ماهیت سپرده، تنها طلب داشتن و بدهی است. این مسأله، احکام فقهی متعددی مثل حرمت ایجاد بدهی بدون گذر از بستر معامله یا یک سبب شرعی (خلق بدهی از هیچ که فقها به عنوان چکهای دوستانه باطل میدانند) و یا تهاتر قهری دیون و … را در پی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام محمد مادرشاهی، دبیر گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام در مدرسه فصلی «خلق پول»، در خصوص ماهیت سپرده بانکی و خلق آن (خلق پول بانکی) تشریح کرد: به طور کلی ملاک در موضوع شناسی فقهی، ارتکاز عرف است و ممکن است با موضوع شناسی اقتصادی …
توضیحات بیشتر »متاورس و صد سالگی حوزه/ محمد مادرشاهی
شبکه اجتهاد: چندی پیش در جلسه علمی دفتر مطالعات اسلامی فضای مجازی، استاد محسن اراکی ضمن بررسی نسل جدید فضای مجازی، با تطبیق قاعده «اکل مال بالباطل» خرید و فروش زمینهای مجازی در متاورس را دارای اشکال اعلام کردند. متأسفانه در نشست صد سالگی حوزه علمیه قم جناب حجتالاسلام رسول جعفریان با تمسخر این حکم، آن را از مشکلات حوزه دانسته و آن را با بعضی إعلام مخالفتهای قدیم با مسائل نوظهور مقایسه کردند. به نظر میرسد جناب آقای جعفریان، گمان کردهاند حوزه علمیه قم در همان یکصد سال پیش مانده است که چنین مقایسهای فرمودهاند. امروزه حوزه علمیه قم …
توضیحات بیشتر »دوگانه غلط بانک دولتی یا خصوصی؟/ محمد مادرشاهی
شبکه اجتهاد: هفدهم خرداد سالروز ملی شدن بانکها در سال ۱۳۵۸ است؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی تمامی بانکهای خصوصی در ایران بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، دولتی اعلام شدند. این اقدام به عنوان گامی در جهت اسلامی سازی بانکها تلقی شده و با اضافه شدن مقررات و دستور العملهای بانکی زمینه برای تصویب قانون بانکداری بدون ربا در سال ۶۲ به وجود آمد. از آن زمان، بانکها بر اساس قانون بانکداری بدون ربا در یک نظام یکپارچه دولتی فعالیت میکردند؛ اما حاکم شدن نگاههای لیبرالی در نظام اقتصادی ایران و با نفوذ این تفکرات به برنامه نویسی کلان …
توضیحات بیشتر »جوابیه به نامه اخیر رئیس کمیته پولی و بانکی کمیسیون اقتصادی مجلس/ محمد مادرشاهی
شبکه اجتهاد: پس از نهایی شدن طرح «قانون جامع بانکداری جمهوری اسلامی ایران» در کمیته پولی و بانکی مجلس شواری اسلامی، برخی از مجامع و نهادهای حوزوی با برگزاری نشستهای نقد و بررسی، همچنین شخصیتهای علمی با صدور بیانیهای نسبت به آن واکنش و انتقاداتی داشتند. هفته گذشته حجتالاسلام محمدحسین حسینزاده بحرینی، رئیس کمیته پولی و بانکی کمیسیون اقتصادی و نماینده ناظر مجلس در شورای پول و اعتبار در یادداشتی (بخوانید) به بیانیه استاد محسن اراکی در این باره و برخی دیگر منقدان پاسخ داد. حجتالاسلام محمد مادرشاهی، دبیر گروه فقه نظام اقتصادی پژوهشگاه فقه نظام، یادداشتی خطاب به حجتالاسلام …
توضیحات بیشتر »مالکیت در فضای مجازی از منظر فقهی
حجتالاسلام حسنی مالکیت در فضای مجازی را از سنخ «مالکیت تو در تو» دانست و گفت: در فضای مجازی سه نوع مالکیت متصور است؛ مالکیت عرفی، مالکیت فکری و معنوی و مالکیت «تو در تو»؛ این مالکیت در فضای مجازی وجود دارد؛ مثلا شخصی وبلاگی را در یک سرویس دهنده ایجاد میکند که در اینجا مالک وبلاگ یک شخص، و مالک سرویس دهنده شخص دیگری است. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجشنبه گذشته کرسی ترویجی با موضوع «مالکیت در فضای مجازی از منظر فقهی» در پژوهشگاه نظام برگزار شد. در این نشست علمی، حجتالاسلام ابوالحسن حسنی پژوهشگر دفتر مطالعات اسلامی و …
توضیحات بیشتر »مدل اقتصادی اسلامی، مردم سالاری اقتصادی دینی است/ کشورهای پیشرفته نیز در دوران جهش اقتصادی، توجه به داخل داشتهاند
بعضی مواقع دولتها به جای اینکه زمینه صادرات حداکثری را فراهم کنند بدون توجه به مشکلات تجار، مالیات و قوانین سختی برای آنها قرار میدهند، این کار باعث میشود صادرات لطمه ببیند و در درازمدت همان درآمدهایی که دولت انتظار دارد به دست بیاورد، اندک شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: «در اسلام بر مسئله تجارت بسیار تأکید شده است. تجارت نیز تنها خردهفروشی و مغازهداری را شامل نمیشود بلکه مفهوم اصلی آن انتقال کالا به شهرهای دور است که مصداق بارز آن، مسئله صادرات است. یکی از دلایل تأکید اسلام بر مسئله تجارت این است که تجارت باعث رونق تولید میشود. …
توضیحات بیشتر »ارزیابی مدلهای ارائه شده در بانکداری اسلامی/ ناکارآمدی روش مغایرت با شرع
آیتالله اراکی با اشاره به الزامات مدل سازی در بانکداری اسلامی، گفت: ابتدا باید مشخص شود مقوله بانکداری از مقولههای فقه خرد است یا از مقولههای فقه کلان و هر یک از این دو نوع فقه روش منحصر به فرد خود را دارد مقصود ما از فقه کلان فقهی است که حکم فعل جامعه را بیان میکند؛ ما یک سری افعال داریم که قوام این افعال با رفتار اجتماعی است یعنی اگر جامعهای را متصور کنیم قوام آن جامعه هم به وجود نظام حاکمیتی است که جامعه را یکدست میکند و نظم میدهد و هم به رفتاری است که این …
توضیحات بیشتر »آسیبشناسی قوه مقننه ایران از منظر اقتصاد سیاسی
تجربه ۴ دهه نظام جمهوری اسلامی ایران نشان از برخی عملکردهای غیر بهینه دارد و این ناکارآمدی میتواند به دلیل برخی ساختارهای اشتباه در نظام سیاسی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، میزگرد «آسیب شناسی قوه مقننه ایران از منظر اقتصاد سیاسی»، توسط پژوهشگاه فقه نظام و با همکاری موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)،در ساختمان نورالثقلین پژوهشگاه فقه نظام در قم برگزار شد. بر اساس این گزارش: اعضای این میزگرد را حجج اسلام و آقایان: مجید رجبی معاونت پژوهش پژوهشگاه فقه نظام؛ محمد مادرشاهی، دبیر گروه فقه اقتصاد پژوهشگاه فقه نظام؛ محمد جواد توکلی مدرس حوزه، دکتری اقتصاد، عضو هیئت …
توضیحات بیشتر »هیچ ارادهای برای حذف ربا از بانکداری وجود ندارد/ طراحی ساختار نظام بانکداری اسلامی بر عهده حوزه علمیه است
حجتالاسلام مادرشاهی گفت: در راستای بانکداری اسلامی کارهای خوبی در حوزه علمیه انجام شده ولی بعضی مشکلات اصلی آن جاست که گویی هیچ قصدی برای تغییر ساختار بانکداری وجود ندارد. به عبارت دیگر نگاه تحولی به ساختار نظام بانکداری وجود ندارد و صرفاً نگاه اصلاحی است. خود بانکها نیز علاقه مندند تسهیلاتشان را به جایی بدهند که سود بیشتری به آنها بدهند. به گزارش شبکه اجتهاد، بانکداری اسلامی به نوعی از بانکداری گفته میشود که در جهت تحقق اهداف نظام اقتصادی اسلام است از آنجا که اهداف نظام اقتصادی سرمایهداری و سایر نظامات اقتصادی غیر اسلامی با اهداف نظام اقتصادی …
توضیحات بیشتر »مشکانی: غیر از فقه، دانشی وجود ندارد!/ ناقد: به جای بحث فقهی، بحث تاریخی کردهاید
ارائه دهنده بحث: در مقالهای یک طبقهبندی از علوم را پیشنهاد دادهام و در آنجا گفتهام که غیر از فقه، دانشی نیست. حتی معتقدم دانشهای نظری در فرآیند تولید، بعد از الگوی رفتاری اتفاق میافتد. اخیراً در دانشگاه باقرالعلوم(ع) مطرح شد که اصل دانشها و اینکه چه دانشهایی باید داشته باشیم و چه دانشهایی نباید داشته باشیم. مبتنی بر الگوهای رفتاری دانش به نحو پسینی تولید میشود. به نظر من اشکال ما در فقاهتمان همین مسئله است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع «درآمدی بر فقه دولت (فقه دولت سازی و دولت داری)»، روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷، …
توضیحات بیشتر »تبیین فقه دولت از منظر ساختار و علل اربعه/ فقه حاکمیت با فقه حکومتی متفاوت است
علت غائی فقه دولت، اداره جامعه است. رهبر بعد از انقلاب و تشکیل حکومت برای اداره جامعه، دولت تعیین میکند. علت مادی فقه دولت، قانون و تقنین است که عنصر اول نظریه دولت است. علت صوری فقه دولت، تشکیلات است و علت فاعلی آن هم کارگزاران هستند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع «درآمدی بر فقه دولت (فقه دولت سازی و دولت داری)»، روز چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ در مدرسه کریمه اهل بیت (طرح مشکات) واقع در شهر مقدس قم برگزار شد. در این نشست، حجتالاسلام دکتر عباسعلی مشکانی، مدیر گروه فقه دولتسازی موسسه فتوح اندیشه به …
توضیحات بیشتر »