در آستانه دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، پرونده ویژه «فقه انتخابات» با آثار و گفتارهایی از صاحبنظران و اساتید برجسته حوزه و دانشگاه در پنج بخش (یادداشت، گفتگو، گزارش، رهنمود، پنجره) با بیش ۶۵ مطلب از سوی «شبکه اجتهاد» منتشر شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه انتخابات، ابعاد، زوایا و مسائل مختلفی دارد که …
Read More »Tag Archives: فقه و انتخابات
اصلح یا صالح؟/ حل فقهی «تکلیفمداری» با «دنبال نتیجه بودن»
شبکه اجتهاد: در ایام انتخابات تزاحمات مختلف فقهی درباره انتخابات مطرح میشود؛ از جمله این تزاحم که: در انتخابات، عمل به تکلیف مقدم است یا رسیدن به نتیجه. پاسخ دقیق به این مسأله در گرو نگاهی به حکم شرکت در انتخابات و ادله شرعی آن است. یعنی ابتدا باید بررسی کنیم که به چه دلیل فقهی باید رأی داد، سپس …
Read More »حکم شرعی شرکت در انتخابات/ احمدحسین شریفی
شبکه اجتهاد: یکی از مشهورترین، مقبولترین و محکمترین قواعد فقهی در فقه اسلامی و شیعی، قاعده «وجوب حفظ نظام» و «حرمت اختلال در نظام» است. در اینکه منظور از «نظام» چیست، تفاسیر مختلفی ارائه شده است: «کیان جامعه مسلمین»، «حدود و ثغور کشورهای اسلامی»، «نظام عام یا نظام کلان اجتماع و معیشت» و «حکومت یا نظام سیاسی اسلام». بر اساس …
Read More »پاسخ به شبهات سروش محلاتی درباره نفی وجوب مشارکت در انتخابات
امثال سروش محلاتی همان کسانی هستند که مدعیاند در نظریه «ولایت فقیه» مردم «نابالغ و دیوانه» فرض شدهاند و فقیه، قیّم و ولیّ آنان تعیین شده است. عجیب است این افراد با وجود چنین نظراتی، باز مدعی «خط امام» هستند. علمای بزرگ شیعه از جمله آیتالله جوادی آملی به زیبایی به این شبهات پاسخ داده و نشان دادهاند که «ولایت …
Read More »مبنا یابی فعالیتهای انتخاباتی از منظر فقه/مهدی عصمتی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه استدلالی که استنباط احکام شرعی را عهدهدار است، مبتنی بر اصول و مبانی است، فقیه با بهرهگیری از آن، به استخراج و استنباط احکام شرعی میپردازد. فقه سیاسی که عهدهدار ارائه راهکار و رهیافت مسائل سیاسی و اجتماعی میباشد نیز مبتنی بر اصول و مبانی خاصی است، احکام موضوعات حکومتی به کمک آن، سازوکار فقهی بهدست …
Read More »پرونده ویژه «فقه انتخابات» در «شبکه اجتهاد» بهروزرسانی شد
در آستانه سیزدهیمن انتخابات ریاست جمهوری، پرونده ویژه «فقه انتخابات» با آثار و گفتارهایی از صاحبنظران و اساتید برجسته حوزه و دانشگاه در پنج بخش (یادداشت، گفتگو، گزارش، رهنمود، پنجره) از سوی «شبکه اجتهاد» منتشر شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه انتخابات، ابعاد، زوایا و مسائل مختلفی دارد که بررسی و پاسخ به این مسائل، علاوه بر حل پارهای از شبهات، …
Read More »سه نظریه فقهی در باب انتخابات در نظام اسلامی
استاد حوزه و دانشگاه گفت: در طول چهار دهه گذشته، فلسفه انتخابات در نظام اسلامی بر اساس سه نظریه فقهی رایج شکل گرفته است که پایه عقلانیت دینی درچالش اساسی نخبگان و به تبع آنها توده مردم در چهار دهه گذشته در باب انتخابات در جمهوری اسلامی بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در نوزدهمین نشست …
Read More »مبادی فقه انتخابات از قلمرو تا کارکردها
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه قلمرو انتخاب و گزینش محدود به انتخاب متولیان و کارگزاران نیست بلکه در عرصهها و جنبهها و لایهها و رویههای گوناگونی این روند و این سبک مواجهه، دارای کاربردها است، اظهار کرد: مسئله انتخابات مهمترین و پر ابتلاترین مساله بشر و مسلمان معاصر است و متأسفانه به آن سان که باید …
Read More »مبانی فقهی شرکت در انتخابات بیعت نیست/ دستهبندی مبانی فقهی انتخابات
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در نشست «تحلیل مبانی فقهی شرکت در انتخابات» بیان کرد: مبنای انتخابات بیعت نیست، چرا که در منابع فقهی ما چیزی به نام وجوب بیعت در عصر غیبت وجود ندارد و بیعت تنها مختص معصومین(ع) است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین عباس رفعتی، رئیس شبکه جهانی ولایت و سخنگوی مدیریت حوزههای علمیه، در …
Read More »نظام مسائل فراروی فقه انتخابات
حجتالاسلام هادی مصباح الهدی، مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در نظریه سیاسی امام خمینی، فقیه به اعتبار «علم به احکام شرعی» ولایت انتصابی دارد، گفت: این نظریه، بنیان حکومت دینی در ایران کنونی است و بر عنصر مردمی حکومت از طریق «انتخابات» تأکید دارد. البته دیدگاه دیگری هم وجود دارد که همانند مرحوم شیخ فضلالله نوری و سید …
Read More »برخی افراد محملهای مثلاً فقهی درست میکنند، تا مردم از انتخابات دلسرد شوند/ انتخابات مصداق امر جامعی است که قران آنرا تکلیف شرعی دانسته است/ لزوم توجه به مسئله بیعت و نصیحت
استاد رضا اسلامی معتقد است به هر تعبیری که ما مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت میکنیم، باید بازگردیم و مبانی دینی آن را هم بازخوانی کنیم. او بهترین نقطهای که میتوان روی آن تکیه کرد بحث «بیعت و نصیحت» میداند. شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین رضا اسلامی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم …
Read More »کسی نمیتواند اصل «مشارکت مردم» را در اندیشه امام انکار کند/ از تحلیل جامعهشناختی نمیتوان نتیجه مشروعیت فلسفی یا فقهی گرفت
حجتالاسلام خسروپناه اظهارکرد: اگر مشارکت بیشتر شود به لحاظ جامعه شناختی حکومت کارآمدتر است و مشارکت کمتر باشد کارآمدی حکومت کمتر است؛ اما میشود از مشارکت بیشتر یا کمتر مردم مشروعیت و یا عدم مشروعیت فلسفی را استنتاج کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «جایگاه رأی مردم از دیدگاه امام خمینی(ره)» در آستانه سی و دومین سالگرد رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی …
Read More »رسانه ملی قبل از مناظرات، مبانی فقهی و اخلاقی انتخابات و مناظرات را برای مردم بیان کند/ مسئله انتخابات در دایره امانت قرار میگیرد نه وکالت/ لزوم تدوین منشور فقهی ـ اخلاقی انتخابات از سوی حوزه علمیه
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به رسانه ملی پیشنهاد داد: قبل از مناظرات به مدت ۱۵ دقیقه مبانی فقهی و اخلاقی انتخابات و مناظرات را برای مردم بیان کنید، اینکه در یک نوشتههایی آقایان امضا میدهند که این مبانی را رعایت کنند کافی نیست، وقتی برای مردم بیان شود همین مردم وقتی ببینند که این آقا الآن این مبنا را …
Read More »کاربرد «مقبوله عمر بن حنظله» در انتخاب اصلح در انتخابات/ عبدالحمید واسطی
شبکه اجتهاد: انتخابها یک تصمیمگیری هستند و تصمیمگیریها تابع برآیند نفع و ضررها هستند؛ این برآیندگیری با دست یابی به «نقطه بهینه» حاصل میشود. در دانشهای مختلف، مدلهایی برای چگونگی تصمیم گیری بهینه ارائه شده است که از جمله آنها مدل تصمیم چندمعیاره با معیارهای کِیفی است که دارای طیف و مراتب باشند (فازی باشند). در چنین مدلی، پس از …
Read More »آیات خلافت ربطی به مسئله حق حاکمیت و انتخاب ندارد/ رأیگیری در مورد احکام الهی بیمعنا است/ نقش مردم در عصر حضور، تشریفاتی نیست/ توطئه «جدایی مردم از حکومت و علما» خطرناکتر از «توطئه جدایی دین از سیاست»
امام خمینی(ره) در سخنرانی نهم اسفند ۶۲ در جمع مدیران میفرمایند بعضیها میگویند سیاست فقط حق مجتهدین است یعنی در امور سیاسی پانصد نفر دخالت کنند و مردم هم سراغ کارشان بروند و کاری به مسائل اجتماعی نداشته باشند. میفرمایند این توطئه از توطئهی جدایی دین از سیاست بهمراتب بدتر است، یعنی جدایی مردم از علما، جدایی مردم از سیاست، …
Read More »حفظ نظام متوقف بر شرکت در انتخابات است/ ماهیت و حکم شرکت در انتخابات از منظر فقه سیاسی
یکی از مهم ترین ادلهای که برای وجوب شرکت در انتخابات اقامه میشود، وجوب حفظ نظام است. با این بیان که حفظ نظام اسلامی واجب است و اختلال نظام حرام است. وقتی حفظ نظام واجب باشد هر کاری که حفظ نظام متوقف بر آن باشد نیز از باب مقدمه، واجب خواهد بود و شرکت در انتخابات از امور مؤثر در …
Read More »انتخابات، تنها راه ادای امانت به اهل آن در عصر غیبت است/ نسبت میان انتخابات با بیعت و شورا
اینکه گفته شود حفظ نظام واجب است و انتخابات از لوازم و مقدمات حفظ نظام است و سپس مبتنی بر وجوب مقدمه واجب، به اثبات وجود انتخابات استدلال شود، گرچه امر درستی است، اما نتیجه آن وجوب عقلی و نه مولوی انتخابات است. در حالیکه ما برای اثبات اینکه شرکت در انتخابات وظیفه شرعی است نیازمند اثبات مولوی بودن آن …
Read More »امکان یا امتناع انتخابات در فقه اسلامی/ عبدالوهاب فراتی
شبکه اجتهاد: انتخابات از جمله مفاهیم جدیدی است که از انقلاب مشروطه فراروی اندیشه دینی قرار گرفته است. از آن زمان تاکنون میان عالمان دینی بحثهای نسبتاً مفصلی درباره جایگاه انتخابات در دانشهای اسلامی مطرح شده و نظر هم میرسد که به وضعیت روشنی رسیده باشد. هنوز ابهامات زیادی در ترجمان مختصات انتخابات به زبان فقه اسلامی وجود دارد که …
Read More »