اختصاصی شبکه اجتهاد: از آنجا که عمده ادله احکام فقهی لفظی میباشند پرداختن به مباحث صغروی و کبروی ظهورات نصوص شرعی، برای فقیهان امری لازم است و از همین روی مباحث الفاظ بخش مهمی از علم اصول را به خود اختصاص داده است. نکتهای که کار در این سنخ از مباحث را مقداری سخت و پیچیده میکند، این است که قاعدهمند نمودن ظهورات و چهارچوب دادن به آن نیاز به تحلیل و پردازش سیره تکلمی عرف دارد که امری مشکل بوده و احتمال خطا و اشتباه نیز در آن زیاد است. این نوشته نیز به یکی از این مباحث تحلیلی …
توضیحات بیشتر »ثمرات سنخ شناسی مسئله اصولی/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: ازجمله ثمرات مهم سنخ شناسی مسئله اصولی، ورود و خروج دقیق به مسئله است. بدیهی است برای دستیابی به این مهم، ابتدا بایستی دانشمند اصولی دستهبندی صحیحی از مسائل علم اصول ارائه داده باشد. در ادامه قصد داریم یک نمونه کاربردی در این زمینه را بررسی کنیم. شهید صدر برای مباحث الفاظ علم اصول تقسیمبندی ارائه کرده است و مثالهایی برای هر دسته زده است. ایشان ذیل یکی از اقسام مباحث الفاظ علم اصول مبحثی را مثال زدهاند (وضع و معانی حروف) و دیدگاه آخوند خراسانی را در آن مبحث نقد کردهاند که از نقد ایشان متوجه …
توضیحات بیشتر »اندیشههای اصولی علامه حلی(ره) در باب مباحث الفاظ با تأکید بر تذکره الفقهاء
یکی از مهمترین ابواب اصول، مباحث الفاظ است و نقش بسزایی در اجتهاد دارد. این پژوهش باهدف آشنایی با نظرات اصولی علامه، در خصوص مباحث الفاظ و تبلور آنها در نظریات فقهی ایشان با محوریت کتاب ارزنده تذکره الفقهاء صورت گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، پایاننامه سطح سه فرزانه اکبری با عنوان «اندیشههای اصولی علامه حلی(ره) در باب مباحث الفاظ با تأکید بر تذکره الفقهاء» با ارزیابی حجتالاسلام والمسلمین علی رحمانی در مقام استاد داور، در مرکز مدیریت بهصورت مجازی برگزار شد. خانم اکبری، تدوینگر این پایاننامه نیز در بخش دفاعیه از موضوعات بکار رفته در پژوهش حاضر، گفت: …
توضیحات بیشتر »نقد و بررسی کتاب «اصول فقه، مباحث الفاظ و قواعد تفسیر متن»
دغدغه یک حقوقدان از پرداختن به اصول فقه ـ که اخیرا از آن با عنوان اصول استنباط حقوقی یاد میشود این است که در مقام نبود نص و ادله اولیه، چطور میتواند یک حکم حقوقی صادر نماید/ اعتبار منابعی مثل شهرت و اجماع اگر بخواهد حجیت داشته باشد، در اصول فقه نمیتوان آنها را به عنوان مصادر حقوقی قرار داد و این بسیار مهم است که برای دانشجوی حقوق روشن باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست نقد و بررسی «کتاب اصول فقه، مباحث الفاظ و قواعد تفسیر متن» با حضور نویسنده کتاب، حجتالاسلام و المسلمین دکتر رحیم نوبهار (دانشیار دانشکده …
توضیحات بیشتر »قواعد اصولی نسبت به قواعد لغوی متمایز است
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه مباحث علم الفاظ باید به عنوان یک علم مستقل و دخیل در استنباط مورد توجه قرار گیرد، گفت: ویژگی مباحث لغوی بحث در مورد قواعد صحت کلام بوده و قواعد اصولی نسبت به قواعد لغوی متمایز است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شیخ محسن اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی «اصول فقه» از سلسله نشستهای علمی کنگره نکوداشت آیتالله بروجردی، با بیان اینکه در نظر بزرگان دینی مباحث الفاظ اصول دارای دو ماهیت اصولی و غیر اصولی است، اظهار کرد: بر اساس نظرات برخی از علما …
توضیحات بیشتر »قواعد فلسفی شهید صدر پیرامون علم اصول
آیا کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول ناشی از خلط میان ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری است یا میتوان با پذیرش خلط ناپذیری ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری، قواعد فلسفی را در علم اصول به کار برد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کاربرد قواعد فلسفی در مباحث الفاظ علم اصول با تکیه بر اندیشه شهید صدر در قالب پایان نامه سطح ۳ حوزه، اثر محمدعلی اسماعیلی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. علم اصول به عنوان منطق علم فقه، داخل در یک نظام به هم پیوسته علمی، تعامل متقابل با برخی علوم از جمله فلسفه دارد. …
توضیحات بیشتر »بررسی زوائد اصول، از اوامر و عام و خاص تا دوران الأمر بین تخصیص و نسخ
مرحوم آیتالله بروجردی صریحاً میفرماید همه احکام ناسخ و منسوخ در عصر رسول اکرم(ص) به برکت احادیث ائمه (ع) برای ما روشن است و هیچ حکمی نیز پس از عصر رسول اکرم(ص) نسخ نخواهد شد. بنابر این ما به برکت بیانات کافی اهلبیت(ع) نسبت به احکام شرعی از این ناحیه راحت هستیم. از اینرو ایشان صریحاً بحث دوران بین تخصیص و نسخ را بدون فایده و ثمره عملی میداند. به گزارش شبکه اجتهاد، سومین جلسه از همایش «بررسی زوائد علم اصول» با ارائه حجتالاسلام والمسلمین تقی اکبرنژاد مدیر موسسه فقه و تمدنسازی چندی پیش در حسینیه شهدای قم برگزار شد …
توضیحات بیشتر »گزارشی از دومین جلسه «بررسی زوائد علم اصول»
اکبرنژاد در این نشست به بررسی مسائل زائد در «مباحث الفاظ» اصول فقه پرداخت و مسائلی چون «وضع، حقیقت شرعیه، صحیح و اعم و مشتق» را بدون فایده و ثمرهی روشن فقهی دانست. به گزارش شبکه اجتهاد، دومین جلسه از همایش «بررسی زوائد علم اصول» با ارائه حجتالاسلام والمسلمین تقی اکبرنژاد مدیر موسسه فقه و تمدنسازی در حسینیه شهدای قم برگزار شد که گزارش آن در ذیل میآید. اکبرنژاد، در ابتدای این جلسه با قرائت احادیث نبوی (ص) و علوی (ع) مبتنی بر مذمت علم غیر نافع گفت: غیر نافع تنها منحصر در کارهایی نیست که از اساس لهو هستند، …
توضیحات بیشتر »