شبکه اجتهاد: عرف عادتی است که بین عموم افراد جامعه یا گروه خاصی از افراد در زمان معتنابهی جریان داشته باشد. عرف حجاب به این معناست که شکل و میزان پوششی که بین عموم افراد جامعه در یک زمان معتنابهی جریان داشته باشد، میشود حکم حجاب در آن جامعه و ممکن است از زمانی به زمان دیگر فرق داشته باشد؛ یعنی ممکن است صد سال پیش به یک نحو باشد و در صد سال آینده به نحوی دیگر و ممکن است این عرف از جامعه ایران به عراق و مناطق دیگر تفاوت داشته باشد. ممکن است عرف با توجه به …
توضیحات بیشتر »رویکرد اصلی شارع مقدس درباره حجاب فرهنگی است نه کیفری
رویکرد اصلی شارع مقدس نیز در بحث حجاب، فرهنگی است. در واقع اگر میخواهیم فلسفه حجاب تبیین شود، برای اقناع وجدانی است و مسلماً مداخلات کیفری، آخرین دواست. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی با موضوع «مداخله دولت در مسئله حجاب» در اواسط تیرماه تیر ماه توسط گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد. در این نشست، حجتالاسلام دکتر علی محمدیجورکویه به ارائه بحث پرداخت و با اشاره به لزوم اتخاذ سیاست جنایی درباره بیحجابی گفت: دولت به معنای حاکمیت وظیفه دارد، سیاست جنایی اتخاذ کند و این وظیفه مبتنی بر …
توضیحات بیشتر »پاسخ به چند شبهه درباره اجرای حدود در عصر غیبت
شبکه اجتهاد: در این روزها برخی افراد در پوشش فقه و اسلام، اجرای حدود را در عصر غیبت تعطیل معرفی میکنند و مدعیاند این کار جمهوری اسلامی دخالت در وظیفه امام معصوم است! در این راستا حجتالاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به تبیین این موضوع پرداخته است. علی محمدی جورکویه در ابتدا گفت: درباره تعطیلی حدود در عصر غیبت دو نظر مطرح است؛ اول اینکه به طور کلی اجرای حدود در عصر غیبت را مجاز نمیداند و نظر دوم این است که اسلام در حوزههای مختلف سیاسی، اجتماعی، …
توضیحات بیشتر »مبانی سیاست جنایی اسلام و ایران در جرایم علیه تمامیت جسمانی
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: از نگاه آموزههای قرآن، اصل بر برائت انسان است نه مجرم بودن او؛ لذا در موارد شک باید حکم بر برائت انسان صادر شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «مبانی سیاست جنایی اسلام و ایران در جرایم علیه تمامیت جسمانی» چندی قبل، توسط گروه فقه وحقوق پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به صورت مجازی برگزار شد. حجتالاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه به عنوان ارائه دهنده این کرسی گفت: منظور از مبانی در …
توضیحات بیشتر »نگاهی به پیشینه و علل وقوع قتلهای ناموسی و دو پیشنهاد/ علی محمدی جورکویه
شبکه اجتهاد: قتلهای ناموسی پدیده جدیدی نیست و اختصاص به ملت خاص یا دین و مذهب خاصی ندارد؛ معضلی بسیار بغرنج و فراگیر است. براساس آمار صندوق جمعیت سازمان ملل، سالانه حدود پنجهزار زن در جهان به دلیل قتلهای ناموسی کشته میشوند. بیشتر این زنان ساکن غرب آسیا، شمال آفریقا و بخشهایی از جنوب آسیا هستند و حداقل هزار زن در سال ۱۹۹۹ به این شکل در پاکستان به قتل رسیدهاند[۲]. قتل فجیع دختری ۱۷ ساله به نام دعا از پیروان عقیده ایزدی در آوریل ۲۰۰۷ در کردستان عراق نمونهای از این دست است[۳].خبر بریده شدن سر غزل حیدری توسط …
توضیحات بیشتر »جرم سیاسی از منظر فقه کیفری اسلام
طبق فقه کیفری واکنش در برابر باغیان در مرحله پیش از شورش مسلحانه عبارت از استفاده از روشهای مسالمتآمیز حل اختلاف، موافقت با تقاضای مهلت بغات و همچنین عدم جنگ با آنها میباشد که البته باغیان در برابر دیگر اعمال مجرمانه ارتکابی مسئولیت دارند؛ اما پس از شورش مسلحانه، حکومت وظیفه دارد با آنها بجنگد تا تسلیم یا کشته و یا پراکنده شوند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست جرم سیاسی از منظر فقه کیفری اسلام با حضور حجتالاسلام دکتر علی محمدی جورکویه، برگزار شد. استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این نشست گفت: برای نخستین بار، …
توضیحات بیشتر »تحول جایگاه جرم سیاسی در نظام حقوقی ایران بعد از انقلاب اسلامی
تقنین برای تفکیک جرم سیاسی از جرم عادی دو شیوه مرسوم است: یکی احصای مصادیق جرم سیاسی و دوم ارائه ضابطه که هریک مزایای و معایبی دارند اما در مجموع مزایای روش دوم به جهت ثبات و دوام قانون و فراگیری، بیشتر است و در ارائه ضابطه نیز سه نظریه مهم وجود دارد: نظریه ذهنی که به صرف انگیزه اتکا دارد و نظریه عینی که به صرف ماهیت عمل توجه دارد و نظریه مختلط که برای جلوگیری از سو استفاده از این قانون به انگیزه و ماهیت عمل توأمان نظر دارد. لیکن در ماده یک و دو طرح هر دو …
توضیحات بیشتر »گفتاری در «فلسفه فـقه»
کتاب «گفتاری در فلسفه فقه» به کوشش حجتالاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه، در ۲۶۰ صفحه از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به زیور چاپ آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، فلسفه فقه یا علم شناسی فقه، دانشی است که در مقام علم ناظر، به فقه نظر نموده و به تحقیق در مبانی نظری و تحلیلی فقه، موضوع، محمول، مسایل، مبادی، مقدمات، غایات و شیوههای روش شناختی فقه و ارتباط آن با علوم و پدیدههای دیگر میپردازد. خاستگاه بسیاری از مباحث فلسفۀ فقه، اندیشههایی است که در درون نحلهها و مکاتب فکری …
توضیحات بیشتر »موارد جنایت عمد، شبه عمد و خطای محض در انتقال کرونا
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به بررسی حقوقی انتقال ویروسهای واگیر مانند کرونا پرداخت و گفت: در برخی موارد، این انتقال، جنایت عمدی، در برخی موارد شبه عمد و در برخی موارد خطای محض است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در کرسی علمی ترویجی مسئولیت کیفری ناشی از سرایت دادن بیماریهای مسری در این پژوهشگاه گفت: بحث انتساب جرم به متهم و احراز آن، در برخی موارد از مسائل پیچیده در حقوق است. مثلاً وقتی شخصی بیماری مسری دارد و آن را به دیگری منتقل …
توضیحات بیشتر »نظر فقهی درباره تجمعها در دوران کرونا
یک عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم میگوید: اگر نهادهای مربوطه تشخیص بدهند تجمع عدهای از مردم در مکانی ضرر دارد و یا خوف ضرر است، در اینجا فقه تابع نظر کارشناسان است. تجمع چه برای فیلم، چه برای بازی و یا زیارت و نمازجماعت باشد صحیح نیست و این یک بحث روشن در فقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست در پاسخ به این سوال که اگر شورای تامین بر اساس نظر کارشناسان حکمی را صادر کرد و اجتماعات حتی در نمازهای جماعت و زیارت اماکن مقدسه را به دلیل خطرات موجود (مانند شیوع ویروس کرونا) …
توضیحات بیشتر »لایحه محدودسازی اختیارات مرد در طلاق، اشکالات فقهی دارد/ جامعه به وظیفه خودش عمل نمیکند بعد میخواهیم مقررات اسلام را جابهجا کنیم!/ اختیار مطلق مرد در طلاق باعث سستی بنیان خانواده میشود؟
این لایحه در ۱۰ مورد اختیار شوهر را در طلاق محدود میکند که اگر شوهر بخواهد دادخواست طلاق بدهد باید دادخواست خودش را مستند به یکی از این علل کند. نتیجه این میشود که اگر این لایحه قانون بشود، مرد اگر هیچ دلیل موجهی برای طلاق همسر نداشته باشد، دادگاه با تقاضایش موافقت نمیکند. بهلحاظ فقهی وادار کردن مرد به حفظ زوجیت با زنی که به او تعلق خاطری ندارد و نمیتواند حقوق او را رعایت کند و ایبسا در معرض ستم قرار بگیرد، مجبور کردنش به حفظ این رابطه به لحاظ شرعی درست نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجتالاسلام …
توضیحات بیشتر »سیاست روشنی در گزینش نظریه فقهی بهعنوان مبنای تقنین نداریم/ در تقنین دنبال آن دسته از نظریات فقهی برویم که قابلیت اجرایی دارد
ما در گزینش نظریه فقهی بعنوان مبنای تقنین باید یک سیاستی داشته باشیم که آن سیاست الان روشن نیست. بر اساس تجاربی که بنده دارم، ما باید دنبال آن دسته از نظریات فقهی برویم که قابلیت اجرایی دارد و یا چالش کمتری به دنبال دارد و خواستههای افراد جامعه را بیشتر تأمین میکند. ولی در مواردی که ما نظریه فقهیِ متعین و مشخص و غیر اختلافی داریم، نمیتوانیم این نظرات را نادیده بگیریم. اما در مواردی که نظریههای مختلف و فتاوای اختلافی داریم، ظرفیت انعطاف وجود دارد زیرا در نهایت، از هر فتوایی که متابعت کنیم، در نهایت طبق نظریه …
توضیحات بیشتر »محمدی: قوامیت مردان به معنای مسئولیت است، نه زور گویی/ هدایتنیا: در برخی از گزارهها، خشونت ناشی از سوء استفاده از گزاههای دینی است
حجتالاسلام دکتر علی محمدی جورکویه پیرامون قوامیت مردان بر زنان گفت: طبق آیه ۳۴ از سوره مبارکه نساء مردان بر زنان قوامیت دارند. مسئله قوامیت نه تنها در میان عوام جامعه بلکه در نزد خواص جامعه نیز به خوبی تبیین نشده است. قوامیت به زورگویی، قدرت نمایی و مانند اینها نیست بلکه قوامیت نوعی مسئولیت مرد در قبال هدایت خانواده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «نقش برداشتهای نادرست از گزارههای اسلامی در خشونت خانوادگی علیه زنان»، چهارشنبه ۱ اسفند ماه ۱۳۹۷ به همّت گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تالار حکمت …
توضیحات بیشتر »نظارت فقهی پیشینی؛ روشی ابداعی در نظام حقوقی ایران
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ضمن بحث از مطالعه تطبیقی نقش فقه در نظامهای حقوقی گفت: نظام حقوقی ایران برخلاف بسیاری از نظامهای حقوقی کشورهای اسلامی یک شیوه خاصی را در نظارت پیشینی فقه بر فرآیند قانونی در نظر گرفته است؛ میتوان گفت که این شیوه در هیچ یک از کشورهای اسلامی به این شکل نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، هجدهمین پیش نشست علمی از همایش نظارت فقهی پیشینی؛ روشی ابداعی در نظام حقوقی ایران «نقش انقلاب اسلامی در تأسیس و توسعه علوم انسانی» چهارشنبه گذشته در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با موضوع «نقش فقه …
توضیحات بیشتر »مىتوان مقررات ارفاق آمیزی در حوزه جرم سیاسی از منابع و سیره معصومان(ع) استخراج کرد
دکتر غلامرضا پیوندی، در تبیین مبانی و جایگاه جرم سیاسی در فقه امامیه گفت: در فقه اسلامی نیز نزدیکترین عنوان به جرم سیاسی که در حقوق مدرن مطرح شده جرم بغی است. البته از نظر تعریف بین جرم بغی و جرم سیاسی حقوق دوران مدرن تفاوتها و شباهتهایی دارد. اما در این که مصداقی از جرم سیاسی به مفهوم امروزی میباشد تردیدی نیست. البته اگر دست به سلاح ببرند موضوع از جرم سیاسی بودن خارج میشود. در حقوق اسلامی مىتوان مقررات ارفاق آمیز در حوزه جرم سیاسی را از منابع احکام اسلامى و سیره ائمه علیهمالسلام خصوصاً سیره امام على …
توضیحات بیشتر »