شبکه اجتهاد: انقلاب معرفتی وحید بهبهانی، به رغم آن که در ظاهر، در نقد یک جریان قدیمی با عنوان اخباری گری بود، و اما فی الواقع، تلاشی برای باز کردن مسیر برای سازگاری بیش از پیش دین با امر دنیا و عرف بود. دقیقا همین نکته بود که بسیاری از اخباریها را نگران میکرد، نگران این که علم اصول، در حال از بین بردن اصل شریعت است. در اینجا، مروری بر رساله آداب المتعلمین (رسالهای از دوره ناصری) داریم که هرچند اساس آن در دفاع از عقل است، اما در باطن، در جهت کاستن مقام عقل، در حد یک خدمتگزار …
توضیحات بیشتر »شاخصهای مهم روشی در مدرسه فقهی قم و نجف/ علامه حلی؛ فقیه الگو و ترازِ مد نظر شیخ انصاری
استاد عشایری با بیان اینکه معمولاً فقها یک نفر را بزرگ خود میدانند و به او اعتماد بیشتری دارند، تأکید کرد: فقیهِ الگو و ترازِ مدّ نظر شیخ انصاری علّامه حلّی است. وی علّامه حلّی را واحد کالألف میداند و وقتی میگوید نص و فتوا فلان مطلب را تأیید میکند، منظور وی فتوای علّامه حلّی است. نقطه عزیمت شیخ انصاری در فقه در غالب موارد، علّامه حلّی است. این نکته را از برخی مطابقتها میان شیخ و علّامه میتوان فهیمد. علامت دیگری که نشاندهندهی اعتقاد زیاد شیخ انصاری به علّامه است جایگاه علّامه در اجماعپژوهیهای شیخ انصاری است. به گزارش …
توضیحات بیشتر »چند استفتای جالب توجه از وحید بهبهانی/ رسول جعفریان
استفتائات علما، علاوه بر آن که از جنبه فقهی اهمیت دارند، به دلیل توجه به مسائل جاری اجتماعی و حقوقی و سیاسی، حاوی نکاتی هستند که بکار تحقیقات تاریخی هم میآیند. طبعا اگر این استفتائات از چهرههای برجسته باشد، از جنبههای دیگری هم مهم خواهند بود. در اینجا برخی از این استفتائات را از یک نسخه خطی از مرحوم وحید بهبهانی که مجدد شیعه در آغاز قرن سیزدهم به شمار میآیند، مرور میکنیم. شبکه اجتهاد: اسئله و اجوبه، یا «اجوبه المسائل» مجموعهای از استفتائات از وحید بهبهانی (م ۱۲۰۶) است، فقیهی که احیای مکتب مجتهدین در مقابل اخباریها، مدیون تلاشهای …
توضیحات بیشتر »مولفههای تجدد و واکنش حوزه علمیه نجف
اولین واکنش حوزه نجف در بحث ملت و دولت، مقاومت در برابر تجزیه امپراطوری عثمانی است و پیش بینی علمای نجف این بود که شکل گیری دولت-ملتهای محلی بر اساس قراردادها، صرفاً بهانهای است برای دولتهای غربی تا جلوی قدرت دنیای اسلام را بگیرد چون تحلیل شان این بود که حتی از مراکز مذهبی که میتوانست در خدمت این دولت-ملتهای جدید قرار بگیرد، گذشتند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «بازخوانی آراء علمای نجف در مواجهه با مشروطه و تجدد با تاکید بر آراء میرزای نائینی (ره)» به مناسبت سالگرد امضای فرمان مشروطیت، با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین شیخ مجتبی الهی …
توضیحات بیشتر »مباحث معرفتشناسی و تحول در علم اصول در مکتب وحید بهبهانی/ رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: بدون شک، داشتن یک فقه کارآمد، بستگی به دانشی دارد که حوزهها به اسم علم اصول ازآن یاد میکنند. این دانش، در آستانه قرن سیزدهم هجری، وارد فضای تازهای شد. در این تحول، وحید بهبهانی نقش محوری داشت و سرآغاز توسعهای معرفت شناسانه در علم اصول بود که کمک زیادی به فقه اجتهادی شیعه کرد. در این یادداشت، سعی شده است رابطه مباحث معرفتی شناسی با علم اصول، در ایجاد فضایی چاره اندیشانه و گشایش گرانه برای فقه، به زبان ساده توضیح داده شود. مقدمه در باب اهمیت مباحث معرفت شناسانه در علم اصول مباحث معرفت شناختی، همواره …
توضیحات بیشتر »علامه بهبهانی به ما جرأت داد تا در مباحث رجالی مقابل گفتمان غالب بایستیم
مرحوم وحید بهبهانی همان گونه که شدیداً اخباریها را به نقد میکشد، با اصولیین هم به همین اندازه برخورد میکند. ایشان با صاحب مدارک (سید محمد بن علی موسوی عاملی ۹۴۶-۱۰۰۹ق) و بحث عدالت فقهی راوی به شدت مقابله کرده و این بحث را نپذیرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سید حسن موسوی بروجردی، رئیس مؤسسه دارالتراث نجف اشرف و کتابخانه علامه مجلسی قم، ضمن بیان کاربرد حدیث در فقه به نوآوریهای علمای شیعه از نقش حدیث در استنباط مسائل سخن گفت که در پی میآید. کاربرد صدور حدیث و مفهوم حدیث حدیث به عنوان دومین منبع از …
توضیحات بیشتر »قداست اجتهاد و دلواپسیهای وحید بهبهانی
از لابهلای نوشتههای وحید پیداست که این استاد مجدد، اگرچه بهدنبال حذف جریان اخباری بوده است، ولی در عین حال دغدغههایی نیز در باب اجتهاد داشته است. سخنانی که حاکی از نگرانیهای وحید در باب اجتهاد و آینده مجتهدان است. شبکه اجتهاد: محمدباقر اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، در سال ۱۱۱۷ ق در اصفهان به دنیا آمد. پدرش علامه بزرگ ملامحمد اکمل، عالمی زاهد و باتقوا و مادرش نوه دختری علامه مجلسی اول بود. وی به القاب دیگری همچون «استاد اکبر»، «استاد الکل»، «علامه ثانی» و «محقق ثالث» نیز مشهور است. از اساتید وی میتوان به سیدمحمد طباطبایی بروجردی و …
توضیحات بیشتر »