عضو هیئتعلمی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، هفت اقدام گروه بانکداری این پژوهشکده، از جمله در زمینه تحلیل فقهی کیف پول الکترونیکی و تحلیل فقهی – حقوقی قراردادهای هوشمند را تشریح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پژوهشکده پولی و بانکی به عنوان بازوی پژوهشی بانک مرکزی نقشی مؤثر در زمینه مباحث پژوهشی به ویژه در حوزه بانکداری اسلامی بر عهده دارد؛ گروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، هر ساله اقدامات مهمی در زمینه مسائل شرعی در حوزه بانکداری انجام و نتایج آن اعلام میشود. این گروه در سالی که گذشت نیز تحقیقات و پژوهشهای مختلفی انجام …
توضیحات بیشتر »نقد و بررسی مواد ۱۰۱ تا ۱۰۳ طرح جدید بانکداری
چنانچه سود قطعی بیش از علیالحسابِ پرداختی باشد، باید مابهالتفاوت به سپردهگذار پرداخت شود ولی چنانچه کمتر باشد میتوان این مابهالتفاوت را از سپردهگذار مطالبه نمود. شبکه اجتهاد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی ۲۶ آذرماه سال جاری، کلیات طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران را به تصویب رساندند. گرچه از این تاریخ تا به امروز فاصله زیادی نمیگذرد، اما در همین ایام شاهد تحلیلها و بررسیهای مختلفی در موافقت یا مخالفت با این طرح بودهایم. براساس متن مصوب کمیسیون اقتصادی مجلس به تاریخ ۲۱ آبان ۱۳۹۸، این طرح از ۲۱۴ ماده تشکیل شده است. ماده ۹۴ این طرح، سپردهگیری …
توضیحات بیشتر »سه نکته ضروری در باب اوراق ودیعه
شبکه اجتهاد: در حالی که رسانهها به ارایه گزارشها و تحلیلهایی در خصوص اوراق جدید گام (گواهی اعتبار مولد) مشغول هستند، خبرهایی مبنی بر طراحی و تصویب سازوکار «اوراق ودیعه» در شورای فقهی بانک مرکزی به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری پولی به گوش رسیده است. شایسته است در ابتدا مروری بر مفهوم ودیعه و اوراق ودیعه داشته باشیم. ودیعه در لغت بهمعنی «سپردن» و «استقرار یافتن» است. جوهر و ماهیت اصلی ودیعه، نگهداری از مال است؛ درحالیکه ماهیت اصلی عقد عاریه «اجازه انتفاع» یا اذن در استفاده و بهرهبرداری از مال از سوی گیرنده آن است که این را میتوان …
توضیحات بیشتر »ظرفیتهای فقه امامیه برای استفاده عقد وکالت در بانکداری بدون ربا
نویسنده کتاب «وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالشها» اظهار کرد: با توجه به ویژگیهایی که در فقه امامیه وجود دارد، ظرفیت بیشتری از کشورهای دیگر داریم که بتوانیم از عقد وکالت استفاده کنیم و انشاءالله در آینده خبرهای بهتری در بازار سرمایه در این باره به گوش برسد. به گزارش شبکه اجتهاد، وهاب قلیچ، کارشناس مسائل اقتصادی که کتاب وی با عنوان «وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالشها» در روزهای اخیر در پنجمین همایش «مالی اسلامی» در دانشگاه الزهرا (س) برنده دومین جایزه کتاب برتر در زمینه مالی اسلامی شد، در گفتوگو با ایکنا، به بیان …
توضیحات بیشتر »نگاهی به رمزارزها از پنجره فقه اسلامی
نشریه «تازههای اقتصاد» در جدیدترین شماره خود مقالهای تحت عنوان «نگاهی به رمزارزها از پنجره فقه اسلامی» به قلم وهاب قلیچ منتشر کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، دوماهنامه تازههای اقتصاد در جدیدترین شماره خود (شماره ۱۵۷؛ آبان ۱۳۹۸) مقالهای تحت عنوان «نگاهی به رمزارزها از پنجره فقه اسلامی» به قلم وهاب قلیچ، عضو هیئت علمی پژوهشکده پولی و بانکی منتشر کرده است. در این یادداشت آمده است: «با ظهور و توسعه فناوری اطلاعات و نوآوریهای عصر دیجیتال، متن زندگی جوامع بشری در ابعاد مختلف خصوصا از بعد اقتصادی تحت تأثیر قابل توجهی قرار گرفته است. شاید بتوان ایده «پول …
توضیحات بیشتر »«پولطلا»؛ ایدهای با ابهامهای فراوان/ وهاب قلیچ
اثرات منفی خلق پول بدون پشتوانه بر جریانات اقتصادی موجب شده است برخی از محققین ایدهای تحت عنوان «بهکارگیری پولطلا» را مطرح کنند. ایدهای که همراه با پرسشها و ابهامات فراوان است. شبکه اجتهاد: امروزه چالشهای خلق پول بدون پشتوانه در برهم زدن تعادلهای اقتصادی و ایجاد شکاف طبقاتی محل بحث و تبادلنظر محافل کارشناسی قرار دارد. ناظر به این چالشها، برخی از محققین ایدهای تحت عنوان «بهکارگیری پولطلا» را مطرح کردهاند. براساس این نظر، افراد میتوانند فعالیتهای پولی خود را از پول اعتباری به طلا منتقل کنند. همچنین شرکتها و مؤسسات خصوصی میتوانند از طلا برای تقاضای معاملاتی و …
توضیحات بیشتر »وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالشها
در این کتاب سعی شده است از منابع غنی فقهی و حقوقی بهنحو جامعی استفاده و نتایجی کاربردی جهت بهبود کارکردهای عقد وکالت در نظام بانکی ایران استخراج شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وکالت در بانکداری بدون ربا؛ کاربردها و چالشها» به قلم وهاب قلیچ و بهکوشش انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی منتشر شد. در معرفی این کتاب میخوانیم: «با وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، نظام اقتصادی کشور نیز همانند نظام سیاسی و فرهنگی خود را با تغییر و تحولات عدیدهای مواجه دید. از اینرو با مستحکمشدن پایههای نظام جمهوری اسلامی، لزوم استقرار یک نظام اقتصادی مبتنی بر آموزههای …
توضیحات بیشتر »بانکداری و قواعد سهگانه عدالت/ وهاب قلیچ
شبکه اجتهاد: بانکداری اسلامی از چارچوب و اصول خاصی تبعیت دارد؛ از جمله این اصول میتوان به رعایت موازین شریعت همچون ضوابط فقه اسلامی، اخلاقمداری، عدالتمداری و حرکت به سوی پیشرفت و توسعه پایدار و همهجانبه اقتصادی اشاره کرد. آنچه مدنظر این نوشتار است شناخت جایگاه و کارکرد «عدالت» در نظام بانکداری است. پیش از این در یادداشتی به این نکته اشاره شد که عدالت بانکی، صرفا در رفتار با مشتریان بانک خلاصه نمیشود. یک بانک عدالتمدار باید نسبت به کارکنان و مدیران، سهامداران و گروه رقبا رویکردی عدالتمحور داشته باشد. از اینرو انحصار عدالتمحوری به موضع محدود مشتریمداری خطا …
توضیحات بیشتر »حاشیهای بر نامه اخیر منتقدان طرح جامع بانکداری/ وهاب قلیچ
چنانچه توصیه بر آن است که میتوان با نظارت دقیقتر مانع از صوریسازی تسهیلات مشارکتی شد، آیا نمیتوان این مکانیسم نظارتی را برای تسهیلات مبادلهای بکار گرفت؟ شبکه اجتهاد: پس از تهیه طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» از تلفیق و تجمیع سه طرح «طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران»، «طرح بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران»، «طرح تاسیس بانک توسعه جمهوری اسلامی ایران» و یک لایحه «اصلاح قانون پولی و بانکی کشور» توسط جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در برخی از مجامع علمی بحثها و نقدهایی نسبت به این طرح ایراد شده است. جدیدترین این واکنشها ارسال نامهای از …
توضیحات بیشتر »بانکداری اسلامی؛ آن دستهای قابل اعتماد
شبکه اجتهاد: هنگامی که در محافل عمومی و حتی بعضا کارشناسی از «بانکداری اسلامی» سخن به میان میآید عموما کلیدواژههایی مانند ممنوعیت ربا و بهره و یا عقود شرعی همچون مشارکت، مرابحه یا قرضالحسنه در ذهن تداعی شده و در کنار آن، وضع ناخوشایند نظام بانکی کشور به عنوان نمونهای از کارنامه بانکداری اسلامی قلمداد میشود! حال آنکه نه ضوابط بانکداری اسلامی صرفا محدود به منع ربا و استفاده از عقود شرعی است و نه وضع فعلی بانکداری کشور نماینده حقیقت عینیتیافته بانکداری اسلامی میتواند باشد. این نوشتار قصد دارد صرفا با اشاره به دو قاعده بانکداری اسلامی، از ظرفیت …
توضیحات بیشتر »آمار، جوهری بر قلم تحلیل عملکرد بانکداری اسلامی
شبکه اجتهاد: چنانچه میخواهیم نگاهی علمی و مستند به روند اجرای بانکداری اسلامی در ایران داشته باشیم و اثرات متغیرهای کلان اقتصادی را در آن تحلیل و بررسی نماییم، بیشک نیازمند طراحی شاخصهای جامع و برآورد دادهایم. وقتی در همایشها و جلسات هم اندیشی مالی و اقتصادی به صندلی حضار تکیه میزنیم توقع بر آن داریم تا سخنرانان با ارایه جدیدترین آمار و اطلاعات اقتصادی همچون جدیدترین آمار نرخهای تورم، رشد اقتصادی، اشتغال، ضریب جینی، تولید، انرژی، ارز و طلا، شاخصهای بازار سرمایه، شاخصهای سلامت بانکی و غیره ما را از وضعیت حال حاضر نظام اقتصادی کشور آگاه سازند و …
توضیحات بیشتر »تأملی بر یکی از سنجههای بانکداری اسلامی/ وهاب قلیچ
آنچه عموما در مطالعات بانکداری اسلامی به عنوان شاخص سنجش میزان موفقیت بانکهای کشور در تحقق اهداف عدالتمدارانه از آن یاد میشود، شاخص «نسبت تسهیلات قرضالحسنه اعطایی به کل تسهیلات اعطایی بانکی» است. شبکه اجتهاد: سنجش موفقیت اجرای بانکداری اسلامی در کشور و یا رتبهبندی بانکهای کشور در اجرای موفق موازین بانکداری اسلامی همواره یکی از دغدغههای محققین و کارشناسان بانکداری اسلامی بوده است. بدیهی است برای سنجش عملکرد بانکها و یا رتبهبندی آن در هر شاخه و موضوعی نیاز به شاخص و معیار وجود دارد. بهرهگیری از شاخصهای جامع و قدرتمند این امکان را به محقق میبخشد که برداشت …
توضیحات بیشتر »پژوهشهای بانکداری اسلامی و نیازمندیهای عصر جدید
با توجه به تحولات روزافزون صنعت بانکداری و استفاده گسترده از فناوریهای نوین، لازم است تحقیقات مالی اسلامی به تحلیل ابزارها و شیوههای جدید مبادلات بپردازد.
توضیحات بیشتر »ابعاد فقهی سپرده پذیری سرمایه گذاری مدت دار بانکی
مقاله سیاستی «بررسی ابعاد فقهی سپردهپذیری سرمایهگذاری مدتدار بانکی» توسط پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی منتشر شد و در اختیار علاقه مندان قرار گرفت.
توضیحات بیشتر »۹ تصور اشتباه درباره «ربا»
بنده سه میلیون تومان از بانک وام گرفتهام و باید پنج میلیون تومان برگردانم؛ آیا این ربا در بانکداری کشور نیست؟ آیا نرخ سود بالای بانکی، نشانه ربوی بودن نظام بانکی ما نیست؟ چرا کشورهای غربی با سه درصد سود وام، ادعای اسلامی بودن ندارند ولی نظام بانکی ما با نرخهای بالای بیست درصد خود را اسلامی و غیر ربوی میداند؟ شبکه اجتهاد: سؤالات فوق از جمله پرسشهایی است که هر روزه از سوی مشتریان نظام بانکی طرح میشود. سؤالاتی که در کنار اینکه نشانگر نارضایتی افراد از عملکرد نظام بانکی است حاوی نکتهای مهمتر و دقیقتر نیز است و …
توضیحات بیشتر »