اختصاصی شبکه اجتهاد: تبیینی که بهتازگی توسط محقّق ساعی حوزوی، استاد حیدر حبّ الله، در مورد ادله نهی از قیاس مطرح شده، مطلبی است که مواجه عالمانه با آن اهمیت مضاعفی دارد؛ زیرا به اذعان خود ایشان، «با تلقّی مشهور علمای قرون نخستین مخالف است» و در واقع، ارتکازی راسخ در نظام استنباطی شیعه را هدف گرفته است. محقّق یاد شده بعد از آنکه یکی از موانع اساسی مقبولیت یافتن نظریه مقاصد شریعت در فقه شیعه را دیدگاه منفی فقها نسبت به قیاس دانسته، به صورت ضمنی در مقام بیان راه حل بیان کردهاند: «فهم ابن جنید از روایات نهی …
Read More »تحولی که تجربه میکنیم/ علی بهادرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: حرکت به سمت واقعیت اجتنابناپذیر تحول که این بار در قالب اصلاح متون آموزشی حوزه رخداده، میتوانست بهتر از حرکتهای قبلی باشد، بهشرطی که خلأهای آنها را نداشت. آنچه هم در آیندهی حوزه رخ میدهد میتواند مبارکتر از حرکت فعلی باشد، به شرطی که بدانیم الآن چه چیزی باید رعایت میشد که نشده است! هرچند قضاوت عمیق و همهجانبه در مورد این موضوع فعلاً در وسع نگارنده نیست، اما احتمالاً کاستیهای اقدام فعلی را بتوان در هشت محور جا داد: محور اول: شفاف نبودن موضع مرجعیت متون درسی مهم ـ مانند متون فقه و اصول سطح عالی …
Read More »جایگاه فقیه در موضوع شناسی احکام از منظر استاد شهیدیپور
اختصاصی شبکه اجتهاد: اگرچه تأثیر بزرگ شناخت موضوعات احکام محل تردید و شبهه نیست؛ اما اینکه آیا فقهاء هم در این مساله جایگاهی دارند، مسالهای مبهم است. از طرفی در رسالهها یا استفتائات مباحث متعدّدی در مواردی مانند «وطن»، «کثیر السفر» و امثال آن مطرح شده که نشان میدهد در ارتکاز متدیّنان، فقهاء در موضوع شناسی مورد اعتماد هستند. و از طرفی دیگر اندیشمندانی مانند شهید مطهری صراحتاً ذیل بحث از چیستی اسکناس تصریح کردهاند این نوع مسائل از سنخ مباحث فقهی نیستند تا فقیه ملزم باشد در مورد آنها نظر دهد.[۱] این مساله از منظر استاد محمدتقی شهیدیپور هم …
Read More »واکاوی قاعده عدالت از دیدگاه آیتالله صانعی/ علی بهادرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: قاعده عدالت از قواعد بنیادین فقه شیعی است که به تعبیر شهید مطهری: اولاً در مورد آن غفلت یا غفلتهایی صورت گرفته (اسلام و مقتضیات زمان: ۱۳۹) و ثانیاً اگر مباحث مربوط به آن تعقیب میشد و بعضی مشکلات پیش نمیآمد، شیعه اکنون صاحب «فلسفه اجتماعی مدوّن» بود.(نقل به مضمون از بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی: ۲۷) تقریر مرحوم صانعی از این قاعده نوپا، منشأ چالشیترین آراء فقهی ایشان است. فتاوایی که به اذعان خود ایشان گاهی در مقابل روایات متعدّد معتبرند (فقه: ۱۶۶) و گاهی در مخالفت با اجماع فقیهان همه مذاهب اسلامی. (فقه: ۳۹۲) مدخل …
Read More »