اختصاصی شبکه اجتهاد: سهل انگاری و کوتاهی در مواجهه درست و منطقی با بیحجابی(۱)، کار را به جایی رساند که برخی گفتند: «کاش همه گناهان، بی حجابی بود!»؛ «بی حجابی گناه بزرگی نیست؟! بروید جلوی گناهان بزرگتر را بگیرید!» (که اگر این استدلال درست باشد هیچ جرمی قابل پی جویی نخواهد بود و تمامی مراکز تربیتی و قضایی را باید تعطیل کرد!) البته باید خدا را شکر کرد که هنوز بیحجابی را گناه میدانند هر چند گناه کوچک. در حال حاضر، روی سخن با افرادی که دانسته یا ندانسته تن به این گناه الهی میدهند نیست. مخاطب، کسانی اند که …
توضیحات بیشتر »درآمدی بر قاعده زوال مانع (بازگشت ممنوع در صورت زوال مانع)
یکی از قواعد پرکاربرد در فقه، قاعده زوال مانع است که با عبارت «اذا زالَ المانعُ عادَ الممنوعُ» از آن تعبیر می شود. کاربرد این قاعده در امور شرعی ثمرات مهمی دارد؛ زیرا مانع در امور شرعی می تواند از نفوذ حکم اولی جلوگیری کرده و موجب تنجز و فعلیت حکمی ثانوی گردد. کاربرد قاعده زوال مانع، در این حیطه بدان معناست که اگر حکمی وضعی یا تکلیفی به خاطر وجود مانعی، غیر نافذ گشته باشد پس از برطرف شدن آن مانع، حکم ثانویه غیر قابل اجرا گشته و حکم اولیه دوباره در حق مکلف نافذ می گردد. متاسفانه این قاعده علی رغم کاربرد فراوانی که در حیطه احکام ثانویه و احکام حکومتی دارد و با وجود استناد فراوان بدان در کتب فقهی، مورد بحث و بررسی مستقل قرار نگرفته و به حدود و ثغور و ضوابط اجرا یا شرایط حجیت آن پرداخته نشده است و از این رو شاهد کاربرد نادرست این قاعده در برخی متون می باشیم. بنابراین به منظور روشن شدن جوانب امر، با روشی توصیفی- تحلیلی و با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اَسنادی، ابتدا به تعریف دقیق و جامع مانع پرداخته شده و تفاوت آن با موارد مشابه نظیر رافع، قاطع، و عذر بیان گشته و سپس به مقایسه این قاعده با قواعد مشابه یا مرتبط نظیر قاعده «الضرورات تبیح المحظورات»، «الضروره تقدر بقدرها»، «ماجاز لعذر بطل بزواله» و«الساقط لایعود» پرداخته شده است. همچنین پس از بررسی ادله قاعده (نظیر تنقیح مناط و الغای خصوصیت، دلیل عقلی و بنای عقلا)، با توجه به کاربرد و ماهیت قاعده، نُه شرط برای اجرا یا حجیت آن ترسیم شده است.
توضیحات بیشتر »بررسی دیدگاههای آیت الله خویی در زمینهی آیات الاحکام در باب نکاح (موانع نکاح)
قرآن کریم در همهی زمانها منبع اصلی و اساسی احکام الهی بودهاست. تفسیر فقهی، یکی از سودمندترین روشهای موضوعی قرآن است، که مفسران احکام فقهی را از آیات الاحکام استخراج مینمایند. تفاسیر فقهی را تنها در کتب تفسیری یا آیات الاحکامی نباید جست بلکه ممکن است در میان کتب فقهی یا روایی مطرح شده باشد که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از این منابع آثار و کتب ارزشمند آیت الله خویی می باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و استفاده از نرم افزارهای علوم اسلامی با هدف گردآوری دیدگاههای تفسیری آیت الله خویی در بحث موانع نکاح، تحلیل روش تفسیری ایشان تدوین گشتهاست. نتایج نشان میدهد ایشان در تفسیر و شرح آیات از روشهای متعددی از جمله رجوع به آیات دیگر، سنت، اجماع و تسالم، قواعدفقهی، مبانی اصولی و مبانی عقلی استفاده نمودهاند.
توضیحات بیشتر »