حجتالاسلام والمسلمین سید علیرضا سبزواری با تمرکز بر نسبت امامت با اصول فقه و دانش فقه، بر ضرورت بهرهگیری از رهیافتهای میانرشتهای در تحلیل مسائل بنیادین تأکید کرد؛ رویکردی که با عبور از قالبهای صرفاً کلامی، تلاش دارد ابعاد معرفتی و فقهی امامت را در نسبت با نیازهای امروز و در چارچوبی تمدنی و مسئلهمحور بازخوانی کند. او همچنین با …
Read More »Tag Archives: انتخاب سردبیر
الزامات و محدودههای مقام اجتهاد/ همان دلیلی که فقیه را به فحص در فروع ملزم میسازد، او را به استکشاف نظامات فرا میخواند
مقام معظم رهبری در بیانات خویش با دقتی ژرف، الزامات و محدودههای مقام اجتهاد را به روشنی ترسیم نمودند و همچنین شرایط و ضوابط مقام تبلیغ را تشریح فرمودند. شاید مهمترین نکته توجه به این است که فقه ما نباید التقاطی شود. همانطور که امام در برههای فرمودند باید فقه، فقه جواهری باقی بماند. البته معنایش این نیست که در …
Read More »امتداد اجتماعی احکام فقهی و امکانسنجی کاربست اقدامپژوهی برای آن
چگونه میتوان احکام فقهی را به رفتارهای جمعی و هنجارهای اجتماعی بدل کرد؟ این پرسش، محور اصلی چهلودومین نشست از سلسلهنشستهای «یکشنبههای روش» بود که با ارائهی حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری و نقد دکتر کیومرث اشتریان، به بررسی امکانسنجی کاربست «اقدامپژوهی» در امتداد اجتماعی گزارههای فقهی پرداخت؛ رویکردی که تلاش دارد با عبور از مرزهای نظریهپردازی صرف، فقه را به …
Read More »وقتی فقه به میدان بازی و تربیت میرود؛ پیشنهاد پیماننامه فکری کودکان در کنار تحلیل شرعی گیم
حجتالاسلام والمسلمین مرتضی ترابی در بیستوششمین اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی، با طرح دو مداخله علمی، از یکسو تفصیل فتوای جواز بازیهای الکترونیکی و مبادلات وابسته به آن را ارائه کرد، و از سوی دیگر، با هشدار درباره تهدیدات الحادی و فکری متوجه نسل آینده، پیشنهاد تدوین پیماننامهای اسلامی برای حمایت از فکر و هویت اعتقادی کودکان را به همایش …
Read More »بازخوانی فقه قضاء در پرتو هوش مصنوعی؛ از چالش مشروعیت تا معیار اطمینان/ فقه هوش مصنوعی میدان شتاب نیست
استاد ابوالقاسم علیدوست در بیستوششمین اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی، با تمرکز بر چالشهای فقهی و اخلاقی هوش مصنوعی، نسبت به شتابزدگی در تحلیلهای فقهی هشدار داد و خواستار رویکردی روشمند، عمیق و احتیاطآمیز در مواجهه با این پدیده نوظهور شد. ایشان با نقد برخی استدلالهای رایج در مقالات همایش، تأکید کرد که ورود فقه به عرصه هوش مصنوعی، نه …
Read More »صدای کودکان مظلوم غزه باید در اجتهاد فقهی طنینانداز شود/ پیشنهاد تشکیل دبیرخانهای تخصصی در فقه اسلامی با محوریت مسائل کودکان
بانو زهره صفاتی با تأکید بر ضرورت بازاندیشی فقهی در حوزه حقوق کودکان، خواستار تشکیل دبیرخانهای تخصصی برای حمایت فقهی از کودکان در جهان اسلام شد. او با اشاره به همسانی تهدیدات علیه کودکان در کشورهای مختلف، تبادل تجربیات و همافزایی علمی را راهی برای پاسخ به چالشهای مشترک دانست و در پایان، با نگاهی انسانی، فاجعه غزه را نماد …
Read More »روایت تمدنی آیتالله سبحانی از مسیر اجتهاد؛ از مدینه تا فیضیه
حضرت آیتالله سبحانی گفت: شهر قم به عنوان یک مرکز مهم علوم اسلامی از قرن سوم هجری تاکنون همواره یکی از مهمترین مراکز علوم اسلامی به ویژه علوم حدیث و فقه بوده است، با این حال پس از رکود علمی در دوران قاجاریه، شیخ عبدالکریم حائری مشهور به شیخ مؤسس با تأسیس حوزه علمیه قم بار دیگر مکان علمی این …
Read More »الزامات پاسخدهی فقیه به نیازهای امروز و نکاتی در شیوه کار کنونی حوزه/ فقه باید فقه بماند و نوفهمی تبدیل به ناخالصسازی شریعت نشود
رهبر معظم انقلاب در پیام به همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، با تأکید بر ضرورت تحول در علم فقه، خواستار پاسخگویی فقه شیعه به نیازهای پیچیده امروز، تبیین نظامات اجتماعی اسلامی و توجه به عناصر زمان و مکان در اجتهاد شدند تا حوزه علمیه در مسیر تمدنسازی اسلامی پیشرو باشد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پیام حضرت آیتالله خامنهای …
Read More »«حوزه پیشرو و سرآمد»؛ پیام حضرت آیتالله خامنهای به همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم
در شیوهی کار کنونیِ حوزه، در بخش فقهی، توجّه کافی به این اولویّتها دیده نمیشود. گاه میبینیم برخی مهارتهای علمی که عموماً جنبهی آلی و مقدّماتی برای رسیدن به حکم شرع را دارد یا بعضی موضوعات فقهی یا اصولی خارج از اولویّتها، فقیه و محقّق را با شیرینی وسوسهانگیز خود، چنان در خود غرق میکند که ذهن او را بکلّی …
Read More »بررسی فقهی بازیهای الکترونیکی باید مبتنی بر منظومهای عالمانه و واقعنگر باشد/ در مواجهه با بازیهای الکترونیکی، اجتهاد سطحی کارساز نیست
نماینده جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی در سخنانی درباره «بازیهای الکترونیکی و احکام فقهی آن» با اشاره به پیچیدگی و درهمتنیدگی این بازیها تأکید کرد: نمیتوان با اجتهادهای ساده یا دیدگاههای سطحی درباره آنها اظهار نظر کرد، بلکه لازم است از منظومهای فکری و اجتهادیِ منسجم بهره گرفت؛ منظومهای که هم به متون دینی توجه داشته باشد …
Read More »حج، محتوای صددرصد عبادی در قالبی صددرصد سیاسی است/ هیچ منفعتی برای دنیای اسلام بالاتر از اتحاد نیست / پنج نکته شنیدنی درباره فریضه حج
رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح امروز در دیدار دستاندرکاران حج و جمعی از زائران بیتالله الحرام، هدف پروردگار از مقرر کردن فریضه حج را ارائه الگویی کامل و جهتدهنده برای اداره بشریت خواندند و افزودند: ترکیب و هیأت ظاهری این فریضه، کاملاً سیاسی و محتوای اجزای آن کاملاً معنوی و عبادی است تا منافع همه بشریت تأمین شود و امروز …
Read More »درگاه جامع فقه معاصر؛ پلی به سوی حل چالشهای فقهی عصر جدید
فقه معاصر، در برابر پیچیدگیهای زمانهای ایستاده که هم فرصت تمدنسازی دارد و هم خطر بیاثری. در چنین دورهای، بازاندیشی در نسبت فقه با قرآن، جامعه، قانون و حتی تمدن، دیگر یک ضرورت نظری نیست؛ بلکه پیششرط حیات واقعی فقه است. در این میان، «درگاه جامع فقه معاصر» نه صرفاً یک ابزار فناورانه، بلکه تجلی یک تفکر نو در حوزههای …
Read More »مرز فقه و علم در فرآیند اجتهاد؛ بررسی اعتبار دادههای تجربی در استنباط احکام
نشست علمی «نقش علوم تجربی در فرآیند استنباط» با ارائه استاد شیخ حمید درایتی، ۲۸ فروردینماه ۱۴۰۴ در مدرسه عالی فقاهت آلمحمد (ع) برگزار شد. استاد حوزه علمیه مشهد با بررسی نقاط تماس میان دانش تجربی و فرآیند استنباط فقهی، از نقش ابزارهای علمی، یافتههای نوین و مفاهیم تخصصی جدید در فهم و بازتعریف موضوعات فقهی سخن گفت و برخی …
Read More »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ذیقعده ۱۴۴۶ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »صدای مسیحیتِ صلحجو خاموش شد/ تأملی بر مواضع بینادیانی پاپ از نگاه نخبگان دینی ایران
درگذشت پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، واکنشهایی را در فضای فکری و مذهبی ایران برانگیخت؛ واکنشهایی که از دل آنها میتوان تصویری عمیق از نگاه ایرانی ـ بهویژه نگاه شیعی ـ به معنویت، رهبری دینی، گفتوگوی بینادیان، و کرامت انسانی استخراج کرد. چه در قالب پیامهای رسمی از سوی نهادها و شخصیتهای دینی، و چه در تأملات و روایتهای شخصیترِ …
Read More »تولد گفتمانی نو؛ حقوق بشر در رهیافت شرقی/ قم میزبان ۵۰ مهمان خارجی
در حالیکه گفتمان غربی حقوق بشر با چالشهای بنیادین مواجه شده و ناکارآمدی آن در حفظ کرامت انسانی مشهود است، ایران با برگزاری نخستین همایش بینالمللی «حقوق بشر در رهیافت شرقی»، میزبان ۵۰ اندیشمند از ۲۶ کشور جهان خواهد بود تا در مسیری نو، قرائتی الهی، عقلانی و اخلاقمحور از حقوق بشر را بازتعریف کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نخستین …
Read More »باند تبهکار صهیونی تازیانه خدا را دریافت خواهند کرد اما وظیفه ما در قبال غزه پابرجاست/ مسائل کشور نباید به مذاکرات گره بخورد/ کمبود «پیگیری» مشکل اصلی مدیریت در کشور است
در نخستین دیدار سال جدید با سران قوا، رهبر معظم انقلاب با تأکید بر اینکه «تصمیمگیری کافی نیست»، مهمترین حلقه مفقوده در مسیر پیشرفت کشور را نبودِ پیگیری دانستند و با اشاره به مسائلی چون مصرف افسارگسیخته انرژی، عدالت آموزشی و وضعیت معیشتی طبقات ضعیف، خواستار پیگیری عملیاتی و مستمرِ تصمیمات شدند و هشدار دادند که گره زدن امور کشور …
Read More »قبول ندارم که رویکرد و روش فعلی در فقه، ناکارآمد است/ کسی نگفته ما فقط با فقه جامعه را اداره میکنیم!/ صاحب جواهر هم اگر امروز بود، فقه جواهری را تکمیل میکرد/ حوزه نجف، محتاج حوزه قم است!
آیا فقه سنتی توان پاسخگویی به پیچیدگیهای حکمرانی مدرن را دارد؟ استاد عبدالحسین خسروپناه در گفتوگویی صریح و علمی، ضمن تأکید بر غنای روش اجتهادی و ظرفیت فقه جواهری، معتقد است فقه موجود نه تنها ناکارآمد نیست، بلکه باید متناسب با تحولات اجتماعی و ساختارهای نوین، تکامل یابد. او از فقه نظام، اجتهادهای نو، نیاز فقیه به علوم انسانی، و …
Read More »روایتهایی کمتر شنیده شده از زندگی شهید صدر
در نگاه فقهی و روشمند شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر، اجتهاد نه صرفاً یک مهارت فقهی، بلکه راهی برای بازسازی تمدن دینی در جهان معاصر بود. روایتهایی که از زبان یکی از نزدیکترین شاگردانش، آیتالله سیدکاظم حائری، نقل شده، تصویری زنده از شخصیت علمی، تربیتی و اجتماعی او به دست میدهد؛ عالمی که از دل حوزه برمیخاست، اما افق نگاهش فراتر …
Read More »ابعاد فقهی تغییر دکترین هستهای ایران
در حالیکه تهدیدات آشکار و پنهان رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران و حمایت بیدریغ ایالات متحده آمریکا از اقدامات آن افزایش یافته و برخی از تغییر در دکترین هستهای سخن میگویند، فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی، همچنان نقطه کانونی سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران است. در این گفتوگو، ابعاد فقهی، …
Read More »نابغه علمی و انقلابی؛ شهید صدر به روایت رهبر انقلاب
«شهید صدر بیشک یک نابغه و یک ستاره درخشان بود. از جنبه علمی، جامعیت و تحقیق و نوآوری و شجاعت علمی را یکجا دارا بود. در اصول، در فقه، در فلسفه و در هر آنچه با این دانشها ارتباط مییابد در زمره بنیانگذاران و صاحبان مکتب محسوب میشد.» شبکه اجتهاد: شهید آیتالله سیدمحمدباقر صدر، نه فقط یک فقیه برجسته و …
Read More »روایت رؤیت؛ گزارش دفاتر مراجع از هلال ماه شوال ۱۴۴۶ قمری
هلال ماه شوال المکرم ۱۴۴۶ نزد رهبر معظم انقلاب حضرت آیتالله خامنهای، آیتالله شبیری سیدموسی زنجانی، آیتالله حسین وحید خراسانی، آیتالله حسین نوری همدانی، آیتالله سیدعلی سیستانی، آیتالله ناصر مکارم شیرازی، آیتالله جعفر سبحانی و آیتالله جوادی آملی به اثبات رسیده است؛ لذا روز دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴ عید سعید فطر خواهد بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، براساس برنامه ریزیهای انجام …
Read More »کشورهایی که روز یکشنبه را عید سعید فطر اعلام کردهاند
عربستان، قطر، امارات، کویت، یمن و شماری دیگر از کشورهای عربی اعلام کردهاند که فردا یکشنبه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درحالی است که طبق نقشههای نجومی، در هیچ منطقهای از آسیا و اروپا هلال ماه حتی با تلسکوپ در غروب شنبه قابل رویت نیست اما برخی کشورهای عربی فردا یکشنبه را عید سعید فطر ۱۴۴۶ اعلام داشتند. عربستان سعودی …
Read More »روز قدس؛ پیام مقاومت از ایران به جهان: مراجع تقلید مردم را به راهپیمایی تاریخی روز قدس فرا خواندند
مراجع تقلید با صدور پیامهایی جداگانه از مردم ایران و مسلمانان جهان دعوت کردند تا در راهپیمایی روز قدس امسال، با حضور پرشور خود حمایت قاطعانه از مردم مظلوم فلسطین و قدس شریف را به نمایش بگذارند. این حضور، پاسخی به جنایات رژیم صهیونیستی و سکوت نهادهای بینالمللی است که در سایه آن، روز به روز بر ظلم به فلسطینیها …
Read More »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه شوال ۱۴۴۶ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »اعلام مبلغ زکات فطره ۱۴۰۴ مطابق با نظر مراجع تقلید
زکات فطره امسال (۱۴۰۴) طبق نظر اکثر مراجع، فطریه از ۷۵ تا ۱۰۰ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانوادهها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت میکنند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، …
Read More »نقدی تفصیلی بر دیدگاه استاد رشاد در موضوع مقاصد الشریعه
شبکه اجتهاد: استاد علیاکبر رشاد در سخنان خود، نظرات قابل تاملی درباره مقاصد الشریعه و تأثیر آن بر علوم اسلامی و انسانی مطرح کردهاند. در این دیدگاه، مقاصد الشریعه، نهتنها بهعنوان معیاری برای تمایز علوم اسلامی از غیر اسلامی مطرح شده، بلکه بهعنوان ابزاری برای مهندسی و تولید علوم انسانی اسلامی معرفی گردیده است. با احترام به تلاشهای استاد گرانمایه، …
Read More »وظایف مردم و قوای سهگانه برای تحقق شعار سال
رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز سال نو در دیدار با هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم، سنت ایرانیان مبنی بر آغاز سال نو با دعا و توسل و اجتماع در مراکز متبرک را نشانه نگاه معنوی ملت به عید نوروز خواندند و با تبیین آثار دعا و استقامت در پیروزیهای بزرگ جبهه حق در طول تاریخ، سال گذشته …
Read More »پیام نوروزی رهبر انقلاب به مناسبت حلول سال جدید/ ۱۴۰۴، سال «سرمایه گذاری برای تولید»
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴ هجری شمسی، سال جدید را سال «سرمایهگذاری برای تولید» نام نهادند. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به تقارن آغاز سال نو با شبهای قدر و ایام شهادت امیرمؤمنان حضرت علی علیهالسلام، ابراز امیدواری کردند برکات لیالی قدر و توجهات مولای متقیان شامل حال مردم عزیز …
Read More »نقدی بر دیدگاه محقق داماد؛ آیا عدالت عرفی میتواند معیار تغییر احکام شرعی باشد؟
اظهارات اخیر استاد سیدمصطفی محقق داماد درباره مسئله حجاب و جایگاه احکام شرعی در قانونگذاری، موجی از واکنشها را در محافل دینی و علمی به همراه داشته است. وی با استناد به منابع تاریخی و فقهی، بر عدم اجبار قانونی حجاب در زمان پیامبر اسلام (ص) تأکید کرده و نسبت به پیامدهای الزام برخی احکام بدون مقبولیت اجتماعی هشدار داده …
Read More »