شبکه اجتهاد: حکومت، تنها رفتار حاکم یا حاکمان جامعه نیست؛ بلکه رفتار جمعیِ جامعه است. چنانچه در جامعهای، مردم، حکمرانی قدرتی را نپذیرند و به قوانین وضعشده از سوی آن گردن ننهند، حکومت، به واقع، مستقر نخواهد بود. این مسأله، چه به لحاظ تجربه بشری و چه به لحاظ معارف قرآنی و روایی، امری روشن است؛ به دلیل همین شراکت است که حساب و کتاب و ثواب و عقاب حاکمان از مردم جدا نیست و در قیامت، که حقیقت بشر نمایان میگردد، انسانها با امام خویش فراخوانده میشوند: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم» روزی که هر گروهی را به امامشان …
توضیحات بیشتر »بایستگی نگاه جامع و همهسویه فقهی و فرهنگی، در بررسی مصوبه تعطیلی شنبهها/ علی صالحی منش
شبکه اجتهاد: این ایام و پس از اعلام مصوبه مجلس شورای اسلامی مبتنی بر تعطیل شدن شنبهها، نظرات مخالف و موافق متعددی در این زمینه در رسانهها و مجامع علمی بازتاب و مطرح شد. این نوشته نکاتی را از حیث فقهی و حقوقی در خصوص این مصوبه بررسی خواهد کرد، فارغ از این نکته که چنین مصوبهای در چنین برهه زمانی، به خصوص به لحاظ بینالمللی، چه ضرورت و چه اهمیتی داشته است که مجلس محترم در واپسین ایام کاری خود به عنوان دستور کار بدان پرداخته است. پیش از این بررسی، یادآوری یک نکتهی کلان، در مورد این موضوع …
توضیحات بیشتر »از «مبانی دینشناسی فقه نظام سیاسی» تا «رویکردها و گرایشهای موجود در عرصهٔ فقه سیاسی»
شبکه اجتهاد: چهارمین مدرسهٔ فصلی پژوهشگاه فقه نظام با همکاری مجتمع عالی حوزوی ولی امر (عج)، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) و مدرسه عالی حوزوی امام رضا (ع)، خردادماه ۱۴۰۲ با موضوع «فلسفهٔ فقه نظام سیاسی»، با حضور و ارائه اساتید عبدالحسین خسروپناه، محسن اراکی، محمد حاج ابوالقاسم دولابی، مجید رجبی، علی صالحیمنش، عنایتالله رمضانپور و محمدمهدی اسلامیان؛ در مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهمالسلام) برگزار شد. همچنین میزگرد «روششناسی فقه سیاسی از نگاه امام خمینی و شهید صدر» با حضور حججالاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی و خالد الغفوری تشکیل شد. آنچه پیش رویتان قرار دارد گزارشی از ارائه اساتید مدعو …
توضیحات بیشتر »بررسی جریان اصل برائت در رفتارهای حاکمیت
حجتالاسلام صالحی منش گفت: اهتمام شارع به مصالح احکام حکومتی، مانع از جریان اصل برائت در رفتارهای حکومتی است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام علی صالحی منش در نشست علمی «بررسی جریان اصل برائت در رفتارهای حاکمیت» که در مدرسه عالی حوزوی امام عصر (عج) و با حضور اساتید و طلاب حوزه علمیه برگزار شد. درباره جریان اصل برائت در رفتارهای حاکمیت به دو پیش فرض اشاره کرد و گفت: برائت در شبهه حکمیه و موضوعیه جاری میشود. مشروعیت حکومت غیر معصوم فی الجمله پذیرفته شده است. وی بیان کرد: سوال اصلی این است که آیا حاکم میتواند اصل برائت …
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی ضوابط استفاده از عنصر مصلحت در حکومت اسلامی
اگر شارع حکم شرعی دارد(عام یا خاص)، در واقع برای حاکم تعیین مصلحت کرده است. یعنی تکلیف، رعایت مصلحت اجرای حکم شرعی است. اما اگر حکم مشخص نبود تکلیف رعایت مصلحت به معنای عرفی است که مصداق آن از رجوع به متخصص به دست میآید. به گزارش شبکه جتهاد، دهمین نشست «آسیبشناسی تقنین و قوه مقننه در ایران» با موضوع بررسی فقهی ضوابط استفاده از عنصر مصلحت در حکومت اسلامی با ارائه حجتالاسلام علی صالحیمنش، دبیر گروه فقه نظام سیاسی پژوهشگاه فقه نظام و نقد حجتالاسلام سید احسان رفیعی علوی، استاد سطح عالی حوزه و مدیر گروه فقه مضاف دانشگاه …
توضیحات بیشتر »فقه، مصلحت و حکومت اسلامی/ علی صالحیمنش
شبکه اجتهاد: در مورد مصلحت در فقه سیاسی یا به تعبیری نقش مصلحت در حکومت اسلامی لااقل چهار سؤال اساسی وجود دارد: سؤال اول: حکم مصلحت در افعال حاکم چیست؟ یا به تعبیر دیگر از نظر فقهی چه نسبتی بین مصلحت و فعل حاکم وجود دارد؟ سؤال دوم: ماهیت مصلحت چیست؟ آیا مصلحت همان متعلق احکام است؟ یا فراتر از آن مصالح مادی و گروهی و … نیز مراد است؟ این سؤال را میتوان بهگونهای دیگر مطرح کرد: متعلق مصلحت چیست؟ آیا مصلحت شرع بما هو شرع یا مصلحت مسلمانان یا …؟ سؤال سوم: معیار درک مصلحت چیست؟ آیا معیار …
توضیحات بیشتر »نکاتی پیرامون مسأله اشتراط نظر اکثریت در اعمال ولایت/ علی صالحیمنش
شبکه اجتهاد: نگاشته ذیل درصدد نتیجهگیری در موضوع مد نظر نیست، بلکه نکاتی است که به باور نگارنده هرکس در این زمینه بخواهد استنباطی داشته باشد لاجرم باید به این نکات توجه بنماید: نکته اول: تصویر صورت مسأله است، این مساله در چند فرض میتواند مطرح بشود: – جایی که حکم خدا و رضایت مردم یکی است، در اینجا، بحث خاصی مطرح نیست. – جایی که حکم صریح نداریم و از عمومات نیز حکم خاصی برای آن مساله به دست نیامده است (در صورت امکان چنین فرضی) – جایی که حکم خدا را به شیوههای گوناگون میتوان اجرا کرد و …
توضیحات بیشتر »مالکیت در فضای مجازی از منظر فقهی
حجتالاسلام حسنی مالکیت در فضای مجازی را از سنخ «مالکیت تو در تو» دانست و گفت: در فضای مجازی سه نوع مالکیت متصور است؛ مالکیت عرفی، مالکیت فکری و معنوی و مالکیت «تو در تو»؛ این مالکیت در فضای مجازی وجود دارد؛ مثلا شخصی وبلاگی را در یک سرویس دهنده ایجاد میکند که در اینجا مالک وبلاگ یک شخص، و مالک سرویس دهنده شخص دیگری است. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجشنبه گذشته کرسی ترویجی با موضوع «مالکیت در فضای مجازی از منظر فقهی» در پژوهشگاه نظام برگزار شد. در این نشست علمی، حجتالاسلام ابوالحسن حسنی پژوهشگر دفتر مطالعات اسلامی و …
توضیحات بیشتر »پاسخی به یادداشت «ادب انتقام»/ علی صالحیمنش
شبکه اجتهاد: در لحظاتی که مسلمانان ایران و منطقه و حتی نامسلمانان آزاده جهان در سوز سردار دلها، سپهبد حاج قاسم سلیمانی ومجاهد بزرگ ابومهدی المهندس و همراهان آنان میسوختند، و تنها امیدشان به وعده صادق رهبری معظم حفظه الله مبنی بر”انتقام سخت” بود تا آتش شعله ور دلهایشان را آرام سازد، جناب آقای سروش محلاتی با انتشار متن مختصری تحت عنوان «ادب انتقام»، با استفاده از ادله سعی در خدشه در مشروعیت این انتقام مقدس داشتهاند. محور یادداشت ایشان استناد به روایتی است که برخی در شان نزول آیه ۱۳۶ از سوره نحل آوردهاند؛ بنا بر نحوه استناد ایشان …
توضیحات بیشتر »تبیین موضوع فقه نظام با استناد به ادلّه شرعی
حجتالاسلام حسینی بیان کرد: با توجه به آیات و روایاتی که به بحث مکلّف اجتماعی با در نظر گرفتن رابطه حاکم و محکوم پرداختهاند به این نتیجه میرسیم که تعریف ما از مکلّف کلان در ادلّه شرعیه، به رسمیّت شناخته شده و شارع هم این نوع از جامعه یعنی جامعه حاکم و محکوم را مکلّف میداند نه مطلق اجتماع را. به گزارش شبکه اجتهاد، سی و پنجمین جلسه کرسی ترویجی پژوهشگاه فقه نظام با موضوع «تبیین موضوع فقه نظام»، با ارائه حجتالاسلام سید وحید حسینی و نقد حجتالاسلام حسنعلی علیاکبریان و حجتالاسلام علی صالحیمنش در تالار اجتماعات این پژوهشگاه برگزار …
توضیحات بیشتر »استفاده از قدرت در امر به معروف و نهی از منکر از وظایف حکومت است/ بازکاوی ادله فقهی جواز الزام حکومتی در مسأله حجاب
اگر قرار باشد صرف وجود مفسده، مقید امر به معروف و نهی از منکر باشد هیچ امر به معروف و نهی از منکری وجود نخواهد داشت. در مصلحت و مفسده باید با عقلانیت اسلامی مسائل را بررسی و با نگاه اسلامی مصلحت و مفسده را درک کنیم نه با نگاه مدرن، چنانچه برخی سریعا میگویند به صلاح نیست که موجب میشود اصل حجاب را نیز لازم ندانیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه از سلسله نشستهای بررسی فقهی الزام حکومتی در مسأله حجاب با موضوع بررسی ادله جواز به همت پژوهشگاه فقه نظام و با همکاری گروه فرهنگی امین هفته …
توضیحات بیشتر »نباید در مسئله حجاب «فقه» را متهم کنیم/ جرایم مقابله با حجاب اجباری به رسمیت شناخته شود/ مشروعیت نظام از ناحیه الزام حجاب در معرض تهدید است
پوشش سر و گردن برای تکریم زن و پوشش بدن برای عدم تحریک است و باید جرایم مقابله با حجاب اجباری رو به رسمیت بشناسیم نه به خاطر کوچک تحرکات جریان معاند انقلاب اسلامی بلکه بخاطر پویایی فقه شیعه در مدیریت زمانه. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی تحلیل کشف حجابهای اخیر (آزادیهای یواشکی، دختران خیابان انقلاب) و اثر آن بر عفت عمومی با حضور و ارائه حجج اسلام علی صالحی منش و مهدی بیاتی و دکتر سید مجید امامی در سالن همایشهای دبیرخانه انجمنهای علمی حوزه علمیه برگزار شد. حجتالاسلام مهدی بیاتی در این نشست، به سیر تاریخی کشف …
توضیحات بیشتر »بررسی ادلّه مخالفان الزام حکومت نسبت به مسئله حجاب/ آیا الزام حاکمیت بر حجاب ظلم است؟
شبکه اجتهاد: بیستمین نشست بررسی فقهی الزام حکومتی در مساله حجاب در پژوهشگاه فقه نظام قم با ارائه حجتالاسلام علی صالحیمنش برگزار شد. در این نشست ححجتالاسلام دکتر حسین بستان عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به عنوان ناقد اول، حجتالاسلام سعید جوادی به عنوان ناقد دوم و حجتالاسلام چگینی به عنوان دبیر علمی حضور داشتند. تبیین ضرورت بحث از الزامات حکومتی نسبت به حجاب حجتالاسلام چگینی در ابتدای جلسه ضمن تشکر از حضّار جلسه به معرّفی این نشست و ارکان آن پرداخت و گفت: موضوع کرسی نشست امشب ما بررسی فقهی الزام حکومتی مسئله حجاب است که جلسه …
توضیحات بیشتر »انواع تفکرات مرجعیت دینی در برابر نهاد ولایت فقیه
برخی از علما تصور میکنند که بعد از انقلاب قلمرو آنها محدود شده یا از کار افتاده یا برخی معتقد هستند این وضعیت که بین مرجعیت با ولی فقیه هست، درست است و میشود کامل تر کرد، حتی ولی فقیه میتواند برای مرجعیت محدودیت بیشتری قائل شود و حوزه اقتدار خویش را بیافزاید. به گزارش شبکه اجتهاد، چهارمین کرسی ترویجی پژوهشگاه فقه نظام با موضوع «تعامل عالمان دینی با نظام اسلامی»، در سالن همایشهای این پژوهشگاه در قم برگزار شد. این کرسی به هدف نقد و بررسی مقاله علمی عبدالوهاب فراتی، عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه با موضوع تعامل عالمان …
توضیحات بیشتر »