شبکه اجتهاد: حجتالاسلام سروش محلاتی اخیرا در یادداشتی کوتاه به ذکر مشاهدات خود از «حوزۀ نجف» و بیان شاخصههای آن در مقایسه با «حوزۀ قم» پرداخته است؛ یادداشتی که چون برآمده از یک گرایش مطرح دینی و نمایندۀ یک جریان فعال حوزوی است، ارزش نقد را دارد: یک. نقد مبنامحور بخش عمدهای از تفاوتهای «حوزۀ نجف» و «حوزۀ قم»، نتیجۀ قهری اختلاف در مبانی بوده و به همین خاطر، مقایسۀ وضعیت آنها با یکدیگر، بدون لحاظ این اختلاف، چندان موجه نیست. به عبارت دیگر، کاملا طبیعی است که حوزۀ معتقد به «اسلام سیاسی» و «ولایت مطلقه فقیه» که یکی از …
توضیحات بیشتر »مدارس فکری نجف؛ تمایز نظر و میدان عمل/ ادبیاتِ «دوگانه مکتب نجف و قم» در ایران خاستگاه سیاسی پررنگی دارد
دکتر فراتی گفت: ما باید بین مرامنامههای فقهی علمای نجف در باب دولت مشروع، پذیرش یا عدم پذیرش ولایت و بین طرحوارههایی که آنها بلحاظ عینی در باب اداره دولت در عراق دارند تمایز بگذاریم. ما نمیتوانیم از طریق آثار فقهی آنها بفهمیم که آنها در باب تغییر دولت در عراق چگونه فکر میکنند. به همین دلیل کسانی که طرفدار ولایت عامه اتساعی فقها هستند که عمدتا صدر دومیها اینطور هستند، وقتی به اداره میرسند میگویند ولایت فقیه یک اندیشه مدرسهای است و ما در نهایت اگر بخواهیم نقش فقیه را در عرصه سیاست برجسته کنیم، فقیه فقط نظارت روحی …
توضیحات بیشتر »آینده حوزه را فقاهت ترسیم میکند/ نامگذاری مکتب قم و مکتب نجف، مثبت یا منفی؟
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه فقاهت شاخصه حوزههای علمیه شیعی است، گفت: حوزه قم و نجف میخواهند فقیه پرورش دهند و اسلام از ما فقیهی میخواهد که عمق دین را بفهمد و لذا به ما راهبرد میدهد و حوزههای علمیه شیعه در این خط و مسیر حرکت میکنند و آینده حوزه را هم این فقاهت ترسیم میکند و اگر بخواهیم ببینیم هر حوزهای چه میزان رشد و پیشرفت کرده باید ببینیم به این شاخص فقاهت چقدر نزدیک شده است و این شاغول مطرحی است که باید در حوزههای علمیه محور قرار بگیرد. شبکه اجتهاد: استاد سید منذر حکیم …
توضیحات بیشتر »فقه نجف بهخاطر سوق دادن فقیه به سمت حجیت، در نظامسازی خیلی کارساز نیست/ فقهی که تمایلی به حل مسائل ندارد فقهی سکولار و تنبل است/ فقه فقها در کشاکش «صناعت و قناعت»
راه فهم تفاوت در روشهای اجتهاد نجف و قم، خواندن تطبیقی آثار هر دو روش است؛ فرمولیزه شدن فقه در نجف، اگر با اصول و مبانی دقیق باشد، میتواند ما را به نتایج خوبی برساند؛ اما فقه نجف بهخاطر سوق دادن فقیه به سمت حجیت، در مسائل تمدنی و نظامسازی خیلی کارساز نیست؛ چراکه در نظامسازی ما فقط بهدنبال حجت نیستیم؛ بلکه بهدنبال کشف واقع هستیم. فقه حکمرانی باید بهدنبال کشف حق باشد و فقهی که تمایلی به حل مسائل ندارد فقهی سکولار و تنبل است. شبکه اجتهاد: اختلاف مورد بحث در مورد مکتب نجف و قم، اختلاف در روش …
توضیحات بیشتر »نگاهی تطبیقی به مدرسه قم و نجف/ سیدعلی حسینی
شبکه اجتهاد: یکی از تقسیمبندیهای رایج دروس خارج مبتنی بر مکاتب یا مدارس فقهی و اصولی میباشد لذا برای شناخت شیوه درس خارج لازم است تا این مکاتب شناخته شوند. اگرچه بعضی منکر وجود مکاتب مختلف فقهی اصولی در حوزه علمیه میباشند لکن با توجه به تفاوتهای مشهود در شیوه فقاهت و نحوه ورود و خروج در مسائل و مواجهه با ادله و تفاوت در روش تدریس و روش نگارش و حتی موضعگیریهای سیاسی حداقل میتوان از وجود مدارس فقهی اصولی در این زمینه خبر داد که براساس این مدارس فقهی اصولی سبکهایی در درس خارج پدید آمده است. تاریخچه …
توضیحات بیشتر »آینده منزلت مرجعیت در گرو رفتارهای مردم، مراجع و حاکمیت است/ مبادلات علمی بین مکاتب قم و نجف رو به رشد است/ تمایزات مکتب نجف و قم در روش فقاهتی
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تفکیک میان دو مکتب قم و نجف را در حال حاضر سخت دانست و گفت: مبادلات علمی و تضارب آراء بهویژه بعد از سقوط صدام به شکل خوبی بین دو مکتب انجام گرفته و روبه رشد است و آینده منزلت مرجعیت در گرو رفتارهای مراجع تقلید، مردم، اقتضائات جهانی و حاکمیت میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، پیرامون مکتب قم و ویژگیهای آن به شفقنا گفت: سخت است که بتوانیم دو مکتب بهنامهای نجف و قم را از هم تفکیک کنیم. اگر پنجاه …
توضیحات بیشتر »اگر کسی بخواهد بهمرتبه کامل اجتهاد برسد باید ۵۰ سال زمان صرف کند!/ حوزه به سمت فقه تخصصی در حال حرکت است
معتقدم هم اکنون هم عدهای از افاضل و مدرسان خوبی در زمینه فقه و اصول داریم که اینها خروجی ۴۰ سال اخیر هستند؛ درست است که اجتهاد دارای مراتبی است و اگر کسی بخواهد به مرتبه کامل اجتهاد برسد باید ۵۰ سال زمان صرف کند اما همین الان هم افراد بزرگی داریم. الان کم کم توجه دارند با توجه به نیازهایی که جامعه به فقه دارد به سمت تخصصی تر کردن فقه حرکت کنند و افراد در حوزه های خاصی از فقه تمرکز کنند مانند فقه سیاسات، فقه معاملات و فقه عبادات و امثالهم لذا زمینه برای رشد فقهای بزرگ، …
توضیحات بیشتر »طالقانی حد فاصل اندیشه سیاسی مکتب نجف و قم
این پژوهش ضمن تشریح مکتب نجف و مکتب قم در مقام دو مکتب مهم و تأثیرگذار در تاریخ حوزههای علمیه، مبانی اندیشه سیاسی آیتالله سید محمود طالقانی بهتفصیل بررسی کرده و در نهایت نتیجهگیری میکند که وی حد واسط این دو مکتب به حساب میآید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اندیشههای آیتالله سید محمود طالقانی در مقام یکی از فقهایی که در عصر حاضر در حوزه اندیشه سیاسی اسلام تأملات و نظریات متعددی داشته است، تاکنون کمتر بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. شاگردی او در محضر میرزای نائینی و زمینه فکری لازم برای دریافت اصول و قواعد حاکم بر …
توضیحات بیشتر »مقایسه سنت نجف و قم در نوع مواجهه با حکومت/ عدهای میترسند و میگویند فضای نجف باز نشود!
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام و المسلمین سیدجواد خویی از نوادگان آیتالله سید ابوالقاسم خویی درباره مکتب نجف میگوید و یکی از خصایص مکتب نجف را دوری از سیاست ذکر میکند. متن گفتوگوی تفصیلی شفقنا با حجتالاسلام و المسلمین سید جواد خویی را در ادامه میخوانید: سیدجواد خویی به تفاوتها و خصایص مکتب نجف و قم اشاره و اظهار کرد: اول اینکه وقتی میگوییم مکتب نجف و قم برخی حساسیت نشان میدهند، اما باید توجه کنیم، اینکه هر مکتب روش خود را داشته باشد، طبیعی است، مثلا مکتب پزشکی در آلمان یک روشی دارد و در انگلیس روش دیگری دارد، مهندسی معماری …
توضیحات بیشتر »روششناسی فقهی مکتب نجف و مکتب قم در گفتگو با استاد علیدوست
شبکه اجتهاد: چیستی مکتب قم و مکتب نجف و ویژگیهای روششناختی این دو مکتب در دانش فقه و اصول موضوع گفتوگو با استاد علیدوست است. او آیتالله بروجردی را بهعنوان نماد مکتب قم و آیتالله خویی را بهعنوان نماد مکتب نجف در نظر میگیرد و بحث خود را حول نگرشهای اجتهادی آنها مطرح میکند. علیدوست البته خود تمایل به مکتب قم دارد و گاهی هم از منظر مدافع قمیها سخن میگوید و نگرانیهایی در این باره دارد که در گفتگو با مباحثات مطرح میکند. عضو جامعه مدرسین قم و استاد درس خارج حوزه از نبود ارتباطهای علمی بین حوزه قم …
توضیحات بیشتر »نگاهی به دو مکتب فقهی- اصولی نجف و سامرا
شبکه اجتهاد: شناخت مکاتب فقهی-اصولی به درک بهتر کلام فقها کمک شایانی مینماید. اما در عین حال، درباره این موضوع کمتر به صورت منسجم در کلام فقها بحثی به میان آمده است. آنچه در پی میآید بخشهایی از درس خارج حجتالاسلام سید محمدجواد شبیری زنجانی در تاریخ چهارشنبه، ۲۵مهرماه۸۶ است که اشارهای به این موضوع دارد. این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به تفکیک دو مکتب عمده فکری سامرا و نجف، مکتب قم را متأثر از هر دو مکتب میدانند. او همچنین در ادامه اشارهای هم به سبک مرحوم آیتالله بروجردی نموده و برخی از مشخصات سبک ایشان را …
توضیحات بیشتر »اصول و مبانی مکتب سیاسی «نجف»
نگرش سیاسی علمای نجف، عاملی تأثیرگذار در میان بسیاری از شیعیان میباشد و با توجه به تحولات اخیری که بعد از سقوط دیکتاتوری بعثی در عراق رخ داده است، میتواند نقشی تعیینکننده در سرنوشت سیاسی شیعیان عراق و همچنین شیعیان منطقه خلیج فارس ایفا نماید. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف» در ۳۱۶ صفحه به قلم مهدی بشارت و با مقدمه دکتر جلال درخشه از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) در سال ۹۱ به چاپ رسیده است. نویسنده این کتاب میکوشد اصول و مبانی مکتب سیاسی نجف را به عنوان یکی از سه مکتب سیاسی …
توضیحات بیشتر »مصرف سهم امام در زمان غیبت از منظر فقها
این نتیجه به دست آمد که هم در حوزه علمیه نجف و هم در حوزه علمیه قم، مکتب های فقهی به رویکرد حکومتی و کارکرد حکومتی گرایش پیدا کرده اند و بر اساس همین نگرش، حقوق امام را تامین کننده بخشی از هزینه های حکومت اسلامی دانسته اند. امام خمینی آغازگر رویکرد حکومتی به فقه بود و برخی از شاگردان ایشان از این رویکرد پیروی کردند و این گرایش در حوزه علمیه نجف نیز نضج پیدا کرد و شهید صدر به این نظر متمایل شدند و این رویکرد توسط شاگردان ایشان توسعه یافت.
توضیحات بیشتر »