کتاب «اصول بیمه اسلامی» نوشته مجید رضایی دوانی و مرتضی رضایی به همت سازمان سمت و با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی و دانشگاه مفید منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در پیشگفتار این کتاب آمده است: «بیمه در عصر حاضر از تکاملیافتهترین روشهای پیشگیری و مقابله با خطر و کسب آرامش است و توسعه و تحولات چند قرن اخیر آن در کنار تحولات صنعت و اقتصاد شرایط بهتری را برای انسان رقم زده است. بیمه در چند قرن اخیر در همه عرصههای زندگی نفوذ کرده و به عنوان پدیده عمومی ظهور یافته است. با توجه به حضور گسترده بیمه …
توضیحات بیشتر »بیمه کنونی منجر به تکاثر میشود/ «ضمان عاقله»؛ جایگزین اسلامی بیمه متعارف
مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: بیمه یک نهاد سرمایهداری است و به شکل کنونی آن سبب تکاثر میشود. لذا اگر میخواهیم معیارهای اسلامی را رعایت کنیم، با استفاده از مواردی همانند ضمان یا دیه عاقله یا تعاون در نیکی و تقوا، که در صدر اسلام وجود داشت، باید مدلی را برای بیمه با استفاده از معیارهای اسلامی طراحی کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین غلامعلی معصومینیا، مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی، در گفتوگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره بیمه و ابعاد فقهی آن پرداخت و گفت: بیمه به شکلی که امروز رایج شده، ضرورتی اجتنابناپذیر از …
توضیحات بیشتر »مدل اسلامی بیمه با مدل فعلی متفاوت است/ خطر تبدیل کمپانیهای بیمه به قطب ثروت
خدمات شرکتهای بیمه با معیارهای اسلامی فاصله دارد و این نگاه که بیمه را مصداق یکی از عقود شرعی بدانیم، نگاه انفعالی است و باید مدلی را طراحی کنیم که بتواند ملاک و ضوابط اسلامی را رعایت کند و مبنای شرکتهای بیمه، تعادل و کمک جمعی به جامعه باشد و سود و ضرر برای همه باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت روز بیمه، با حجتالاسلام والمسلمین دکتر غلامعلی معصومینیا، دانشیار دانشکده اقتصاد خوارزمی و مدیر گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی گفتگو کردیم. مشروح گفتگو با این مدرس حوزه علمیه قم از نگاه شما میگذرد. اجتهاد: دلیل …
توضیحات بیشتر »قصور دولتها در حوادثی مثل سیل، عین تقصیر است!/ الزام تأمین اجتماعی به پرداخت خسارت به غیر بیمه شدگان، مشروع نیست
به نظر من تصویر قصور و تقصیر در دولت روشن نیست. به نظر من قصور دولتها مثل تقصیر است. لذا بهراحتی نمیتوان در رابطه با دولت تقسیم کرد که بخشی قصور است که ضمانتی نیست و بخشی تقصیر است که ضمان دارد. به نظر من این تقسیمبندی در حوزههای مدیریتی و حکومتی، تفکیک قابل دفاعی نیست و اگر احتیاط نکنیم میتوان گفت قصور دولت مثل تقصیر است. بههرحال دولتها وظایفی دارند و این وظایف وقتی بهصورت کلی، عملی و انجام نمیشود یا کمترین فضا برای سوءبرداشت از این قدرت حکومتی باز میشود، شما نمیتوانید در این موارد تعبیر به قصور …
توضیحات بیشتر »مقایسه ماهیت فقهی نظام موجود با نظام موعود سازمان تأمین اجتماعی/ عبدالله آرام
اینکه مالک داراییهای شرکتهای بیمه کی است، یا مبنای پرداخت و دریافت آنها چی است، شاید از جهت کمی و مقادیر حق بیمه و مستمریها تفاوت محسوسی ایجاد نکند, اما از جهت کیفی و تبعات حقوقی و فقهی میتواند بسیار مهم و اثر گذار باشد. یکی از این شرکتها که به دلیل عموم افرادی و ازمانی ابتلاء جا دارد درباره مالکیت و مبانی پرداخت و دریافت آن مطالعات و اطلاع رسانی کافی صورت گیرد، سازمان تامین اجتماعی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: (شستا) مخفّف شرکت سازمان تأمین اجتماعی است. رییس جمهور محترم اخیرا در هنگام ارائه بودجه سال ۹۸ به مجلس، …
توضیحات بیشتر »بیمه را غرری نمیدانم و بههیچ وجه مشکل شرعی ندارد/ تأیید شرعی بیمه از سوی امام(ره)
حجتالاسلام رضایی با بیان اینکه فقهای شیعه هم بیمه را تأیید کردهاند، اظهار کرد:. قبول داریم که غَرَر از موانع معاملات است، اما بیمه را غرری نمیدانیم و معتقدیم به هیچ وجه مشکل شرعی ندارد و برای پوشش خطر و از بین بردن غرر ایجاد شده است، نه اینکه خودش خطری داشته باشد. در واقع این از اشتباهاتی است که برخی از علمای اهل سنت مطرح میکنند به گزارش شبکه اجتهاد، انقلاب اسلامی ایران اهداف و آرمانهایی در زمینههای گوناگون از جمله در حوزه مسائل اقتصادی دارد که بررسی و آسیبشناسی میزان تحقق این آرمانها میتواند راهگشای برنامهریزیهای بعدی برای …
توضیحات بیشتر »مسائل فقهی بیمه در گفتگو با اندیشوران
آن زمان که مرحوم صاحب عروه استفتاء را در باب بیمه پاسخ داد، باید بحثهای استدلالی را در این باره پیش میبردیم. امروزه میبینیم که بحثهای صورت گرفته در باب اجاره چقدر زیاد است؛ اما در باب بیمه بحثهای استدلالی کم است! پرداختن به مسئلۀ بیمه از ضرورت عصر جدید به شمار میآید و باید این بحث را شروع کنیم و هر چقدر دیرتر به این موضوع بپردازیم، ضرر میکنیم. هر چقدر زمان میگذرد، فاصلۀ ما از نیاز عصر جدید بیشتر میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، امروز چتر بزرگ بیمه سایه خود را در زمینههای مختلف روی زندگی مردم، جوامع …
توضیحات بیشتر »مسئلۀ بیمه بالاتر از دایره فقه فردی است/ کراهت و مستحب در فقه فردی، در فقه حکومتی حرام و واجب میشود/ تمام مصارف عقلایی از مئونه بهحساب میآید
اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله شیخ محمّد سند از جمله مدرسین عالی رتبه فقه و اصول در حوزۀ نجف است. تقریراتی که از ایشان تحت عنوان فقه المصارف و النقود در رابطه با مباحث مالی از جمله ضمان الفعل و عقد التأمین به طبع رسیده ما را بر آن داشت که گفتگویی در زمینۀ بیمه با ایشان انجام دهیم. معوّض دانستن ضمان الفعل- و نه تأمین خاطر یا تدارک- در عقد بیمه، تحلیل بحث بیمه از دو منظر حکومتی و فردی، تحریم بیمه از منظر فقه حکومتی در صورت داشتن آسیبهای اخلاقی یا اعانه بر اثم، ربوی دانستن بیمه بازنشستگی و …
توضیحات بیشتر »تحلیل فقهی بر فعالیتهای شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی «شستا»/ عبدالله آرام
اختصاصی شبکه اجتهاد: مسئلۀ تعاون در فقه فردی و اجتماعی از جایگاه ویژهای برخوردار است. خداوند متعال در این باره در قرآن میفرماید: تعاونوا علی البرّ و التّقوی و لاتعاونوا علی الإثم و العدوان. یکی از مواضع عامّ البلوایی که امروزه میتواند مصداق فراز ایجابی و یا تحریمی این آیۀ شریفه باشد و متأسّفانه از آن غفلت شده است، مسئلۀ عضویّت اختیاری سرپرستان خانوار در صندوقهای بیمه بازنشستگی از جمله خانواده ۴۵ میلیون نفری سازمان تأمین اجتماعی است. چون در این قبیل بیمهها مقصود بالذات فقط تأمین مالی است و بد و خوبِ گردش پرداختها، علیرغم اهمیّت سلبی و ایجابی …
توضیحات بیشتر »دیدگاههای شهید مطهری درباره «عقد بیمه»/ محمدهادی کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شهید مرتضی مطهری(ره) در چند جلسه سخنرانی، نظرات خود را درباره بیمه مطرح نموده که در آخر کتاب «مسئله ربا و بانک» منتشر شده است. ربوی وغرری بودن بیمه عمر و مشروعیت و اجرایی بودن بیمه عاقله, از جمله اهم نظرات ایشان در این باب است. نکات مهم دیگری نیز در مباحث تفصیلی ایشان به چشم می خورد که ما در این یادداشت به اختصار بیان میکنیم: ۱- بیمه؛ یک عقد مستقل: ما هیچ دلیلی نداریم که همه معاملات صحیح باید داخل در یکی از معاملات متعارفی که در فقه مطرح است، باشد. ما یک سلسله …
توضیحات بیشتر »تفاوت ماهوی «بیمه» در سه رویکردِ «سکولار»، «فقهی» و «اخلاقی»/ محمدحسین کمالی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بیگمان انسانها به دلیل ضعفهایی که در مقام «علم» و «عمل» دارند نیازمند تأمین اشخاصی حقیقی یا حقوقیاند که نسبت به آنها از قوّت بیشتری برخوردار بوده و میتوانند «عدم وقوع» مخاطرات یا «توانایی علاج» آنها را در هنگام مواجهه تضمین کنند. اصل این معنی حتّی نسبت به أنبیاء عظام، علی نبینا و آله و علیهم السّلام نیز مصداق داشته است، آنجا که در مواقعی دچار خوف و اضطراب شده و از جانب خداوند متعال با آیاتی نظیر: “لاتخف انک الأعلی”، “لاتخف انک من الآمنین”،”ما ودّعک ربک”، “و لسوف یعطیک”، “قالوا لاتوجل” و … به آرامش خاطر …
توضیحات بیشتر »نظرات فقهی آیتالله بهجت پیرامون «بیمه»
اختصاصی شبکه اجتهاد: گفتگوی پیشرو با یکی از اعضای جلسه إفتاء آیتالله محمدتقی بهجت رحمتالله علیه، پیرامون نظرات متفاوت معظمله در باب «بیمه» است که به درخواست ایشان نامی از وی ذکر نگردیده است. اجتهاد: اجمالاً میدانیم حضرت آیتالله بهجت(ره) نسبت به مسئلۀ «بیمه» اشکالاتی داشتند. لطفاً بفرمایید این اشکالات نسبت به اصل عقد بیمه بوده است یا نسبت به قسمی از اقسام بیمههای موجود؟ پاسخ: آنچه به حسب ظاهر میدانیم، در ابتدا اشکال معظمله نسبت به اصل عقد بوده، ولی در چند سال اخیر اصل عقد را تصحیح کردند اما نسبت به خصوص بیمه عمر اشکالاتی داشتند. اجتهاد: اگر …
توضیحات بیشتر »مهمترین اشکال بر بیمه عمر شبههی ربا در عقد آن است
اگر بخواهیم از دیدگاههایی که به طور معمول در مورد معاملات جدید ذکر میشود پا را فراتر بگذاریم، آن چیزی که به نظر من میرسد مسئلهی تامین -به معنای اینکه ما بیاییم جبران خسارت کنیم- را نباید به عنوان یک شغل و یا یک راه کسب درآمد نگاه کرد و یک امر انتفاعی در نظر گرفت و به نظر میرسد که باید در اختیار دولت باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، هفدهمین نشست از سلسله جلسات بررسی فقهی معاملات جدید با موضوع عقد بیمه اوایل اردیبشت ماه در مدرسهی عالی کریمه اهل بیت علیهاالسلام برگزار شد؛ در این نشست علمیحجتالاسلام مهدی …
توضیحات بیشتر »تحلیل فقهی حقوقی ضمان عاقله و مسئولیت بیمه
معرفی کوتاه:یکی از چالشبرانگیزترین مباحث حقوق اسلامی، مسأله ضمان عاقله و احکام فقها درباره نهاد بیمه است که در دهههای اخیر توجه محافل حقوقی ایران و جهان را به خود معطوف داشته است. به موجب ضمان عاقله، بستگان و نزدیکان جانی که شریعت اسلامی از آنها تحت عنوان عاقله نام برده است، موظف به پرداخت دیه جنایتی میشوند که خود هیچ دخالتی در آن نداشتهاند. هدف از پژوهش حاضر بررسی امکان عمل به حکم ضمان عاقله است. نویسنده در این اثر با مطالعه تطبیقی فقه در حقوق معاصر به بررسی و تحلیل جایگاه نهادهای مشابه همچون بیمه در اجرای ضمان عاقله پرداخته است.
توضیحات بیشتر »