شبکه اجتهاد: هنگامی از چالش بنیادین میان «روشنفکر و فقیه» از منظر شهید سید محمدباقر صدر صحبت میکنیم، باید توجه داشت که ایشان راهحلی علمی و مکتوب، از بعد فقهی و نه عقلانی، برای ما ارائه نداده است؛ بنابراین بایستی با تحلیل مواضع ایشان، خود به نتیجهای قابل قبول برسیم. تعریف روشنفکر و ویژگیهای آن تعاریف مختلفی از روشنفکر و فقیه وجود دارد. میگویند «فقیه» عالم دینی است که متن شرعی و ابعاد آن را در کتاب و سنت میخواند. اما تعریف مفهوم «روشنفکر» همچنان مبهم است و هر نظریهای بنا بر دیدگاه خود، تعریفی خاص ارائه میدهد. حال فارغ …
توضیحات بیشتر »آیا تفاوت زبانی فقهای فارس زبان و عرب زبان، باعث تفاوت ایشان در فهم از نصوص میشود؟
مهم، تسلط بر علوم عربیه است. ممکن است کسی عرب باشد، درحالیکه هیچ تسلطی در این خصوص نداشته و از معانی بیان و علوم عربیه عاجز باشد. البته عربزبان بودن، زمینهای برای بهتر بودن در فهم است؛ اما فقیهی که عرب است باید بتواند از این زمینه بهتر استفاده کند؛ اما اینکه بهعنوان برتری محسوب شود اینطور نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالروز درگذشت سلمان فارسی، صحابی فارس زبان پیامبر اکرم (ص) فرصت مناسبی برای طرح این پرسش است که آیا تفاوت زبانی فقهای فارس زبان و عرب زبان، باعث تفاوت ایشان در فهم از نصوص میشود. در این میان، برخی …
توضیحات بیشتر »فقهای عرب زبان برتری در فهم نصوص نسبت به فارسی زبانها ندارند
هرکس ازنظر آشنایی با قواعد اجتهاد مسلطتر باشد، فهم او نیز در استنباط آسانتر خواهد بود، چراکه رکن اصلی در اجتهاد، استنباط از کتاب و سنت است و این بدون تسلط بر ادبیات عرب امکانپذیر نیست. آشنایی با این قواعد مستلزم بر تکلم عربی نیست، بلکه عربزبان نیز میبایست با ادبیات آشنا باشد؛ چون تکلم به عربی، مساوی با مسلط بودن بر قواعد عربی نیست و هیچ فقیهی نمیتواند مگر آنکه بر قواعد ادبیات عرب مسلط باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: فارغ از دعوای گویا تمام نشدنی عرب و عجم، این نزاع به طریق علمی در میان فقهپژوهان نیز مطرح است …
توضیحات بیشتر »نگاه متفاوت به «فقیه و تقلید» با الهام از امام عسکری(ع)/هادی سروش
شبکه اجتهاد: در معارف دینی ما شیعیان بحث «اجتهاد و تقلید» در دو علم «فقه و اصول» جایگاه مهمی دارد. تقلید از فقیهان از آن دسته معارفی است که محدود به کتابهای حوزوی نشده و در جامعه به شکل وسیعی مطرح است. از جمله معارف بلندی که از امام عسکری(ع) به یادگار به ما رسیده است، موضوع تقلید است که این قلم؛ گوشهای از آن معارف را تقدیم میدارد. مطلب اول؛ امام عسکری(ع) فرمودند: «مراد از آیه ۷۸ سوره بقره؛’مِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لَا یَعْلَمُونَ الْکِتَابَ إِلَّآ أَمَانِیَّ وَ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ’، آن عدهای از یهودیانند که از علمای خود تقلید …
توضیحات بیشتر »صور پنجگانه حضور و غیاب فقه و فقیه در صحنه/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بیوقفه بر اعتقادم به امکان و ضرورت تولید فقه حکومتی تأکید میکنم. این تکرار و تأکید برای این است که ذهنیتهای قبلی و معمولاً منفی مانعی در فهم درست نوشتهها نباشد. سخن اصلی این نوشته در اصل فقه حکومتی یا حکومت و حاکمیت فقهی و فقاهتی و فقیه محور نیست. کسی که به رسالتهای حداکثری اندیشه دینی در دنیا باور دارد بهطور یقین به فقه سیاسی و فقه سیاست هم لاجرم معتقد است؛ اما سخن در منطق و مسیر درست حرکت به این سمت است. امروزه به روال دهههای سابق عدهای از ما مدام از فقه و …
توضیحات بیشتر »فقیهان مظلوماند؛ سایهشان مستدام، روزشان گرامی!/ سیدمحمدعلی حسینی
اختصاصی شبکه اجتهاد: شهادت رئیس مذهب سلام الله علیه، شاید مناسبترین روز است برای تجلیل از شاگردان بزرگ و ممتاز مکتب جعفری علیه السلام. فقیهان را میگویم. همانها که أمناء رسل هستند و حصون دین، اما مثل معلم و کارگر، پرستار و پزشک و مهندس، پاسدار و جانباز، زن و مرد، دختر و جوان و کودک و… روزی از سال به نام و یادشان نیست. صد البته در عالمی که ملائک، بال خدمت و تواضع برای طالب نور علم میگسترانند، فقیهان و بزرگان دین را چه نیاز به تجلیل و صد بارک الله ما؟! آنها ورثه الانبیاءاند. همانها که «لاأسألکم …
توضیحات بیشتر »فقیه باید در هنگام افتاء مشخص کند چه کسی مرجع تعیین مصداق است
وقتی میگوید وضو گرفتن با آب مضاف صحیح نیست، باید مشخص کند که آب مضاف به نظر عرف یا به نظر کارشناس؟ این مسأله قسمتی از موضوع حکم شرعی است و ما باید برای تعیین این مسأله هم به شارع مراجعه کنیم.
توضیحات بیشتر »فقیه بدون فهم سیاسی، از صلاحیت تقلید میافتد
اگر فقه سیاسی به معنای فقه نظام اجتماعی مبتنی بر سیاست از فقه حذف شود، فقط برای فردی که دور از مردم به تنهایی زندگی میکند کاربرد خواهد داشت. داشتن فهم سیاسی از مهمترین وظایف فقهاست.
توضیحات بیشتر »رحلت آیتالله موسوی اردبیلی و انحصار طلبی جناحی/ محمد باقری
بدون تردید مرحوم آیتالله موسوی اردبیلی منحصر در هیچ حزب و جریانی نبود بلکه با اعتقاد به مبانی خود، به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و حوزه علمیه و پاسخ به نیازهای روز مردم کوشید و اینکه برخی در صدد بهرهگیری جناحی از ایشان باشند، ظلم به شخصیت و جایگاه علمی این فقیه مبرز است. شبکه اجتهاد: آیتالله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) را میتوان به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوری اسلامی و از رهبران شاخص انقلاب ۵۷ قلمداد کرد. او که از یاران باوفا و حمایت کنندگان حضرت امام در طول نهضت انقلاب بود تلاش فراوانی در تثبیت نظام داشت. شاگرد …
توضیحات بیشتر »قداست اجتهاد و دلواپسیهای وحید بهبهانی
از لابهلای نوشتههای وحید پیداست که این استاد مجدد، اگرچه بهدنبال حذف جریان اخباری بوده است، ولی در عین حال دغدغههایی نیز در باب اجتهاد داشته است. سخنانی که حاکی از نگرانیهای وحید در باب اجتهاد و آینده مجتهدان است. شبکه اجتهاد: محمدباقر اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، در سال ۱۱۱۷ ق در اصفهان به دنیا آمد. پدرش علامه بزرگ ملامحمد اکمل، عالمی زاهد و باتقوا و مادرش نوه دختری علامه مجلسی اول بود. وی به القاب دیگری همچون «استاد اکبر»، «استاد الکل»، «علامه ثانی» و «محقق ثالث» نیز مشهور است. از اساتید وی میتوان به سیدمحمد طباطبایی بروجردی و …
توضیحات بیشتر »فقیه واحد خیر من الف عابد
«فقیه واحد خیر من الف عابد» یک فقیه از هزار عابد افضل است. عابدی که امام می فرمایند که عبادتش «مقبوله مبروره» است. هزار عابد یک طرف و یک فقیه واحد با افضلیت نسبت به آن عابد هم یک طرف. تمام نکته این روایت در این است که فقیه حافظ نفوس است اما عابد حافظ نفس است. به گزارش شبکه اجتهاد، اجلاسیه عمومی نشست دورهای اساتید با حضور بیش از هزار نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با موضوع «وظایف روحانیت در عصر حاضر» در بیت آیتالله وحید خراسانی برگزار شد. در این مراسم آیتالله وحید …
توضیحات بیشتر »