بایگانی برچسب: فقه سیاسی

از نگاه امام خمینی (ره)، فقه حکومتی، رویکردی متفاوت و فراتر از صرف فقه سیاسی است و توسعه آن در جمهوری اسلامی با موانع فکری جدی روبروست. تفکر جدایی دین از سیاست، ناکارآمدی فقه در حل مسائل نوظهور سیاسی، و خطر سیاست‌زده کردن فقه، از جمله این چالش‌هاست. همچنین، نادیده گرفتن کارکرد عقل و فلسفه توسط جریان اخباری‌گری و سطحی‌نگری …

فقه سیاسی امام راحل، فقهی تخصص‌گراست و مشارکت متخصصان در نظام اسلامی، بر اساس مبانی روش‌شناختی ایشان، نه به معنای عرفی‌سازی حکومت، که اقتضای کارآمدی فقهی در مرحله امتثال است. جایگاه اهل فن و کارشناسان در ساختار حکمرانی اسلامی، ضمن رد انگاره‌های ناکارآمدی فقه در اداره جامعه و عرفی‌سازی حکومت به نام فقه، نه به معنای عبور از فقه، بلکه …

در منظومه فقه سیاسی امام خمینی (ره)، عقل نه صرفاً ابزاری برای استنباط احکام، بلکه شالوده‌ای استوار برای بنای حکومت اسلامی و تبیین ولایت مطلقه فقیه به شمار می‌رود. از دیدگاه ایشان، حکومت، جزء جدایی‌ناپذیر دین است و فقه در بستر آن، به شبکه‌ای به هم پیوسته از احکام بدل می‌شود که می‌تواند حتی بر قواعدی چون «لاضرر» نیز حکمی …

شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر استعمال اصطلاحات مربوط به فقه، بی آنکه مرز تمایز آن اصطلاحات و ارتباط منطقی آنها با یکدیگر به نحو روشن بیان گردد، زیاد شده است؛ اصطلاحاتی همچون: «فقه معاصر»، «فقه نظام»، «فقه نظام ساز»، «فقه حکومتی»، «فقه الدوله»، «فقه حکمرانی»، «فقه امارت»، «فقه اجتماعی»، «فقه امنیت»، «فقه رسانه»، «فقه هنر» و غیره. شایسته است به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: این مکتوب بر آن است که تلقی مبتنی بر تاخر زمانی و تاریخی «کتاب المکاسب» بر سایر کتاب‌های شیخ اعظم، انصاری در برخی مجامع حوزوی؛ امری چندان مقرون به صواب و مبتنی بر داده‌های متقن متنی و فرامتنی نبوده و بلکه بر پایه مطالعات متنی و فرامتنی می‌توان قریب به یقین از تقدم زمانی حداقل بخش‌های قابل …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چگونگی و میزان تاثیر تحولات‌ اجتماعی بر اندیشه‌ سیاسی به‌ویژه فقه‌ سیاسی و بخصوص مساله‌ای مانند ولایت‌فقیه امری مهم و بحث‌انگیز و البته واجد انظار گوناگون، خاصه درباره شخصیتی چون شیخ‌ انصاری است. این نوشتار با هدف بررسی این موضوع (هدف)، بر‌اساس هرمنوتیک قصدگرای‌ اسکینر (چارچوب نظری) در پاسخ به پرسش از گستره تاثیر جنگ‌های ایران‌ و …

کتاب «حقوق مخالفان در فقه سیاسی با تأکید بر سیره حکومتی امیرالمؤمنین علی(ع)» به قلم حجت‌الاسلام میلاد مرادی، پژوهشگر حوزه و دانشگاه به همت انتشارات دانشوران معاصر منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، نویسنده این کتاب را در چهار فصل به رشته تحریر درآورده است. فصل اول با عنوان کلیات و مفاهیم، فصل دوم گونه‌شناسی مخالفان حکومتی، فصل سوم حقوق …

شبکه اجتهاد: به منظور بررسی «گرایش‌های دانش سیاسی حوزه علمیه قم در سده اخیر» باید در آغاز به این نکته توجه کنیم که توسعه دانش سیاست اسلامی عمدتاً دانش‌هایی چون فقه‌سیاسی، فلسفه‌سیاسی، کلام‌سیاسی، عرفان‌سیاسی، روش‌شناسی‌سیاسی و… را شامل می‌شود و در دوران‌‌های مختلف، تحول کیفی و کمی این دانش‌ها، متناسب با اقتضائات همان دوره در حوزه علمیه قم اتفاق افتاده …

فقه سیاست مربوط به حوزه «تدبیر و مدیریت» است. فقه سیاست با دیگر فقه‌های مضاف، مانند فقه اقتصاد، فقه فرهنگ و… به لحاظ موضوع و ماهیت تفاوت دارد، اما امور مربوط به تدبیر در حوزه فرهنگ، اقتصاد، امنیت و… مربوط به قلمرو فقه سیاست است. ما در حوزه سیاست با دو سنخ بحث روبرو هستیم: مباحث مربوط به اندیشه سیاسی …

کتاب «فقه سیاسی» اثر تازه استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، به‌تازگی توسط نشر منهاج علم به‌زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مهمترین عرصه‌های علوم انسانی در طول تاریخ، مباحث مربوط به سیاست و شیوۀ حکمرانی بوده است که اندیشمندان بسیاری متناسب با سیستم …

شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر عهده‌دار تبیین مبانى امر به معروف و نهى از منکر؛ پنجمین اصل از اصول پنج‌گانه مکتب عقل‌گراى معتزله است که در این نحله در تقاطع کلام سیاسی و فقه سیاسی قرار می‌گیرد. در این جهت با بررسى زوایاى گوناگون بحث، آرا و دلایل اندیشوران مختلف معتزلى در مباحثى همچون چرایى اصل قرارگرفتن آن، وجوب عقلى/شرعى، دلایل …

کتاب «هرمنوتیک و اجتهاد در فقه سیاسی» به اهتمام حجت‌‌الاسلام والمسلمین سید کاظم سیدباقری در ۲۱۴ صفحه در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه به چاپ دوم رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، شناخت و فهم سنجیده روش‌‌های جدید و بازخوانی، بازسازی و بازفهمی روش‌های بومی در مقایسه با روش‌های …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن اشاره به دو الگوواره تعطیل و حکومت در سیره امام علی(ع) نشان داد که چگونه این دو الگوواره مانند دو رشته مفتول، پیکره فقه سیاسی شیعه را سامان داده و در طی تاریخ نوسان داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تبارهای فقه سیاسی شیعه در رفتارهای سیاسی امام علی(ع)» …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان گفت: در شرایط فعلی، به همان میزان که اندیشه اسلامی در حال بسط و توسعه است، اندیشه‌های متقابل با آن هم دامنه نفوذ خود را گسترش می‌دهند و همواره نیم نگاهی هم به تخریب ارزش‌های اسلامی و مبانی نظری و عملی ولایت‌فقیه دارند لذا باید اندیشه‌های مرحوم نائینی در مصداق خاص و اندیشه اسلامی …

شبکه اجتهاد: «فقه سیاسی» شیعه به‌عنوان یک دانش فقهی که به استخراج و بیان احکام شرعی ناظر بر امور سیاسی می‌پردازد از ظرفیت‌ بسیاری برخوردار است ،اما ما از همه آن ظرفیت‌ها به قدر کفایت بهره ‌نگرفته‌ایم و لازم است فقه سیاسی ما در برخی امور ورودی جدی‌تر داشته باشد تا بتواند از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شود. در این گفتار …

شبکه اجتهاد: در اولین سالگرد درگذشت داود فیرحی، سلسله یادداشت‌هایی از سید جواد طباطبایی در کانال تلگرامی وی انتشار یافت که در تداوم لحن تند و عتاب‌آلود طباطبایی، حاوی انتقادها و اتهام‌زنی‌هایی به فیرحی بود. پیش از آن نیز کتابی با عنوان «سکولاریسم پنهان»، حاوی گفتارها و نوشتارهایی از حجج‌اسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، حمید پارسانیا، عبدالحسین خسروپناه و عده‌ای …

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی معتقد است: اگر عنصر حکومت و سیاست از دین جدا شود شاید چیزی حدود ۷۰ درصد دین کنار گذاشته می‌شود. طرح نشدن بخشی از دین به این معنا نیست که این ظرفیت وجود ندارد. در ادبیات فقهی اسلام علاوه بر ارتباط شخص با خدا، ارتباط شخص با خودش، با دیگران مملو از ادبیات سیاسی است. ابواب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گزینش سیاسی یکی از محورهای مهم و اصلی جامعه شناسی سیاسی به شمار می‌‏رود. از سوی دیگر مسئله گزینش سیاسی در چارچوب فقه ‏دولت ‏سازی -که به دنبال طراحی و ارائه نرم‌‏افزار اداره جامعه توسط ولی امر است- نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، به گونه‏‌ای که یکی از سه موضوع اصلی فقه دولت، یعنی «فقه کارگزار» …

کتاب «فقه مشارکت در قدرت» ترجمه یکی از آثار آیت‌الله یعقوبی است که از سوی نشر اندیشه مکث به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «فقه مشارکت در قدرت» ترجمه یکی از آثار ‌آیت‌الله محمد یعقوبی (از اساتید و علمای عراق) به نام «فقه المشارکه فی السلطه»، توسط دکتر عبدالوهاب فراتی، محمد مهری‌فر و سید احمد حسینی …

شبکه اجتهاد: کتاب «فقه سیاسی شیعه: سازکارهای تحول در دوره معاصر» به قلم حجت‌الاسلام سیدکاظم سیدباقری از آثار منتشر شده گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در فصلنامه «بررسی مطالعات دینی «Review Religious Studies » (RSR) شماره ۴۷ در ژانویه ۲۰۲۲ معرفی شده است. اهداف این فصلنامه که متعلق به دانشگاه رایس آمریکا است توسط انتشارات …

ناظر به هر تعریف فقه سیاسی حداکثری یا حداقلی، نقش فقه در علوم انسانی متفاوت‌‌‌ می‌شود، در معنای اول، غلبه فقاهت بر همه عرصه‌های خواهد بود. اما در معنای دوم، فقه سیاسی اثری حداقلی بر علوم انسانی دارد که مرتبط با حوزه رفتارهای سیاسی است. در هر دو‌‌‌ می‌توان از تولید و توسعه علوم انسانی صحبت کرد. همچنان که فقه …

کتاب «حقوق سیاسی بشر از نگاه فقه سیاسی» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله شریعتی، چاپ و منتشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «حقوق سیاسی بشر از نگاه فقه سیاسی» به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر روح‌الله شریعتی، عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق و انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم، از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به …

حجت‌الاسلام سیدجواد ورعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گفت: نائینی حکومت را از قبیل تولیت موقوفه می‌داند که باید بر اساس مصلحت واقف و موقوف علیهم عمل کند و این با کسانی که کشور را ملک خود و مردم را برده خود می‌دانند تفاوت وجود دارد. در این دیدگاه زمامدار، امانتدار است و او معتقد بود که ولایت …

شبکه اجتهاد: شاید بتوان گفت که یکی از دلایل ضرورت امامت و ولایت، وجود تفکرات متحجرانه و خوارجی است، چون حاملان چنین تفکری دین و احکام دینی را به‌نفع قدرت‌های سلطه‌گر و عافیت‌طلبان تفسیر به رأی می‌کنند. اگر ولایت در میان نباشد و برابر تفسیرهای ناصواب آنان نایستد و از کیان اسلامی دفاع نکند؛ جامعه ایمانی در دامان قدرت‌های سلطه‌گر …

حجت‌‌الاسلام سیدسجاد ایزدهی با تأکید بر اهمیت روزآمدی فقه بیان کرد: فقها همواره براساس نیازهای زمانه خودشان پیش‌رفته‌اند و فقه متناسب با زمان خود را نگاشته‌اند اما امروزه اگر بنا باشد که تحولی در زمینه فقه صورت بگیرد این تحول باید در حوزه نگرش باشد، سپس این فقه کاربردی شود و در روش، تغییر حاصل شود و در ادامه توقعات …

مدرسه تابستانه مسائل فقهی معاصر به همت مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی قم، با هدف آشنایی دانش‌پژوهان با فقه‌های تخصصی در تیرماه ۱۴۰۰ برگزار شد. یکی از سلسسه نشست‌ها به موضوع «فقه سیاسی» اختصاص یافت که با تشکیل سه جلسه تخصصی اساتید مطرح حوزه فقه سیاسی به ارائه مباحث خود پرداختند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمد …

کتاب «فلسفه فقه سیاسی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای» اثر حجت‌الاسلام دکتر سیدسجاد ایزدهی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ و منتشر شد.  به گزارش شبکه اجتهاد، مطابق دیدگاه آیت‌‌الله خامنه‌ای، فقه سیاسی گرایشی بینارشته‌ای است که ضمن انطباق بر میراث علمی فقیهان شیعه، بر مبانی فقهی منسجم، منظّم و روشمند مبتنی بوده و مشتمل بر مجموعه‌ای کامل …

آیین رونمایی از طراحی رشته «فقه السیاسه» با حضور و سخنرانی حج‌اسلام محمدهادی مفتح، محسن مهاجرنیا، ذبیح‌الله نعیمیان و حیدر همتی در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام حیدر همتی، مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: با توجه به اهدافی که …

شبهاتی که در ناتوانی فقه سیاسی مطرح‌شده است، ناشی از توجه نداشتن به منابع غنی فقه و سرچشمه‌های بیکران آن است. قرآن کریم چراغ فروزان، سنت پیامبر (ص) و امامان راستین (ع)، خورشید جهان تاب و عقل انسانی، سرچشمه‌ای بیکران هستند. در کنار این‌ها، ادله دیگری برای کشف و استخراج احکام فقهی هم داریم مانند اجماع و بیش از ۱۰۰ …

یک عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اظهار کرد: جا افتادن مقوله ولایت فقیه در عصر حاضر و متناسب با اقتضائات دنیای مدرنیته نیازمند بازخوانی علمی و بحث جدی فقهی است و طبیعی است که فقه شیعه به عنوان هسته مرکزی اداره جامعه باید بتواند خودش را به گونه‌ای بازتولید و بازخوانی کند که توانایی اداره روزآمد جامعه …