میتوان در مورد «تطبیق عناوین ثانوی» بر موضوعات، و «اجرای احکام» آن گفت، اگر موضوع از مسائل جزئی و فردی بوده، و در حیطۀ حریم شخصی افراد باشد، «شخص مکلّف» عنوان ثانوی را بر موضوع تطبیق کرده، و حکم آن را جاری میکند. اما اگر موضوع، یک مسأله اجتماعی و حکومتی باشد، به «تناسب حکم و موضوع» حاکم اسلامی و دستگاه حکومت اسلامی موظّف به تشخیص عروضِ عنوان ثانوی بر آن موضوع کلان، و اجرای حکم ثانوی میباشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «بازاندیشی در نسبت میان حکم اولی، ثانوی و حکومی و امتداد آن در ساحت اجتماع و …
Read More »متولی تطبیق عناوین ثانویه در حکومت اسلامی
مدیر مؤسسه معنا معتقد است: مرحوم امام تشخیص موضوعات احکام را به دست مجلس شورای اسلامی (که هم نماینده عرف و هم از عرف هستند) میداند و دخالت فقیه را در آن جائز نمیداند و بحث «متولی تطبیق عناوین ثانویه در حکومت اسلامی» هم از بحثهای موضوع شناسی و محول به عرف است که البته در مبنای فقهی امام (ره) هیچگاه دچار دوگانگی بین احکام ثابت و متغیر نخواهیم شد و در واقع احکام اولیه و ثانویه در یکدیگر مندک و ادغام خواهد شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «قانون اراضی» در سالهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از مهمترین چالشهای …
Read More »بازشناسی احکام اولیه، ثانویه و حکومتی از منظر امام خمینی/ رشید داودی
شبکه اجتهاد: از نظر اندیشمندان فقیه شیعه، احکام شرعی در یک نگاه کلی به احکام اولیه و ثانویه تقسیم میشوند [کما اینکه از جهات دیگر تقسیم بندیهای گوناگونی برای حکم شرعی بیان شده است]؛ این نحو از تقسیم بندی میان احکام که کاربردهای فراوانی نیز به دنبال دارد، عمری به بلندای فقه شیعه دارد؛ و در این نوشتار به دنبال تبیین این دو نوع حکم شرعی هستیم. لازم به ذکر است که در کنار احکام اولیه و ثانویه، ما با نوع دیگری از احکام بنام احکام حکومتی مواجه هستیم که در اندیشه فقهی و سیاسی شیعه یکی از مهمترین مسائلی …
Read More »چرا هیچ وقت برای فقه ما، نشاط اجتماعی عنوان ثانوی نمیشود!/ علی الهی خراسانی
دهها سال است در فقه، با «عنوان ثانوی» حکومت میکنیم و حکم میرانیم و برای عنوان ثانوی ساختارها و بنیادها درست کردیم و منطقه الفراغ را با صدها عنوان ثانوی پُر کردیم اما نمیدانم چرا هیچ وقت برای فقه ما، نشاط اجتماعی عنوان ثانوی نمیشود! چرا زندگی شهری و حفظ و انسجام آن به اندازه تنباکوی قلیان، ارزش عنوان ثانوی شدن ندارد! شبکه اجتهاد: به دعوت دوست هنرمندم که سرپرست گروه موسیقی بامداد است به اجرای زنده موسیقی سنتی در مشهد رفتم؛ برنامهای با صدای دلنشین حسام الدین سراج. -اگر با لفظ کنسرت دلچرکین میشویم- این اجرای صحنهای موسیقیِ سنتی، …
Read More »آیا فقه توانایی پاسخ به سوالات عصر مدرن را ندارد یا مجریان تن به عجز دادهاند
چرا بعد از قریب چهل سال از پیروزی انقلاب و تشکیل نظام سیاسی اسلامی، از سر مسامحه و سهلانگاری هنوز نتوانستهایم و یا نخواستهایم یک نظام بانکی کامل مبتنی بر فقه غنی اسلام را طراحی و در کشور به موقع اجرا بگذاریم و برای دیگر ملل نیز الگو ارائه کنیم؟ به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علیاکبر رشاد رئیس شورای حوزههای علمیه استان تهران در جلسه درس خارج فقه خود با بیا اینکه ربا از حدود و احکام حائز اهمیت فوق العاده در اسلام است، گفت: ارتکاب ربا محاربه با خدا و رسول خداست «یا أیها الذین آمنوا اتقوا الله …
Read More »تبدیل موضوعات احکام ثانویّه به اولیه، واجب است؟ / محمدحسین کمالی
شبکه اجتهاد: چندی پیش یادداشتی با عنوان احکام ثانویه؛ «تبدیل» یا «تبدّل» موضوعات احکام اولیه از اینجانب منتشر شد. آنچه در پی میآید، در ادامهی آن یادداشت و در بیان قاعدهی عکس آن است. در انتخابی واجب، بین افسد و فاسد ماندهایم؛ آیا واجب است برای انتخاب های واجب بعدی صالح تربیت کنیم؟ در منطقه ای فاقد آب و طعام پاک- نه نجس- یک سال اجبارا خواهیم ماند. آیا واجب است برای اکل، شرب و طهارت زمان پسین، در ایام پیشین چاه حفر کنیم یا دام بپرورانیم؟ برای تحفّظ بر مصالح اهم- مثلا حفظ نظام سیاسی و یا رسانه ای اسلام …
Read More »احکام ثانویه؛ «تبدیل» یا «تبدّل» موضوعات احکام اولیه / محمدحسین کمالی
احکام ثانویه برای موارد تبدّل موضوع احکام اولی به ثانوی تشریع شدهاند نه تبدیل آنها؛ یعنی مواردی که تحصیل مصالح ملزمه، یا دفع مفاسد ملزمه، به دلائل غیر اختیاری برای مکلف متعذر یا متعسر میشوند. شبکه اجتهاد: نوامیس ما در محیطی زندگی میکنند که امکان تحصیل علوم نافعه و حفظ حجاب توأمان را دارند. آیا جایز است آنها را به محیطی ببریم که در آن محیط باید بین تحصیل علوم واجبه یا حفظ حجاب یکی را انتخاب کنند؟ در شهر یا کشوری مردم امکان انجام واجبات و ترک محرمات را دارند. آیا جایز است حاکمی را انتخاب کنند که در …
Read More »ضرورتها تا کجا میتواند احکام اولیه را تحت الشعاع قرار دهد؟
نمیتوان با صدور مجوز تنها برای رفع حجاب جهت تحصیل آن هم در موارد بسیار ضروری توسط آیتالله مکارم، این حکم را به سایر موارد تسری داد و آن را دستمایهای برای هیاهو و جنجال آفرینی کرد. تشخیص اهم و مهم بر عهده فقیه است که هر موضوع تازهای باید در معرض استفتای جدید قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سعید داودی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، طی یادداشتی درباره فتوای آیتالله ناصر مکارم شیرازی پیرامون حجاب آورده است: فتوای آیتالله مکارم شیرازی در اجازه برداشتن حجاب در بعضی از شرایط ضروری در مراکز آموزشی …
Read More »نقد نظریه حداقلی در قلمرو فقه اسلامی
از نگاه برخی از نویسندگان مسلمان که داعیهدار روشنفکری و نواندیشی دینی هستند، جامعیت و پویایی احکام و فقه اسلامی پنهان مانده و بر محدودیت و حداقلی بودن معارف و احکام اسلامی در همه زمینهها اعم از الاهیات، اخلاق، و از آن جمله فقه اسلامی تأکید ورزیدهاند. در این میان، عبدالکریم سروش در نوشتاری با عنوان (دین اقلی و اکثری) به تییین اقلی بودن فقه اسلامی پرداخته است؛ نوشتار حاضر این نظریه را به نقد میکشد. به گزارش شبکه اجتهاد، متن زیر یادداشتی از حجتالاسلام علی ربانی گلپایگانی مدرس حوزه علمیه قم، محقق و نویسنده، در مورد نقد نظریه حداقلی …
Read More »