Tag Archives: ابوالقاسم علیدوست

یکی از قواعد مهم در فقه امنیت، نفی سبیل است. اگر از بنده سؤال شود که محوری‌ترین و اساسی‌ترین قانون فقه امنیت چیست؟ همین قاعده را مطرح می‌کنم؛ یعنی نباید دشمنان راهی برای نفوذ و سلطه بر مسلمین پیدا کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح خارج حوزه علمیه، در ششمین جلسه فقه امنیت که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، به روش استنباط فقه امنیت اشاره کرد و گفت: روش استنباط فقه امنیت نقاط مشترک و متفاوتی با سایر مباحث دارد؛ یکی از ویژگی‌های استنباط فقه امنیت، لزوم داشتن دو استنباط …

شبکه اجتهاد: لفظ فقه چه به معنای عملیات استنباط و اجتهاد و چه به معنای دانش فقه، با شریعت تفاوت دارد؛ فقه داعیه‌دار کشف شریعت است. شریعت، الهی و معصوم است و در آن خطا و اختلاف نیست ولی ممکن است حاصل فقه، خطا داشته باشد زیرا عصمت ندارد. بنابراین فقه، دانشی بشری است، خواه فقه فردی باشد یا تمدنی و تعابیر دیگر. و اما سه تعریف از فقه فردی؛ فقه فردی، فقهی است که مسائل مورد اجتهاد آن موضوعات فردی است؛ مثلا در کتاب البیع شیخ انصاری، برای هر معامله، یک فروشنده، یک خریدار و یک کالا را فرض …

شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست در نشست علمی «از فقه فردی تا فقه تمدن‌ساز» که از سوی واحد پژوهش مراکز تخصصی نور حکمت رضوی و فقهی امام رضا(ع) مشهد برگزار شد؛ به دو موضوع «ابعاد مختلف روش استنباط فقه تمدنی» و «لزوم استنباط فقه تمدنی با رویکرد شبکه دلالی (نظام حلقوی، نظام هرمی) در مقابل رویکرد گزاره‌ای»» پرداخت. استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در بخش اول سخنان خود به تبیین «تفاوت شریعت و فقه»، «ویژگی‌ها‌ی سه‌گانه فقه فردی و فقه اجتماعی» پرداخت و با بیان اینکه امتداد اجتماعی جزء فرایند استنباط است، گفت: اینکه می‌گویند فقه تمدن …

استاد علیدوست، با اشاره به اینکه حکومت اسلامی حکومتی است که می‌خواهد در یک فرایند شرعی، اجرای شریعت کند، تصریح کرد: اگر یک حکومتی به‌حسب ظاهر شریعت را اجرا کند اما فرایندش شرعی نباشد حکومت اسلامی نمی‌دانیم. این را مخصوصاً عرض کردم چون گاهی برخی در تعابیر فقط نتیجه را نگاه می‌کنند و می‌گویند حکومت اسلامی، حکومتی است که می‌خواهد اجرای شریعت بکند اما این‌طور نیست و باید فرایندی هم که سرکار می‌آید شرعی باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با حضور در برنامه تلویزیونی «سوره» به تبیین موضوع «گستره وظایف و …

استاد سطح خارج حوزه علمیه قک اظهار کرد: گفته شود چون پیامبر(ص) سالی یکبار جهاد داشتند پس ما هم باید داشته باشیم آیا درست است؟ امروز جریانی به نام احیای دین و روشنفکری و نوگرایی تصور می‌کنند ادله را باید تخته‌بند زمان و مکان صدور ادله و نزول آیات کرد؛ برخی این را گفتند و نوشتند و این غلط است، ولی آیا می‌توان از هر سنت و دلیلی در همه زمان‌ها و مکان‌ها استفاده کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دومین جلسه «فقه امنیت» با تأکید بر نقش روش‌شناسی در اجتهاد، …

از منظر اسلام، مردم‌سالاری دینی ابزاری برای انتخابات است یا الگویی اصیل در حکمرانی است که انتخابات تنها یکی از مصادیق آن به شمار می‌رود؟ به گزارش شبکه اجتهاد، شاید اولین مفهومی که به ذهن ما با شنیدن عبارت مردم‌سالاری دینی متبادر می‌شود، موضوع شرکت در انتخابات مجلس و دولت و حضور پای صندوق‌های رأی باشد. سوال این است که ظرفیت مردم‌سالاری دینی به عنوان الگویی از حکمرانی به همین مقدار محدود می‌شود یا همان‌طور که رهبر انقلاب هم تاکید دارند مردم‌سالاری نوعی از مشارکت مردم است که موجب اعتماد به نفس ملی شده و کشور را در قلل پیشرفت‌های …

استاد سطح خارج حوزه علمیه قم گفت: سروش وقتی قصد داشت به بنده پاسخ بدهد و مسئله «قدرت و شریعت» را مطرح کرد دائما از شریعت به جای فقه و بالعکس استفاده می‌کرد که بنده به وی متذکر شدم این خلط پذیرفتنی نیست. چند روز قبل در نوشته‌ای از یکی از مشاهیر حوزه دیدم که گفته است در فقه ما مسئله امضایی نداریم و همه تاسیسی است!. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در  سلسله جلسات «فقه امنیت» که از سوی دفتر قم بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، به مفهوم شریعت …

در روش‌شناسی استنباط فقه نظام نخستین چیزی که نیاز است، داشتن یک رویکرد است. یعنی نیازمند یک گفتمان هستیم که از داخل آن رویکرد خارج شود. در فقه نظام نیازمند گفتمانی هستیم که با این فقه بسازد. در مباحث فقه نظام این‌ها مهم است، وگرنه ممکن است فردی با رویکرد سنتی، بخواهد مباحث حکومتی را با اصول عملیه حل کند. در حالی که اگر فقه نظام را به معنای فقه الحکومه در نظر بگیریم، در یک سیستم پیچیده قرار می‌گیرد و ده‌ها عنصر وارد بحث می‌شود که با اصول عملیه نمی‌توان حل کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم …

اگر کسی از هر مرجعی یا عالمی سوال کند، و بگوید من فرزندم، مریض است و تمام داروها را کنار گذاشتم، و به هیچ پزشکی مراجعه نمی‌کنم و فقط فرزندم را به حرم امام رضا علیه السلام می‌برم، و فقط شفای فرزند را از ایشان می‌خواهم، البته که در جواب خواهند گفت که کار شما کار درستی نیست. این که به اذن الله از امام رضا علیه السلام شفای فرزندت را می‌خواهی اشکال ندارد؛ اما از این جهت که اسباب طبیعی را کنار می‌گذاری، کار خطایی می‌کنی. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم …

شبکه اجتهاد: بیش از چهارده قرن از صدور واژگان دینی می‌گذرد. از رهگذر تلاش‌های بی‌وقفه محدثان و فقیهان شیعه که با اندکی تأخیر از طلوع اسلام آغاز گردید (و با تداوم کوشش‌ها در عصر غیبت تاکنون) برای ما مواریث علمی گرانسنگ به یادگار مانده است. حیات بالفعل دین، مرهون تکیه بر آن تراث است. از این رو، هرگونه تکاپوی فنی در آن کتاب‌ها که باعث حفظ، ترمیم و بالندگی شود، وظیفه ماست. مفهوم شناسی از روش‌ها و بایسته‌هایی پیروی می‌‌کند که عدم توجه به آن انسان را به برداشت‌های ناصحیح در مفردات و مرکبات می‌‌کشاند و موجبات ناکامی تحقیق را …

شبکه اجتهاد: موضوع بحث، مفهوم شناسی فقه نظام و فقه غیرنظام؛ در دوران معاصر است. فقه نظام و فقه غیرنظام بسیار پُربسامد است. این دو پدیده و نهاد، ‌کاربست‌های مختلفی دارند. از این جهت شناسایی این کاربست‌ها لازم است که در گفتگو معلوم شود هرکس وقتی این کلمه را به‌کار می‌برد چه مرادی دارد. پشت این قضیه هم تتبع و جستجو است. یک بحث انتزاعی نیست و کاملاً میدانی است. کسی که حدود ۱۰ سال در این زمینه مطالعه می‌کند و آثار مختلفی می‌بیند، متوجه می‌شود که کاربست‌های مختلفی دارد. کاربست اول: فقه نظام، یعنی فقه کلان. فقهی که راجع به نظامات …

شبکه اجتهاد: منظور از دین در این گفتار «دین اسلام» و منظور از حکمت «جامعیت متوازن، متعادل و معقول از همه ارزش‌ها» است. سخن گفتن از مقوله‌ای چون «نسبت دین و حکمت» همیشه بایسته و شایسته است و نیاز به مناسبت زمانی خاصی ندارد. لکن پرداخت این جانب به این موضوع به دلیل مطالبی است که جناب آقای دکتر عبدالکریم سروش با عنوان «دین و قدرت» در نشست‌های متعددی مطرح نموده است. ایشان ـ و البته با مدیریت گردانندگان این گفتگو‌ها ـ سه نشست آخر را به جمع‌بندی و پاسخ به پرسش‌ها اختصاص داده، هر چند در این جلسات نیز …

استاد علیدوست گفت: فتوا همیشه تابع اسنادی از قرآن، حدیث، عقل و اجماع است و از هیچ مصلحت موقت تبعیت نمی‌کند. فتوا ابدی است و تا زمانی که صاحب فتوا به اشتباه خود پی نبرد، تغییر ناپذیر است؛ چرا که اسناد هادی به آن، تغییر ناپذیر است. چنانچه، نظر فقیه مستند به مصلحتی موقت در یک قضیه معین و جزئی باشد و فقیه، در آن قضیه از ولایت خود استفاده کند و به انشای حکم بپردازد آنچه از او صادر شده، حکم حکومتی است. حکم حکومتی دقیقاً شبیه حکم قضائی است با این تفاوت که در حکم قضائی، صدور حکم …

شبکه اجتهاد: پرسش این است آیا باید فقاهت ما با تراث اهل سنت مقارنه بشود یا نه؟ عده‌ای به شدت منکر این مقارنه هستند. در حوزه قم، برخی می‌گویند اصولاً پرداختن به اینها پرداختن به باطل و ضایع کردن وقت طلاب است. البته می‌گویند چون ما در تراث دینی‌مان روایت داریم که روایات مخالف عامه را بر روایت موافق عامه ترجیح بدهید، مجتهدان ما باید به این قضیه بپردازند، اما اینکه بخواهد جزء مواد درسی شود یا پای طلاب به این بحث کشیده شوند، درست نیست. در مقابل، کسانی داریم که معتقدند ما بدون فهم و درک درست از مبانی و …

نشست «شورای تخصصی سیاست» از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار شد و در آن حجج‌اسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، محمد حاج‌ابوالقاسم، سید سجاد ایزدهی و احمد رهدار به ایراد سخن پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان نخستین سخنران در مطالبی اظهار داشت: درباره نظام سیاسی باید به چهار نکته توجه کرد؛ چارچوب نظری، تعریف سیاست، مبانی سیاست، عناصر و اجزا. وی افزود: برای نمونه می‌توان کل سیستم تحقیق در مورد شهید صدر را در چارچوب یک دیدگاه کلان به نام علوم اجتماع بحث کرد. چرا که در این صورت …

شبکه اجتهاد: معمولاً ایام فاطمیه که می‌شود از طرف برخی از آقایان اهل تسنن، مطالبی بیان می‌شود و تقریباً محور همه آنها این است که آنچه که شیعیان در ایام فاطمیه بیان می‏‌کنند و حتی یک روز را تعطیل عمومی اعلام می‌‏کنند و از واژه «شهادت» حضرت زهرا استفاده می‌کنند و بالطبع مطالبی در این زمینه بیان می‌‏شود، اینها درست نیست. از جمله امسال در تاریخ ۲۶ دی ماه ۹۹ (طبق آنچه که در اخبار و خبرگزاری‌ها نقل شده)، امام جمعه خاش مطلبی را در همین زمینه مطرح کرده و بیان می‌کند که: «حضرت زهرا، شش ماه بعد از رحلت …

شبکه اجتهاد: واقعش این است که با ورود جمعی از اعزه، این‌جانب قصد گذاشتن این یادداشت را نداشتم؛ اما برخی مطالب به قدری بر حقیر فشار آورد و به جانم افتاد که تصمیم گرفتم به برخی نکات اشاره کنم: ۱. دین خدا در طول تاریخ در سایه تلاش‌های عالمان بزرگ حفظ گردیده است و البته در کنار هدایت عالمان آنجا که نیازی به ذوق، شعر و مرثیه‌سرایی بود شاعرانی و مداحانی به ضرورت و ندرت و با کنترل عالمان غیور به مرثیه‌سرایی و شعرخوانی می‌پرداختند. لکن هرگز اجازه نداشتند از خطوط قرمز در حضور عالمان تخطی کنند (داستان تذکر شدید میرزای …

شبکه اجتهاد: اولین جلسه از سلسله جلسات هم اندیشی «فقه نظام» به همت دبیرخانه علوم انسانی اسلامی مفتاح با همکاری دفتر مطالعات تخصصی فقه نظام در محل جامعه مدرسین برگزار گردید. در این جلسه اساتید محسن اراکی، ابوالقاسم علیدوست و عباس کعبی به ارائه مباحث خود پیرامون معانی و ماهیت فقه نظام پرداختند. آنچه پیش روی شما قرا می‌گیرد بخشی از سخنان اساتید در این هم‌اندیشی است. استاد محسن اراکی: درباره فقه (مطلوب) سه تعبیر فقه نظام، فقه کلان و فقه اجتماعی وجود دارد. مرحوم آیت‌الله بروجردی و برخی دیگر از بزرگان همچون امام راحل گاهی از این فقه به …

اهانت به مقدسات ادیان الهی از آنجا که در شریعت اسلامی به صراحت حرام دانسته شده و تکریم انبیاء الهی و بندگان صالح خداوند مانند حضرت عیسی و حضرت مریم عذرا –که درود خداوند بر آن‌ها باد- لازم شمرده شده است، اگر عمل مزبور در اقدامی مشابه نسبت به سایر انبیاء و بندگان نیک خداوند و مقدسات سایر ادیان نیز صورت‌ می‌پذیرفت، جامعه ایمانی ایران و انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم در کنار سایر نهادهای دینی علاوه بر تحت پیگیرد قانونی  قرارگرفتن آن عمل توسط نهادهای قضایی کشور جمهوری اسلامی ایران به عمل سوء مذکور حسب وظیفه …

مرحوم ‌‌آیت‌الله خوئی که مدرسه‌‏اش، مدرسه حاکمی است، در اویل عمر علمی خود، قاعده عدل و انصاف را می‌‏پذیرد ولی در اواخر، آن را انکار می‏‌کند! ایشان هر چه به اواخر عمر خود نزدیک شده، به جریان حدیث‌گرایی نزدیک شده است، در اواخر عمر خود با صراحت قاعده عدل و انصاف را رد می‏‌کند. یا وقتی از «قاعده ضمان» بحث می‏‌کند، می‏‌گوید: قاعده ضمان به تسبیب، بر خلاف اجماع فقها است، ما دلیلی بر آن نداریم. این تفکر یک تفکر حدیث‌‏گرایی است. می‏‌فرماید مواردی هم که در روایات آمده، فقط بر همان موارد اکتفا می‌‏شود. در مبانی تکمله المنهاج بحث …

استاد علیدوست می‌گوید: در اخباری‌گری دوره حاضر، خیلی‌ها اصولی حرف می‌زنند و کتاب اصول دارند، ولی اخباری فتوا می‌دهند. امروز وقتی می‌خواهیم از نقش عقل در استنباط صحبت کنیم، رگ‌ها ورم می‌کند، وقتی از نصوص مبیّن مقاصد سخن گفته شود، نگرانی و ناراحتی ایجاد می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح عالی حوزه علمیه، امروز در همایش بزرگداشت علامه میرحامد حسین در بنیاد فرهنگی امامت در قم، با برشمردن چنددسته اخباری‌گری از قرون اولیه اسلامی تا دوره معاصر، گفت: کسانی مانند صاحب معالم و شهید ثانی و بارزتر از بقیه محقق اردبیلی به گونه‌ای که اخباریگری …

جایی که دولت باید برای مبارزه با کرونا و مداوای افراد کرونایی وارد شود، زمانی که امکانات وجود دارد و می‌توان نیازهای همه افراد را پاسخ داد، حاکمیت موظف است به همه رسیدگی کند نه این که به بخشی رسیدگی کند و بخشی را خیر بلکه خون و سلامتی مردم مورد مسؤولیت حاکمیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه در آیین اختتامیه همایش چالش‌های کرونا و زندگی مؤمنانه که جاری به صورت مجازی برگزار شد، موضوع بحث خود را نگاه معرفت شناسانه و فقهی به پدیده کرونا خواند و …

یک استاد حوزه گفت: بررسی گسترهٔ رسالت پیامبر اسلام بحث عمیق نظری و علمی است و نباید انتظار داشته باشیم با بهره‌گیری از عقل و نص به نتیجه یکسان برسیم و در مواقعی در برداشت از نصوص، یا برداشت از ادله اختلاف‌نظر به وجود می‌آید که امری طبیعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، برنامه تلویزیونی سوره، فصل محمد رسول‌الله (ص) در نخستین شب با موضوع «پیامبر دنیا، پیامبر آخرت: گستره شناسی رسالت پیامبر اسلام (ص)» میزبان استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. این استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در آغاز برنامه در پاسخ …

شبکه اجتهاد: نگاه سیستمی به نظام اقتصادی در ۴۰ ساله بعد از انقلاب وجود نداشته است؛ این نگاه غالب در میان متولیان و عهده‌داران مدیریت اقتصادی وجود نداشته است. آیا شورای نگهبان در این ۴۰ سال دنبال کشف نظام بود و یا اصلا به آن معتقد بود یا کمیته‌های اقماری حتی از خود حوزه با این دید سراغ این موضوع رفتند؟ و یا فقط فکر کردند مشکل اقتصاد کشور فقط ربا است لذا با نگاه غیراتمیک و حکومتی به آن پرداختند. البته همه زحمت کشیدند ولی این تفکر که باید به نظام اقتصادی برسیم وجود نداشت. نظام اقتصادی که اصول …

کتاب «حق هستی» به زبان فارسی در موضوع تقریر اندیشه‌های تقریبی استاد ابوالقاسم علیدوست به قلم سید مرتضی حسینی کمال آبادی تدوین شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب حق هستی به زبان فارسی در موضوع تقریر اندیشه‌های تقریبی استاد ابوالقاسم علیدوست به قلم سید مرتضی حسینی کمال آبادی از شاگردان این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تدوین و کتاب شد. بر اساس این گزارش، قرار نویسنده بر آن است که در هر دفتر از مجموعه حق هستی به یک موضوع از منظومه فکری استاد خویش بپردازد و دفتر یکم از این مجموعه به اندیشه‌های تقریب میان مذاهب اسلامی و …

مقصود ما توسعه مسائل اصول فقه است، نه توسعه مباحث. چندی پیش خدمت یکی از مراجع بودم که می‌فرمود: بعد از هدایه المسترشدین آیا در اصول فقه مسأله‌ای هست که مورد بررسی قرار گیرد؟! این نگاه غلط است، ما برای کشف نظام اقتصادی اسلام ناچاریم اصول فقه را توسعه دهیم. البته نباید بین مباحث و مسائل خلط شود، به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی‌ «روش شناسی استنباط نظام اقتصادی اسلام» به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه و با همکاری انجمن اقتصاد اسلامی و انجمن فقه و حقوق حوزه علمیه، با ارائه استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه …

شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست می‌گوید: هیچ گزارشى درباره حجاب اجبارى در حکومت حضرت نداریم؛ گزارشى هم نیز درباره بى حجابى نداریم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: جناب آقای سید کمال حیدری از فضلای معاصر قم، انسانی پرکار و مصمم، که دارای شبکه گسترده‏ای از سایت، کانال، موسسه علمی و شاگردان متعدد می‏‌باشند. یکی از فعالیت‏‌های ایشان، همکاری و فعالیت سابق وی در «شبکه الکوثر» بود که معارف شیعی را تبیین و به نقد وهابیت می‏‌پرداخت. از چند سال قبل (تقریبا تیر ماه ۹۲ تاکنون) اما، فایل‏‌های صوتی-تصویری (کلیپ‏های) متعددی از اظهارات ایشان در موضوعات مختلف دینی و فقهی منتشر می‌شود که بیانگر اتخاذ رویکرد و مبنایی جدید در حوزه تفکر و رفتار او است. در واقع ایشان از آن زمان تاکنون وارد فاز …

شبکه اجتهاد: خبر برای برخی ساده و عادی و برای جمعی سوزان تا عمق پوست و استخوان منتشر شد: حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان در اثر ابتلا به کرونا درگذشت. برای کسانی که موسویان عزیز را از نزدیک می‌شناختند این مصیبت بسیار خرد کننده است هرچند باید تسلیم امر الهی بود و بدون اینکه ابراز شکایتی باشد، گفت: الحمد لله على کل حال. جناب موسویان اهل فضل بود. فضل و علمش قرین تواضع مطبوع بود. علم فراوان سر او را به پایین کشیده بود و به پایین‌‌ها هم نگاه مهربانانه داشت. گفتارش عین صواب و سداد. روشش به دور از …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تفکیک میان دو مکتب قم و نجف را در حال حاضر سخت دانست و گفت: مبادلات علمی و تضارب آراء به‌ویژه بعد از سقوط صدام به شکل خوبی بین دو مکتب انجام گرفته و روبه رشد است و آینده منزلت مرجعیت در گرو رفتارهای مراجع تقلید، مردم، اقتضائات جهانی و حاکمیت می‌باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، پیرامون مکتب قم و ویژگی‌های آن به شفقنا گفت: سخت است که بتوانیم دو مکتب به‌نام‌های نجف و قم را از هم تفکیک کنیم. اگر پنجاه …