شبکه اجتهاد: فقه شیعه میراثدار علما و دانشمندان ارجمندی است که در ادوار پر از آشوب و غوغای ایران عزیز، با خون خود کتابهای فنی و ارزشمندی را به رشته تحریر درآورده و در اختیار ما قرار دادهاند. در طول اعصار و دورهها بهواسطه عدمدسترسی تشیع به حکومت، مسائل مبتلابه اجتماعی و سیاسی کمتر از زاویه عینک فقه شیعه مورد مداقه و بررسی و درنتیجه کاربست و آزمون قرار گرفته است و از این رو وقتی به کتب فقهی مراجعه میکنیم با ضعفی در حجم و مقدار مباحث در ابوابی سیاسی چون قضا و حدود و دیات و بهخصوص جهاد …
توضیحات بیشتر »باید با فقه جواهری، قراری برای گفتگو بگذاریم!/ پیشنهاد میکنم عللالشرایع جدید نوشته شود/ روح و مذاق شریعت، همان استقراء است
به نظرم تا حدودى میشود با اجتهاد جواهری، نتائج خوبى کسب شود. ما میتوانیم بر اساس معیارهاى اجتهاد جواهری، اجتهاد مناطی را پرورش و توسعه دهیم، یعنی اجتهاد، به دنبال مناط حکم و همچنین دنبال ما یدور الحکم مداره باشد نه دنبال ما یذکر فی اللفظ والدلیل مداراً فقط، چون چه بسا در دلیل، عنوانى ذکر شود اما مدار واقعی حکم نباشد. باید در یک سلسله بسیار مهمى از قواعد اجتهادى، تجدید نظر کرد و آنها را پیشرفت و بسط داد (هم تجدید نظر، نظری هم تجدید مصداقی)، مانند الغاء الخصوصیه ونفی الفارق و تنقیح المناط و تخریج المناط و …
توضیحات بیشتر »روحانیت اصیل و آفات آن از نگاه امام خمینی(ره)/ تخلف از فقه جواهری تهدیدی علیه حوزههای علمیه است
امام خمینی(ره) را باید یکی از اصلاح گران بزرگ حوزههای علمیه و بلکه بزرگترین آنها دانست و در کردار و گفتار مصلحانه او در باب حوزهها و روحانیون تعمق نمود. منشور روحانیت که پیامی طولانی به روحانیون سراسر کشور از سوی حضرت امام در واپسین ماههای زندگانی ایشان است، یکی از مهمترین پیامهای ایشان و نیز از مهمترین منشورهای چندساله انقلاب به شمار میآید که به نوعی باید آن را فصل الخطاب آسیبشناسی حوزههای دینی دانست. مقاله حاضر به تشریح و تبیین این پیام تاریخی و شگفت میپردازد. شبکه اجتهاد: گذشت زمان، بسیاری از حوادث، دیدگاهها و نظریات را کهنه …
توضیحات بیشتر »اجرای طرح «میز مطالعات فقه جواهری» در حوزه علمیه خراسان
مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، با تاکید بر لزوم شناخت نحوه و سبک آموزش حوزوی گفت: در این راستا به زودی طرح «میز مطالعات فقه جواهری» در حوزه علمیه خراسان اجرایی میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر نوایی، مسئول مرکز نخبگان و استعدادهای برتر حوزه علمیه خراسان، درباره طرح میز مطالعات فقه جواهری به خبرگزاری حوزه گفت: مرکز نخبگان و استعدادهای برتر در راستای کارهای مربوطه طرحهای فراوانی در حال اجرا و در دست اقدام دارد که یکی از این طرحها میز مطالعات فقه جواهری است. وی با تاکید بر اینکه فقه جواهری، فقهی …
توضیحات بیشتر »تعارضی میان فقه سنتی و مدرن وجود ندارد/ عدول از فقه جواهری گرهگشایی نمیکند
رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه با بیان اینکه همه اعم از بزرگان و نسل جدید حوزه خواهان تحول هستند، گرچه در روش تحقق آن اختلاف است، تصریح کرد: عدول از سنن حوزوی و فقه جواهری در بحث تحول در حوزه و دروس و علوم و در رأس آن فقه نمیتواند دردی از ما دوا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین رضا مختاری، رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه، در گفتوگو با ایکنا؛ در مورد چالش میان فقه سنتی و فقه مدرن که فقهای یک نسل قبل و مجتهدان نسل جدید حوزه نماد اصلی آن هستند، گفت: راه مواجهه درست با این چالش، …
توضیحات بیشتر »مرحوم امام وقتی فقه جواهری را مطرح کردند، هرکسی آن را براساس ظن خودش تفسیر کرد/ امام فقه جواهری را منافی با فقه پویا نمیدانست
سه جریان در این قسمت به وجود آمد. گروه اول بر خصوص صاحبجواهر و نظرات ایشان تکیه کردند. فقیهی است که مثلاً اینگونه میگوید: اگر کسی ختنه نشده بود، باید برویم و او را یافته و ختنه کنیم! گروه دوم بر مشی و مبانی صاحبجواهر تکیه داشتند. اینها نیز طبعاً مباحثی مانند مصلحت، مناط، تنقیح و ملاک را نمیپذیرفتند، بلکه دقیقاً همان حدومرزهای صاحبجواهر را در این امور میپذیرفتند. گروه سوم اما میگفتند: مرحوم امام صحبت از فقه جواهری کرده؛ لکن معنایش تقلید از صاحبجواهر و اجتهاد در آن قالب و محدوده روشهای ایشان نیست. علمای بسیاری آمدند که ادامهدهنده …
توضیحات بیشتر »فقه سنتی ماهیتاً میتواند با فقه پویا یکی باشد/ امام میفرمود: نمیدانم آمریکائیها چه زمانی بر عروه، حاشیه میزنند؟!
فقها ۵۰۰ سال میگفتند: آب چاه، حکم آب قلیل را دارد و مثلاً در صورت برخورد با نجاست نجس میشود. مرحوم علامه حلی با بررسی مجدد ادله، نظر جدیدی ارائه دادند. حال ما فتوای مرحوم حلی را جزو فقه سنتی میدانیم. یا مثلاً اکثر فقها هدیه یا فروش قرآن کریم به کافر را حرام دانسته و آن را مصداق سبیل کافر بر مسلمآنکه حرام است، میشمردند. بزرگانی مانند مرحوم امام فرمودند: اگر این کار راه هدایت و ارشاد و شناخت غیرمسلمان به اسلام را باز کند، اشکالی نداشته و حلال است. مثال دیگری عرض کنم؛ مشهور فقها قائل به نجاست …
توضیحات بیشتر »روش مکتب قم به فقه جواهری اقرب از نجفیهاست/ رقیب فقه جواهری، فقه ژورنالیستی و فقه یخزده است
استاد فاضل لنکرانی میگوید: اگر بیاییم فقه مرحوم آقای بروجردی، شیخ عبدالکریم حائری، حاجآقا مرتضی حائری، آقای داماد، فقه مرحوم امام و فقه مرحوم والد ما را با معاصرین و اقران خود آنها در نجف مقایسه بکنم ادعا میکنم روش مکتب قم به فقه جواهری اقرب از نجفیهاست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام» تألیف آیتالله محمدحسن نجفی معروف به «صاحب جواهر» (متوفای ۱۲۶۶ ه ق) و موضوع «فقه جواهری» از مواردی است که از سوی امام راحل مورد تمجید، تحسین، تأکید و اهتمام فراوان قرار گرفته است. همانگونه که از عنوان کتاب «جواهر الکلام …
توضیحات بیشتر »کجای فقه تمدن ساز است!/ نباید هر حرفی زد و توقعات از حوزه را افزایش داد/ افکار حوزه، به سمت تشخیص مطالبات بهحق برود
بعضی میگویند فقه تمدن ساز است. کجای فقه تمدن ساز است. نباید هر حرفی را همین طوری زد و توقعات را از حوزه افزایش داد. تمدن ارکانی دارد. اینها از مطالبات کاذب است. به عنوان اجزاء تمدنی میشود نگاه کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمد جواد فاضل لنکرانی در نشستی با موضوع «نقش و جایگاه فقه در حکومت اسلامی» که چهارشنبه گذشته با حضور اساتید و طلاب مدرسه عالی خاتم الاوصیاء(ع) برگزار شد، ضمن گرامی داشت دهه فجر گفت: امیدواریم این انقلاب را خدا بیش از گذشته حفظ کند. معتقدیم حوزه همان طور که علت محدثه انقلاب، علت مبقیه است …
توضیحات بیشتر »مدافع فقه جواهری هستم، نه هر گزاره فقهی/ تبیین نسبت «ماکیاولیسم» و «اهم و مهم»
استاد برجسته حوزه علمیه ضمن تبیین نسبت میان اهم و مهم و ماکیاولیسم گفت: در تبیین موضوعات فقهی، مدافع ظرفیتهای فقه جواهری و پایبندی به روش و اصل آن هستم نه اینکه بخواهم از هر نظر و یا گزاره فقهی دفاع کنم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه شامگاه شنبه ششم بهمن ماه در نشست علمی «نسبت قاعده فقهی اهم و مهم با نظریه ماکیاولیسم» در موسسه فهیم قم با اشاره به مفهوم قاعده اهم و مهم گفت: در فقه وقتی بحث تزاحم دو مصلحت یا واجب و یا مفسده(حرام)، یا …
توضیحات بیشتر »حوزههای علمیه برمدلهای عملیاتی منطبق با فقه جواهری متمرکز باشند
مدیر موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلامی گفت: حوزه علمیه اگر بخواهد در آینده به سمتی حرکت کند که بتواند اعمال مهندسی فکری، فرهنگی داشته باشد باید روی مدلهای عملیاتی بر اساس فقه جواهری و حکمت شیعی متمرکز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین واسطی، مدیر موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلامی در نشست تخصصی «حوزه علمیه و آینده» در حاشیه دهمین نمایشگاه دستاوردهای علمی پژوهشی حوزه علمیه خراسان با اشاره به سخن امام علی(ع) مبنی بر آن که میفرمایند «اگر کسی روزها راآینده نگری و درک کند که در آینده چه اتفاقات احتمالی میافتد میتواند در …
توضیحات بیشتر »فقه جدید در دستور کار طلاب قرار گیرد/ کسی که بر فقه موجود مسلط نباشد، قدرت احداث باب جدید در فقه را ندارد/ لزوم بررسی ابعاد جدید جهاد از منظر فقه
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: این همه افراد به عراق و سوریه رفتند و در مقابل داعش شهید شدند و از مرزهای ایران دفاع کردند؛ ما باید مبنای فقهی آن را تبیین کنیم تا بعدها نگوییم سوریه به ایران چه ربطی داشته است که برای دفاع، این تعداد از فرزندان کشور شهید شدند. در مساله جهاد ضبی اگر در یک نقطهای از نقاط عالم کیان اسلام در خطر باشد بر هر مسلمانی مقابله با او واجب است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در جمع مسئولین و اساتید و طلاب مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) مشهد، اظهار کرد: …
توضیحات بیشتر »امام فرمودند فقه جواهری؛ پس فقه جواهری میتواند شعار امسال را تئوریزه کند
اختصاصی شبکه اجتهاد: اقتصاد یکی از زیرساختهای اساسی زندگی بشری است و زیربنای اصلی اقتصاد یک کشور، خودکفایی در تولید نیازهای جامعه است. ایران اسلامی اگر بخواهد به اقتدار و عزت جهانی نائل شود، باید در مسئلهی تولید به خودکفایی و استقلال برسد و الا همیشه دست نیاز بهسوی بیگانگان و استعمارگران دراز خواهد کرد. بنابراین سلطه دشمن بر جامعه اسلامی و مسلمانان از نظر فقه اسلامی، امری نارواست و هرگونه ارتباطی که باعث افزایش و گسترش نفوذ بیگانگان در جامعه اسلامی گردد به گونهای که آنان بتوانند در امور مسلمین دخالت کنند، ممنوع تلقی میشود. با توجه به اهمیت …
توضیحات بیشتر »راه مقابله با آسیبهای رسانه، فیلتر و منع نیست، بلکه ایجاد رسانه قویتر است/ پنج سرفصل مهم در «فقه رسانه»
اختصاصی شبکه اجتهاد: دانش نوپای فقه رسانه بهعنوان یکی از فقههای مضاف جدید، هنوز بهدرستی جای خود را در میان عرصههای مختلف فقه باز نکرده است. فقهای پیشین و امروز اگرچه کمتر به این فقه پرداختهاند اما این امر موجب نشده تا از اهمیت آن و نقش کلیدی رسانه در دنیای مدرن کاسته شود، نقشی که هر روز نیز بر اهمیت آن افزوده میشود. حجتالاسلام والمسلمین سید محمدتقی قادری، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد اما تلاش کرد تا هم زوایای این فقه نوپا را روشن سازد و هم راهحل فقه جواهری برای برطرف کردن …
توضیحات بیشتر »باید نصوص مبین شریعت را در کنار نصوص مبین مقاصد ببینیم/ غفلت زیادی در جواهر شناسی داریم/ ادبیات فقهی صاحب جواهر ادبیات هشداری و خط قرمزی است
فقه جواهری انضباط فقهی را در عین حفظ اصول را مد نظر قرار میدهد؛ یعنی این فقه هم پویا و هم پایا است؛ در این گونه همایشها حتما نباید به مدح پرداخت بلکه میتوان با نقد برخی نظرات به توسعه و بسط علوم و همین روش شخصیتهای بزرگ نیز کمک کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین نکوداشت مرحوم صاحب جواهر (آیتالله شیخ محمدحسن نجفی) با عنوان «عیار فقاهت» با حضور شخصیتهای حوزوی و اساتید در مدرسه علمیه آیتالله گلپایگانی قم به همت مدرسه عالی خاتم الاوصیاء برگزار شد. در این مراسم ابعاد مختلف شخصیتی و علمی مرحوم صاحب جواهر در …
توضیحات بیشتر »برگ برنده «فقه جواهری» از زاویه دید روششناسی استنتاج فقهی
حجتالاسلام شاهنوش با تبیین وجه ممیز فقه جواهری از دیگر روشهای استنتاج فقهی به بیان شرط استمرار این روش علمی در حوزه علمیه پرداخت. شبکه اجتهاد: اول شعبان مصادف است با روز وفات آیتالله شیخ محمدحسن نجفی که به علت نگارش کتاب معروف «جواهرالکلام» در میان اهل علم به «صاحب جواهر» معروف است. جایگاه والای این اثر علمی بهحدی است که با گذشت حدود دو قرن از فوت صاحبجواهر عظمت علمی آن افول نکرده است؛ چنانکه امام خمینی(ره) بارها بر توسعه و تتبع «فقه جواهری» تاکید کردند، از جمله اینکه فرمودند: «در مورد دروس تحصیل و تحقیق حوزهها، این جانب …
توضیحات بیشتر »اجتماعیسازی فقه در مواجهه با مسائل معاصر بر مبنای فقه جواهری
شبکه اجتهاد: مهدی کریمی دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در یادداشتی به امکان اجتماعی سازی فقه در مواجهه با مسائل معاصر بر مبنای فقه جواهری پرداخته است: فقه نیز مانند همه علوم دیگر در مسیر تطور و پیشرفت قرار دارد. سیر فقه از آغازین روزهای حرکت دینی رسول خدا صلی الله علیه و آله آغاز شد و تا امروز ادامه یافته است. تجلی فقه در دوران حضور معصومین در قالب بیان روایات و بحث بر سر موضوعات فقهی و تطبیق کلیاتی که در روایات بیان میشده است بر عناوین خارجی بوده است، بر این اساس …
توضیحات بیشتر »شناخت مکاتب فقهی، با نگاهی به مکتب شیخ مفید و امام خمینی
استاد و مدرس دوره تقریر نویسی حوزه علمیه خراسان گفت: شناخت مکاتب فقهی کمک قابل ملاحظهای به فهم دقیق وتبیین مساله یابی در فقه میکند.
توضیحات بیشتر »اگر فقه جواهری تضعیف شود، روز مصیبت روحانیت است
رییس حوزه علمیه اصفهان با اشاره به تأکیدات امام خمینی(ره) مبنی بر اهمیت زنده نگهداشتن فقه جواهری برای جلوگیری از آسیب دیدن حوزه علمیه، گفت: برای این کار لازم است طلاب در زمینه قرآن، اخلاق و روایات به خوبی و با دقت کار کرده و اصول دین و مبانی ولایت را به خوبی و درستی فراگرفته باشند.
توضیحات بیشتر »نگاه تحولی به حوزه در راستای فقه جواهری باشد
استاد دروس خارج حوزه، راه تحول در حوزه را تمرکز انسانهای متخصص محقق به تمام معنای مسلط بر کتب اصول و فقهی و تغییر در محتوای برخی از متون بر اساس همان فقه سنتی جواهری دانست.
توضیحات بیشتر »هجمههایی بر فقه جواهری و بیانیه جمعی از استادان حوزه
جمعی از استادان فقه و اصول حوزه علمیه قم با صدور بیانیهای حرکتهای انتقادی برخی در نقد فقه جواهری و زائد دانستن بخشهایی از علم اصول را غیرحرفهای دانستند و تأکید کردند چنین کاری، ثمری جز دلسرد کردن طلاب از درس خواندن و سستی انگیزه آنان در راه کسب علم ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، جمعی از استادان فقه و اصول حوزه علمیه قم با صدور بیانیهای نقد غیرحرفهای به فقه جواهری را امری مذموم دانستند. متن این بیانیه به شرح زیر است: مدتی است که جریانی در حوزه هجمههایی بر فقه جواهری داشته و با ارائه بحثهای ناقص و …
توضیحات بیشتر »«فقه» میتواند پشتوانه گفتمان و تعامل باشد
این پرسش به صورت جدی مطرح است که فقه ما بر اساس تقابل است یا تعامل! و یا چه مقدار بر اساس تعامل پایه ریزی شده است؟ معتقدم در فقه شیعه این ظرفیت وجود دارد که یک جریان فقاهتی قوی و منظم بر اساس تعامل، پایه ریزی کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «بررسی ظرفیتهای تعاملی دنیای اسلام و مسیحیت» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست مسئول انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم و حجتالاسلام والمسلمین دکتر مرتضی جوادی آملی رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء در محل این بنیاد برگزار شد. در این نشست تخصصی …
توضیحات بیشتر »نباید «چارچوب فقاهت» عوض شود/ تحول فقط با تغییر مبانی و متون صورت نمیگیرد
آیتالله فاضل لنکرانی اظهار کرد: اگر چارچوب را عوض کنیم و متون فقهی خود را کنار بگذاریم همانند برخی از مذاهب اهل سنت خواهیم شد که در برههای متون خود را کنار گذاشتند و پس از آن بود که فتواهایی عجیب و دور از انتظار از فقها و بزرگان آنها صادر میشد. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم افتتاحیه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ ظهر امروز در سالن همایشهای این مرکز برگزار شد. آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی در این مراسم با بیان این که مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از روز نخست بر مباحث عمیق فقهی بنیان نهاده شده …
توضیحات بیشتر »بایستگیهای روششناسی در فقه تمدنی/ بدون فقه جواهری دچار توهم فقه خواهیم شد
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت پرداختن به فقه تمدنی و لزوم اطلاع از بایستگیها برای روش شناسی در فقه تمدنی، گفت: وقتی ما میگوییم تمدن یعنی تمدن اسلامی، یعنی کاری بشود که اهداف خداوند در بعث رسولان و در انزال کتب آسمانی و تشریع مقررات دینی، در تمام شؤون زندگی انسانها پیدا شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی روش شناسی فقه تمدنی، در جمع طلاب حوزه علمیه اصفهان، با بیان این که روش شناسی فقه تمدنی موضوعی دست نخورده و بکر …
توضیحات بیشتر »انتشار ترجمه حدود و تعزیرات «جواهر الکلام»
ترجمه و تبیین بخش حدود و تعزیرات کتاب «جواهر الکلام» اثر حجتالاسلام والمسلمین حسن کرمی کتاب از سوی انتشارات حقوق اسلامی قم چاپ و منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب عظیم الشان جواهرالکلام به عنوان شناسنامه فقه شیعی مطرح میشود و روش فقهی صاحب جواهر به عنوان «فقه جواهری»، اساس استنباط احکام شرعی به شمار میآید. جلد چهل و یکم تا چهل سوم کتاب جواهر به مباحث حقوق جزایی میپردازد که امروزه به عنوان یکی از منابع اصلی تحقیقی در علم حقوق به شمار میآید. ترجمه و تبیین صورت گرفته علاوه بر دقت در ترجمه به تبیین مسائل مهم …
توضیحات بیشتر »اصول فقه جواهری و راهبردهای فقه حکومتی
از دیدگاه حجتالاسلام ابوالقاسم علیدوست اصول فقه، فقط اصول فقه نیست بلکه اصول فهم و اندیشیدن است و گسترهاش بیشتر از فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، گزیده صوت پیش رو بخشی از کلاس حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استادخارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با عنوان «اصول فقه جواهری و راهبردهای فقه حکومتی است». براساس گزارش مهر، این جلسه یکی از نشستهای دورۀ «فقه حکومتی نظامساز» است که به همت مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق(علیهالسلام) در پائیز ۱۳۹۲ در قم برگزار شده است. برای شنیدن و دریافت صوت (کلیک) کنید.
توضیحات بیشتر »