از آنچه که فقه تخصصی شکل بگیرد، چهارچوبسازی و باکسسازی انجام گرفته است. مدام ما تحت هر عنوانی یک باکس میسازیم و این همان چیزی است که حضرت آیتالله خامنهای فرمودند که فقه تخصصی منافع و مضاری دارد. یک مضرت این است که شما یک دفعه شعبهها و شاخههایی را درست میکنید بدون این که لوازم …
Read More »کتابشناسی تفصیلی در حوزۀ «روششناسی فقه و اصول»
اختصاصی شبکه اجتهاد: تعمیق دانش روششناسی یکی از ضروریات لازم برای حوزههای علمیه است و در صورتی که این دانش(روششناسی) در حوزههای علمیه شکل بگیرد قدرت ابداع و ابتکار فقهای ما نیز افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین روششناسی باعث توسعۀ علم خواهد شد، و بیتردید آنچه که میتواند تولید علم و دانش را به سمت پاسخگویی به مسایل زمانه بکشاند …
Read More »اگر روششناسی در حوزهها شکل بگیرد، انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رُخ میدهد
استاد احمد مبلغی معتقد است اگر روششناسی در حوزهها شکل بگیرد، یک انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ میدهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را میتوانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوبهای فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد. این انقلاب فقهی، سنت را باروَر میکند و توسعه میدهد و بهروز میکند و یکی از …
Read More »ارزشمندی تفقه در ساحت فقه الجهاد به وسیله امام المجاهدین/ ویژگیهای روشی رهبری در کتاب ثلاث رسائل فی الجهاد/ آیتالله خامنهای رویکردی حکومتی به بحث فقه الجهاد دارد
یکی از مهمترین بحثهایی که حاکمان باید به آن بپردازند و جایگاه ویژهای در فقه الحکومه دارد، جهاد است؛ لذا وقتی حاکمان میخواهند شاهد بیاورند بر اینکه قرآن به شدّت سیاسی و حکومتی است استدلال میکنند بر اینکه چند صد آیه در قرآن در رابطه با جنگ و صلح است که جنبه حکومی دارند. خوب ما میبینیم همین امر جهاد …
Read More »از نگاه آیتالله خامنهای، روش استنباط فقهی باید در کلام نیز جریان پیدا کند
رهبری از معدود متفکّرانی هستند که در کلام دغدغههایی را مطرح کردند و به کلام سیاسی اهتمام ورزیدند و صراحتاً دست روی شاخه کلام سیاسی گذاشتند و گفتند که کلام روش استنباط ندارد و لازم است یک دستگاه روشی داشته باشد. ایشان بارها گفتهاند که همین سبک و سیاق فقه را باید در کلام هم ببریم و گزارههای کلام را …
Read More »در روش پیشرفته تدریس، استاد نباید مطالب را مستقیما آموزش دهد/ خروجی دروس خارج فعلی، کمتر از یک درصد است/ با ۱۳ سال آموزش میتوان نظریهپرداز فقه نظام تربیت کرد
الآن حداکثر کاری که استاد در درس خارج میکند این است که نظریات خودش را مستندا و مستدلاً بیان میکند. این روش، البته باارزش است، اما کاراییاش در تعلیم، به این مقدار است که بعد ۱۵ سال از ۱۰۰۰ نفر که در درس خارج شرکت کردند، تنها ۵، ۶، ۱۰ نفر بهعنوان آدم توانمند بیرون میآید درحالیکه اگر روشمندتر و …
Read More »مقدمهای بر روششناسی نظامسازی قرآنی/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: پیرامون «روششناسی و متدولوژی نظامسازی قرآنی» دو معنا محتمل است: اول) معنای اول این است که قرآن کریم برای نظامسازی چه روشهایی را پیشنهاد داده و یا از چه روشهایی بهره برده است؟ آیا از روشهای عقلایی و موجود بهره برده و به اصطلاح در این حوزه به صورت امضائی و پذیرش یک یا چند روش از …
Read More »روششناسی پژوهش در علوم حدیث/ چگونه حدیث پژوه شویم؟
به نظرم پژوهش کلاً رکود دارد و مختص حدیث و حوزه نیست؛ در دانشگاه هم علاقه بیشتر اساتید به تدریس است تا تحقیق. شاید علتش این باشد که ادبیات ایران ادبیاتی شفاهی است و دست به قلم نبودهایم. ما بیشتر حرف میزنیم تا بنویسیم. ما از استناد یک شیء به خودمان میپرهیزیم. شاید هم به دلیل سختی پژوهش باشد. اگر …
Read More »ظرفیت لازم برای الگوریتم اجتهاد، وجود ندارد!
حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سلسله جلسات «گفتمان معرفت» مرکز تحقیقات اسلامی (وابسته به آیتالله شیخ مصطفی اشرفی شاهرودی)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد، به بررسی ایده «الگوریتم اجتهاد» پرداخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه در …
Read More »صفویه؛ دوره تقویت فقه اقتصادی حکومتی/ شهید صدر بیانگذار اندیشه مدون اقتصاد اسلامی است/ مرز فقه و حقوق اقتصادی با نظریه اقتصاد اسلامی شفاف نیست/ در روششناسی فقه اقتصاد اسلامی عقب هستیم
به نظر میرسد بحثهای اندیشه اقتصاد اسلامی و اندیشه اقتصادی متفکران شیعه یک روند رو به رشدی داشته است منتها شاید یک سری از دغدغههای معرفت شناسی داریم شاید هنوز مرزهای فقه اقتصادی یا حقوق اقتصادی با نظریه اقتصاد اسلامی خیلی شفاف نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمد جواد توکلی استاد گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) …
Read More »روششناسی فقهی مکتب نجف و مکتب قم در گفتگو با استاد علیدوست
شبکه اجتهاد: چیستی مکتب قم و مکتب نجف و ویژگیهای روششناختی این دو مکتب در دانش فقه و اصول موضوع گفتوگو با استاد علیدوست است. او آیتالله بروجردی را بهعنوان نماد مکتب قم و آیتالله خویی را بهعنوان نماد مکتب نجف در نظر میگیرد و بحث خود را حول نگرشهای اجتهادی آنها مطرح میکند. علیدوست البته خود تمایل به مکتب …
Read More »افق گشاییهای فقهی_کلامی عالم آل محمد/ اکبر مرادخانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: دوران حیات امام هشتم شیعیان، حضرت رضا(ع) دورانی است که افکار و اندیشههای مختلف فلسفی و کلامی بسیاری در معرض برخورد و تعاطی با یکدیگر قرار داشتند و خلیفه وقت مامون نیز به ظاهر به ترجمه و بحث و گفت وگو میان این اندیشه رغبت نشان میداد.
Read More »کتابهای سیره، در حقیقت «سِیَر» هستند!/ سیرهپژوهی بخشی از امامپژوهی است
سیره نگاری تاریخی مردود است. آنها که «سیره» نوشتهاند رفتار پیغمبر را نوشتهاند؛ یعنی نفس عمل را نوشتهاند اما سبک عمل را ننوشتهاند. کتابهایی که به نام سیره داریم، «سِیر» است نه «سیره».
Read More »اگر استاد روشمند باشد، قطعاً شاگردانش زودتر فقیه میشوند
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: اگر استاد روش مند باشد و روش فقاهت را یاد بدهد، قطعاً طلاب و شاگردان او زودتر فقیه میشوند، ولی اگر بحثها روش مند نبود قطعاً طلاب مسیر سختتری برای رسیدن به حل مسائل خواهند داشت.
Read More »رویکرد استعلایی در روششناسی شهید صدر
در اندیشه صدر این که علم اقتصاد چه وضعیتی پیدا میکند تا مرحلهای که جهان اقتصادی بر طبق مکتب شکل بگیرد به تعویق افتاده است و در عین حال محقق اقتصاد اسلامی با یک نظام منسجم و از قبل وضعشده مواجه است که باید اصول و قواعد آن را کشف کند. بر این اساس است که شهید صدر کتاب و سنت را مفروض میگیرد تا بر مبنای آن از امکان مکتب و بازسازی آن به روشی متفاوت از علوم طبیعی صحبت کند.
Read More »اقتصاد اسلامی کدام فهم از اسلام است؟/ بررسی چهار رویکرد در مطالعات اقتصاد اسلامی
سبحانی با اشاره به چهار رویکرد در مطالعات اقتصاد اسلامی گفت: رویکرد فقهی، رویکرد نئوکلاسیک، رویکرد تلفیقی و رویکرد سیستمی، چهار رویکرد موجود در مطالعات اقتصاد اسلامی را تشکیل میدهند.
Read More »کشف روشهای جدید کار فقیه نیست کار مدیر است
فقیه کارش تایید و رد و نقض است، نه این که روشهای متنوع تولید را بیان کند اما اگر روش تولیدی بیان کرد میتواند تشخیص بدهد حق بر چه اساس میتواند باشد. ما ظرفیت فقه را باید بدانیم و مسولیتش را هم باید بدانیم. نه از فقه انتظار مدیریت داشته باشیم. نه از فقه انتظار تربیت داشته باشیم. بین اینها باید تفاوت قائل شد.
Read More »گامی نو در روششناسی استنباط فقهی
اختصاصی شبکه اجتهاد: روشهایی که در این رساله بهصورت بستههای روشی، عرضه شده است، تلاشی برای دقیقسازی و شاخصسازی در فرآیندهای استنباط در سه محورِ «مسئله شناسی، دلیلیابی و قرینهیابی» است که در ۱۴ بستۀ روشی که حاوی ۱۲۰ دستورالعمل علمی برای رسیدن به استنباط روشمند میباشد، ارائه شده است.
Read More »موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه
روشهای فقاهتی و عناصر دیگری در تحول و فقه و اجتهاد داریم که یکی مهمترین این راهکارها تحول موضوعی است؛ و این موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله علیرضا اعرافی در دیدار مدیران مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اولین موضوعی که مدیران این مرکز باید به آن توجه …
Read More »فهرستواره بایستههای «فقه هنر»/ علیاکبر رشاد
از آنجا که فقه هنر و مطالعه فقهی هنر مبتنی بر فلسفه و مبانی هنر است، تا در این بخش کار علمی درخوری انجام نشده و ادبیات علمی لازم تولید نگردد، پرداختن به فقه هنر نتیجه بخش و میسر نخواهد بود. به گزارش شبکه اجتهاد، متن پیش رو یادداشت حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و …
Read More »تأثیر نگرش دینی در نوع موضوع شناسی/ گامهایی در جهت تمدن سازی
قبلاً میگفتیم که موضوع شناسی را دیگری انجام دهد و حکمش را فقیه بدهد، الان توجه میکنیم که نگرش فقیهانه در موضوع شناسی مؤثر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائممقام فرهنگستان علوم اسلامی در قسمت اول گفتگوی خود تصریح کرد: بخش عمدهای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است؛ این حرف یعنی چه که فقه …
Read More »بخش عمده فقه شیعه ناظر به اجتماعیات است
بخش عمدهای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است و موضوعاتی که در فقه اجتماعی درباره آن صحبت میکنیم وصل به جامعه است، در مواردی، محصول جامعه است همانند بانک، فنآوریهای نو یا رسانه و در مواردی همانند سیاست و امنیت، وصف جامعه است. شبکه اجتهاد: بـر هـیچ یک از فقیهان اسلامى پوشیده نیست که شریعت اسلام به جز …
Read More »نیازمند ورود «فقه» به عرصههای کلان رسانه هستیم/ موضوعشناسی اولین گام در فقه رسانه است
فقه رسانه فقط قرار نیست احکام فردی مکلفان را مشخص و بیان کند بلکه موضوع فقه رسانه اعم از افراد حقیقی و حقوقی و موضوعات کلانی است که سازمان رسانهها را پوشش میدهد و جهت و رویکرد رسانهای کشور و حتی جهان را میتواند تغییر دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر کمال اکبری، عضو هیئت مدیره انجمن ارتباطات و تبلیغ …
Read More »بایستگیهای روششناسی در فقه تمدنی/ بدون فقه جواهری دچار توهم فقه خواهیم شد
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت پرداختن به فقه تمدنی و لزوم اطلاع از بایستگیها برای روش شناسی در فقه تمدنی، گفت: وقتی ما میگوییم تمدن یعنی تمدن اسلامی، یعنی کاری بشود که اهداف خداوند در بعث رسولان و در انزال کتب آسمانی و تشریع مقررات دینی، در تمام شؤون زندگی انسانها پیدا شود. به گزارش …
Read More »در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است
در نظامسازی فقهی یک روش شناسی منقح و مدون استخراج نشده است که ما با روشهای مختلف به آزمون و خطا و اصلاح آن بپردازیم بلکه با آن پیش فرض ذهنی که نسبت به نظامسازی فقهی داریم وارد میشویم و دادههای مختلفی که در دانش فقه است مورد واکاوی قرار میدهیم و آن مقدار را که میتواند در طراحی نظام …
Read More »