Tag Archives: رجال پژوهی

جلد اول کتاب «استناد در روش شناخت رجال اسناد» با بهره‌گیری از تحقیقات بدیع آیت‌الله شبیری زنجانی و تحت اشراف استاد سیدمحمدجواد شبیری تهیه و تدوین و از سوی مرکز فقهی امام محمدباقر (ع) به رشته تحریر درآمده و از سوی مرکز تدوین متون و منابع درسی حوزه‌های علمیه به عنوان متن درسی معرفی شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، علم رجال از مهمترین علوم اسلامی است که دانش‌های بسیاری مانند فقه و کلام و تفسیر روایی به آن نیازی ویژه دارند؛ به گونه‌ای که افتای دینی و نظریه پردازی محققانه در این دانش‌ها، بدون تسلط بر این علم و …

استاد شبیری زنجانی گفت: از آیت‌الله بروجردی درخواست کردند که رجال تدریس کنند. ایشان فرموده بودند رجال تدریسی نیست. ایشان یکی از استوانه‌های استوار علم رجال است و ایشان جزء یکی از پنج نفر برتر تاریخ علم رجال است. علت بیان ایشان این است که از اول با این دید که چطور می‌شود کاربر را وارد این علم کرد، به آن نگاه نشده است. باید تدریس رجال به صورت کارگاهی باشد. اصول الرجال ناقص بود و یک سری قواعد اولیه را یاد می‌داد و تعریف علم رجال را ارائه می‌کرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، با وجود پیشرفت شگرفت در مباحث …

حجت‌الاسلام والمسلمین شبیری زنجانی با بیان اینکه امروز در تحول دیجیتالی هستیم و نیازمند نهضتی که بتوانیم به درستی از این نرم‌افزارها استفاده کنیم، گفت: برخی با تکیه بر اطلاعات موجود در نرم‌افزارهای مرکز نور توهم اجتهاد پیدا می‌کنند و این از مشکلات این دوره است، در صورتی که پژوهش‌های ما در مرحله متوسط و آمیزه‌ای از دستی و رایانه‌ای است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد شبیری زنجانی، در آیین رونمایی از دانشنامه تخصصی رجال شیعه با عنوان درایه النور ۳ و نسخه دوم نرم‌افزار کتابخانه رجال شیعه و اهل‌‌سنت که با حضور علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه حدیث …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدت‌ها پیش درباره داوری جالب‌توجه امام خمینی(ره) در خصوص جناب محمد بن اسماعیل (از روات کثیرالروایه در کتاب شریف کافی) نوشته بودم. محمد بن اسماعیل(ره) کسی است که هیچ مدح و ذمی درباره‌اش از سوی رجالیون و محدثین به‌دست ما نرسیده است. در واقع در سنجش و داوری او – به اعتباری- دستمان خالی است؛ اما مرحوم امام(ره) در خصوص او رای و نظری قاطع ابراز می‌کنند. ایشان در کتاب الطهاره چنین آورده‌اند: «ولیس فی طریقها من یتأمّل فیه إلاّ محمّد بن إسماعیل النیسابوری الذی‏‎ ‎‏لم یرد فیه توثیق، وإنّما هو راویه الفضل بن شاذان، لکن من …

شبکه اجتهاد: «قبسات من علم الرجال» تقریری از بحث‌های رجالی استاد سیدمحمدرضا سیستانی؛ فرزند آیت‌الله‌ سید علی سیستانی است که جلد اول و دومش در سال ۲۰۱۶ منتشر شد و جلد سوم نیز در سال ۲۰۲۲ انتشار یافته است. این کتاب به قلم سیدمحمد بکاء شاگرد سیدمحمدرضا سیستانی نوشته شده و همان‌گونه که مقرر کتاب در مقدمه اشاره می‌کند، این کتاب برگرفته از مطالب رجالی استادش در ضمن درس خارج فقه حج، اتحاد آفاق و نماز مسافر بوده که آقای سیستانی آن را بازبینی کرده کرده است. جلد سوم قبسات در ده فصل تنظیم شده است؛ فصل اول به حجیت …

شبکه اجتهاد: از بین کتابهای رایج که در بحث سند شناسی و رجال از آن استفاده می‌شود، برخی از جایگاه و اهمیت دو چندانی برخوردارند. این کتابها که میزان تاثیر گذاری بالا و از نظر تاریخی مقدم هستند به منابع اولیه رجال شناخته می‌شوند که عبارتند از: ۱. اختیار معرفه الرجال (رجال کشى)؛ ۲. الرجال (رجال شیخ طوسى)؛ ۳. الفهرست (فهرست شیخ طوسى)؛ ۴. رجال النجاشى (فهرست اسماء مصنّفى الشیعه)؛ ۵. طبقات الرجال (رجال برقى)؛ ۶. کتاب الضعفاء (رجال ابن غضائرى). البته به گفته‌‌‌ی اهل فن این کتب، نخستین کتابهاى این دانش نیستند، بلکه از نخستین متنهاى موجود در زمان …

کرسی نقد کتاب «تضعیف راویان؛ بازخوانی مبانی و معیارهای عالمان رجالی در پنج قرن نخست هجری» امروز برگزار شد و ارائه‌دهنده بر این نکته تاکید کرد که وثاقت با همه نوع انحراف مذهبی مگر غلو قابل جمع است، البته نه اینکه غالی نمی‌تواند ثقه باشد، بلکه احتیاط شدید ائمه(ع) و باور درون مذهبی ما بر عدم نقل از آنهاست؛ همچنین نکاتی که بیانگر انحراف راوی ثقه است، قابل قبول است؛ و نیز وثاقت راوی غیرامامی باید در نزد امامیه پذیرفته شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی غلامعلی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث و نویسنده کتاب «تضعیف راویان؛ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: ابوالمفضل شیبانی یکی از راویان بسیار فعال در حوزه‌های حدیثی فریقین است که نام وی در حجم انبوهی از سندها در منابع شیعه و سنی دیده می‌شود. نگارندۀ این سطور چند سال پیش به اهمیتِ پژوهش دربارۀ این راوی پی برده بود و پس از مدتی، نام وی را در سندِ یک نسخۀ خطی از تراث زیدیۀ یمن نیز مشاهده نمود. از این رو، در مقدمۀ تحقیقِ آن به ذکر نکته‌هایی کلی دربارۀ وی پرداخت. تحقیق این نسخه در روزهای اخیر با نام «احادیث امیر المؤمنین بروایه عبدالعظیم الحسنی و إملاء القاضی جعفر بن أحمد الیمانی (ت …

شبکه اجتهاد: در مورد ضرورت مراجعه به مصادر اهل سنت در مطالعات شیعی به طور عام و مطالعات مرتبط با رجال و حدیث به طور خاصّ، مطالب زیادی گفته و نوشته شده است. پرداختن تفصیلی به این مطلب، نیازمند نگارش کتابی پربرگ است، کاری که فراغ وحوصله زیادی می‌طلبد. به عنوان مقدّمه باید بگویم: در سیره رجالیون شیعه، موارد متعدّدِ بهره گیری از مصادر اهل سنت، به چشم می‌خورد. مثلاً شیخ طوسی در رجالش، در موارد متعدّدی، از کلمات رجالیون بزرگ عامه بهره برده است، از جمله از: ۱- ابن أبی خَیثَمه: در مورد اسم راوی۱ ۲- ابن حنبل: در مورد …

شبکه اجتهاد: درباره طریقه فهرستی و امکان بهره‌وری از آن در بحث از شناسایی پیشینه میراث مکتوب شیعه تاکنون چند یادداشتی را منتشر کرده‌ام. طبق دیدگاه مبتکر این نظریه، طریقه فهرستی چون مبتنی بر بحث از منابع مکتوب است و نه نقل‌های شفاهی حدیث بنابراین بر طریقه موسوم به “رجالی” ارجحیت دارد. طبق این دیدگاه اهل سنت به طریقه رجالی و داوری‌های رجالی پناه بردند چرا که منابع اولیه حدیثی آنان به سبب منع از کتابت حدیث مبتنی بر نقل‌های شفاهی بود و نه آثاری مکتوب و برخلاف آنان شیعیان به توصیه امامان شیعه از آغاز به کتابت و تدوین …

شبکه اجتهاد: ۱– فهرست‌های قدمایی در حدیث در بسیاری از موارد تنها نقش اجازات را دارند؛ به صورتی که سندها می‌توانند صرفا سند به اشخاص و نه متون و یا از آن مهمتر نسخه‌های خاص از آن متون باشند. ۲– در این نوع اجازات نویسندگان فهارس و یا اجازات گاهی صرفا فهرستی از محتویات فهارس قدیمی‌تر به دست می‌دهند با نقل اجازاتی به آن فهارس قدیم؛ مانند نجاشی که در بسیاری موارد، در ذیل نام اشخاص و نویسندگان کتاب‌ها بی آنکه ضرورتا آن کتاب‌ها را دیده و یا روایت کرده باشد و یا حتی به درستی آن راوی و نویسنده …

شبکه اجتهاد: اخیراً گفتگویی برخط میان استاد سیداحمد مددی و رابرت گیلیو و اندرو نیومن در خصوص تحلیل فهرستی برگزار شد که برخی آن را نقطه عطفی در تاریخ تعاملات علمای شرق با اندیشمندان غربی دانستند و در تنور این پندار بیش از پیش دمیدند. نمی‌خواهم در اینجا درباره اینگونه تحلیل‌ها و واکنش‌ها بحث مستقلی کنم، بلکه هدفم ارائه دیدگاهم درباره انگاره «مسلک فهرستی/ تحلیل فهرستی» است؛ چون به رغم حضور در نشست، امکان ارائه نظر و پرسش فراهم نشد و آن را به اینجا موکول کردم. با این حال، به این نکته اکتفا می‌کنم که حتی اگر اصل چنین …

شبکه اجتهاد: کاربران علاقمند به حیطه‌های مرتبط با مطالعات اسلامی، گفتگوی مجازی استاد سید احمد مددی؛ استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با دو تن از اساتید برجسته غربی؛ پروفسور رابرت گلیو (استاد دانشگاه اگزتر) و پروفسور اندرو نیومن (استاد دانشگاه ادینبرا) را شاهد بودند. در این وبینار که به همت کالج اسلامی لندن برگزار شد، مباحثه‌ای درباره نظریه «تحلیل فهرستی» رقم خورد که استاد حوزه قم به ارائه نظرات خود پرداخت و پس از آن، آکادمسین‌ها مستقیماً پاسخ سؤالات خود را از ایشان جویا شدند. در ابتدای گفتگو، استاد مددی با توضیح درباره برخی مصطلحات علم‌الحدیث و …

شبکه اجتهاد: بحث درباره شخصیت روایی علی بن حدید مدائنی را در چهار مقام؛ توصیف، ترسیم، تحلیل و تحکیم پی می‌گیرم: توصیف داده‌های راوی‌شناسانه «علی بن حدید بن حکیم المدائنی الأزدی الساباطی‏» گرچه از راویان پرروایت و فعّال شیعی است، ولی در کتب اصلی رجال شیعه، به هیچ توصیفی درباره وثاقت یا ضعف از وی برنمی‌خوریم. نجاشی، وی را از راویان امام کاظم علیه‌ السلام اعلام داشته و شیخ طوسی در الرجال، ضمن برشمردن وی از اصحاب امام رضا و امام جواد علیهما‌السلام، فقط به محل زندگی و رشد وی (مدائن) اشاره کرده است. در مقابل، کشّی، روایات و گزارش‌هایی …

شبکه اجتهاد: کمتر کتابی در کلیات علم رجال نوشته شده که در آن اخباری‌ها به عنوان مخالفان علم رجال معرفی نشده‌اند!(۱) در این گونه کتاب‌ها، به شبهات اخباری‌ها پیرامون بی فائدگی و یا حرمت علم رجال پاسخ داده شده است، شبهاتی که بطلان آنها بدون نیاز به هیچ گفتگویی واضح است. این تلقی از اخباری‌ها تلقی رائجی است، لا اقلّ در حوزه‌های علمیه امروزه، به گونه‌ای که وقتی ملا محمّد امین استرآبادی ادعا می‌کند احیای طریقت اخباریه به ترغیب و توصیه استاد و پدر همسرش، یعنی میرزا محمّد استرآبادی (رجالی مشهور و مؤلّف کتاب مشهور منهج المقال فی علم الرجال، ونیز دو …

کتاب «الغلو فی مصطلح الملل و النحل و الرجال؛ دراسه عن الفرق و الرواه الغالین» تألیف محمدباقر ملکیان (نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه قم) است. این اثر در واقعیت سنجی انتساب‌های به غلو در کتاب‌های ملل و نحل و کتاب‌های رجالی است. نویسنده از آنجا که در روایات نقل شده توسط برخی از متهمین به غلو هیچ اثر از این آسیب را ندیده است. بر آن شده تا با معیارهایی چند اتهام اشخاص و یا گروه‌ها به غلو را واقعیت سنجی کند. این کتاب پالایشی و پایشی قوی در عصر اعتبار سنجی انتساب‌های به غلو است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، گفت: در میزان اهمیت و اعتبار روات، باید بین رواتی که صاحب اثر هستند، رواتی که از صاحب اثر نقل می‌شوند و رواتی که نه صاحب اثر هستند و نه از صاحب اثر نقل می‌کنند، فرق گذاشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید علی دلبری، استاد گروه رجال‌پژوهی معاونت پژوهش این حوزه، در یکی از نشست‌های دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث، به تمرین و تطبیق عملی گام‌های پنج‌گانه اعتبارسنجی حدیث پرداخت. وی، گفت: در بررسی اعتبار هر حدیث باید پنج گام کلی برداشته شود، در گام اول وضعیت اعتبار نویسنده و کتاب را تحقیق …

استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، پنج گام اساسی در بررسی سند روایات را به صورت عملی توضیح داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی دلبری، در نشست دیگری در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث و در دومین جلسه از سلسله جلسات بررسی گونه‌های اسناد در کتب اربعه و وسائل الشیعه، با معیار قرار دادن پنج گام اصلی در اعتبار سنجی سند حدیث، سه سند روایت دوم از ابواب مقدمات عبادات در کتاب وسائل الشیعه را تفکیک و شناسایی و اعتبارسنجی کرد. دلبری با اشاره به فصل چهارم کتاب رجالی خود، بایسته‌های بررسی سند و روش متقدمان و …

آیت‌الله موسوی‌خلخالی به مهم‌ترین ادله بی‌نیازی به علم رجال در استنباط ادله شرعی اشاره کرده و از همین رهگذر به پاسخ‌های آیت‌الله خویی در این زمینه توجه می‌کند و ادله اقامه شده را ناکافی می‌داند و علم رجال را به عنوانِ یکی از علومِ مورد نیاز در سازوکارِ استنباط فقهی معرفی می‌نماید. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مقدماتی در دانش رجال الحدیث، نیازمندی و کارکرد آن در استنباط فقهی است. به برخی از بزرگان شیعه نسبت داده‌اند که تأثیر دانش علم رجال در استنباط را به کلی منکر بوده‌اند و ادله‌ای نیز برای این بی‌نیازی اقامه کرده‌اند. در مقابل …

نوشتار حاضر که حاصل جلسات درسی استاد سید مجتبی نورمفیدی است در پنج بخش مصادر روایی، مصادر رجالی، توثیقات، تحمل و نقل روایات و بررسی وثاقت برخی راویان مورد اختلاف به این مهم پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آنچه فقاهت و اجتهاد را بعضاً به چالش می‌کشد، تشخیص صحت و اعتبار روایات، است. اینجاست که علومی نظیر «رجال» و «درایه» که وظیفه اصلی آن‌ها کمک به ارزیابی روایات است، نقش و اهمیت خود در استنباط احکام و نیاز هر فقیه را به خود معلوم می‌سازند. دانش رجال هر چند از دیرباز مورد توجه مسلمانان بوده، لکن این علم در …

چاپ دوم کتاب «پژوهشی پیرامون علم رجال» اثر آیت‌الله میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی با ترجمه و تحقیق سید مجتبی عزیزی و میثم مطیعی روانه بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «وجیزهٌ فی علم الرجال» اثر میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی از علمای برجسته نجف در قرن گذشته، با افزودن حدود ۳۰۰ پاورقی محققانه با عنوان «پژوهشی پیرامون علم رجال» برای اولین بار در سال ۹۳ توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) به چاپ رسید. «مرحوم میرزا ابوالحسن مشکینی اردبیلی» به عنوان یکی از اساتید فقه و اصول، در روزهای تعطیل، درس‌های منظّمی درباره رجال ترتیب داده بودند که در …

استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان با اشاره به سیر تطور نگارش حدیث گفت: پس از بعثت نگارش حدیث آغاز شده، بعد از آن نیز تا پایان عمر رسول الله(ص) ادامه یافته است و ایشان بارها تاکید بر نوشتن حدیث داشته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین شانه‌چی، استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث گفت: اولین کلامی که از رسول الله(صل الله علیه و آله) صادر شده حدیث، اولین شیء مکتوب قرآن و اولین نگاشته‌های حدیثی، مصحف امیر مومنان(علیه السلام) می‌باشد. استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان با بیان این که مصحف، همان آیات …

از آنجاکه هردو بزرگواری که با آن‌ها مصاحبه شده، ممحض در رجال نبودند و نقدیاتی سطحی به علم رجال وارد کرده‌اند، بر آن شدیم تا عرایضی را در خطاب به این دو بزرگوار بنویسیم. انشاء الله اساتید بزرگوار، دقت بیشتری در آراءشان به خرج داده و حداقل، نظرات بدون تحقیقشان را به شکل علنی و از طریق رسانه‌ها اعلام نفرمایند. اختصاصی شبکه اجتهاد: دو گفتگویی که شبکه اجتهاد چند هفته پیش با دو استاد رجال در رابطه با میزان اعتبار این دانش در عملیات استنباط فقهی انجام داد، بازخوردهای فراوان و مختلفی داشت. برخی از این واکنش‌ها، در کامنت‌های این …

مرحوم آقای خویی در این زمینه بسیار افراط کرده است. ایشان خودش می‌فرماید مبانی من خلاف مشهور است. ایشان هیچ‌یک از مبانی مشهور در پذیرش روایات را قبول ندارد و این شاذ از مشهور است. حال این شاذ، مشهور شده است و بالعکس، روش مشهور در میان قدما، شاذ گردیده است. متأسفانه این روش کم‌کم به علم کلام و شبهات و … هم سرایت کرده است. اختصاصی شبکه اجتهاد: استاد شیخ محمد سند، علاوه بر پرکاری در تدریس و تألیفات فراوان، بسیار تأمل و تفکر می‌کند. او چه زمانی که طلبه‌ای ساده بود، چه بعد از آن که استاد مهمی …

استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محسن حسینی فقیه، استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به بیان دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز به علم رجال و بررسی افراط و تفریط در اعتبار میراث ارزشمند حدیثی شیعه پرداخت. وی با بیان این که یکی از دیدگاه‌‌ها در رابطه با نیاز …

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با اشاره به وضوح نقش مهم حدیث در علم اصول و به ویژه علم فقه، بیان کرد: علوم حدیثی به عنوان مقدمه محسوب می‌شود که اگر بدان اهمیتی داده نشود، فقه اساسی پیدا نمی‌کند زیرا فقه احکام شرعیه‌ای است که عملا باید انتساب آن به شرع اثبات شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله مهدی مروارید، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، در دیدار با گروه رجال پژوهی این حوزه ضمن تقدیر از دغدغه این گروه و فعالیت‌های آن گفت: اینکه عزیزان به فکر تقویت مقدمات فقه و اجتهاد بوده و به دنبال آن در …

دوفصلنامۀ «مطالعات اعتبارسنجی» حدیث وابسته به گروه رجال‌پژوهی معاونت پژوهشی حوزۀ علمیۀ خراسان رضوی در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری در زمینه تحقیقات حدیثی و رجالی‌ و در دفاع از میراث حدیثی شیعی و جلوگیری از افراط‌ها و تفریط‌ها، فعالیت‌های خود را آغاز کرده است. این دوفصنامه مشتمل بر سه رویکرد محتوایی کلی زیر است که هر یک حداقل شش موضوع را دربرمی‌گیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، بدون شک یکى از مهم‌ترین راه‌هاى استنباط احکام الهى نزد شیعه، رجوع به احادیث معصومان (علیهم‌‌السلام) است. در واقع معارف اهل‌بیت (علیهم‌السلام) گنجینۀ عظیمی است که علاوه بر شرح و توضیح آیات …

شبکه اجتهاد: سالم بن مکرم، معروف به ابو خدیجه از یاران امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) و واسطه نقل روایاتی از ایشان است. [۱] این روایات در موضوعات فقهی همچون نماز میّت[۲]، لقطه[۳]، نکاح[۴]، خمس[۵] و همچنین موضوعات اخلاقی و اعتقادی[۶] وارد شده است. از سخنانی که ابو خدیجه واسطه نقل آن بوده است، روایتی است که در آن شیعیان از ارجاع تخاصم به حکّام جور منع می‌شوند.[۷] تضعیف در برابر توثیق نکته‌ای که ابو خدیجه‌ را به یکی از راویان بحث بر انگیز تبدیل کرده است آن است که از یک سو نجاشی  ایشان را توثیق و حتی تعبیر …

شبکه اجتهاد: در یکی دو سال اخیر، با افراد متعددی، پیرامون پژوهش بر اساس رجال کشی برای پایان نامه‌‌های دانشگاهی و حوزوی، و نیز پژوهش‌‌های مستقل، گفتگو‌‌هایی داشته‌ام. این مختصر جمع‌بندی نکاتی است که به دوستان عرض کرده‌ام. بر اساس رجال کشی، چند پژوهش اساسی می‌توان انجام داد: ۱- بازسازی رجال عیاشی، و نیز رجال نصر بن صباح: البته گویا مرحوم آیت‌الله بروجردی کتاب «ترتیب اسانید کشی» را نوشته‌اند که بر اساس این (کتاب ترتیب اسانید کشی) می‌توان آسانتر هم رجال عیاشی را بازسازی کرد و هم رجال نصر بن صباح را؛ البته حجم رجال عیاشی بیشتر از رجال نصر …

استاد حوزه علمیه خراسان در ادامه نشست‌های رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان به تبیین سبک شناسی مرحوم نجاشی در کتاب فهرست اسماء مصنفی الشیعه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی، در چهل و پنجمین نشست رجال پژوهی که به مناسبت سالگرد وفات مرحوم نجاشی با ویژه موضوع بررسی «واژگان توصیفی مرحوم نجاشی در کتاب فهرست» به همت گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان برگزار شد، به سبک شناسی مرحوم نجاشی در کتاب فهرست اسماء مصنفی الشیعه پرداخت و با بیان این که مرحوم نجاشی متوفی ۱۸ جمادی الاولی سال ۴۵۰ و از شاگردان شیخ مفید و …