تفاوت اصلی روش جامع استنباط فقه نظام و روش عدم مغایرت، همین اصول مکتبی است که ستون فقرات روش جامع استنباط ماست. راه استکشاف این اصول را شهید صدر حرکت از روبنا به زیربنا معرفی نموده است؛ لکن این روش را بایستی با روش مبانی علامهٔ مصباح تکمیل کرد؛ یعنی قبل از تنظیم فقه، بایستی ابتدا به سراغ مبانی فکری فلسفی عمیق اسلامی رفت مثل: اعتقاد به اختیار انسان و… سپس پس از آغاز حرکت از مبانی، به سراغ احکام خرد فقهی آمد و با استقراء و حرکت از روبنای احکام خرد فقهی، به زیربنا و احکام کلان فقهی در …
توضیحات بیشتر »دفاع بد از روحانیت!
این نوع دفاع از تصمیم بانک مرکزی و روحانیت از نوع «دفاع بد» است که به جای مفید بودن، زیانبارتر است. شاید کسانی که در بانک مرکزی چنین تصمیمی گرفتهاند قصد و نیت خوبی داشته باشند و تصورشان این باشد که با این کار خدمتی به دین و دینداری در بخش اقتصاد بانکی خواهند کرد ولی لازم است به این واقعیت غیرقابل انکار توجه کنند که دخالت دادن روحانیت در امور اجرائی به هر بهانهای که باشد، اقدامی زیانبار است. به گزارش شبکه اجتهاد، روزنامه جمهوری اسلامی درسرمقاله خود با عنوان «دفاع بد از روحانیت!» آورده است: معروف است که …
توضیحات بیشتر »دروغ بزرگ استخدام روحانیون در بانکها!
رئیس شورای فقهی بانک مرکزی درباره خبر دروغ استخدام روحانیون در بانکها، آن را مخلوق ذهنهای بیمار خواند و گفت: استخدام ۲۰ هزار روحانی برای ۲۰ هزار شعبه بانکی یک شانتاژ رسانهای و مخلوق ذهنهای بیمار است و مستند به اطلاعات درستی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، روز یکشنبه ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ گفتوگویی را با خبرگزاری صدا و سیما درباره موضوعات مختلف اقتصادی انجام داده بود و در این مصاحبه به استقرار ناظران شرعی در بانکها هم اشاره کرده بود، اما یکی از …
توضیحات بیشتر »یازده شاخص تحقق نظام بانکداری اسلامی
رئیس شورای فقهی بانک مرکزی در نشست «مدل عملیاتی بانکداری اسلامی» یازده شاخص تحقق نظام بانکداری اسلامی را تشریح کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «مدل عملیاتی بانکداری اسلامی» با حضور اساتید و صاحب نظران در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد. حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحیمقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس شورای فقهی بانک مرکزی به عنوان یکی از سخنران این نشست عنوان کرد: اگر بخواهیم نهادی به عنوان بانکداری اسلامی را تشکیل دهیم باید متناسب با مبانی اسلام و نظام اسلامی ۱۱ شاخص مهم داشته باشد. وی افزود: اولین شاخص مسئله نبود ربا و شبهه ربا در بانکداری …
توضیحات بیشتر »جزئیات پیشنویس لایحه اصلاح نظام بانکداری در حوزه علمیه
دانشیار گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: پیشنویس لایحه اصلاح نظام بانکداری طبق نظر اسلام و مراجع عظام تقلید از سوی حوزه علمیه قم تدوین شده و طبق آن قرار است تغییرات اساسی در نظام بانکداری کشور اتفاق بیفتد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، عضو هیات علمی و مدیر گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، از تنظیم پیشنویس اصلاح نظام بانکداری خبر داد و به ایکنا گفت: یک سری برنامهها در رابطه با اصلاح نظام بانکداری کشور در حال انجام است که به زودی جزئیات کامل آن منتشر خواهد شد. تدوین پیشنویس …
توضیحات بیشتر »«نظام بانکی» زیر ذرهبین انتقاد مراجع تقلید
«گرفتن دیرکرد از سوی بانکها»، «فرصتطلبی از ذخایر بانک مرکزی»، «تعدد بانک در شهرها»؛ «کاهش ارزش پول ملی کشور»، «تسهیلات با سود ۲۵درصد!» از جمله انتقاداتی بود که مراجع در دیدار با رئیسکل بانک مرکزی مطرح کردند. همچنین «ثبات کافی ارز و قیمتها در بازار»، «رونق بخشی به صنعت و تولید»، «گسترش ابزارهای مبتنی بر عقود اسلامی به تسهیل کسبوکارها»، «نظارت بر رویه و عملکرد بانکها» و «بهبود معیشت مردم و رشد اقتصادی» از جمله توصیههای مراجع به صالحآبادی بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر علی صالحآبادی رئیسکل بانک مرکزی به همراه اعضای شورای فقهی این بانک در سفر به …
توضیحات بیشتر »نظام بانکی ایران، فاصله جدی با نظام بانکداری بدون ربا دارد/ نباید در بانکداری اسلامی شاهد نقصان مال مردم باشیم/ میگویند کاهش ارزش پول ضمان آور نیست! این اشتباه محض است
اگر از فقها بپرسید میگویند بدهکار ضامن کاهش قیمت نیست. ولی یک اشتباهی رخ داده است. بعضی از فقهای بزرگوار ما پول را معادل سایر کالاها گرفتهاند و گفتهاند کاهش ارزش پول ضمان آور نیست و این اشتباه محض است. چون پول کالا نیست و ارزش مصرفی ندارد و یک تن برنج یک تن برنج است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «جایگاه بانکداری اسلامی در نظام بانکی ایران»، با ارائه استاد غلامرضا مصباحی مقدم عضو شورای فقهی بانک مرکزی و مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم بهصورت مجازی شد. نائب رئیس هیات مدیره انجمن مالی اسلامی ایران که به …
توضیحات بیشتر »«فقه نظام بانکی» به قلم استاد محسن اراکی کتاب شد
کتاب «فقه نظام بانکی» به قلم استاد محسن اراکی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از سوی انتشارات نشر ناب ماندگار به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، «بانک» در نظام اقتصادی اسلام ماهیتی کاملاً متفاوت از بانک در نظام سرمایهداری دارد. بانک در نظام اقتصادی اسلام عبارت است از: «نهادی که وظیفه آن صیانت از داراییهای مردم و هدایت آن در جهت بهرهبرداری صحیح از آن و ارائه خدمات اقتصادی بهتر به عموم مردم است»؛ بنابر این تعریف، بانک در نظام اقتصادی اسلام، ماهیت «خدمت به مردم» دارد و نقش اصلی آن واسطهگری میان سرمایۀ صاحبان سرمایه …
توضیحات بیشتر »امهال ربوی تسهیلات نظام بانکی/ شورای فقهی بانک مرکزی ابزار کافی برای نظارت را ندارد
حجتالاسلام والمسلمین عبادی با بیان اینکه بر اساس تحقیقات میدانی متقن به این نتیجه رسیدیم که بیش از ۹۵ درصد امهالهایی که در نظام بانکی صورت میگیرد، به صورت ربوی است، بیان کرد: اگر بانکها به تمام آنچه در «آییننامه وصول مطالبات غیرجاری» که مورد تایید شورای فقهی بانک مرکزی قرار گرفته و توسط بانک مرکزی نیز ابلاغ شده، عمل میکردند شاهد گسترش ربا در کشور نبودیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین جواد عبادی، کارشناس ارشد فقه بانکی در گفتوگویی اظهار داشت: بر اساس تحقیقات میدانی متقن به این نتیجه رسیدیم که بیش از ۹۵ درصد امهالهایی که در …
توضیحات بیشتر »راه اصلاح نظام بانکی از بانک مرکزی نمیگذرد/ سران قوا در تصمیم خود تجدیدنظر کنند
مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: بانک مرکزی شاهد انجام بسیاری از صوریسازیها و رباخواریها در بانکهای تجاری و اقدامات غیرقانونی دیگر بوده و نتوانسته یا نخواسته آنها را اصلاح کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلاموالمسلمین غلامعلی معصومینیا، مدیرگروه بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی، درباره مصوبه جلسه اخیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی مبنی بر واگذاری اختیار اصلاح نظام بانکی به بانک مرکزی به ایکنا گفت: عنوان دقیق این مصوبه واگذاری برطرف کردن چالشهای نظام بانکی به بانک مرکزی است و در این راستا بانک مرکزی موظف شد تا پیشنهادات اجرایی را به جلسه سران قوا ارائه کند اما در ۳۴ …
توضیحات بیشتر »صمصامی: بانکها حیلههای فقهی لازم برای عقود را پیدا کردهاند/ بانکهای اسلامی الگوی خود را از بانک ربوی گرفتهاند/ محققنیا: سیستم مالی وحی منزل نیست
در نشست «امکان یا امتناع از بانکداری اسلامی» عنوان شد: بانکها حیلههای فقهی لازم را برای عقود صوری پیدا کردهاند؛ مثلا میگویند این مشارکت است و به لحاظ فقهی اشکالی ندارد اما وقتی به عمق آن نگاه میکنیم، بانک وارد فعالیت واقعی نمیشود بلکه همه کار را به مشتری سپرده و فقط پول را به مشتری میدهد و تضمین سود آن را از مشتری میگیرد؛ این فرآیندی است که در تمام عقود وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بانکداری اسلامی در ایران در طول چهار دهه گذشته، موضوعی مورد مناقشه بوده است. از یک طرف عدهای از کارشناسان امر معتقدند …
توضیحات بیشتر »حاشیهای بر نامه اخیر منتقدان طرح جامع بانکداری/ وهاب قلیچ
چنانچه توصیه بر آن است که میتوان با نظارت دقیقتر مانع از صوریسازی تسهیلات مشارکتی شد، آیا نمیتوان این مکانیسم نظارتی را برای تسهیلات مبادلهای بکار گرفت؟ شبکه اجتهاد: پس از تهیه طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» از تلفیق و تجمیع سه طرح «طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران»، «طرح بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران»، «طرح تاسیس بانک توسعه جمهوری اسلامی ایران» و یک لایحه «اصلاح قانون پولی و بانکی کشور» توسط جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در برخی از مجامع علمی بحثها و نقدهایی نسبت به این طرح ایراد شده است. جدیدترین این واکنشها ارسال نامهای از …
توضیحات بیشتر »اتمام حجت صاحبنظران اقتصاد اسلامی/ ۱۳ اشکال اساسی طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران»
گروهی از خبرگان حوزوی و دانشگاهی متخصص در اقتصاد اسلامی تشکیل شده و از سویی به طور دقیق ریشهها و علل عدم موفقیت اجرای قانون عملیات بانکداری بدون ربا در سی و چهار سال گذشته را بررسی کنند و از جانب دیگر در مورد قابلیت طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» برای اصلاح و رفع ناکارآمدی قانون فعلی بانکداری، ارزیابی و داوری درستی را صورت دهند و نتایج آن به مجلس شورای اسلامی جهت اصلاح طرح منعکس گردد. به گزارش شبکه اجتهاد، ۲۲ نفر از صاحبنظران حوزوی و دانشگاهی اقتصاد اسلامی با صدور بیانیهای، خطاب به نمایندگان مجلس شورای …
توضیحات بیشتر »عنوان «اسلامی» از نظام بانکی کشور حذف شود/ رباخواری در پوشش بانکداری اسلامی
استاد اقتصاد دانشگاه تهران تأکید کرد: با توجه به ربوی بودن فعالیت نظام بانکی، بهتر است عنوان «اسلامی» را از نظام بانکی کشور حذف کنیم تا فعالیت ربوی بانکها به نام اسلام تمام نشده و ضربهای به اسلام وارد نشود. به گزارش شبکه اجتهاد، با توجه به در پیش بودن هفته بانکداری اسلامی، توجه جدیتر به این موضوع ضرورتی انکارناپذیر و وظیفه همه افراد دغدغهمند در زمینه تحقق بانکداری اسلامی در کشور است. بیش از سه دهه از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا در کشور ما میگذرد که قرار بود زمینه حذف کامل ربا از نظام بانکی و تحقق …
توضیحات بیشتر »چهار دغدغه مهم مراجع تقلید درباره نظام بانکداری
عضو ارشد شورای فقهی بانک مرکزی ایران گفت: غیرواقعی بودن معاملات از مهمترین مشکلات بانکداری ایران در سالهای مختلف بوده و ریشه معاملات صوری و غیرواقعی در عدم آموزش صحیح کارکنان نظام بانکی و مشتریان نظام بانکی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان در همایش روحانیون مبلغ در همدان با بیان اینکه ربا جزو بزرگترین گناهان کبیره است، اظهار کرد: منطق بانکداری بدون ربا برابر است با معرفی معاملاتی که بر اساس شریعت اسلامی باشد. وی با بیان اینکه در سال ۶۲ قانون عملیات بانکی بدون ربا به مجلس رفت و تصویب شد، ادامه داد: این قانون …
توضیحات بیشتر »حوزههای علمیه مباحث فقهی جدید در بانکداری را تعیین تکلیف کنند
مشاور عالی رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار کرد: مهمترین توقع از حوزههای علمیه این است که به جای اکتفاکردن به ارائه رهنمود، رسالههای فقهی بخش شده و آماده را همانگونه که درباره بقیه فروعات وجود دارد، راجع به مسائل روز بانکداری هم ارائه کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، وجود جریمه دیرکرد در نظام بانکی، همواره مورد انتقاد مردم و مراجع تقلید بوده است. در روزهای اخیر نیز برخی از مراجع تقلید در جلسات درسی خود و همچنین در دیدار با برخی مسئولان بانکی کشور بر لزوم همکاری نظام بانکی با افرادی که توانایی بازپرداخت بدهی خود را ندارند تأکید …
توضیحات بیشتر »اختلافنظر درباره علل عدم توفیق بانکداری اسلامی؛ از تعدد عقود تا مشکلات ساختاری
برخی علت عدم توفیق بانکداری اسلامی در ایران را در تعداد زیاد عقود، عدهای در فقدان آموزش کارکنان بانکها و گروهی نیز مربوط به مشکلات ساختاری میدانند. شبکه اجتهاد: چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی میگذرد؛ انقلابی که دارای اهداف و آرمانهای متعددی در زمینههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. یکی از آرمانهای اصلی انقلاب اسلامی دستیابی به اقتصاد اسلامی بوده و یکی از مهمترین زیرمجموعههای اقتصاد اسلامی، تحقق بانکداری اسلامی است. در طول چهار دهه گذشته تلاشهای بسیاری از قبیل تدوین قانون عملیات بانکی بدون ربا در راستای تحقق بانکداری اسلامی صورت گرفته است اما همچنان اعتراضات بسیاری …
توضیحات بیشتر »گزارشی از گردهمایی اساتید و نخبگان پیرامون «بانکداری اسلامی»
دومین نشست منتخبی از اساتید علوم انسانی اسلامی «ویژه اقتصاد اسلامی با تأکید بر مالی و بانکداری اسلامی» پنجم بهمن ماه، با ارائه۱۱ مقاله توسط اساتید و کارشناسان اقتصاد اسلامی، در محل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در جوار حرم رضوی(ع) برگزار شد. در این نشست استادان و صاحبنظران برجسته اقتصاد اسلامی، مقالههای خود را ارائه و دیدگاههای علمی خود را بیان کردند، که در ادامه منتخبی از مسائل طرح شده به حضورتان تقدیم میشود: به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این نشست حجتالاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس شورای سیاستگذاری کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی پس از …
توضیحات بیشتر »بانکهای قرضالحسنه هم رباخوارند
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد اظهار کرد: کارمزد دریافتی در وامهای قرضالحسنه اشکال شرعی دارد؛ چراکه باید کارمزد وام یک میلیون تومانی با وام ده میلیونی متفاوت باشد اما بانک، برای همه وامهای قرضالحسنه، ۴ درصد دریافت میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، افزایش حجم نقدینگی در اقتصاد کشور و پدیده خلق پول در نظام بانکی، همواره به عنوان یکی از مشکلات جدی در اقتصاد ایران شناخته شده و تبعات مختلفی نیز برای آن بیان شده است. خلق پول در اقتصاد یک کشور به روندی اطلاق میشود که باعث افزایش نقدینگی در یک حوزه پولی میشود. پدیده خلق پول، علاوه بر دامن …
توضیحات بیشتر »نیازمند موضوعشناسی و احکام جدید در حوزه پولی هستیم
عضو شورای فقهی مشورتی بانک مرکزی با تأکید بر اینکه «پول امروز در کل جهان پشتوانه ندارد و قابل تبدیل به طلا و نقره نیست» خاطرنشان کرد: با توجه به تفاوت ماهیت پول امروزی با پول نیم قرن گذشته نیازمند موضوعشناسی و استخراج احکام جدید در حوزه هستیم.
توضیحات بیشتر »ابعاد فقه الاقتصادی تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی/ علی نعمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش مطلبی در باب تأسیس بانک توسط آستان قدس رضوی در سایت «شبکه اجتهاد» با عنوان "از بانک ربوی تا بانک آستان قدس؛ یک بستر و دو رویا" به قلم یکی از اساتید بزرگوار علوم سیاسی دانشگاه تهران که پژوهشهایی در حوزه قومیتهایی ایرانی، ورزش و ... دارند، منتشر شد که متأسفانه فاقد دقتهای تخصصی بود. لازم دانستم از منظری تخصصی نکاتی نسبت به این تصمیم مهم در عرصه اقتصاد کشور عنوان گردد.
توضیحات بیشتر »فقط رهبری و آیتالله مکارم نظرات فقهی خود را نسبت به قانون بانکداری اسلامی ارائه دادند
رئیس کمیته پولی و مالی و بانکی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اتمام طراحی قانون بانکداری اسلامی گفت: متن کامل این قانون برای دریافت نظرات فقهی تقدیم فقها و مراجع تقلید شد، از مراجع محترم تقلید فقط رهبر معظم انقلاب آیتالله خامنهای و حضرت آیتالله مکارم شیرازی نظرات خود را تفصیلاً برای کمیسیون فرستادهاند.
توضیحات بیشتر »طرحی اجمالی برای نظام پولی و بانکی اسلام/ علی نعمتی
بخش اول: نظریه پولی (خلق پول) به رغم اینکه مبدأ تأملات و تحقیقات اقتصاد اسلامی، مباحث پول و بانک بوده و بیشترین تحقیقات آن نیز در این موضوع صورت گرفته است، هنوز این مقوله از ضعفهای جدی رنج میبرد، زیرا:
توضیحات بیشتر »فقها ابعاد شرعی «خلق پول» را تشریح کنند
عضو هیئتعلمی دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: با توجه مستحدثه بودن پدیده خلق پول و اهمیت بسیار آن در اقتصاد کشور، لازم است فقها و حوزههای علمیه به میدان بیایند و ابعاد فقهی و شرعی و رابطه آن با ربا را مورد بررسی قرار داده و نتیجه کار را اعلام کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مشکلات جدی که در اقتصاد ایران با آن مواجه هستیم، افزایش حجم نقدینگی است. این مسئله هم عمدتا از طریق افزایش خلق پول در نظام بانکی کشور رخ داده و مشکلات عدیدهای را هم پدیده آورده است. این پدیده، علاوه بر اینکه به …
توضیحات بیشتر »واکنش همزمان ۴ مرجع تقلید به «نظام بانکی ربوی»
چهار تن از مراجع تقلید و علمای عظام قم چهارشنبه گذشته نسبت به نظام بانکی ربوی ابراز نظر صریح داشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، انتهای هفته گذشته بیت چند تن از مراجع عظام تقلید، میزبان اعضاء کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بود که برای گرفتن نظر علمای اعلام درخصوص طرح در دست بررسی «بانکداری جمهوری اسلامی» به قم مشرف شده بودند. در این دیدارها، مراجع و علمای بزرگوار درباره لزوم اصلاح نظام ربوی بانکها هشدارهای کمسابقهای دادند؛ حضرت آیات مکارم شیرازی، جوادی آملی، علوی گرگانی و سبحانی در این مورد اظهارنظر داشتند. مصادف شدن این اظهارنظرها با تعطیلات پایان هفته …
توضیحات بیشتر »برای نظام بانکی کشور کدام رویکرد نظارت شرعی مناسب است؟
واقعیت آن است که گرچه ایران از جمله کشورهای اسلامی پیشرو در زمینه تصویب قانون مرجع در حوزه بانکداری اسلامی است و کل نظام بانکی (شامل ۲۱۳۰۰ شعبه) اسلامی به حساب میآیند، اما با این حال هنوز هم مشکلاتی در اجرای صحیح بانکداری اسلامی با قابلیت ایجاد اقناع عمومی در داخل و سطح بینالمللی نسبت به اسلامی بودن آن وجود دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، علی دیواندری رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، طی یادداشت تحلیلی آورد: بانکها و موسسات مالی اسلامی، لازم است ویژگیهای خاصی داشته باشند و مقام ناظر وظیفه دارد همواره وجود این ویژگیها را مورد …
توضیحات بیشتر »در فقه اجتماعی نهادینه سازی نکردیم/ نظام بانکی باید بر اساس ایجاد عدل حرکت کند
آیتالله اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایههای مختلف جامعه تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله محسن اراکی یکشنبه شب در مراسم آغاز به کار پژوهشگاه فقه نظام در قم گفت: مساله فقه نظام، مهمترین مسالهای است که باید مورد بحث و توجه قرار گیرد؛ این فقه از فقه فرد مهمتر است؛ فقه فردی مقدمه فقه نظام است. وی افزود: اساس مباحث مربوط به فلسفه فقه نظام آن است که مکلف به تکالیف الهی آیا فرد است یا مکلفی به نام جامعه …
توضیحات بیشتر »