شبکه اجتهاد: مرحوم شیخ حر عاملی در کتاب شریف وسائل الشیعه در باب «استحباب الوضوء بمد من ماء والغسل بصاع، وعدم جواز استقلال ذلک» چند روایت را آورده است از جمله دو روایت ذیل: یک؛ عن زراره، عن أبی جعفر علیه السلام قال: کان رسول الله صلى الله علیه وآله یتوضأ بمد ویغتسل بصاع دو؛ محمد بن علی بن الحسین قال: قال رسول الله صلى الله علیه وآله : الوضوء مد والغسل صاع، وسیأتی أقوام بعدی یستقلون ذلک، فأولئک على خلاف سنتی، والثابت على سنتی معی فی حظیره القدس. در روایت نخست سیره قولی و در روایت دوم سیره عملی …
توضیحات بیشتر »گردهمایی زیستمحیطی رهبران ادیان جهان در واتیکان
به دعوت پاپ فرانسیس، چهرههایی از تمامی ادیان اصلی دنیا در واتیکان گرد هم آمدند تا با رایزنی با یکدیگر و تبادل آرا با دانشمندان برجسته جهان، بیانیهای عملی درباره مسائل مرتبط با تغییرات اقلیمی صادر و رهبران سیاسی شرکت کننده در کنفرانس COP۲۶ تسلیم کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، رهبران تمامی ادیان اصلی جهان روز دوشنبه ۱۲ مهرماه ۱۴۰۰ به دعوت پاپ فرانسیس در واتیکان گرد هم آمدند تا با رایزنی با یکدیگر و تبادل آرا با دانشمندان برجسته جهان، بیانیهای عملی درباره مسائل مرتبط با تغییرات اقلیمی صادر کنند. احمد الطیب، شیخ الازهر، شخصیت برجسته اهل سنت نیز …
توضیحات بیشتر »دین و تغییرات آب و هوایی
الجزیره نوشت: شیخ الازهر، دکتر احمد الطیب، اخیرا مطلبی را در فیسبوک منتشر کرده است که در آن از خطرات تغییرات آب و هوایی میگوید و بر ضرورت مقابله جدی با آنها تأکید میکند. این مطلب توجه شبکههای اجتماعی عربی را به خود جلب کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، چندی پیش احمد الطیب دعوتی رسمی برای حضور در نشست رهبران ادیان درباره تغییرات آب و هوایی دریافت کرد. این نشست در پایتخت ایتالیا، رم، برگزار میشود و انگلیس اداره آن را بر عهده دارد. در این نشست شخصیتهای بارز دینی و سیاسی از اطراف عالم حضور دارند. خیلی نادر …
توضیحات بیشتر »بررسی فقهی آلودگی هوا
کارشناس فقه و احکام دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه حفظ هوای پاک وظیفه همگانی بوده و آلوده کردن آن از نظر شرعی حرام و موجب ضمان است، گفت: در اسلام، ضرر مشروعیت ندارد و هر گونه ضرر و اضرار در اسلام نفی شده که یکی از مصادیق آن، آلوده کردن محیطزیست است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام امیر صالحی در گفتوگویی، اظهار داشت: یکی از مسائل دغدغههای عصر حاضر مسئله محیط زیست و به ویژه آلودگی هوا در شهرهای صنعتی است که شهروندان آن در برخی روزهای سال از نعمت هوای پاک محروم هستند. وی افزود: اسلام به …
توضیحات بیشتر »فقه محیط زیست، دلیل یا قاعده اختصاصی ندارد/ هزار آیه قرآن در رابطه با منابع طبیعی است
مهمترین چالشهای فراروی فقه محیط زیست نبود افراد متخصصی که علاوه بر تخصص در حوزه محیط زیست بر حوزه فقه و منابع فقهی تسلط داشته باشند و همچنین عدم دسترسی به منابع در این حوزه است. اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه محیط زیست، از فقههای نوپدیدی است که عمر کوتاهی از آن میگذرد. در رابطه با این فقه و اینکه آیا فقهی مستقل است یا زیرمجموعه فقههای دیگر قرار میگیرد، نظام مسائل آن، قواعد فقهی مرتبط با آن و … پرسشهای زیادی وجود دارد. یکی از معدود افرادی که در این عرصه به فعالیت فقهی پرداخته است، استاد یعقوبعلی برجی است. …
توضیحات بیشتر »ساختار و ماهیت فقه «محیط زیست»
در مرحله بعدی وارد مصادیق شده که خود به چند بخش قابلتقسیم است؛ بخش آلودگیها، بخش جنگلها و مراتع، بخش آبها و انفال، بخش حیوانات و تنوع زیستی و همینطور. برای دستیابی به ریز موضوعات مباحث فقهی محیطزیست نیز باید از ابتدای فقه تا انتهای آن تفحص کرده، در کنار آن مباحث جدید را نیز برشمرده و مجموع آنها را در هرکدام از این بخشها جای داد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در هیاهوی رخدادهای نیمه خرداد؛ رحلت بنیانگذار عظیمالشأن انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) و قیام خونین ۱۵ خرداد، از طرفی و از طرف دیگر تقارن این ایام با اتمام ماه …
توضیحات بیشتر »باید عروۀالوثقی محیط زیست را بنویسیم/ مخالفان فقه سنتی، یا غرض دارند یا مرض!
در مجموعه فقه سنتی، مسائل خوبی در مورد محیطزیست مطرح شده است؛ مانند برخی مسائل بیع، برخی مسائل جهاد، احیاء موات، انفال که در ذیل خمس آمده است، حتی مسائلی که در غسل و وضو آمده است؛ مانند اسراف در آب. من معتقدم ابتدا باید خانهتکانی کنیم؛ ببینیم در فقه چه داریم؛ در هر یک از ابواب فقه سنتی، در مورد فقه محیطزیست چه داریم. در قواعد فقهیه موجود، چه قواعدی قابل تطبیق بر مسائل محیطزیست است. بعد از خانهتکانی، مسائل جدید و مستحدثه درزمینه محیطزیست را نیز به آنها اضافه کنیم و مجموعه فقه محیطزیست را سامان دهیم. اختصاصی …
توضیحات بیشتر »اسلام و مسئله محیط زیست/ موجود زنده به لحاظ فقهی دارای حق است
اگر حق موجود زنده غصب شود و یا مورد تصرف و تجاوز قرار بگیرد، غاصب و متجاوز «ضامن» است و ملاک در مورد غصب و تجاوز، نظر خبره و کارشناس است و این که آیا حقی پایمال شده و اگر شده چگونه و تا چه حدودی بوده است و متناسب با آن چگونه باید آن را تدارک و جبران کرد و جریمه غصب و تصرف چیست و چه اقداماتی باید انجام دهد؟ شبکه اجتهاد: کره از معدود کشورهای آسیایی است که تجربه موفقی در بهبود وضعیت محیطزیستی خود داشته و بهخوبی توانسته پیامدهای مخرب صنعتیشدن و توسعهیافتن را مهار کند. …
توضیحات بیشتر »قضیه درد و رنج حیوانات و احکام فقهی
شبکه اجتهاد: این یادداشت بهصورت مختصر توضیح میدهد دین اسلام قابلیتهایی بسیار قابلتوجه برای پایین آوردن مصرف گوشت، زدودن رنج و درد از حیوانات، منع شکار حیوانات و بهبود وضعیت محیطزیست دارد. این قابلیتها در متون دینی دیگر ادیان موسوم به ابراهیمی وجود ندارند. با توجه به بحران فعلی محیطزیست و با استفاده از منابع روایی و فقهی حتی میتوان از باب احکام ثانویه مصرف گوشت حیوانات حلالگوشت را در موارد بسیاری تحریم نمود و این حکم در سطحی وسیع میتواند به بهبود وضعیت آب و هوایی و کمک به بقای حیاتوحش منجر شود. تا همین اواخر ـ یعنی تا …
توضیحات بیشتر »حکم را بر آیه تحمیل نکنیم/ آزاد بیندیشیم
استاد خالد غفوری کارگاه روش استناددهی به کتاب را در مدرسه تخصصی فقه امام_خمینی (ره) ارائه نمود و نحوه استدلال به کتاب در مباحث نو ظهور را بیان داشت. برخی مطالب مطرحشده بهقرار زیر است: ابتدا باید سؤالاتی که در مورد محیط زیست است را بیان کنیم. سؤالاتی از این قبیل که آیا تخریب محیط زیست حرام است؟ جلوگیری از تخریب آن واجب است؟ حفظ آن بر عهده کیست؟ در صورت تخریب آیا ضمان دارد؟ صرف تخریب محیط زیست انسان حرام است یا مطلق جانداران؟ تخریب بهصورت تدریجی حرام است یا دفعی؟ در تزاحم بین حفظ محیطزیست و حفظ انسانها …
توضیحات بیشتر »«پناه»، حقوق حیوانات در سیره علمای شیعه
کتاب «پناه: حقوق حیوانات در سیره علمای شیعه»، با دیباچه حجتالاسلام دکتر عزیزالله فهیمی و به قلم دکتر علی مشهدی و حجتالاسلام مصطفی مشهدی به رشته تقریر درآمده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حقوق حیوانات حوزهای بینرشتهای است که آمیخته با مبانی اخلاقی، دینی، عرفانی، کلامی و فلسفی و مباحث فرهنگی و اجتماعی است. حیوانات به عنوان موجوداتی که میتوانند رنج بکشند، درد را احساس کنند، غم و شادی داشته باشند، تشنه و گرسنه و بیمار شوند و یا حتی روابط مادر و فرزندی و خویشاندی ایجاد کنند، نیازمند احترام و شفقت و حمایت هستند که در متون و منابع …
توضیحات بیشتر »هزار آیه درباره طبیعت و محیط زیست داریم/ محیط زیست جزو معارف اسلامی است که حوزه علمیه از آن غفلت کرد
مدیر علمی «دانشنامه اسلامی کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست» با اشاره به اینکه بخش محیط زیست معارف اسلام به طور کلی مورد غفلت حوزهها و دانشگاهها قرار گرفته است، گفت: هزار آیه قرآن و ۱۰ جلد از بحارالانوار در مورد طبیعیات است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام یعقوبعلی برجی، مدیر علمی «دانشنامه اسلامی کشاورزی منابع طبیعی و محیط زیست» در گفتوگویی با تأکید بر اینکه در مجموعه تعالیم اسلام از جمله قرآن و حدیث، فقه و تفسیر و حتی در تاریخ و تمدن ما اطلاعات بسیار زیادی در خصوص محیط زیست وجود دارد، گفت: اگر به خوبی از این …
توضیحات بیشتر »بایدها و نبایدهای فقه درباره محیط زیست
«محیط ریست» در میان دانشهای پیرامونی و نیز به مثابه موضوعی در پیرامون بشر، مؤلفهای است که در صدر نیازها و اولویتهای روزگار کنونی و نجات انسان از بحرانهای حیات و زیستمحیطی قرار دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مأخذشناسی محیط زیست در اسلام» تألیف سیدمحسن قائمی خرق، محمد خرمدل و زیر نظر سیدمهدی طباطبایی در ۴۸۶ صفحه توسط انتشارات مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی علامه بحرالعلوم چاپ شده است. ضرورت پاسخدهی اسلام به انبوه مسائل فردی و اجتماعی در پرتو تحکیم زیرساختهای مکفی برای این مهم است؛ تلاش اندیشمندان اسلامی در حوزههایی همچون فقه، اخلاق یا کلام و نیز دیگر حوزهها، …
توضیحات بیشتر »«نهضت حفظ محیط زیست»؛ گنجینهای از بیانات رهبر انقلاب
کتاب «نهضت حفظ محیط زیست» پیرامون مهمترین محورهای بیانات رهبر انقلاب درباره محیط زیست و دغدغهها و توصیههای ایشان به مسئولان و مردم درباره راهکارهای فرهنگسازی برای حفظ محیط زیست منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب با هدف انتقال نقطه نظرات، دغدغهها و رهنمودهای حضرت آیتالله خامنهای، به مسئولان و آحاد ملّت شریف و انقلابی ایران اسلامی دربارهی اهمیّت و حفظ محیط زیست تألیف شده است. این اثر مشتملبر تمامی بیاناتی است که معظّمٌله از سال ۶۳ تا کنون در این موضوع موضوع بیان فرمودهاند. برخی از بیانات موجود در این اثر، تاکنون منتشر نشده است و میتواند …
توضیحات بیشتر »تلاش برای حفظ محیط زیست یک وظیفه شرعی است
آیتالله صافی گلپایگانی از مراجع عظام تقلید گفت: بهرهمندی از هوای پاک و محیط زیست سالم حق همه انسانها بوده و تلاش برای حفظ محیط زیست یک وظیفه شرعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، این مرجع تقلید در دیدار مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اظهار داشت: امروزه شدت آلودگی هوا اثرات زیانباری بر انسان و محیط زیست داشته و مسؤولان امر باید منشأ و علل این آلودگیها را یافته و با آنها مقابله کنند. او با اشاره به اهمیت و جایگاه محیط زیست در آموزههای دینی و سیره اهل بیت(ع) و علمای اسلام، خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) و دیگر …
توضیحات بیشتر »تعارض میان قاعده تسلیط و لاضرر در فقه محیط زیست
ایازی یا "قاعده لاضرر" که در مسئله حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن کاربرد دارد، مبنای فقهی استواری برای قانونگذاری و اجرای قانون به شمار میرود و بنابر آن، هرگونه تصرف و تغییر در جامعه انسانی و طبیعت که موجب تضییع حقوق دیگران شود، از نظر اسلام ممنوع و مردود است.
توضیحات بیشتر »دغدغه فقیهانه برای حفظ محیط زیست / مجتبی الهی خراسانی
شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۷۵ یعنی بیست سال پیش، مقالهای از آیت الله دکتر محمدهادی عبدخدایی با عنوان «ارتباط بین قاعده لاضرر و بهداشت محیط زیست» در مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد منتشر شد. ایشان که در آن ایام علاوه بر تدریس و مسئولیتهای دیگر، عضو «شورای عالی انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» بوده، آن را در «اولین کنگره سراسری انطباق امور پزشکی با موازین شرع مقدس» ارائه داده است. وی در این مقاله، «قاعده لاضرر» را مستندی کافی برای تحریم تخریب محیط زیست دانسته و بر اساس مفاد مستندات حدیثی این قاعده، مداخله دولت برای …
توضیحات بیشتر »شهرها از فقها خالی شده است/ اهتمام ویژه حوزه به عرصه تربیت فقیه
آیتالله نوری همدانی با تأکید بر ضرورت پرداختن به تربیت فقیه در حوزههای علمیه، افزود: با وجود این که فقاهت شرایط زیادی دارد اما آرزو دارم که در حوزههای علمیه فقهای بیشتری تربیت شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله حسین نوری همدانی در دیدار رئیس مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی اظهار داشت: عرصه فعالیت مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی وسیع است و اگر وارد چند موضوع مهم و خاص شود بهتر است. وی با تأکید بر این که نتیجه عمل مهم است، گفت: اگر کاری کوچک باشد و به نتیجه برسد، بهتر از آن است که کارهای متعددی انجام بگیرد، …
توضیحات بیشتر »ظرفیت قواعد فقهیّه در حمایت از محیط زیست
در بررسی قواعد و اصول موجود در فقه اسلامی میتوان به قواعدی دست یافت که میتواند مبنای محکم و قاطعی برای حمایت از محیط زیست در حکومت اسلامی باشد که در این مقاله به بررسی برخی از این قواعد میپردازیم. شبکه اجتهاد: براساس احکام اسلامى رابطه نزدیکى میان انسان و طبیعت وجود دارد «و لو أنّ أهل القرى*آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات مّن السّماء و الأرض» و چنانچه مردم شهر و دیار همه ایمان آورند و پرهیزکار شوند، همانا درهاى برکات آسمان و زمین را برروى آنها مىگشائیم؛ بر همین اساس فقه اسلامی به عنوان دستورالعمل حیات انسان باید …
توضیحات بیشتر »جای مسائل فقهی زیست محیطی بسیار خالی است
عضو فرهنگستان علوم، جای مسائل فقهی زیست محیطی را بسیار خالی دانست و یادآور شد: فقها باید در رساله های خود یک باب را به بیان مسائل شرعی محیط زیست اختصاص دهند و بر حق الناس بودن آن تاکید بورزند. کسی که مقید به نماز اول وقت است، باید برای دفن زباله های خود نیز برنامه دینی داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر سیدمصطفی محقق داماد، حقوق دان برجسته دانشگاه شهید بهشتی در دوازدهمین نشست تخصصی توسعه با موضوع «الهیات محیط زیست با تکیه بر دیدگاه اسلام» که در سازمان مدیریت و برنامهریزی گیلان برگزار شد، با اشاره به سابقه ۱۴۰ ساله …
توضیحات بیشتر »تخریب محیط زیست نوعی افساد فیالارض است
مرجع تقلید شیعیان با بیان اینکه بسیاری از افراد به اخلاق در برابر محیط زیست بی اعتنا هستند و نمیدانند یک وظیفه اسلامی است، بیان کرد: مطابق دستورات متعدد اسلام در برابر محیط زیست و جهان آفرینش وظیفه و مسئولیت داریم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله مکارم شیرازی در بیست و چهارمین برنامه چشمه معرفت که از شبکه دوم سیما پخش شد، در ادامه مبحث بخشهای اخلاقی به تبیین اخلاق نسبت به طبیعت و جهان آفرینش پرداخت و اظهار داشت: از نظر اسلام، انسان نسبت به محیط زیست مسئولیت دارد؛ برخی از عوامل محیط زیست سبب حیات بشر است؛ نور …
توضیحات بیشتر »«تبیین فقهی» محیط زیست؛ رسالت فقهای اسلامی
فقه اسلامی نه تنها نسبت به مسائل مربوط به محیط زیست بی تفاوت نیست، بلکه دستورهای مؤکدی در زمینه حفظ و نگهداری و گسترش و آفت زدایی آنها صادر کرده است. لذا پیوند ناگسستنی مباحث فقهی با مسائل محیط زیست را باید طلیعه مبارک در حفظ و حراست و پاسداری از منابع محیط زیست دانست، آن هم در حالی که در پرتو حکومت اسلامی فقه و فقاهت عزیز است و نفوذ زیادی در افکار عمومی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاعرسانی دفتر آیتالله مکارمشیرازی، یادداشتی از این مرجع تقلید با عنوان “شاخصههای صیانت از محیط زیست” را منتشر کرده …
توضیحات بیشتر »رشته فقه و محیط زیست راهاندازی شد
جامعه المصطفی(ص) العالمیه با تأکید بر رویکرد علمی و تحقیقاتی به حوزه تمدن و محیط زیست جهان اسلام، رشته «فقه و محیط زیست» را راه اندازی کرد.
توضیحات بیشتر »موزه فقه و محیط زیست ایجاد می شود
حوزه: حجت الاسلام کیانی شامگاه دوشنبه در مراسم انعقاد تفاهم نامه موسسه موضوع شناسی احکام فقهی و سازمان حفاظت محیط زیست کشور که در موزه فقه و زندگی برگزار شد، اظهار داشت: موسسه موضوع شناسی احکام فقهی، مرکز پژوهشی، آموزشی و ترویجی است که با عنایت و تاکید مقام معظم رهبری و پشتیبانی مراجع عظام تقلید در حوزه علمیه قم تشکیل شده است. وی با بیان اینکه موضوع شناسی احکام فقهی به تشریح و بررسی موضوعات برای سهولت ارائه فتوا در فقه می پردازد، تصریح کرد: امروز مسئله ناباروری یکی از موضوعات تخصصی است که در این راستا موسسه موضوع …
توضیحات بیشتر »