بایگانی برچسب: ولایت فقیه

کسی که می‌خواهد قانون اساسی را به درستی درک کند حتما باید به این نکته توجه کند که قانون اساسی از حاکمیت تعبیر به ولایت امر و امامت امت می‌کند.

آیا مدیریت‌ها از جنس ولایت هستند یا خیر؟ اگر از جنس ولایت نباشند، دلیل قاطعی بر منع شرعی ورود زنان به این مدیریت‌ها وجود ندارد. نکته دیگر آنکه، اگر در گزینش‌ها ولایت بودن مدیریت‌ها قطعی شود، باید عدالت مدیران احراز شود که خود از چالش‌های گزینش خواهد بود.

از دیدگاه آیت‌الله شهید صدر نظریه مردم سالاری دینی نزدیک به نظام ریاستی و راس آن ولایت فقیه است. خود شهید صدر هم بخاطر اعتقاد به ولایت فقیه دست از مرجعیت خود برداشت و خودش را سرباز امام نامید. رکن دیگر نظام ریاستی رئیس جمهوری است. از نظر شهید صدر رئیس جمهور کاندیدای ولی فقیه است و مردم از بین کاندیدای پیشنهادی ولی فقیه یکنفر را انتخاب می‌کنند.

شبکه اجتهاد: در کتاب «قاعده فقهی عدالت» که در سال ۱۳۹۲ منتشر شد به سه رویکرد فقهی به عدالت اشاره کردم: ـ عدالت به‌مثابه قاعده فقهی؛ ـ عدالت به‌عنوان یکی از مقاصد شریعت؛ ـ عدالت معیار در نظام‌سازی و فقه حکومتی.

بحث درباره این مطلب است که آیا ولایت با «فقه» است یا «فقیه»؟ یعنى در سرپرستى و ولایت جامعه، کسى که ولایت می‌‌کند، فقیه است یا فقه؟ پاسخ این پرسش، به چگونگى برداشت ما از «ولایت فقه» و «ولایت فقیه» بر می‌‌گردد. شبکه اجتهاد: آنچه پیش روست مقاله‌ای است که از سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمد مهدی میرباقری استاد حوزه علمیه قم و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی در تاریخ ۲۴ اسفند سال ۱۳۷۴، درباره میراث حضرت امام (ره) یعنی مسأله مهم ولایت فقیه بدست آمده است. از مهمترین موضوعات این بحث، ارتباط گسترده «حکومت»، «فقه» و «حاکم» است. داشتن …

این تحقیق می‌کوشد تا ضمن توجه به پیشینه و مفاهیم این نظریه به بررسی شرایط تاریخی بپردازد که در تعامل با متن اندیشه‌ ولایت فقیه، امکانات درونی این نظریه را در مواجه‌ جدی با شرایط مدرن، پدیدار ساخته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «تحلیل گفتمان ولایت‌فقیه در نظام سیاسی ایران»، تألیف فائز دین‌پرست در ۲۶۳ صفحه توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) چاپ شده است. گفتمان ولایت فقیه که اصولاً پای در سنت شیعی دارد، در دنیای مدرن، حرکتی انقلابی در مقابل دولت شبه‌ مدرن اقتدارگرای پهلوی آفرید و نهایتاً تئوری مبنایی نظامی سیاسی شد؛ بی‌تردید دولتی مدرن می‌شود. ولایت …

حجت‌الاسلام والمسلمین ارسطا با بیان اینکه بعد از انقلاب منظور از ولایت فقیه، ولایت بر زعامت بوده است، به بررسی دو معنا برای اصطلاح ولایت مطلقه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در چهارمین جلسه از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه که در مرکز همایش‌های غدیر برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مباحث قانون اساسی، مسأله ولایت فقیه است؛ یک تصور ابتدایی از آغاز انقلاب درباره ولایت مطلقه وجود داشت که می‌گفتند ولایت مطلقه، مطلقه است و ولی فقیه موظف نیست در چارچوب قانون اساسی حرکت کند و ولی فقیه هر موقع مصلحت تشخیص دهد، می‌تواند طبق …

معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: بحث از ولایت فقیه در گذشته هم مطرح بوده، حتی فارابی هم که در عصر غیب صغری بوده در این زمینه بحث کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست از دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه به همت معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و با حضور بیش از هشتصد نفر از طلاب در مرکز همایش‌های غدیر دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد. در این نشست، حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک زایی معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تبیین مباحث تاریخی …

آنچه در این نوشتار محور بحث قرار می‌گیرد، دیدگاه آخوند خراسانی درباره مشروعیت حکومت در عصر غیبت و به‌طور خاص، حاکمیت سیاسی فقیهان است. این مسأله، به‌ویژه با توجه به برخی نوشته‌هایی که در آن‌ها نسبت به تفسیر و توضیح دیدگاه ایشان به اشتباه قضاوت شده است، اهمیت بیش‌تری می‌یابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بررسی اندیشه سیاسی مرحوم آخوند ملامحمد کاظم خراسانی از سه زاویه دارای اهمیت است: ۱- ایشان از فقهای شاخص شیعه است و بی‌شک نامِ آخوند، به عنوان یکی از علما و فقهای بزرگ، در تاریخ تشیع ماندگار خواهند ماند. کتاب ایشان در علم اصول (کفایه الاصول) …

بحث مشروعیت و مقبولیت که در اواخر دهه‌ی ۶۰ تا اوایل دهه‌ی ۷۰ مطرح شد، اساساً یک انحرافی در بحث‌ حکومتی در ایران به وجود آورد. شما اگر همه‌ی ادبیات امام(ره) را جست‌وجو کنید، یک بار واژه‌ی مقبولیت را پیدا نمی‌کنید. این خطایی بود که در بحث مشروعیت و مقبولیت، توجیهی از حکومت دینی درست شد. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه نقد کتاب «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» با حضور مؤلف ارجمند دکتر عبدالوهاب فراتی بیستم دی‌ماه ۱۳۹۵ در دفتر سایت مباحثات برگزار شد. پس از ارائه‌ی توضیح مختصر دکتر فراتی درباره‌ی کتاب، شرکت‌کنندگان در جلسه پرسش‌هایی را در …

برخی از علما تصور می‌کنند که بعد از انقلاب قلمرو آنها محدود شده یا از کار افتاده یا برخی معتقد هستند این وضعیت که بین مرجعیت با ولی فقیه هست، درست است و می‌شود کامل تر کرد، حتی ولی فقیه می‌تواند برای مرجعیت محدودیت بیشتری قائل شود و حوزه اقتدار خویش را بیافزاید. به گزارش شبکه اجتهاد، چهارمین کرسی ترویجی پژوهشگاه فقه نظام با موضوع «تعامل عالمان دینی با نظام اسلامی»، در سالن همایش‌های این پژوهشگاه در قم برگزار شد. این کرسی به هدف نقد و بررسی مقاله علمی عبدالوهاب فراتی، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با موضوع تعامل عالمان …

حجت‌الاسلام پارسانیا با بیان این که در زمان مشروطه علما درباره اصل تشکیل ولایت فقها مخالفتی نداشتند بلکه درباره امکان اجرا و مصادیق حرف داشتند، گفت: آخوند خراسانی ولایت فقیه را قبول داشته، ولی درباره شدن یا نشدن آن نظر متفاوتی داشته است. این در حالی است که به اعتقاد اکبر ثبوت، آخوند اعتقادی به حکومت اسلامی در عصر غیبت نداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، اهمیت آخوند خراسانی در اندیشه سیاسی ایران به طور کلی و در فقه سیاسی شیعه به نحو خاص تا آنجاست که منتقد و پژوهشگر سخت گیری چون جواد طباطبایی، او را در کنار نائینی …

اگر در عصر غیبت، ولیّ سیاسی نصب نشود، دو تالی فاسد مهم در پی می‌‌آورد: «تعطیل شدن حاکمیت خدا» و «مضطر ساختن مردم به حاکمیت طاغوت»؛ از طرفی نیز به عنوان دلیل سوم می‌توان گفت؛ بین غیبت زمانی با غیبت مکانی فرقی وجود ندارد و امامان در غیبت‌های مکانی خود تعیین جانشین کرده‌‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، در جلسه درس خارج فقه سیاسی خود با موضوع «مشروعیت فرمانروایان الهی در عصر غیبت» به بررسی “سه دلیل دیگر از ادلّه عقلی ولایت فقیه” پرداخت. متن کامل جلسه بیست و پنجم درس این …

فقه اسلامی، احکام سیاسی را نیز در برمی‌گیرد؛ اختلاف فقها در وجود فقه سیاسی در اسلام وعدم انسداد فهم فقیه از این مسائل نیست، بلکه در این است که آیا حکومت و اجراء احکام الهی شأن فقیه است یا او هم مثل سایر مکلفین، از باب امر به معروف و نهی از منکر حق ورود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، محققی پرتلاش و از شاگردان و تربیت یافته‌گان مکتب اصولی مرحوم آیت‌الله خوئی است. او متولد نجف است و در سال ۶۶ به علت فشارهای رژیم بعث صدام، …

اگر شرایط قیام فراهم شد و رهبری قیام به دست یک مرجعیت تقلید باشد و زمینه سازی ظهور باشد، روایتی نداریم که بگوید این قیام‌ها جایز نیست؛ بلکه برعکس آن، روایاتی هست که می‌گوید در عصر غیبت قیام‌هایی اتفاق می‌افتد که آن قیام‌ها زمینه ساز ظهور حضرت مهدی(ع) می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجمین نشست علمی «حکومت دینی و کارآمدی آن» با سخنرانی آیت‌الله عباس کعبی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری، چندی پیش با حضور جمعی از طلاب و اساتید حوزه علمیه در مرکز تحقیقات حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری برگزار …

حجت‌الاسلام پارسانیا گفت: اگر ما ولایت فقیه نداشتیم، بالطبع فاصله و گسل دولت-ملت حل نشده بود و در جنگ هشت ساله ما قطعا شکست می‌خوردیم. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسات آموزشی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی، در دفتر تبلیغات اسلامی، نمایندگی تهران، با حضور اساتید و صاحب نظران حوزه علوم انسانی برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، رئیس قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم انسانی دفتر تبلیغات اسلامی در ابتدای این جلسه با اشاره به مبانی کتاب هفت موج اصلاحات به این نکته مهم و اجمالی اشاره کرد که نظام آموزشی مدرن، نظریه‌های مدرن خودش را می‌آورد و …

بین گونه‌های نظام سیاسی و خاستگاه مشروعیّت آن، با گستره اختیارات ولی فقیه، ارتباط وثیق برقرار است. از این روی، بین ولایت انتصابی(مطلقه، عامّه) و ولایت انتخابی و ولایت مستند به حسبه، تفاوت جدّی وجود دارد. لذا در گستره اختیارات حکومتی باید، سراغ مشروعیّت نظام سیاسی و خاستگاه مشروعیّت نظام سیاسی رفت. به گزارش شبکه اجتهاد؛ نشست علمی «گستره ولایت فقیه و حریم خصوصی شهروندان» به همت گروه فقه سیاسی انجمن مطالعات سیاسی حوزه، اداره همکاری‌های علمی و پژوهشی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دبیرخانه کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره، با ارائه حجت‌الاسلام …

باید مشخص شود که حوزه در مسائل مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و… حرفی برای گرفتن دارد یا نه؟‌ و اگر دارد، آیا این حرف با نظام در تضاد است؟ در چنین صورتی کجا باید حرفش را مطرح کند؟ صحبت من این است که نظام ولایت فقیه این اجازه را به شما نمی‌دهد! به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر رضا عیسی‌نیا عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگی اسلامی، در گفتگویی با مباحثات از کتاب جدیدش با عنوان «استقلال حوزه علمیه و دولت جمهوری اسلامی ایران» و مسائل پیرامونی آن سخن گفته است که در ادامه می‌خوانید. لطفا درباره‌ی چرایی و چگونگی …

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: کاریزما بودن در مساله رهبری را باید مورد بازکاوی قرار داد و طبق فرهنگ شیعه بحث کاریزماتیک بودن متعلق به امام عصر(عج) می‌باشد که بواسطه مشروعیت دینی که رهبران نظام اسلامی داشته‌اند این ویژگی در آنها مشاهده می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا یکشنبه گذشته در نشست علمی «رهبری در دوره استقرار و دوره تثبیت» اظهار داشت: کاریزما از یک فضای فرهنگی و دینی ما برگرفته شده است و باید متناسب خودش بررسی گردد. استاد حوزه و دانشگاه افزود: کاریزماتیک بودن در فرهنگ و ارزش‌های ما با یک مبانی …

فقه سیاسی شیعه باوجود رهاوردهای گران‌مایه در دوره معاصر همچون نظریه نفیس ولایت‌فقیه همچنان از برخی کاستی‌ها در رنج است و ساحت‌های نپیموده متعددی دارد که طبعاً این وضعیت زیربنایی تأثیر و نمود خود را در روبنای اداره جامعه و نظام به اشکال گوناگون نشان می‌دهد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در متن پیام تسلیت رهبرِ حکیم انقلاب برای مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آمده بود: «اختلاف‌نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهه‌هایی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بین‌الحرمین کربلای معلّی بود به‌کلی بگسلد و وسوسه‌ی خنّاسانی که در سال‌های اخیر با شدّت و جدیت در …

التفات بر اقتضائات زمانه در فقه اسلامی، ذهن و ضمیر آیت‌الله هاشمی را به خود مشغول داشته بود. هاشمی با این نگاه به فقه بود که بر گوهر عقلانیت تأکید می‌کرد و دستاوردهای نوین را در اجتهاد نیز دخیل می‌دانست. شبکه اجتهاد: قبای سیاست چنان بر هاشمی رفسنجانی راست آمده بود که رویکردهای علمی و فقهی‌اش کمتر مورد توجه قرار گرفت. وی از ۱۴ سالگی به قم رفته و به تحصیل علوم دینی پرداخته بود. نمی‌شد که در محفل آیت‌الله‌العظمی بروجردی زانو زده باشد، انفاس امام خمینی بر جانش نشسته باشد، از محضر حضرات آیات محقق داماد، گلپایگانی و شریعتمداری …

بعد از انقلاب تصور می‌کردیم که جمهوری اسلامی نیازمند یک نظریه مستحکم در باب مشروعیت سیاسی است، البته این تحلیل درست بود؛ اما ما دو دهۀ اول انقلاب، وقتمان را مصروف تبیین مبنای این مشروعیت کردیم، ما نیازی نداشتیم این همه وقتمان را صرف این بحث کنیم؛ مثلاً خیال می‌کردیم اگر این نظریه را خوب تبیین نکنیم حکومت دینی در ایران از دست می‌رود. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر عبدالوهاب فراتی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکار علمی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در باب بررسی گزارش نهایی طرح «نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی» …

به طور کلی قانون اساسی ما در اصول اولیه «تفقه» را اصل قرار داده است ولی در اصول جزئیه «فقه» را جایگزین کرده است؛ پس ما در جمهوری اسلامی در قانون اساسی تعارض داریم که به دنبال فقه بوده‌ایم یا تفقه. به گزارش شبکه اجتهاد، چهارمین نشست راهبردی فقه تمدن ساز با موضوع «حکم حکومتی و قانون‌گذاری در جمهوری اسلامی ایران» با حضور حجت‌الاسلام دکتر جلیل محبی، عضو مرکز مطالعات حقوقی مجلس و جمعی از نخبگان حوزه و دانشگاه برگزار شد. محبی در ابتدای این نشست با طرح این سؤال که ما در جمهوری اسلامی به دنبال فقه هستیم یا …

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد بخشی از درس خارج فقه امر به معروف خود را به مسئله ۹ دی و وظایف آحاد جامعه و علی الخصوص حوزویان در قبال دفاع از اصل حاکمیت اسلام اختصاص داد که گزارش آن در پی می‌آید: تقسیم مسائل سیاسی به مسائل خرد، میانه و اصل نظام مسائل سیاسی جامعه اسلامی گاهی خُرد است، مثل مقررات شهری؛ گاهی جزء مسائل راهبردی میانه است، مثل تصمیمات سیاست خارجی، چشم انداز اقتصادی و…؛ و گاهی اصل حاکمیت سیاسی جامعه اسلامی است. زمانی که حول مسائل خرد به …

مرحوم نراقی دو دلیل ذکر می‌کند برای اختیارات فقها که ولایت فقیه بعد از ائمه(ع)، همان ولایت رسول الله است؛ اول، اجماع. سپس ادعا می‌کند که این از مسلمات بوده و بالاتر از اجماع است و بعد از آن مجموعه روایات را ذکر می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عباس کعبی عضو مجلس خبرگان رهبری و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در سومین نشست «حکومت دینی و کارآمدی آن» از سلسله نشست‌های علمی مرکز تحقیقات حکومت اسلامی، در ابتدا به تشریح خلاصه‌ای از مطالب جلسه گذشته پرداخت که گزارش علمی آن را ذیل می‌خوانید. موضوع بحث میان …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: حوزه و روحانیت باید ‌هادی برای نظام اسلامی باشد. نمی‌تواند بگوید من حسابم از حساب حاکمیت جدا است، اگر ما یک حکومت سکولار داشتیم خیلی راحت روحانیت می‌توانست خودش را کنار بکشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، با اشاره به وظایف و رسالت‌های حوزه و روحانیت اظهارداشت: روحانیت در دو ساحت می‌تواند از اصول انقلاب اسلامی صیانت کند؛ یکی ساحت نظریه پردازی و دیگری ساحت رفتار و عمل است. رئیس انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم افزود: در ساحت نظریه پردازی، باید به آن بنیان‌ها و اساس‌ها بپردازد …

آیا شیخ فضل الله در اسناد، لوایح و مکتوباتش، سخنی در تأیید ولایت فقیه و مطلبی علیه سلاطین صاحب قدرت و غیر معصوم دارد؟ و نظر وی در این مسأله چیست؟ آیا سندی وجود دارد؟ این مقاله، نظر ایشان را درباره‌ «ولایت فقیه»، «سلطنت اسلامیه»، «صاحبان امر غیر معصوم و سلاطین صاحب قدرت»، «میزان اعتبار رأی اکثریت»، «منشأ قدرت» تبیین نموده و ضرورت بحث را روشن می‌سازد. شبکه اجتهاد: شیخ فضل‌الله نوری قائل به «ولایت فقیهان» بود، نه معتقد به «ظل‌اللهیِ» شاه. به عبارتی، مجتهد نوری، حکومت را از آن فقهای مبسوط‌الید می‌دانست، نه سلطان صاحب قدرت؛ چون به اعتقاد …

معنا و محدوده نظام چیست؟ چارچوب حفظ نظام عام یا حفظ نظام سیاسی چیست؟ آیا به هدف حفظ نظام هر کار لازمی می‌توان کرد و اطلاق دارد یا مقید است و نمی‌توان برای حفظ نظام هر اقدامی را انجام داد؟ در تزاحم ولو نسبی میان حفظ نظام عام اجتماعی و حفظ نظام سیاسی کدام مقدم است؟ شبکه اجتهاد: قاعده «وجوب حفظ نظام» و به عبارت دیگر «حرمت اختلال نظام» در فقه ما امری مسلم و مستند به ادّله متعدد است. ابتدا باید روشن شود واژه «حفظ نظام» یا به تعبیر دقیق‌تر «نظام» به چه معنایی به کار می‌رود؟ این واژه …

رئیس مؤسسه امام خمینی(ره) تأکید کرد: در رأس حکومت باید ولی فقیه باشد تا اسلام را بتواند در امور سیاسی هم پیاده کند، فقیهی که فقط عبایش را سر می‌کشد و زیارت عاشورا می‌خواند و به خانه می‌رود و بر می‌گردد به درد این کار نمی‌خورد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار جمعی از فرماندهان نیروی انتظامی که در سالن اجتماعات این مؤسسه برگزار شد، گفت: هدف از انقلاب اسلامی اجرای احکام اسلامی است از این رو قوانین مجلس باید به تأیید شورای نگهبان برسد تا مغایر با اسلام …

اگر یک عده بگویند احکام فردی را قبول داریم، اما احکام اجتماعی، سیاسی، قضایی و امثال این‌ها غیر قابل قبول است این می‌شود (نُؤمِنُ بِبَعضٍ وَنَکفُرُ بِبَعضٍ). لذا سکولاریسم به معنای جدایی ساحت سیاسی ـ اجتماعی از ساحت دینی، یک نوع کفر است. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین نشست علمی مرکز تحقیقات حکومت اسلامی دبیرخانه مجلس خبرگان با موضوع «حکومت دینی و کارآمدی آن» با نظریه‌پردازی آیت‌الله عباس کعبی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری برگزار شد. گزارش تفصیلی این نشست علمی را در ادامه می‌خوانید. در نظریه حکومت دینی در عصر غیبت، …