نگارنده معتقد است در فقه سیاسی امام (ره) مرزهای اخلاق محفوظ و اساساً این ادعا کاملاً غیرفقهی و نوعی تحمیل به فقه سیاسی و مدرسه فقهی ایشان تلقی میشود. همچنین علاوه بر تبیین دقیق از احکام سیاسی فقه و مرزهای اخلاقی آن، میتواند در طراحی الگوی حقوق سیاسی مردم در حکومت اسلامی همواره مد نظر قرار گیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «بررسی انتقادی انگاره بهتان برای حفظ نظام با تاکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)» نوشته میلاد مرادی به زیور طبع آراسته شد. مرزهای اخلاق فقه سیاسی و این انگاره که میتوان برای حفظ نظام سیاسی به مخالفان آنها …
توضیحات بیشتر »حفظ اسلام، چهره دین و نظام دینداری، مهمترین نگرانی امام خمینی/ سیدضیاء مرتضوی
شبکه اجتهاد: حفظ اساس اسلام و نظام دینداری و در راستای آن، حفظ کیان جامعه اسلامی از خطر نابودی و اضمحلال با هجوم نظامی و غیر نظامی، یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در فقه اسلامی است؛ چنانکه امامخمینی بارها از آن به عنوان «بزرگترین» وظیفه شرعی نام برده و حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران و چگونگی عملکرد آن را در راستای حفظ دین و چهره اسلام شمرده و از این منظر نیز بر اهمیت حفظ نظام اسلامی به عنوان «یکی از مهمترین» واجبها تاکید کرده است. ایشان حفظ دین و نظام اسلام را بالاترین فریضه شمرده و با این …
توضیحات بیشتر »بهکارگیری قضات غیر جامع شرایط و دامنه اختیارات آنان/ سیدضیاء مرتضوی
شبکه اجتهاد: یکی از چالشهای فقهی که از گذشته مورد توجه و اختلافنظر فقها بوده است، عهدهداری قضاوت از سوی قاضی غیر واجد شرایط قضا در فرض نیاز و مصلحت است. ازیکسو قضاوت شرعی دارای شرایطی است و نیاز به نصب دارد و از سوی دیگر با فرض فقدان قاضی واجد شرایط، نظام اجتماعی به دلیل عدمرسیدگی به خصومات و عدمضمانت اجرایی احکام و حقوق، دچار اختلال و هرجومرج میشود. در این مقاله با بررسی سخن فقهایی چند و ادله موجود، ازیکسو بر اصل جواز قضاوت قاضی غیرواجدشرایطی مانند اجتهاد و عدالت شرعی که قوام اصل قضا وابسته به آن …
توضیحات بیشتر »قاعده حفظ نظام و اصلاح سیاستگذاری، ساختار رسانه و فضای مجازی
قاعده وجوب حفظ نظام، همانطور که میتواند مجوزی برای نفی احکام شرعی مزاحم با خود باشد، دارای ظرفیتهای ایجابی است که توجه به این ظرفیتها میتواند این قاعده را به قاعدهای پیشرو و اثرگذار در صحنه رسانهای بدل سازد که این ظرفیتها میتواند از سطح تقویت نظام رسانهای کشور تا سطوح پیشبینی و آیندهپژوهی و تأسیس نظام رسانهای مستقل را دربرگیرد. سخن از چنین ظرفیتهایی نباید خروج از نطاق این قاعده تلقی شود چراکه اگر با نگاهی تمدنی و توسعهگرا به این قاعده نگریسته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حمزه خادمعلی، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم با حضور …
توضیحات بیشتر »سمینار پروژه «بررسی فقهی حفظ نظام جمهوری اسلامی» برگزار شد
شناخت فروع و لوازم وجوب حفظ نظام به عنوان یک حکم شرعی در حوزههای مختلف اجتماعی و سیاسی و نقش مستقیمی که در زندگی فردی و اجتماعی و روزمره مردم دارد، از مهمترین عوامل ضرورت پرداختن به این موضوع کاربردی از نگاه فقهی میباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت گروه مسائل فقهی و حقوقی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سمینار پروژه «بررسی فقهی حفظ نظام جمهوری اسلامی» روز یکشنبه ۹/۹/۹۹ در تالار شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با حضور اعضای هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق و نماینده محترم حوزه ریاست و نماینده …
توضیحات بیشتر »نفی تلازم وجوب حفظ نظام سیاسی با مشروعیت آن
آیا وجوب حفظ نظام سیاسی بر پایه ادلّه خود، مقیّد به مشروع بودن نظام است یا نه؟ با توجه به تعریفی که از مشروعیت در نظام سیاسی از نگاه فقهی وجود دارد، آیا این مشروعیت عنصری بسیط و مطلق است که تنها در یک وضع و شرایط تحقّق مییابد یا امری نسبی است و از همین رو، حکم حفظ نظام سیاسی _ بسته به شرایط مختلف _ متفاوت می شود؟ چگونگی پاسخ به این دو پرسش مهم نقش تعیین کنندهای در تعیین نوع مناسبات انسان مسلمان با نظام =های سیاسی در جوامع اسلامی، دارد. شبکه اجتهاد: در میان چند مقاله …
توضیحات بیشتر »واکاوی مفهومی «نظم عمومی» و «حفظ نظام»
میزان تکرار «نظام» در فقه با عنوان حفظ یا عدم اختلال بسیار زیاد است و گرچه ظواهر نشان میدهد که فقه شیعه، فردگرا و مفاد آن کمتر ناظر به اجتماع و دولت است، ولی درونمایههای بسیار ارزشمندی درباره امور عمومی و اجتماعی از آن استخراج میشود. اختصاصی شبکه اجتهاد: به بهانه محدودیتهای دولت برای شهروندان در پی شیوع ویروس کرونا، مقاله دکتر سید محمدمهدی غمامی، استادیار دانشگاه امام صادق(ع) با عنوان «واکاوی مفهومی «نظم عمومی» و «حفظ نظام» که در پنجمین شماره دوفصلنامه فقه حکومتی منتشر شده، مورد توجه قرار میگیرد. پرداختن به مفاهیم کلیدی در واقع از آن حیث …
توضیحات بیشتر »جزئیاتی از پروژه فقهی «حفظ نظام»
اهمیت موضوع حفظ نظام در فقه اسلامی و برداشتهای نادرست درباره آن گاه مایه سوء استفاده از آن یا طرح شبههها درباره ماهیت حکومت دینی میشود و نیز شناخت فروع و لوازم وجوب حفظ نظام به عنوان یک حکم شرعی در حوزههای مختلف اجتماعی و سیاسی و نقش مستقیمی که در زندگی فردی و اجتماعی و روزمره مردم دارد، از مهمترین عوامل ضرورت پرداختن به این موضوع کاربردی از نگاه فقهی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام و المسلمین سیدضیاء مرتضوی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و محقق پروژه «بررسی فقهی حفظ نظام» درباره آخرین وضعیت این …
توضیحات بیشتر »پژوهشی پیرامون «قاعده حفظ نظام» منتشر شد
در این اثر پژوهی تلاش شده است به این سؤال اصلی پاسخ داده شود که حکم شرعی «حفظ نظام» چیست و آیا میتوان آن را بر اساس منابع فقه، به عنوان یک قاعده فقهی به شمار آورد؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، قاعدۀ فقهی «حفظ نظام»، یکی از قواعد فقهی است که در فقه حکومتی کاربرد بسیاری دارد؛ اما این قاعده توسط فقها با عنوان یک قاعدۀ فقهی و بهصورت مستقل بحث و بررسی نشده است. اگرچه عبارت حفظ نظام در کلمات فقها در موارد مختلفی بهکار رفته، اما ذکر آن بهعنوان یک قاعدۀ فقهی عموماً بین معاصران بوده است؛ به …
توضیحات بیشتر »عدم مسامحه با فضای مجازی ناسالم، براساس قاعده حفظ نظام
حجتالاسلام ایزدهی با توجه به قاعده حفظ نظام در فقه شیعه گفت: اگر اخلال نظام به عرصه فضای مجازی و شبکههای فراگیر و غیر مجاز باشد، به گونهای که اساس نظام را تهدید کند و محدود به اخلال در نظام معشیت نشود؛ طبیعتاً مسامحه در این عرصه جایز نیست؛ زیرا اگر در این امور مسامحه شود، اصل نظام از بین میرود. شبکه اجتهاد: فضای مجازی با محتواها و ساختارهای مختلف و در عین فرصتها و قابلیتهای زیاد همچون جهانی بودن، گسترش و سهولت دسترسی به آن در هر نقطه از جهان، دستیابی آسان به اطلاعات، جاذبه، تنوع خدمات و محصولات …
توضیحات بیشتر »«مرابطه»، تنها از دولت اسلامی نیست بلکه از بلاد اسلامی است
مرابطه در اصطلاح قرآن کریم یعنی مرزبانی از سنگرهای ایدئولوژیک اسلام، مرزبانی از باورها و ارزشهای اسلامی به همراهی رهبر جامعه اسلامی. اما در اصطلاح فقهی، مرابطه، مرزبانی فیزیکی و دیده بانی صِرف است؛ یعنی باید یک عده در مرز وظیفه دیدبانی را برای جلوگیری از نفوذ دشمن بر عهده بگیرند و در صورت نفوذ، اعلام بکند تا بشود با آنها مقابله کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، ششمین نشست علمی «حکومت دینی و کارآمدی آن» با سخنرانی آیتالله عباس کعبی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری، پایان دیماه با حضور جمعی از طلاب …
توضیحات بیشتر »ملاحظاتی پیرامون «حفظ نظام»
معنا و محدوده نظام چیست؟ چارچوب حفظ نظام عام یا حفظ نظام سیاسی چیست؟ آیا به هدف حفظ نظام هر کار لازمی میتوان کرد و اطلاق دارد یا مقید است و نمیتوان برای حفظ نظام هر اقدامی را انجام داد؟ در تزاحم ولو نسبی میان حفظ نظام عام اجتماعی و حفظ نظام سیاسی کدام مقدم است؟ شبکه اجتهاد: قاعده «وجوب حفظ نظام» و به عبارت دیگر «حرمت اختلال نظام» در فقه ما امری مسلم و مستند به ادّله متعدد است. ابتدا باید روشن شود واژه «حفظ نظام» یا به تعبیر دقیقتر «نظام» به چه معنایی به کار میرود؟ این واژه …
توضیحات بیشتر »«حفظ نظام»، واجبی مطلق یا مشروط !
حفظ نظام، واجبی مطلق یا مشروط؛ مقالهای با رویکردی به اندیشهی سیاسی امام خمینی(ره) است که در دوازدهمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «سیاست متعالیه» به چاپ رسیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دوازدهمین شماره فصلنامه علمی ـ پژوهشی «سیاست متعالیه» (بهار ۹۵) که حاوی مقالههایی از اساتید و پژوهشگران علوم سیاسی میباشد که به همت انجمن مطالعات سیاسی حوزه منتشر شده است. «راهبرد متعالی در مدیریت حل اختلاف»؛ «حفظ نظام، واجبی مطلق یا مشروط؛ با رویکردی به اندیشهی سیاسی امام خمینی(ره)»؛ «مقایسهی دیدگاه امام خمینی و محمد رشیدرضا در باب حکومت اسلامی و پیامدهای سیاسی آن»؛ «امکانسنجی دورهای شدن …
توضیحات بیشتر »