شبکه اجتهاد: یکی از روشهای نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستیهای آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این نوشتار پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته میشود. سازوکار ارائه شده از لحاظ جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. این سازوکار از استخراج نمونههای عینی تحلیلهای فهرستی از درسهای خارج استاد سیداحمد مددی و فراتحلیل آنها حاصل گردیده است. تحلیل فهرستی نوعی موردکاوی تاریخی حدیث با رویکرد …
توضیحات بیشتر »جزئیاتی از سه طرح «حدیثپژوهی و سیرهپژوهی» در بنیاد پژوهشهای اسلامی
طرح پژوهشی «تحلیل فهرستی: دیدگاهها، مبانی و سازوکار اجرایی»، طرح «بازیابی منابع روایات عیون اخبار الرضا(ع)» و طرح پژوهشی «مبانی سیرهپژوهی؛ گونهها و تأثیرات» در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در دست اجراست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام سید رضا شیرازی، استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهد و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی رضوی با تشریح جزئیات طرح پژوهشی «تحلیل فهرستی: دیدگاهها، مبانی و سازوکار اجرایی»، گفت: هدف اصلی طرح، تهیه ضوابط و معیارهای فنی روش «تحلیل فهرستی» در حدیثپژوهی به منظور بهینه کردن فعالیتهای حدیثپژوهی و افزایش بهرهوری حدیثپژوهان با استفاده از این روش است. از دیگر …
توضیحات بیشتر »«مقبول بودن حدیث» و «انجبار ضعف سند با شهرت عملی اصحاب»: یکسانی یا تفاوت؟/ سیدرضا شیرازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: گفته شده است که «مراد از قبول روایت، بودن شهرت عملی برابر آن روایت است». از این رو وقتی گفته میشود: شهرت عملی و فتوایی، سبب جبران ضعف سند روایت میشود، عبارت اخرای این تعبیر است: «روایت او را قبول کردهاند». این تعریف به آیتالله سید ابوالقاسم خوئی(ره) نسبت داده شده است.(۱) اصطلاح اول در علم درایه مطرح گردیده(۲)و قاعدهی دوم در علم اصول بیان شده است.(۳)پس از تغییر شیوهی ارزیابی حدیث در اواخر قرن هفتم و ابتدای قرن هشتم توسط سید احمد بن طاوس یا علامه حلی، مشکل کثرت احادیث ضعیف در منابع حدیثی شیعه بروز …
توضیحات بیشتر »نقش ادبیات عرب در اجتهاد از منظر اصولیان/ سید رضا شیرازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مراد از اجتهاد در لغت و ادبیات عرب چیست؟ (در صورت عدم قبول اجتهاد متوسط و قول به لزوم اجتهاد در مقدمات علاوه بر اجتهاد در فقه). آیا مراد این است که همانند جوهری و ابن منظور در لغت و سیبویه و ابن هشام انصاری در ادبیات صاحبنظر شد؟ یا مراد این است که به قدری بر لغت و ادبیات عرب مسلط گردید که بتوان از متن عربی مراد گوینده متن را دریافت نمود، حتی به مقداری که مبتنی بر مراجعه به کتابهای لغت و صرف و نحو باشد؟ به عبارتی دیگر، در فهم مراد گوینده از …
توضیحات بیشتر »معیار مستحدثه بودن مسئله فقهی چیست؟
اختصاصی شبکه اجتهاد: کرسی علمی-ترویجی «معیار مستحدثه بودن مسئله فقهی» با ارائه حجتالاسلام سیدرضا شیرازی، مدرس حوزه علمیه مشهد و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهشهای اسلامی و نقادی حجتالاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و حجتالاسلام دکتر سید علی دلبری، دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دبیر علمی حجتالاسلام دکتر محمدتقی کریمی، با حضور پژوهشگران پژوهشکده علوم اسلامی در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد. حجتالاسلام کریمی، دبیر علمی: بحث مسائل مستحدثه و مسائل جدید در فقه یکی از موضوعات بسیار مهم و تعیین کننده در عصر حاضر …
توضیحات بیشتر »آسیبهای بیضابطگی مقام علمی در حوزه/ سید رضا شیرازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سیره و روش بزرگان حوزه کاربرد محتاطانه و دقیق القاب بوده است. فقیهی ملقب به «خاتم الفقهاء و المجتهدین» چون شیخ انصاری در به کاربردن القاب قیراطی عمل میکند به طوری که از صاحب جواهر به «بعض المعاصرین» (مکاسب ج۳ ص۲۵) یاد میکند و در تمام کتاب گرانسنگ مکاسب، لقب«استاذ» را تنها به شریفالعلماء (مکاسب ج۳ ص۴۰۷) اعطا میکند. مراجع بزرگوار تقلید نیز، در نامه به افراد یا تسلیت به بازماندگان عیار لقب را مراعات مینمایند. (برای نمونه به پیامهای تسلیت مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید به بازماندگان رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام و …
توضیحات بیشتر »درس خارج؛ خارج از اهداف!/ سید رضا شیرازی
اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. جستوجو از امری که از آن تصوری نداریم و یا از آن تصور ناقصی داریم، عقیم و ناکام است. تصور ناقص و نارسا سبب میشود تا ابزارهای شایسته برگرفته نشود. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که طلبه از آن دارد. به خاطر نداشتن تعریفی از درس خارج، طلاب وارد فضای مهآلودی جدید میشوند. در این فضا نمیدانند چگونه درس بخوانند؟ کدام استاد را برگزینند؟ در درس کدام موضوع فقهی یا اصولی شرکت کنند؟ …
توضیحات بیشتر »بررسی مقبولیت روایت عمر بن حنظله
به نظر میرسد استناد گستردۀ علامه حلی بدین روایت، و توصیف روایت به «مقبول» توسط شهید اول و محقق کرکی، منشأ ادعای مقبوله بودن این روایت توسط شهید ثانی شده است.
توضیحات بیشتر »